Поиск по словарям.

Fin-uqor dilləri (uqro-fin variantı da işlənir) — ural dil ailəsində qohum dillər qolu. Rusiya, Finlandiya, Estoniya, Macarıstan və bir sıra digər ölkələrdə yayılıb.

Fin-uqor xalqları - Baltik regionu, Şimali Asiya və Ortadunay düzənliyində yaşayan fin-uqor dilli xaqlar. Bu xalq somoedlərdən fərqli olaraq Ural dillərində danışırlar. Fin-uqor xaqlarının çoxusu onlardan fərqli dil ailələrinə mənsub olan xalqlarla əhatələniblər. Fin-uqor konsepsiyası etnikdən daha çox, linqvistik məna daşısa da, fin-uqor dilli xalqlarda, xüsusilə də Baltik finləri arasındakı etnik qardaşlıq düşüncəsi 20-ci əsrdə inkişaf etmişdi. Sayına görə 4 ən böyük fin-uqor xalqı macarlar (13–14 milyon), finlər (6–7 milyon), estonlar (1.1 milyon) və mordvalardır(744,000). İlk üç xalqın öz müstəqil dövləti olsa da (Macarıstan, Finlandiya və Estoniya), mordvalar Rusiya Federasiyası tərkibindəki Mordoviya muxtar respublikasında yaşayır. RF içərisində muxtar respublikası olan digər fin-uqor xalqları: karellər (Kareliya Respublikası), komilər (Komi Respublikası), udmurtlar (Udmurtiya), marilər (Mari El) və mordvalar (mokşa və erzyanlar - Mordoviya). Xantılar və mansilər Xantı-Mansi muxtar dairəsində yaşayırlar. Komilərin subqrupu olan komi-permyaklar əvvəllər Komi-Permyak muxtar dairəsində yaşasalar da, bu gün bu ərazi Perm diyarının daxilində xüsusi statusu olan bir bölgədir. Yerli saam xalqlarının ənənəvi yaşayış ərazisi Şimali Finno-Skandinaviya və Şimal-qərbi Rusiyadakı Kola yarımadasıdır və bu ərazilər ümumi şəkildə Laplandiya olaraq adlandırılır.

Finlər

Uqor dilləri — Rusiyada və Macarıstanda yayılmış dillər qrupu. Ural dil ailəsinin fin-uqor dilləri qoluna daxildir. Bu dillərdə danışanların ümumi sayı təxminən 15 milyon nəfərdir. Uqor dillərinin kökü e.ə. III minillikdə fin-uqor pradilinin 2 qola ayrılması nəticəsində formalaşan uqor təməl-dilinə gedib çıxır. Qrupun içində macar dili coğrafi cəhətdən uzaq ərazidə yayıldığına görə ob-uqor dillərindən ayrı göstərilmişdir.

Fin — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. == Tarixi == == Toponimikası == Fin oyk. Düzənlik ərazidədir. == Əhalisi == == Mədəniyyəti == 1 ədəd poçt məntəqəsi, 1 ədəd xəstəxana, 1 ədəd aptek, 1ədəd orta məktəb və digər obyektlər yerləşir == İqtisadiyyatı == Əhali arıçılıq, heyvandarlıq və əkinçilik ilə məşğul olur.

Fin Tuqvel (18 mart 1976, Orhus) — Danimarkanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Fin Tuqvel Danimarkanı 2000-ci ildə Sidney şəhərində baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və cüt turnirdə 9-cu pillənin, cüt turnirdə isə bürünc medalın sahibi olub. Daha sonra Fin Tuqvel Danimarkanı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və cüt turnirdə bürünc medalın sahibi olub.

Fin bağı (Fars dili: باغ فین) İranın Kaşan şəhərində yerləşən bağdır. Məşhur Fin hamamı da bu bağda yerləşir. İddialara görə, Nasirəddin şah Qacar öz dövlətinin baş naziri olan Əmir Kəbiri 1852-ci ildə bu bağda öldürüb. Ərazisi 22 min kvadrat metrdən artıq olan bağ Azərbaycan Səfəvilər dövləti dövründə salınmışdır. Mərkəzi hissədə divarlar, istehkam tikililəri və silindirşəkilli qalalarla əhatə olunan həyət xüsusi diqqət çəkir. Bu bağ İranın İsfahan vilayətində yerləşən ən çox turist cəlb edən tarixi məkan hesab olunur. Belə ki, 2018-ci il novruz bayramında Fin bağı ən çox turist cəlb edən tarixi məkan olmuşdur. Fin bağı 23 noyabr 1935-ci ildə 238 saylı qeydiyyat nömrəsi ilə İranın yerli əhəmiyyətli tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır. Eləcə də bir neçə il öncə Yuneskonun ümümdünya mədəni irs siyahısına salınmışdır. == Tarixi == Bəzi mənbələrdə bağı tarixi Buveyhilər sülaləsinin hakimiyyəti dövründən başladığını qeyd edirlər.

