Поиск по словарям.

Psixiatriya (qədim yunan dilindən ψυχή - "ruh", "xarakter"; + ἰατρεία - "müalicə", "düzəlmə", "ilkin vəziyyətinə qayıtmaq" sözündən) — psixi pozuntuları tibbi metodologiya prizmasından, onların diaqnostikası, profilaktikası və müalicəsi üsulları ilə öyrənməklə klinik təbabətin bir sahəsi. Bu termin həm də bəzi ölkələrdə özləri və ya başqaları üçün potensial təhlükə yaradan şəxslərin məcburi şəkildə təcrid olunmaq hüququna malik olan dövlət və akkreditə olunmuş qeyri-dövlət qurumlarının məcmusuna aiddir. Psixiatriya sahəsi üzrə tibb mütəxəssisi psixiatr adlanır. "Psixiatriya" termini 1803-cü ildə alman həkimi İohan Kristian Reyl (1759-1813) tərəfindən məşhur "Rapsodiya" kitabında təklif edilmişdir. Alman psixiatrı Vilhelm Qrizinqer (1845) tərəfindən təklif edilən psixiatriya tərifi psixi xəstəliklərin tanınması və müalicəsinin doktrinası kimi geniş tanınıb. Bir sıra müasir müəlliflərin fikrincə, bu tərif "bu tibbi sahəsinin ən vacib xüsusiyyətlərini ehtiva edir", "psixiatriyanın qarşısında duran vəzifələri dəqiq şəkildə ifadə edir": Tanınma təkcə diaqnoz deyil, həm də psixi pozğunluqların etiologiyasını, patogenezini, gedişatını və nəticəsini öyrənmək deməkdir. Müalicə, terapiyanın özündən əlavə, psixiatriya xidmətinin təşkili, profilaktikası, reabilitasiyası və psixiatriyanın sosial aspektlərini əhatə edir. Психиатрия / Под ред. Ю. А. Александровского — М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007. - С. 8.

Psixiatriya sosiologiyası — psixiatriyanın institusionalizasiya və deinstitusionalizasiya məsələlərini, psixiatriya elminin və praktikasının sosial aspektləri, xüsusiyyətləri, meylləri və inkişaf qanunauyğunluqlarını, habelə psixiatriyanın fəaliyyətinin institusional mexanizmlərini araşdıran elmi bilik sosiologiyasının istiqamətlərindən xidmət biridir. Psixiatriya sosiologiyasına əhəmiyyətli töhfə Mişel Fuko, Franko Bazalya, İrvinq Hofman, Klaus Dörner və başqaları kimi tədqiqatçılar və ictimai xadimlər tərəfindən verilmişdir. N. Kittri, deviant konsepsiyasının narkotik asılılığı, homoseksualizm, alkoqolizm və zehni xəstəliklər kimi bir sıra təzahürlərini araşdırdı və bu təzahürlərin əvvəl mənəvi, sonra hüquqi problemlər kimi qəbul edildiyini və indi tibbi problemlər kimi qəbul edildiyini göstərdi. Bu qavrayış nəticəsində normadan kənara çıxan fövqəladə insanlar əxlaqi, hüquqi və daha sonra tibbi xarakterli sosial nəzarətə məruz qaldılar . Eynilə, P. Konrad və C. Şnayder də sapmağın tibbiləşdirilməsinə dair araşdırmalarını müxtəlif tarixi dövrlərdə sapma anlayışının mənalarının asılı olduğu üç əsas paradiqmanın tapıla biləcəyi fikri ilə başa vururlar: günah kimi sapma, günah kimi sapma cinayət və sapma bir xəstəlik kimi. Psixiatriyanın institusionalizasiyasına iki kitab - Fransız filosofu və humanitar elmlərin tədqiqatçısı Mişel Fukonun "Klassik dövrdə dəlilik tarixi" kitabı və alman psixiatrı Klaus Dörnerin "Vətəndaş və Dəlilik" kitabı həsr edilmişdir. Dörnerin göstərdiyi kimi, psixiatriyanın meydana gəlməsi sənayeləşmə ilə qeyd olunan sənaye kapitalizminin yaranması - istehsalın fabriklərdən fabriklərə ötürülməsi və əl əməyindən maşın istehsalına keçid dövrünə təsadüf etdi. Bu proses, vətəndaş təbəqəsinin təbəqələşməsinə gətirib çıxardı, orta təbəqəsinin bir hissəsi zənginləşdi, digəri kasıb oldu. Bir tərəfdən sənayeləşmə, yeni şərtlərdə köhnə işlərini itirmiş bir çox insanın mövcudluğunun təməllərini məhv etdi. Digər tərəfdən, fabriklərə ən ucuz və ən əlçatan işçi qüvvəsini cəlb etmək lazım gəldi.

