Поиск по словарям.

Adapazarı gürzəsi (lat. Vipera barani) — Gürzəkimilər fəsiləsinə, Əsl gürzələr dəstəsinə aid zəhərli ilan növü. Yarımnövlər əmələ gətirmir. == Təsviri == Dişilər 60 sm, erkəklər isə 54,5 sm uzunluğa malik olurlar. == Yayılması == Türkiyənin şimal-qərbi.

Anadolu gürzəsi (lat. Montivipera albizona) — gürzəkimilər fəsiləsinin kiçik asiya gürzəsi cinsinə aid bitki növü. == Anadolu gürzəsi == Mərkəzi Türkiyədə yaşayan gürzə ailəsinin bir növ zəhərli ilanı. == Təsviri == Bir çox fərdləri kiçik olsa da, Anadolu gürzəsi 78 sm uzunluğa çatır. [3] Başı nisbətən böyükdür, boyundan açıq şəkildə ayrılır. Ağız yuvarlaq və kiçik pulcuq ilə örtülmüşdür. Burun açılması tək qalxan içərisində kəsilir. Göz qapaqları ilə sıx bağlı olan böyük supraorbital plitalar var . Bədəni 23 satır pulcuq ilə örtülmüşdür. Rəngi Qəhvəyi bozdur.

Avisen gürzəsi (lat. Cerastes vipera) — Buynuzlu gürzələr cinsinə daxil olan zəhərli ilan növü. Yarımnövlərə ayrılmır. == Təsviri == Bu növün ümumi uzunluğu 50 sm təşkil edir. Başları enli və düz, bədənləri isə kökdür. Göz ətrafında buynuzvarı pulcuqlara sahib deyildir. Bədəninin yan hissələrində olan pulcuqlar xırdadır. Bədəninin ümumi rəngi qumlu-qonurdur. Quyruğunun sonu qara rəngdədir. == Ekologiya == Ədsasən qumlu səhralarda yaşayır.

Darevski gürzəsi (lat. Vipera darevskii) — Gürzələr fəsiləsinə daxil olan ilan növü. Dişilər erkəklərdən iri olur. Dişilər 40 sm, erkəklər isə 25 sm olur. İlan öz adını İlya Sergeyeviç Darevskinin adında götürmüşdür. İlk dəfə Ermənistanda aşkarlanmışdır. == Xariçi görünüşü == Erkəklərin quyruğu 39-43 sm, dişilərdə isə 45-50 sm olur. Başı iri sonucu isə yumrudur. Gürzələrin rəngi sarı-boz və ya sarı-qəhvəyi olur. Bədənində ziqzaqvari zolaq keçir.

Dinnik gürzəsi (Vipera dinniki) — Əsl gürzələr cinsinə aid ilan növü. Rus zooloqu Nikolay Yakovleviçin şərəfinə adlandırılmışdır (1847–1917). == Görünüşü == Dinnik gürzəsi 500–550 mm uzunluğa malik olur. Quyruğu isə 30–80 mm-dir. Bədənin üzəri boz-yaşıl, narıncı, və qəhvəyi rəng calarlarında olur. == Yayılması == Dinnik gürzəsi Böyük Qafqazın yüksək dağlıq ərazilərində yayılmışlar. Onlara Rusiya, Gürcüstan və Azərbaycanda yayılmışlar. Azərbaycanda Zaqatala Dövlət Təbiət qoruğu ərazisində rast gəlinə bilər. == Həyat tərzi == Dinnik gürzəsi qafqaz gürzəsinfən fərqli olaraq düzən ərazilərdə yayılmışlar. Onlara əsasən 1500 metrdən 3000 m hündürlüyə qədər olan ərazilərdə rast gəlinir.