Fin dili (suomi), Finlandiyada və bəzi digər Şimali Avropa ölkələrində danışılan Ural dilləri ailəsinə aid bir dildir. Fin dili, təxminən 5.4 milyon insan tərəfindən danışılır və Finlandiyada rəsmi dildir. Dil həmçinin Avropa Birliyinin rəsmi dillərindən biridir. == Tarixi == Fin dilinin tarixi qədim dövrlərə dayanır və dilin inkişafı müxtəlif mədəni və tarixi təsirlərlə zənginləşmişdir. Fin dilinin yazılı ədəbiyyatı 16-cı əsrdə Mikael Agricola tərəfindən Latın əlifbasının qəbul edilməsi ilə başlamışdır. === Qədim Fin dili === Qədim Fin dili dövrü, əsasən şifahi ənənələrə və folklora əsaslanır. Bu dövrdə Fin dilinin yazılı mətnləri çox az idi və dil, əsasən danışıq dili olaraq istifadə edilirdi. === Orta Fin dili === Orta Fin dili dövrü, 16-cı əsrdə Mikael Agricola tərəfindən İncilin tərcüməsi ilə başlamışdır. Bu dövrdə dilin qrammatikası və leksikası inkişaf etmiş və standartlaşmışdır. === Müasir Fin dili === Müasir Fin dili dövrü, 19-cu əsrdə Fin dilinin rəsmi dil olaraq tanınması və təhsil sistemində geniş yayılması ilə başlamışdır.

Fin körfəzi (fin Suomenlahti, est. Soome laht, isv. Finska viken) — Baltik dənizinin şərq hissəsində yerləşən körfəz, sahillərində Finlandiya, Rusiya və Estoniya yerləşir. Qərb sərhəddi kimi Xanko yarımadası ilə Pıızaspea burnu arasındakı şərti sərhəd götürülür. Fin körfəzinin sahəsi 29,5 min km², uzunluğu 420 km, eni 70 km-dən 130 km-yə qədərdir. Orta dərinliyi 38 m, maksimal dərinliyi 121 metrdir. Neva çayının mənsəbində yerləşən Tallin, Helsinki və Sankt-Peterburq körfəzin sahilindəki əsas şəhərlərdir. == Mənbə == Финский залив Балтийского моря Рыболовные страницы Arxivləşdirilib 2009-08-28 at the Wayback Machine Природа, острова, животный мир Финского залива Arxivləşdirilib 2012-04-12 at the Wayback Machine Спутниковое фото Финского залива Arxivləşdirilib 2003-10-13 at the Wayback Machine Фотографии берегов Финского залива Arxivləşdirilib 2009-06-02 at the Wayback Machine Финский залив Зелёный мир. Финский залив Arxivləşdirilib 2011-07-26 at the Wayback Machine Природа России. Финский залив Несколько растровых карт глубин Финского залива Карта глубин Финского залива Прогноз ледовых условий на Финском заливе и Ладожском озере Тайны затонувших кораблей.

Finlandiya mətbəxi — Avropanın şimalında yaşayan fin xalqının mətbəxi. == Ümumi xarakteristika == Fin mətbəxi özündə bu xalqın keçmiş adət — ənənəsini yaşadır. Qədim finlər balıqçı və ocçu olduqlarında milli mətbəxlərinin də əsasını balıq və vəhşi heyvan ətləri təşkil edir. Bura maral, sığır və hətta ayı əti də daxildir. Burada həmçinin, giləmeyvə reseptləri də üstünlük təşkil edir. Finlər piroq və şirniyyatları, adətən, çovdar unundan hazırlayırlar. Kələm, kartof kimi tərəvəzlər isə qarnir reseptlərinin tərkibində olur. Bu ölkənin ət yeməkləri özünəməxsusluğu ilə fərqlənir. Fin mətbəxində ət yeməyi hazırlanan zaman, bir neçə heyvanın ətindən istifadə olunur ki, bu da xörəklərə xüsusi dad verir. Finlər qızartma yeməklərdən demək olar ki, istifadə etmirlər.

Steffan Fin Argus (1 sentyabr 1998) — amerikalı aktyor, musiqiçi və modeldir. == Həyatı == Arqus 1 sentyabr 1998-ci ildə İllinoys ştatında anadan olub. Onların Sadi adlı böyük bacısı və Leysi adlı kiçik bacısı var. Argus geydir və onlar əvəzliklərindən istifadə edir. O, gender qəribədir.