Yaxın Şərqdə Amerika Yardımı cəmiyyəti — ABŞ hökumətinin Birinci dünya müharibəsində hərbi əməliyyatlardan zərər çəkmiş xalqlara yardım göstərilməsi məqsədilə yaratdığı təşkilat. 1915-ci ilin sentyabrında yaradılmışdır. Cəmiyyətin Yaxın şərq ölkələrində, habelə Qafqazda (Bakı, Şuşa, Tiflis, İrəvan. Batum və b. şəhərlərdə) şöbələri təşkil olunmuşdu. Bu şöbələr ehtiyacı olan əhaliyə maddi yardım göstərməklə bərabər, bölgələrdəki vəziyyət barəsində məlumatlar da toplayırdılar. Cəmiyyətin fəaliyyəti əsasən, erməni əhalisinə ünvanlandığı üçün əldə edilən və Amerika hökumətinə göndərilən məlumatlar da bir qayda olaraq ermənilərin mənafelərini və baxışlarını əks etdirirdi. Cəmiyyətin Azərbaycanda fəaliyyəti xüsusilə 1919-cu ilin ortalarında xeyli güclənmişdi. 1919-cu ilin noyabrında Cəmiyyətin Qafqaz bölməsinin rəhbəri vəzifəsinə polkovnik V.Haskel təyin edilmişdi. Bölmənin heyəti 40 nəfərdən ibarət idi.

Amerikan qorxu hekayəsi: Psixiatriya xəstəxanası (ing. American Horror Story: Asylum) - FX telekanalında yayımlanan, Bred Falçuk və Rayan Mörfi tərəfindən yaradılmış “Amerikan Qorxu Hekayəsi” teleserialının ikinci mövsümüdür. İkinci mövsüm 17 oktyabr 2012-ci ildən 23 yanvar 2013-cü ilə kimi yayımlanmışdır. İkinci mövsümdə yeni məkanlar və yeni personajların istifadə edilməsi ilə “Amerikan Qorxu Hekayəsi” antologiya serialı kimi təqdim edilmişdir. İkinci mövsümdə hadisələr 1964-cü ildə Briarkliff Manorda uydurma psixi xəstəxanada baş verir və tədricən xəstəxana sakinlərinin keçmiş həyatları ilə qarışır. Birinci mövsümdə rol almış Frensis Konroy, Cessika Lanc, Dilan MakDermott, Sara Polson, Evan Piters, Zaxari Kuinto və Lili Reyb ikinci mövsümdə də rol almışlar. Birinci mövsüm kimi, ikinci mövsüm də həm televiziya tənqidçiləri, həm də izləyicilər tərəfindən yaxşı qarşılanmışdır. Xüsusilə Cessika Lanc, Ceyms Kromvel, Zaxari Kuinto, Sara Polsin və Lili Reybin ifası yüksək qiymətləndirilmişdir. İkinci mövsüm bütün seriallardan çox – on yeddi nominasiyada Emmi mükafatına namizəd göstərilmiş, bunların arasında Əlamətdar miniserial nominasiyası, həmçinin Lanc, Polson, Kromvel və Kuinto üçün Miniserial və ya Filmdə Ən Yaxşı İkinci Dərəcəli Aktyor nominasiyaları da olmuşdur. Bundan əlavə, Kuinto və Polson müvafiq kateqoriyada 3-cü Tənqidçilərin Seçimi Televiziya Mükafatına da layiq görülmüşdür.