Gürzə və ya Livan gürzəsi (lat. Macrovipera lebetina) — Nəhəng gürzə cinsinə aid ilan növü. == Görünüşü == Gürzələr fəsiləsinin ən iri nümayəndəsidir. Onun quyruğu ilə birlikdə uzunluğu 2 metr, çəkisi isə 3 kq təşkil edir. Başı olduqca iri və enlidir. Ağzı yuvarlaq, gözləri şaqulidir. Yuxarı hissəsi boz-qəhvəyi tondadır. Bəziləri vardır ki, bütünlüklə qara və qəhvəyi rəngdə olur. == Yayılması == Gürzə Şimal-Qərbi Afrika, Aralıq dənizi sahili ərazilər, qərbi, orta və cənubi Asiya ərzilərində yayılmışlar. İordan çayının qərb sahillərində, İsrail, İran, İraq, Türkiyə, Əfqanıstan, Azərbaycan, Dağıstan və nadir hallarda isə Qazaxıstan rast gəlinir.

Lotiyev gürzəsi (Vipera lotievi) — Əsl gürzələr cinsinə daxil olan ilan növü. Rus herpetoloqu Konstantin Lotiyevin şərəfinə adlandırılıb. == Görünüşü == Lotiyev gürzəsi çöl gürzəsinə çox bənzəyir. Əsas fərqləri isə Lotiyev gürzəsinin nisbətən enli və başının yumru olması ilə fərqlənir. Rəngi parlaq-boz və ya boz qəhvəyi olur. Uzunluğu 500 mm təşkil edir. == Yayılması == Lotiyev gürzəsi əsasən Şimali Qafqazın Kabarda-Balkariya, Şimali Osetiya, Çeçenistan, İnquşetiya və Dağıstan ərazilərində, üstəlik Gürcüstanın dağlıq ərazilərində yayılmışdır. Son zamanlar bu canlılara Azərbaycanda belə rastlanılır. Azərbaycanda Böyük Qafqazın şimal yamaclarında yayılıb. Hec bir yarımnövü yoxdur.

Milos gürzəsi (lat. Macrovipera schweizeri) — Gürzələr fəsiləsinə Nəhəng gürzə cinsinə daxil olan növ. Populyasiyasının ümumi sayı 10 min baş olaraq qiymətləndirilir. Onların 7–8 min başı Milos adasında yaşayır. Milos gürzələri Egey dənizinin Kiklad arxipelaqı adalarında rast gəlinir — Milos, Kimolos, Poliaqos, Sifos (Yunanıstan). Yetkin gürzələrin uzunluğu 80 sm təşkil edir. Başının sonucu dairəvi olub, başın yuxarı hissəsində və göz ətrafında xüsusi rəngli xətlər vardır. Göz ətrafında 2–3 cərgədən pulcuğa sahibdir. Bədəninin mərkəzi hissəsində 23 (21–25) cərgədən ibarət pulcula örtülmüşdür. Bədən rəngi olduqca fərqlidir, bununla belə həm də olduqca parlaqdır.

Nikolski gürzəsi (lat. Vipera nikolskii) — Gürzəkimilər fəsiləsinə, Əsl gürzələr dəstəsinə aid zəhərli ilan növü. Öz adını rus zooloqu Aleksdandr Nikolskinin adından almışdır. Bədəninin uzunluğu 765 mm, quyruğunun uzunluğu isə 80 mm təşkil edir. Ümumi uzunluqları nadir hallarda 1 metri keçir. Dişilər erkəklərdən iri olur. Başı iri, enli, nisbətən qabarmış olur və boynundan asanlıqla seçilir. Bədəninin orta hissəsindən 20–23 cərgə pulcuq keçir. Yetkin fərtdlər bir qayda olaraq qara rəngdə olurlar. Üst dodaq nahiyəsində bəzən ağ nöqtələr olur.

Vipera kaznakovi (lat. Vipera kaznakovi) — heyvanlar aləminin pulcuqlular dəstəsinin gürzəkimilər fəsiləsinin əsl gürzə cinsinə aid heyvan növüdür. Qafqaz muzeyinin direktoru müavini Aleksandr Nikolayeviç Kaznakovun şərəfinə adlandırılmışdır. Gürzənin uzunluğu 475 mm, dişilərdə — 600 mm təşkil edir. Quyruqları 7 — 8 sm olur. Başı kifayət qədər enli olur. Nadir hallarda bütünlüklə qara rəngli olanını görmək olar. Yuxarı hissəsi qara, boğazı ləkəsiz qara olur. Ümumilikdə isə qırmızı və narıncı rənglər üstünlük təşkil edir. Balalar isə qırmızı-qəhvəyi rəngdə olur.