Fin — İranın Hörmüzgan ostanının Bəndər Abbas şəhristanının Fin bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 3,532 nəfər və 860 ailədən ibarət idi.

Uqor-türk müharibələri (mac. az ugor–török háború) — ilk dəfə Armin Vamberinin Macar və türk-tatar haqqında müzakirələr (mac. Magyar és török-tatár szóegyeztetések) kitabında, dilçilər arasında macar dilinin fin-uqor və ya Türk dillərinə aid olması haqqında akademik debatlar haqqında işlədilmiş ifadə. Vamberi 1870-ci ildə yazdığı kitabı bir sıra mübahisəli elmi işlərinin başlanğıcı olub.

Fin dilinin yaranması tarixinin əsası bizim eranın 1-ci əsrdən götürülür. Bu zamanda baltikyanı-fin dillərinin bölünməsi baş vermişdir. Bu dillərin özü də prabaltikyanı-fin dilinə əsaslanmışdır, hansından ki, bizim eradan əvvəl 1500-1000-ci illərdə, prasaam dili ayrılmışdır.

Verxnı adası (fin Vehkasaari) — Fin körfəzinin şimal-şərqində, inzibati baxımından Leninqrad vilayətinin Vıborq rayonu ərazisində yerləşir. Martinsaari adasından 50 m şimal-şərqdə yerləşir. Yaxınlığında Oveçi və Paatio adaları yerləşir. Əvvəllər fin Martinsari kəndinin bir hissəsi Vehkasaari adasında yerləşirdi.

Karel-Fin Sovet Sosialist Respublikası (fin Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta) — 31 mart 1940 - 16 iyul 1956-cı illər arası SSRİ tərkibində yaranma tarixinə görə on altıncı (yaranma tarixinə görə on ikinci) müttəfiq sovet sosialist respublikası. 1956-cı ildə Kareliya MSSR kimi RSFSR tərkibinə daxil oldu.

İqor — ad. İqor Ametov — texnika elmləri doktoru, professor. İqor Burqanov — Rusiyanın Əməkdar rəssamı, professor. İqor Qorbenko — Ukraynanı təmsil edən yüngül atlet. İqor Yusufov — rus dövlət xadimi, biznesmen.

Horus (və ya Horos, Hor), Qor - erkən Misir mifologiyasına görə baş tanrı sayılır. Ən qədim dövrdə göylər tanrısı, Horus bir (çox hallarda Hor) qədim Misir dilindəki Hr ("yüksəklik", "səma" mənasını daşıyır) sözünün latın dilindəki formasıdır. Bu ad, göy tanrısına aid edilir. Digər tanrıların adları kimi, bu ad da, qədimdən bir çox formalara malik olmuşdur: „Şərqi Hor" „Şenut Hor" „Hor-Anubis" „ Hierakonpolisli Hor" „Böyük Hor" „Butolu Hor" „Şimali Hor" „Mükəmməl Hor" Rəvayətə görə Horus Göy tanrısı hesab edilir. Günəş və Ay allah cismi kimi təsəvvür edilən göyün gözləri hesab edilir. Günəş tanrının sağ, ay isə sol gözü sayılır. Şahinin lələklərinin ucları göyün hüdudlarını göstərir. Horusun gözü qədim Misirdə simvolik əhəmiyyətə malik olmuşdur. Əfsanəyə görə, döyüşlərin birində Set tərəfindən burub çıxarılmış Horusun sol gözündən Ay yaranmışdır. Ayın fazası bu zədələnmə ilə izah edilir.

Pin-Lin Çay Muzeyi (çin. ənən. 坪林茶業博物館, pinyin: Pínglín Cháyè Bówùguǎn), — Pinlin Çay Muzeyi kimi də tanınan, Tayvanın Yeni Taypey şəhərinin Pinlin rayonunda yerləşən muzeydir. Bu muzey çaya həsr olunmuş dünyanın ən böyük muzeyidir. Pin-Lin rayonu Pouçon çayının istehsalı ilə məşhurdur. "Yaz çay"ının yığımı mart ayının sonunda başlayır. Muzey 12 yanvar 1997-ci ildə açılmışdır. Muzey hər gün səhər saat 9-dan axşam saat 5-ə qədər, həftə sonları isə səhər saat 9-dan axşam saat 7-ə qədər fəaliyyət göstərir. Muzey hər ayın ilk bazaz ertəsi günü bağlı olur. Muzey 2016-cı ilin yanvar ayının 7-sindən istifadəçilər üçün pullu olmuşdur.