Amerikan qorxu hekayəsi: Psixiatriya xəstəxanası FX telekanalında yayımlanan “Amerikan qorxu hekayəsi” antologiya serialının ikinci mövsümüdür. Mövzusu müqəddəslik və dinlə elmin əlaqəsi olan ikinci mövsümdə Massaçusetsdəki Briarkliff adlı psixiatriya xəstəxanasında 1964-cü ildə cinayətlər və münasibətlər təsvir olunur. Qanunsuz həbs edilmiş xəstəxana sakinləri, o cümlədən soyuqqanlı qatil hesab edilən Kit Uolker və Qreys Bertrand, nimfoman hesab edilən Şelli və lezbiyan jurnalist Lana Uinters xəstəxanadan qaçmaq istəyərkən sirrli hadislərlə üzləşirlər. Xəstəxananın sadist iş heyətinin başında rahibə Cud Martin durur. Ganahsız rahibə və psixoloq haqqında həqiqətlər ortaya çıxdıqda hər şeyin göründüyü kimi sadə olmadığı müəyyənləşir. Əsas aktyor heyətinə serialın veteran aktyorları Sara Polson, Cessika Lanc, Evan Peters, Zaxari Kuinto və Lili Reyb, həmçinin, Lizzi Broşere, Ceyms Kromvel və Cozef Fayns daxildir. Xüsusi qonaqlar Yan MakŞeyn, Xloya Seviqni və Adam Levindir. Birinci mövsümdə rol almış Frensis Konroy və Dilan MakDermott da ikinci mövsümdə yenidən seriala qayıtmışlar. == Aktyor heyəti == === Əsas rollar === === Köməkçi rollar === == Obrazlar == === Əsas obrazlar === Həkim Oliver Tredson (Zaxari Kuinto) Briarkliff xəstəxanasında çalışan psixiatrdır. Onun xəstəxanaya gəlişi Cud bacı ilə münaqişələrinin yaranmasına səbəb olur.

Yardımlı — Azərbaycanda şəhər, Yardımlı rayonunun inzibati mərkəzi. 1963-cü ildə şəhər tipli qəsəbə statusu almışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 iyun 2008-ci il tarixli, 646-IIIQ saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Yardımlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Daşkənd, Əsədabad və Ünəş kəndləri Yardımlı qəsəbəsi ilə birləşdirilmiş və bu kəndlər Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrindən çıxarılmışdır. Yardımlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Yardımlı qəsəbəsinə şəhər statusu verilmiş, Yardımlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi Yardımlı şəhər inzibati ərazi dairəsi hesab edilmişdir. Toponimi müxtəlif cür izah edirlər. Bir ehtimala görə, "yardam" sözündən yaranıb. Xalqın, ulusun bir hissəsi kimi izah olunur. "Ərdəbil" adının kökünün də "yardam" olduğunu söyləyirlər. İkinci fərziyyəyə görə "ertim" adından törəyib. Tarixçi Q.Qeybullayev bu toponimi peçeneq tayfalarının adı ilə bağlayır.

Yardımçı (tam adı: yardimci.az) — Koronavirus COVID-19 pandemiyasının yayıldığı ilk günlərdə 27 mart 2020 tarixində zərurətdən yaranmış, sosial məsuliyyətlilik çərçivəsində fərdlərin təşəbbüskarlığı ilə ərsəyə gəlmiş xeyriyyəçilik fəaliyyəti məqsədi ilə yaradılmış sosial layihə. Azərbaycan və MDB məkanında yaradılmış ilk tam təkmin onlayn xidmət göstərən xeyriyyə (Yardım) platforması. XI əsrdə ilk dəfə olaraq pandemiya xarakterli Koronavirus xəstəliyi 2019-da yayılması yeni növ xeyriyyə cəmiyyətlərinin, fondların, təşkilatların yaranmasına rəvac verdi. Müasir dünyanın üzləşdiyi COVID-19 pandemiyası ilə mübarizəyə yeni yanaşma metodları, müasir texnologiyadan istifadə etmək məcburiyyəti yarandı. Bu baxımdan Yardımçı layihəsi MDB və Azərbaycan məkanında ilkə imza ataraq onlayn yardım prosesinə start verdi. Yardımçı layihəsi heç bir fərdin, o cümlədən dövlət və özəl qurumların birbaşa rəhbərliyi altında yaradılmayıb. Koronavirus COVID-19 pandemiyasına qarşı Azərbaycan vətəndaşlarının bir-birinə onlayn yardım göstərməsi məqsədilə yaradılıb. İanələr könüllülük prinsipi əsasında edilir. Maddi maraq və ya korperativ məqsədlər daşımır. Layihənin təşəbbüskarları aidiyyatlı qurumlarla təmənnasız işbirliyi qurmuş, dəstəkçilər və könüllülərdən ibarət qrupla fəaliyyətə başlamışdır.