Vaqner gürzəsi (lat. Vipera wagneri) — Gürzəkimilər fəsiləsinə, Əsl gürzələr dəstəsinə aid zəhərli ilan növü. Növ alman araşdırmaçısı, Moris Vaqnerin şərəfinə adlandırılmışdır. O, il dəfə bu növə aid nümunələri 1846-cı ildə toplamışdır.. Bədənlərinin uzunluqları 70–95 sm arasında dəyişir. Erkəklər boz, dişilər isə nisbətyən qəhvəyi rəngdıə olur. Qarın nahiyəsi parlaq sarı olur. Üstəlik qara nöqtələrə sahib olur. Bu növ gürzələr Türkiyənin şərqində, Van gölü şimalındakı ərazilərdə, İranın qərbində 1200–2000 hündürlüyü olan ərazilərdə yayılmışdır. Onlar bitki örtüyündən məhrum olan qayalı ərazilərdə, bulaqların yaxınlığında yaşayırlar.

Şamaxı gürzəsi və ya Şamaxı başıqalxanlısı (lat. Vipera shemakhensis) — Gürzələr fəsiləsinə, Əsl gürzələr cinsinə aid növ. Boz, qəhvəyi rənglərdə olur. Bədəninin ortasından tünd qəhvəyi ziqzaq şəkilli zolaq keçir. Azərbaycanın endemik canlısıdır. Əsasən Azərbaycanın şimal-şərq ərazilərində yayılmışdır. Xüsusi ilə Şamaxı rayonu ərazisində daha geniş areala malikdir. Elə öz adını da aşkarlandığı rayonun adından götürmüşdür. Əsasən quru daşlı dağ yamaclarında yayılmışlar. Uzunluğu 55–60 sm-ə qədər olur.

Qoyun əti – 217 q, Quyruq – 25 q, Baş soğan – 30 q, Un – 80 q, Şərab sirkəsi və ya Abqora – 10 q, Sarımsaq – 2 q, Keşniş – 15 q, İstiot – 0,1 q, Duz — zövqə görə. Qoyun əti, quyruq və soğandan qiymə hazılanır. Undan bərk xəmir yoğrulub 1 mm qalınlığında yayılır və bundan diametri 5 sm ölçüdə dairələr kəsilir. Xəmir dairələrin içərisinə çiy qiymə qoyulub tikişi yuxarı və bir ucu açıq qalmaq şərtilə bükülür. Hazırlanmış gürzə suda və ya bulyonda bişirilir. Süfrəyə bulyonu ilə birlikdə verildikdə üstünə keşniş səpilir, yanına sarımsaqlı sirkə qoyulur.

Ermənistan çöl gürzəsi (lat. Vipera eriwanensis) — Əsl gürzələr fəsiləsinə aid ilan növü. == Təsviri == Elədə iri olmayan ilandır və uzunluğu 480 mm təşkil edir. Quyruqları 70–80 mm ola bilir. Bədəninin mərkəz hissəsində 19–21 cərgə pulcuq keçir. Üzəri parlaq-boz olur. Rəngin üzəri qara-qəhvəyi ziqzaqvari şəkil vardır. == Yayılması == Onlara Türkiyənin Kars, Ərzurun vilayətlərində və Ermənistanın dağ çöllərində yayılmışlar. 1000–2200 m yüksəkliklərdə yayılırlar. Qışlamadan aprel-may aylarında qayıdırlar.