Üsamə bin Laden — ümumilikdə 27 nəfəri (digər mənbələrə görə 14 nəfər) öldürərək, hind kəndlərinin sakinlərini qorxuya salan məşhur Asiya fili. Fil məşhur terrorçu Üsamə bin Ladenin şərəfinə adlandırılıb. Erkək cinsindən olan filin boyu üç metr idi. O, iki il Hindistanın Assam ştatını əhalisini qorxuya saldı. Fil yüzdən çox evi dağıtmışdı, kənd tarlalarını məhv etmişdi və yerli sakinləri öldürmüşdür. Görünür fil ağıllı idi, çünki təqibdən gizlənə bilirdi, qaldığı yeri tez dəyişirdi və və ovçular üçün iz buraxmırdı. Bildirilmişdir ki, fil fişəng və oddan çəkinmir, və tələ onun üçün qorxulu deyil. Onun vəhşiliyinin miqyası o hüdudlara gəldi ki, yerli sakinlər qəzəblənmiş fili aradan qaldırılması üçün hərbi dəstə və polis bölməsi göndərmək məcburiyyətində qaldılar, bundan əlavə əməliyyata təcrübəli meşə gözətçiləri cəlb olundu. 18 dekabr 2006-cı ildə yaxın məsafədən Üsəma ben Laden təxmin edilən fil güllələndi. Həmin filin məhz o olduğuna və ya səhvən başqasının öldürüldüyünə dair birmənalı məlumat yoxdur.

I İqor və ya İqor Rürikoviç (qəd-isl. Ingvar 878-945) — Kiyev Knyazlığının 2-ci Böyük Knyazı. Letopislərə əsasən Rürikın oğlu. Bizans və qərb mənbələrinə görə ilk rus knyazı. == İqor qədim rus salnamələrində == "Müvəqqəti illər hekayəsi" salnaməsinə əsasən qədim rus knyazları sülələsin yaradan Rürik 879-cu ildə ölür və hakmiyyəti Oleqa verir. 882-ci ildə Oleq Rürikın oğlu İqorla Kiyevə yaxınlaşır və orada qanunsuz knyazlığ edən varyaqları Askold və Diri aldadaraq şəhərdən çıxarır. Görüşdə Oleq Askold və Dirə deyir:"Siz knyaz deyilsiniz, heç knyaz soyundan belə deyilsiniz. Amma mən knyaz soyundanam bax bu isə Rürikın oğludur" deyəndən sonra varyaqları öldürmək əmrini verir. == Mənbə == İlk Novqorod letopisi. — М.-Л.: "SSRİ elmlər akademiyası nəşriyyatı", 1950.

İqor Tamm - İqor Yevgenieviç Tamm ( 8 iyul, 1895 il, Vladivostok - 12 aprel 1971 il, Moskva) - sovet nəzəri fiziki, Nobel mükafatı laureatı (1958) Совместно с П. А. Черенковым и И. М. Франком. ↑ Показывать компактно, SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki (1953il). Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1954il). İki Stalin mükafatı laureatı. 8 iyul 1895-ci ildə Vladivostokda mühəndis Yevgeni Fedoroviç Tamm (millətcə alman) və Olqa Mixaylovna Davıdovanın ailəsində anadan olub. Krım tatarının və ukraynalının nəvəsi (İqor Tammın anası Olqa Mixaylovna Davıdova, ana tərəfdən əcdadı Kobılyanski ailəsinə mənsub idi, Zaporojya Seçinin siqaret çəkən atamanının Krım xanı Gireyin qızı ilə evləndirilib) . 1898-ci ildə valideynlərinin ailəsi ilə birlikdə Yelisavetqrada (indiki Kropivnitski, Ukrayna) köçdü, İqorun atası uzun illər burada "şəhər mühəndisi" işlədi: su təchizatı və şəhər elektrik stansiyasının tikintisinə nəzarət etdi. 1901-ci ildə İqorun kiçik qardaşı Leonid doğuldu, o, sonradan SSRİ Ağır Sənaye Xalq Komissarlığının Azot Sənayesi Baş İdarəsinin baş mühəndisinin müavini oldu (o, 1937-ci il mayın 28-də döyüşlərdə əksinqilabi trotskiçi-zinovyev terror təşkilatında iştirakı ittihamı ilə güllələndi). Yelisavetqradda gimnaziyanı bitirdikdən sonra İqor Tamm Edinburq Universitetində təhsil alıb. Birinci Dünya Müharibəsi başlamazdan əvvəl o, Moskva Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə keçdi və 1918-ci ildə oranı bitirdi və fizika diplomu aldı.