Yardım (help) — diskdə saxlanılan və bir çox tətbiqi proqramlar tərəfindən istifadəçiyə kömək məqsədilə verilən informasiya; verilmiş proqramın istifadəsi üçün gərəkli olan məsləhətlərdən və ya göstərişlərdən ibarət olur. Yardım bilavasitə, yəni cari işi durdurmadan və çap sənədlərinə müraciət edilmədən alına bilər. Bəzi yardım sistemləri konteksdən-asılı (CONTEXT-SENSİTİVE HELP) adlandırılır, yəni konkret iş görmək üçün yardım istəyən istifadəçi məhz həmin mövzuya və ya situasiyaya uyğun informasiya alır. Yardım vasitələri sənədlərlə (DOCUMENTATİON) müqayisədə çox geniş olmasa da, onlar yeni başlayan istifadəçilərə gərəkli informasiyaları yaddaşlarında təzələməyə, daha təcrübəli mütəxəssislərə isə proqramın az istifadə edilən imkanlarının kiçik incəlikləri haqqında tez məlumat almağa imkan verir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Abasallı — Azərbaycan Respublikasıınn Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 4 dekabr 2001-ci il tarixli, 228-IIQ saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Avaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Abasallı kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir.

Abbasabad — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Abbasabad kəndi Yardımlı rayonunun Hamarkənd inzibati ərazi dairəsində yerləşir. Viləşçayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin ortalarında Mollalı tayfasının nümayəndəsi Abbas tərəfindən salınmışdır. Bəzi mənbələrdə Abasabad (1917, 1933, 1961) variantında qeydə alınmışdır.. Oykonim Abbas (şəxs adı) və abad topokomponentlərindən düzəlib. 1809–1810-cu illərdə Araz çayı sahilində, Naxçıvan şəhərinin 6 km cənub-şərqində fransız hərbi mühəndislərinin layihəsi əsasında Abbasabad qalası tikilmişdi. Qala İran dövlət xadimi, Fətəli şah Qacarın oğlu və vəliəhdi Abbas Mirzənin adı ilə bağlı idi. Rusiya-İran müharibəsində (1826–1828) qalada vuruşmalar olmuşdu. Araz su qovşağı tikiləndən sonra Abbasabad qalasının xarabalığı su altında qalmışdır.

Allar — Azərbaycan Respublikasıınn Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Alar Yardımlı rayonu ərazisində kənd. Alar çayının (Viləş çayının qolu) sahilindədir. Etnooykonimdir. Müxtəlif məlumat kitablarında Alar/Allar/Alılar Şəklində qeydə alınmışdır. Alarlar monqol yürüşlərində (XIII əsr) iştirak etmiş türk-monqol mənşəli oyrat tayfasının bir qolu olub, həmin əsrdə Talış zonasına köçürülmüşlər. XIX əsrin ortalarında alarlar canşalı (cahanşahlı) tayfa birliyinə daxil idilər. == Tarixi == Türk tayfasının adıdır. Xalq ehtimalına görə İrandan gəlib burada ilk binə salan Alı xan və övladlarının şərəfinə əvvəlcə Alılar adlandırılıb. Sonra Allar və nəhayət Alar formasına düşüb.