Kiçik Asiya gürzəsi (lat. Vipera xanthina), gürzələr (Viperidae) fəsiləsindən sürünənlər növü. Status. Kiçik arealı, dar endemik növdür. Yaşayış yeri. Daşlıq qayalıqlarda, dağ yamaclarında, çınqıllıqlarda və kserofit bitki örtüyü ilə zəngin sahələrdə yaşayır, dəniz səviyyəsindən 1000–2500 m yüksəklikdə rast gəlir. Sayı. Xarakterik yaşayış yerlərində orta hesabla hər hektar sahəyə 4–6 fərd düşür. Qışlama yerlərində bəzən onlarla fərd saymaq olar. Çoxalması.

Radde dağ gürzəsi (lat. Vipera raddei) - Gürzələr fəsiləsinə daxil olan ilan növüdür. Zəhərli canlıdır. Bədənin uzunluğu 1010 mm, bədənin uzunluğunun quyruğun uzunluğuna nisbəti L/L.cd. 12.0 – 12.8. Bədənin orta hissəsində onu bir cərgədə əhatə edən pulcuqların miqdarı 23, bədənin qarın tərəfində olan qalxancıqların miqdarı 170 - 185, anal qalxancığın miqdarı 1, quyruqaltı qalxancıqların miqdarı 25 - 35 cütdür. Başın üst tərəfi qabırğacıqlı pulcuqlarla örtülmüşdür. Yalnız sifətin ucundakı pulcuqlar qabırğasızdır. Gözüstü qalxancıqlar hər tərəfdə güclü şəkildə itiləşərək bir çıxıntı əmələ gətirir. Gözün üst tərəfindəki pulcuqlar ayrı bir sıra əmələ gətirir.

Şnayder Afrika gürzəsi (lat. Bitis schneideri) — Zəhərli ilan növü. Növü Oskar Byotter dostualman konhioloqu Oskar Şnayderin (1841–1903) şərəfinə adlandırmışdır. Bu növ canlı Namibiya ilə CAR sərhəddində, sahil ərazisində yayılmışlar. Hazırda Şperqebit Milli Parkında qorunurlarlar. Hazırda Şnayder Afrika gürzəsinin yarımnövü müəyyən edilməmişdir. Bitis cinsinə aid olan bu canlı Gürzəkimilər fəsiləsinin ən kiçik nümayəndəsidir. Bədənlərinin uzunluğqları 18–25 arasında dəyişir. Maksimal uzunluqları 28 sm-dir. Düşmənləri səbəbinndən illik ölüm faizi yüksəkdir (39–56%).

Cırtdan Afrika gürzəsi (lat. Bitis peringueyi) — Afrika gürzələri cinsinə daxil olan zəhərli ilan növü. Ümumi uzunluqların 20–25 sm arasında dəyişir. Maksimal uzunluqları isə 32 sm-dir. Dişilər erkəklərdən həm iri həm də uzun olur. Başları enli və hamar olur. Bədənləri isə olduqca kökdür. Göz ətrafında pulcuq yoxdur. Rəngi boz və qəhvəyi-sarıdır. Quyruqlarının sonucu adətən qara olur.

Cənubi Qafqaz gürzəsi (Vipera transcaucasiana) — Əsl gürzələr cinsinə aid ilan növü. Bəzən isə buynuzlu gürzə adlandırılır. == Görünüşləri == Bədən uzunluğu 84 sm təşkil edir. Yuxarı hissəsi coşqun qara rəngdə olur. == Həyat tərzi == Dağ kserofit ərazilərdə, meşəliklərdə, daşlı qayalıqların yaxınlığında, gilli ərazilərdə yayıla bilirlər. Onlar hətta 1700 m yüksəkliyi olan ərazilərdə belə müşahidə edilir. Əsasən gəmiricilər və kərtənkələlərlə qidalanır. Yumurta qoymaqla çoxalır. 4–10 yumurta qoyurlar. == Yayılması == Cənubi Qafqaz gürzəsinə əsasən qərbi Azərbaycan, Gürcüstan, şərqi Türkiyə və İran ərazisində rast gəlmək olar.