İqor Kalinets (ukr. Калинець Ігор Миронович; 9 iyul 1939) — ukraynalı şair, keçmiş dissident və siyasi məhbus, ictimai və siyasi xadim. İqor Kalinets 20 iyul 1939-cu ildə Xodorovda (indiki Lvov vilayəti, Ukrayna) anadan olub. 1956-1961-ci illərdə Lvov Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb. Universiteti bitirdikdən sonra rayon arxivində işləyib. Dissident hərəkatında iştirak etdiyinə görə 6 il ciddi rejimli həbsxanada, 3 il isə sürgündə cəzalandırılıb. Lvova qayıtdıqdan sonra Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının V.Stefanik adına kitabxanasında işləməyə başlayır. Onun poeziyası, xüsusən də 9 toplusu “Oyanmış muza” silsiləsində, 6 toplusu “Qul muza” silsiləsində birləşib. O, uşaqlar üçün şeirlər yazır, onlardan bir neçə kitab tərtib edilmişdir, bunlar təkcə Ukraynada deyil, həm də Ukraynada danışan əhalinin çox olduğu ölkələrdə (Rusiya, Qazaxıstan, Kanada, ABŞ, Argentina, Polşa) satılmışdır. Onun “Pişik və Kitsyu haqqında hündür nağıllar” kitabı 2005-ci ildə ukraynalı rəssam Viktoriya Kovalçuk tərəfindən illüstrasiya edilib.

İqor Dmitroviç Kobrin (ukr. Ігор Дмитрович Кобрин; 2 fevral 1951, Lvov – 11 dekabr 2023) — Ukraynalı rejissor və animator. 2008-ci ildən Ukraynanın əməkdar incəsənət xadimi, 1989-cu ildən isə Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mükafatı laureatıdır. İqor Kobrin, 2 fevral 1951-ci ildə Ukraynanın Lvov şəhərində anadan olub. 1973-cü ildə Lvov Universitetində təhsil alıb. O, 1981-ci ildə İ.K.Karpenko-Kari adına Kiyev Milli Teatr, Kino və Televiziya Universitetinin "kino və televiziya rejissoru" fakultəsində təhsil alıb. 1982-ci ildən “Ukrtelefilm” kinostudiyasında çalışır. 1992-ci ildən Telecon studiyasının yaradıcısı və direktorudur. Kobrin 10 dekabr 2023-cü ildə yetmiş iki yaşında vəfat edib. Onun ölüm xəbərini həmkarlarından Stella Klominskaya yayıb.

İqor Rımaruk (ukr. Ігор Миколайович Римарук, 4 iyul 1958 – 3 oktyabr 2008, Lvov) — ukraynalı şair. Taras Şevçenko adına Milli Mükafat laureatı (2002). Ukrayna Yazıçılar Assosiasiyasının prezidenti və Mədəniyyət nazirinin kitab nəşri üzrə müşaviri (2007). 4 iyul 1958-ci ildə Myakotı kəndində (indiki Ukraynanın Xmelnitski vilayəti, İzyaslavski rayonu.) anadan olub. Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib (1979). 1978-ci ildə "Dnepr" (ukr. «Дніпро») jurnalında debüt edir. O, “Suçasnist” (ukr. «Сучасність») jurnalının baş redaktoru, “Dnepr” nəşriyyatının müasir Ukrayna ədəbiyyatı redaksiyasının rəhbəri, Ukrayna Milli Yazıçılar Birliyinin üzvü (1984), Ukrayna Yazıçılar Assosiasiyasının vitse-prezidenti kimi səlahiyyətli vəzifələrdə çalışıb.

İqor Abbasoviç Xankişiyev (17 mart 1939, Bakı – 6 yanvar 2021, Bakı) — Azərbaycan Respublikasının əməkdar mühəndisi. İqor Xankişiyev 1939-cu il martın 17-də Bakıda anadan olub. 1968-ci ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunu teplovozlar və teplovoz təsərrüfatı ixtisası üzrə bitirib. 6 yanvar 2021-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Bakı metropolitenində 1976-cı ildən baş mühəndis kimi fəaliyyətə başlayıb. 1979-cu ilin iyununda o, Bakı metropoliteninin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. 1987-ci ildən metro tikintisi sahəsinə keçərək "Azərtunelmetrotikinti" Səhmdar Cəmiyyətinin baş energetiki, aparıcı mühəndisi, sədr müavini vəzifələrində əmək fəaliyyətini davam etdirib. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin "Bakı Metropoliteni" Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında" 27 fevral 2014-cü il tarixli 289 saylı Sərəncamına əsasən Bakı Metropoliteni və "Azərtunelmetrotikinti" Səhmdar Cəmiyyətinin yenidən təşkili yolu ilə səhmləri dövlətə məxsus "Bakı Metropoliteni" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti təsis edildikdən sonra İqor Abbasoviç Xankişiyev 2017-ci il dekabr ayının 31-dək müəssisənin Tikinti Departamentinin rəisi vəzifəsində çalışıb. 2012-ci il aprelin 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə "Əməkdar Mühəndis" fəxri adına layiq görülüb, Prezident təqaüdçüsüdür, "Fəxri dəmiryolçu"dur.

İqor Lukanin (3 fevral 1976, Sverdlovsk) — Kristin Freyzerlə birlikdə Azərbaycanı beynəlxalq yarışlarda təmsil etmiş keçmiş buz rəqqasıdır. O, əvvəllər Almaniya yığması üçün Kseniya Smetanenko ilə yarışmışdır. O, Azərbaycanı təmsil edərək iki il Cenni Dahlenlə yarışıb. İqor Lukanin 2000-ci ildə Kristin Frayzerlə partnyor olmuşdur. Onlar dördqat Azərbaycan milli çempionluğunu qazanmış, eyni zamanda 2002 və 2006-cı il Qış Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişlər. Lukanin 2000-ci ildən 2005-ci ilə qədər Daria Timoşenko ilə evli olmuşdur. O 2010-cu il dekabrın 31-i partnyoru Kristin Frayzerlə evlənmişdir.

İqor Muradyan (erm. Իգոր Մուրադյան; 29 aprel 1957, Odessa, Odessa vilayəti, Ukrayna SSR, SSRİ – 17 iyun 2018, İrəvan, Ermənistan) — Ermənistan siyasətçisi, deputatı, siyasi fəalı və politoloqu. O, Zori Balayan, Silva Kaputikyan və Viktor Ambartzumyanla birlikdə Qarabağ hərəkatının ilk liderlərindən biri idi. İqor Muradyan 29 aprel 1957-ci ildə Ukrayna SSR-də, Odessada anadan olmuşdur və sovet dövründə çoxlu ermənilərin yaşadığı Bakıda böyümüşdür. O, Moskvada Plexanov adına Xalq Təsərrüfatı İnstitutunu bitirmişdir. Tomas de Vaalın dediyinə görə, "Muradyan sovet insayderi idi. O, İrəvanda dövlət planlaşdırma agentliyi "Qosplan"da iqtisadçı işləmiş və partiyanın kadrları arasında yaxşı əlaqələrə malik olmuşdur". 1990–1995-ci illərdə Ermənistan Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. Muradyan daha sonra tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasını "uğursuz sınaq" adlandırmış, onun hakimiyyətini öz mövcudluğu ilə bağlı dəqiq strategiya ortaya qoya bilmədiyi və Dağlıq Qarabağın Ermənistanın tərkibinə daxil olması ideyasına qarşı mübahisə qaldırdığı üçün tənqid etmişdir. İqor Muradyan 17 iyun 2018-ci ildə Ermənistan Respublikasının İrəvan şəhərində vəfat etmişdir.

Uğur — insan həyatında təsadüfi, gözlənilməz və ya hesaba alınmadığı təsadüf nəticəsində meydana gələn müsbət qəbul edilən bir hadisə, sinonimləri: bəxti gətirmə, qismən: şans, xoşbəxtlik. Xüsusilə də təsirlənmiş şəxsiyyətin hərəkətlərindən və ya qərarlarından asılı olmayan hallarda, hansısa bir hadisənin və ya hərəkətin arzuolunan nəticəsini göstərə bilər. Şansı və ya bəxti gətirmək nümunələrini lotereya, rulet və ya digər oyunlarda qazanmaq olar. Uğurla bağlı bir sıra mənəvi və ya fövqəltəbii inanclar var. Bu inanclar bir-birindən geniş şəkildə fərqlənir, lakin əksəriyyət şansın müəyyən ritualları yerinə yetirmək və ya müəyyən şərtlərdən qaçınmaqla mənəvi vasitələrlə təsir edə biləcəyi ilə razılaşır. Şans həm də uğurlu və uğursuz hadisələrin təşkilatçılığına inam ola bilər. Uğur, fərdlər tərəfindən fərqli şəkildə şərh olunan xurafatın bir növüdür. Əksər insanlar üçün uğurlar kimi xarakterizə edilə bilən hadisələr arzuolunan və gözlənilən olduğundan, onun təcəssüm edən bir çox müxtəlif rəmzlər var. Qərb mədəniyyətində dörd yarpaqlı yonca, nal, baca təmizləyən, uğur böcəyi, dovşan pəncəsi və başqaları uğurlar simvolu sayılır. İnsanın maddi cəhətdən müvəffəqiyyətili olması (sərvətin əldə edilməsi), ilk növbədə, şəraitin uğurlu keçməsi (şans) ilə müəyyən edilir, insanın qabiliyyəti və ya şəxsi keyfiyyətləri bunun üçün daha az əhəmiyyət kəsb edir.