Cənubiafrika dağ gürzəsi (lat. Bitis atropos) — Afrika gürzələri cinsinə daxil olan zəhərli ilan növü. Yetkin ilanlar 30–40 sm, bzəi dişilər isə isə 50–60 sm-ə çatır. Təcrid olunmuş populyasiyalar Cənubi Afrikanın dağlıq ərazilərində rastlanılırlar. Növə daxil olan fərdlər müxtəlif laşaftlarda yayılsalarda əsasən yağışı olan əraziləri üstün tuturlar. Qışı sərin və quru, yayı isti və rütubətli olan zonalarda dəniz səviyyəsindən 3000 metrə qədər olan bölgələırdə belə müşahidə edilirlər. Zimbabvedə isə arealın maksimal hündürlüyü 1500 metrdir. Kiçik kərtənkələlər və suda-quruda yaşayanlarla qidalanırlar. Zəhərinin neyrotosik xüsusiyyətləri vardır.

Şərq çölgürzəsi (lat. Vipera renardi) — Əsl gürzələr fəsiləsinə aid gürzə növü. Uzunluğu 550 mm, quyruğu isə 70–90 mm olur. Başı üstdən, yəni gözlərin ön kənarlarını birləşdirən xətdən qabaq düzgün olmayan formalı xırda qalxancıqlarla örtülmüşdür. Burun dəlikləri bir qayda olaraq burun qalxancığının alt hissəsindədir. Bədəni üst tərəfdən qonurumtul – boz rəngdə olub, bel boyunca bir qədər açıq rəngdə olur. Belində tünd ziqzaqşəkilli ayrı – ayrı xallardan ibarət zolaq vardır. Bədənin yanlarında tünd seyrək xallar yerləşir. Növün arealı Avropanın cənub və cənub – şərqini, Krım, Cənubi Ukrayna, Ön Qafqaz, Böyük Qafqaz, Orta Asiyanın mərkəz, şimal – qərb və şimal – şərq, Qazaxıstan və Cənubi Sibiri əhatə edir. Azərbaycanda P.r.renardi Christoph, 1811 nominativ yarımnövü yayılmışdır.

Kiçik Asiya gürzələri(lat. Montivipera) — Gürzələr fəsiləsinə aid ilan cinsi. Əvvəllər isə bura daxil növlər Əsl gürzələr cinsinə daxil edilirdi. == Klassifikasiya == Cinsə 8 növ daxildir: Montivipera albicornuta — İranın şimal-qərbi Zəncan Montivipera albizona — Anadolu gürzəsi — Türkiyə endemiki Montivipera bornmuelleri — Livan, İsrail, Suriya Montivipera bulgardaghica — Türkiyə endemiki Montivipera latifii — Lətif gürzəsi — İran endemiki Montivipera raddei — Radde dağ gürzəsi — Ermənistanda, Naxçıvan (Azərbaycan), İran və Türkiyə. Montivipera wagneri — Vanqer gürzəsi — Şərqi Türkiyə və şimal-qərbi İran Montivipera xanthina — Kiçik Asiya gürzəsi — Türkiyə, Suriya, Yunanıstanın adalarında.

Qurieli ( gürc. გურიელი) və ya Qurielovlar (rus. Гуриеловы) — Quriya knyazlığının suveren knyazlarının (mtavarlarının) soyadı. 1871-ci ildən sonra Qurieli ailəsinin knyazlarının gücü sona çatmışdır. Son hökmdarın əmisioğlu David Qurieli (1802–1856) Qurieli (Qurielovlar) knyazlıq ailəsinin əsasını qoymuşdur. Onun nəsli 1850-ci il fərmanı ilə Rusiya imperiyasının knyazlıq ləyaqətində təsdiqlənmişdir. Rusiya imperiyasında Qurieli ailəsinin knyazları Tiflis quberniyasının şəcərə kitabının beşinci hissəsinə daxil edilmişdir. Долгоруков П. В. Российская родословная книга. — СПб.: Тип. Э. Веймара, 1856.