Igor — amerikalı repçi Tyler, the Creator-un beşinci studiya albomu. 17 may 2019-cu ildə Columbia Records tərəfindən buraxılıb.

Üör — Cənubi Azərbaycan mənşəli, Amerika Birləşmiş Ştatlarında fəaliyyət göstərmiş pagan black metal qrupudur. 2012-ci ildə fəaliyyətini dayandırıb. Qrup adını Saxa folklorundakı bir ruh adı olan üördən götürür. Üör intihar edən insanların və şamanların ruhuna deyilir. Azərbaycan metal səhnəsində paqan blek metal ifa edən ilk qrupdur. 2011-ci ildə qurulan qrup, ən çox bütpərəstlik və İslam öncəsi mifologiyaya müraciət edir və dinə qarşı musiqi ifadə edən ilk Azərbaycan qruplarından biridir. Qrupun mahnı sözləri azərbaycan dilində, ingilis dilində, uyğur dilində və türk dilindədir.

Oğuzhan Uğur (1984, Ankara) — Türkiyə musiqiçisi, prodüseri, ssenaristi, karikaturaçısı və yutuberi.

Yozef Mariya Huqo fon Ritqen (alm. Hugo von Ritgen‎; 3 mart 1811 – 31 iyul 1889, Gissen, Hessen) — alman memar və bərpaçı. Fəlsəfə doktoru. Eyzenax şəhərinin Fəxri Vətəndaşı. == Bioqrafiyası == Həkim, botanik və zooloq Ferdinand Avqust fon Ritqenin oğlu. 1828-ci ildən Gissen Universitetində tibb təhsili aldı, ancaq dörd semestrdən sonra özünü memarlığa həsr etməyə qərar verdi və Darmstadtda Qeorq Moller ilə oxumağa getdi, burada təsviri sənətlərlə yanaşı riyaziyyat və memarlıq ixtisasında da təhsil almışdır. 1833-cü ildə doktorluq dərəcəsini almış və 1833-cü ilin sentyabrından 1834-cü ilin mayına qədər Belçikada və Fransanın şimalında təhsil turuna çıxmış, Parisdə olmuşdur. 1838-ci ildə Gissen Universitetində təsvir həndəsi və rəsm mövzusunda mühazirələr oxumağa başladı. Elə həmin il — Memarlıq üzrə professor. 1838-1874-cü illərdə — Gissen Universitetinin Memarlıq və mühəndislik kafedrasının müdiri.

Hunor və Magor — Ural-Altay və macar mifologiyalarında mifik xaqanlar. İki qardaşdırlar. Hunların və macarların atası olaraq qəbul edilərlər. Hunor Hun qolunu, Magor isə Macar qolunu təmsil edər. Macarlara günümüzdə Avropada verilən iki ad (Magyar və Hungar) yenə burada qaynaqlanar. Kimi fikirlərə görə əslində mənşəyi çox qədim qədər uzanmaqdadır və Skif mənşəli söylencelerin inkişafıyla meydana gəlmişdir. Hunor, qardaşı Magor ilə birlikdə müqəddəs bir maralın arxasında dənizi keçərək macarıstan torpaqlarına çatar. Hunorun nəslindən Attila Xanın gəldiyi deyilər. Magorun nəslindən isə Almos gəlir. Başqa bəzi orta asiya əfsanələrində Skiflərin qurucusu olan iki qardaşdırlar.