Qurzuli dəfinəsi — Gürcüstanda gümüş sikkə dəfinəsi. Dəfninənin salamat qalmış hissəsində 469 ədəd sikkə var. 1926-cı ildə Qurzuli kəndində tapılmışdır. Sikkələrin əksəriyyəti Kappadokiyada zərb edilmiş draxma və didrakmalardır. Dəfinənin 168-ci ildə gizlədildiyi güman edilir.

Bürcəli — Azərbaycan Respublikasının Lənkəran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının 29 aprel 1992-ci il tarixli, 112 saylı Qərarı ilə Lənkəran rayonunun faktiki mövcud olan Bürcəli kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında Avrora qəsəbə sovetinin tərkibində rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == XIX əsrin əvvəllərinədək Bürcəli adını daşıyan bu kənd 1992-ci ilədək Alekseyevka adlanmışdır. Bu ad 1888-ci ildə buraya gələn rus Alekseyevlər ailəsinin soyadından götürülmüşdür. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra kəndin əvvəlki adı - Bürcəli özünə qaytarılmışdır. Bürcəli ibtidai məktəbi ikisinifli məktəb olmaqla, əsası 1897-ci ildə qoyulmuşdur. Bu dövrdə oğlanlar və qızlar bir yerdə oxumuşlar. 1914-cü ildə qızlar üçün ayrıca sinif təşkil edilmişdir. 1927-1928-ci tədris ilində Lənkərandakı məktəblər üç dairə üzrə fəaliyyət göstərirdi. Bürcəli məktəbi bu dövrdə Şürük dairəsində olmuşdur.

Gürzəkimilər (lat. Viperidae) — heyvanlar aləminin pulcuqlular dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. == Sinonimləri == Viperae—Laurenti, 1768 Viperini—Oppel, 1811 Viperidae—Gray, 1825 == Yarımfəsilələri == Azemiopinae Liem, Marx and Rabb, 1971 Qurbağa gürzələr ?

Kürd Əli — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Əştərək rayonunda kənd. Kürdəli (Ərdəbil) — İranın Ərdəbil ostanının Ərdəbil şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Mirzəli — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Mirzəli oyk. Cəlilabad rayonunda eyni adlı i.ə.v-də kənd. Burovar silsiləsinin ətəyindədir. Keçmiş adı Xamirova olmuşdur. Tam adı Xilə Mirzəlidir. Sonralar oykonimin tərkibindən Xilə komponenti düşmüşdü. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin 70-ci illərində Şamaxı qəzasındakı Xilə icmasına mənsub mirzəli nəslinin maskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 752 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir.

Sürməli mahalı — indiki Türkiyədə mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Sürməli qəzası — Rusiya İmperiyasının Qafqaz canişinliyinin İrəvan quberniyasının vahidi olan qəza.

Çünzəli — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. 1917-ci ildə rayonun ərazisində Canşa adlı binə yeri qeydə alınmışdır. Oykonim canşalı (cahanşahlı) adlı tayfanın adından təhrifdir. Çünzəli kəndində hal-hazırda insanlar təsərüfat işləri ilə məşğul olurlar. Etnotoponimdir. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 866 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir.

Aşağı Cürəli — Azərbaycan Respublikasının Biləsuvar rayonunun Aşağı Cürəli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Yuxarı Cürəli — Azərbaycan Respublikasının Biləsuvar rayonunun Yuxarı Cürəli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.

Gürzə (XTD) — Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi Gürzə patrul maşını — Azərbaycan istehsalı hərbi texnika. Gürzə (xörək) — Azərbaycan kulinariyasında xəmir xörək. Gürzələr — pulcuqlular dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi.

Gürcüeli, Gürcüyol — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indiki Qızıl Qoç (Qukasyan) rayonunda kənd.. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 17 km məsafədə yerləşir. 1937-ci ilə kimi Ağbaba rayonunun tabeliyinidə olmuşdur. Erməni mənbələrində Gürcüyel, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Gürcüel formasında qeyd edilmişdir. Toponim gürcü etnonimi ilə türk dilində «tayfa, xalq» mənasında işlənən el sözündən əmələ gəlmişdir və «gürcü tayfasından olan el, xalq, nəslə mənsub kənd» mənasını bildirir. S.Ataniyazov türkmənlərin anaveli, salır tayfasına mənsub etnonimlərdən birinin gürcü (qurji) adlarıdığını qeyd edir. Eyni zamanda qaşqay türk tayfasından olan Səfixan tayfasına mənsub tirənin (nəslin) birinin adı gürcülü olmuşdur. Buradan belə bir qənaətə gəlirik ki, gürcü etnonimi türk mənşəli tayfalardan biridir. Kəndin adı 1924-cü ildə dəyişdirilib Torosgyuğ (Toroskənd) qoyulmuşdur. == Toponimi == XIX əsrdə Şimali Qafqazda Ter əyalətinin Mozdok dairəsində Kurçi-Tubə dağ adı, Azərbaycanda Oğuz (keçmiş Vartaşen rayonunda) Gürcədağ (əsli Gürçədağ), Qars əyalətinin Ərdahan dairəsində Qurcibək kəndi adı ilə mə’naca eynidir.

Qursalı — Ermənistan Pəmbək mahalının Hamamlı rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 7 km cənub-şərqdə, Pəmbək çayının yaxınlığında, Kəmərli dağının ətəyində yerləşir. Hamamlı rayonu yaradılana kimi (1937-ci ilə kimi) Quqark (Qarakilsə) rayonunun tərkibində olmuşdur. Erməni mənbələrində kəndin adının Qursalı formasında işlənməsi toponim kəngər türk tayfasından olan xurs etnonimi ilə Alı şəxs adı əsasında əmələ gəlmişdir. "Xurs (qurs) tayfasından olan Alıya məxsus kənd" mənasını ifadə edir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Kənddə 1831-ci ildə 73 nəfər, 1873 - cü ildə 445 nəfər, 1886-cı ildə 545 nəfər, 1897-ci ildə 713 nəfər, 1904 - cü ildə 824 nəfər, 1914 - cü ildə 999 nəfər, 1916-cı ildə 877 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq sakinləri — azərbaycanlılar deportasiya olunmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk etmiş azərbaycanlılar ata-baba yurdlarına qayıda bilmişdir.

Qul Əli — XIII əsr Azərbaycan şairi, "Qisseyi-Yusif" dastanının müəllifi. Qul Əli (Göyçə) — İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasında, indi Kəvər (Kamo) rayonunda kənd. Quləli (Maku) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Maku şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Quləli (Xudabəndə) — İranın Zəncan ostanının Xudabəndə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Əbu Hamid əl-Qəzali (daha dəqiqi: Qəzzali), tam adı Əbu Hamid Məhəmməd ibn Məhəmməd əl-Qəzali (ərəbcə: ابو حامد محمد بن محمد الغزالى, qısaca: الغزالى); 1058 və ya təq. 1056, Tus – 19 dekabr 1111, Tus) — müsəlman teoloqu, filosofu, sufisi. Heç mübaliğəsiz bu xorasanlının İslam aləmində görülən ən güclü şəxsiyyət və ən yaxşı beyinlərdən biri olduğu söylənə bilər. Ona verilən "Huccet-ul-İslam" (İslamın dəlili, sübutu) ləqəbi də bunu göstərir. Əbu Həmid Muhammed Qəzali Hicri 450 / Miladi 1059-cu ildə şair Firdovsinin Xorasandakı vətəni olan Tus civarında bir qəsəbədə Qəzələdə doğulmuşdur. O və qardaşı Əhməd atalarını itirdikləri sırada hələ kiçik yaşda bir uşaq idilər. (Qardaşından daha sonra bir sufi olaraq bəhs ediləcəkdir) Fəqət ölümündən öncə onları bir dostunun vəsiyyətinə əmanət etmişdir. Müdrik (hakim) bir mütəsəvvif (sufi) bu zat onlara ilk meyillərini təmin etdi. Daha sonra gənc Əbu Həmid Nişapura getdi. Nişapur o sırada Xorasanın və İslam aləminin ən vacib mədəniyyət mərkəzlərindən biri idi.