Fövqəladə Hallar Nazirliyi — Azərbaycan Respublikasının fövqəladə hallar sahəsində fəaliyyət göstərən qurumu. Nazirliyə hazırda Kəmaləddin Heydərov rəhbərlik edir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2005-ci il 16 dekabr tarixli Sərəncamı ilə yaradılmış Fövqəladə Hallar Nazirliyi ölkədə əhalinin təbii fəlakətlərdən, texnogen xarakterli qəzalardan və yanğından qorunması, belə hadisələrin nəticələrinin aradan qaldırılması məsələlərini həll edən, habelə mülki müdafiə sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən, xilasetmə və bərpa işləri üzrə mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının, digər müəssisə və təşkilatların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsini təmin edən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. == Fəaliyyət istiqamətləri == Mülki müdafiə əhalinin və ərazilərin fövqəladə hallardan qorunması, yanğın təhlükəsizliyinin, su hövzələrində insanların təhlükəsizliyinin, sənayedə və dağ-mədən işlərində texniki təhlükəsizliyin və tikintidə təhlükəsizliyin təmin olunması, neft və neft məhsullarının qəza nəticəsində axımları ilə əlaqədar yaranmış fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması, dövlət material ehtiyatları fondlarının yaradılması sahələrində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini işləyib hazırlayır və həyata keçirilməsini təmin edir. Mülki müdafiə, əhalinin və ərazilərin fövqəladə hallardan qorunması, yanğın təhlükəsizliyinin, su hövzələrində insanların təhlükəsizliyinin təmin olunması sahələrində, eləcə də fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə vahid dövlət sistemi çərçivəsində mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətini əlaqələndirir. Nazirliyin səlahiyyətlərinə aid edilən məsələlər üzrə normativ tənzimləməni və nəzarət-yoxlama funksiyalarını həyata keçirir. Mülki müdafiəni əhalinin və ərazilərin fövqəladə hallardan və yanğınlardan qorunmasını, fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılmasını, su hövzələrində insanların təhlükəsizliyinin, sənayedə və dağ-mədən işlərində texniki təhlükəsizliyin və tikintidə təhlükəsizliyin təmin olunmasını, dövlət material ehtiyatları fondlarının yaradılmasını və idarə olunmasını, təbii, texnogen və terror təhlükələrinə məruz qalan strateji əhəmiyyətli müəssisələrin, obyektlərin və qurğuların mühafizəsini, fövqəladə hallarda çevik reaksiya verilməsini və humanitar yardımların idarə olunmasını təşkil edir və həyata keçirir. Nazirliyin fəaliyyət dairəsinə aid edilən sahələrin inkişafını təmin edir. Nazirlik qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər istiqamətlərdə də fəaliyyət göstərir.

Fil — xortumlular dəstəsinin fillər (Elephantidae) ailəsini təşkil edən məməli heyvandır. Ümumi olaraq iki növ ayrılırlar: Asiya fili ( Elephas maximus ) və Afrika fili ( Loxodonta africana) Lakin mənbəələrlə əsaslasaq, Afrika savanna filinin (L. africana) və Afrika meşə filinin (L. cyclotis) hər birinin də iki ayrı növ olduğu irəli sürülür. Fillərə əsasən Afrikanın cənub-şərqində, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyada rast gəlinir. Mamontlar və mastodonlar kimi nəsli kəsilmiş növlərin də daxil olduğu proboscis dəstəsindən bu gün yalnız fillərin nəsli davam edir. Quruda yaşayan ən böyük heyvan hesab edilən Afrika filinin erkəyinin boyu 4 m, çəkisi isə 7000kq-a çatır. Fillərin gözə çarpan və fərqləndirici xüsusiyyətləri arasında onların uzun Xortumu var ki, bu da müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur, misal olaraq, obyektləri tutmaqda. Əlavə olaraq uzun və uclu kəsici dişlərindən əşyaları hərəkət etdirmək və torpağı qazmaq üçün istifadə edə bilirlər. Fil sümüyü mənbəyi hesab olunan bu kəsici dişlərdən qədim dövrlərdən bu yana döyüş zamanı silah kimi də istifadə edilir. Filin böyük və enli qulaqları onun bədən temperaturunu idarə etməyə xidmət edir. Afrika fillərinin qulaqları Asiya fillərinə nəzərən daha böyük olur və kürəyi konkav(dərə) formalıdır.

Firn (alm. Frin- keçənilki, köhnə‎) — qar sərhəddindən yuxarıda, buzlağın qidalanma sahəsində düşən qarın günəş şüalarının təsiri altında əriməsi, gecə isə donması nəticəsində əmələ gələn buz kristalları (ölçüsü 5–10 mm-ə qədər). Firn tədricən sıxlaşır, bərkiyir və buzlaq buzuna çevrilir. == Firn hövzəsi == Firn hövzəsi bərk atmosfer çöküntülərinin gəliri buxarlanmaya və əriməyə sərf edilən miqdardan üstün olduğu, qar sərhəddindən yuxarıda yerləşən sahədir. Firn hövzəsinə buzlağın qidalanma sahəsi də deyilir.

Fön (alm. Föhn‎, fr. fœhn) — dağlardan dərələrə əsən, temperaturu xeyli yüksək, nisbi rütubəti az olan küləkdir. Fön dağ silsiləsinin bir tərəfində havanın təzyiqi yüksək,o biri tərəfində isə alçaq olanda baş verir. Hava yüksək təzyiq olan tərəfdən alçaq təzyiq olan tərəfə hərəkət edərək dağ silsiləsini aşır. Rütubətli hava yamac üzrə qalxdıqca onun temperaturu orta hesabla hər 100 m-də 0,6 dərəcə selsi aşağı düşür. Rütubətini itirmiş hava dağ silsiləsini aşaraq o biri yamac üzrə endikcə onun temperaturu orta hesabla hər 100 m-dən bir 1 dərəcə selsi artır.Buna görə də enən hava quru və isti olur.