Dəlləkli — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Eçara — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 30 dekabr 1997-ci il tarixli, 419-IQD saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Ərsilə kənd inzibati ərazi vahidi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Eçara kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir.

Gendərə — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun Astanlı inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kənd Dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrdə mövcud olmuş Cunduza kəndinin binə yeri olmuşdur. Sonralar binə tədricən kəndə çevrilmışdir. Kənd Gendərə (geniş dərə) adlı yerdə yerləşdiyi üçün belə adlandırılmışdır.

Ləzran — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Ərus kənd Sovetinin Ləzran kəndi Ərsilə kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Ləzran kəndinin yaxınlığında XIII-XIV əsrlərə aid edilmiş Abi-Dərdə türbəsi yerləşir. Türbə ilkin forması saxlanmaqla 1985 və 2000-ci illərdə təmir olunub. Yardımlı şəhər sakini Hacı Sabir İsmayılovun şəxsi vəsaiti hesabına 2011-ci ildə ziyarətgahın yanında istirahət otağı və 17 metr uzunluğunda məscid tikilmişdir. Abi-Dərdə türbəsi ən çox ziyarət olunan pirlərdən biridir, buraya müxtəlif yerlərdən insanlar ziyarətə gəlir. Abi-Dərdə türbəsi 4471 invertar sayı ilə XIV əsrə aid yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsi kimi dövlət qeydiyyatına alınaraq mühafizə olunur. === Deportasiya === 1944-cü ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin hərbi sərhəd zonasından kəndlərin köçürülməsi haqqında qərarına əsasən 20-yə yaxın kəndin köçürülməsi prosesi başlanıldı. Köçürülənlərin bir hissəsi Yardımlının Çayüzü, Ünəç, Əsədabad kəndlərində yerləşdirilib. Kəndlərin torpaq sahələri dövlət fonduna daxil edilib.

Musa — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun Astanlı kənd inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 may 1997-ci il tarixli, 293-IQ saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Astanlı kənd inzibati-ərazi vahidinin tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Musa kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir. 2009-cu il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən kənddə cəmi 8 nəfər yaşayır.

Məlikli — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Porsova — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Telavar, Şovut, Honuba, Honuba Şıxlar və Zeynələzir kəndləri ilə sərhəddaşdır. Hal hazırda kəndin əhalisi 851 nəfərdən ibarətdir.[mənbə göstərin] Gerçəkdəki Porsova adı Pirsova kəlməsinə dayanır. Böyük ehtimalla kəndin adı ərəb ya da fars mənşəylidir.[mənbə göstərin] Əhalinin çoxu heyvandarlıq və bitkiçiliklə məşğuldur. 1886-cı ilin ailə siyahılarına əsasən Şovut ilə Porsova, Telavarın qəsəbələridir. 1970-ci illərdə, Porsova Azərbaycan SSR, Yardımlı rayonunun, Porsova kənd sovetinə daxildir. Porsova kənd sovetinin başqa kəndləri - Honuba, Honuba Şıxlar, Gügəvar, Zeynələzir, Tiləkənd.

Qaraqaya — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 2001-ci il tarixli, 191-IIQ saylı Qərarı ilə Yardımlı rayonunun Qaraqaya kəndi Çay Üzü kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, Urakəran kəndi mərkəz olmaqla Urakəran kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır.

Separadi — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Xanbulaq — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Yardımlı

Yardımlı bələdiyyələri — Yardımlı rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis edilib. "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Yardımlı bələdiyyələri — Yardımlı rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis edilib. "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Yardımlı meteoriti və ya Ərus meteoriti — Azərbaycana düşdüyü bilinən ilk dəmir meteorit. Keçmiş SSRİ ərazisinə düşən 3-cü böyük meteorit sayılır. Bu meteoriti Moskva vaxtı ilə 1959-cu il 24 noyabr saat 7:05-də Yardımlı rayonunun Ərus və Jiy kəndləri ərazisinə düşmüşdür. Sıx duman olmasına baxmayaraq, meteorit düşərkən təqribən 2800 km2 sahədə güclü işıqlanma yaradıb və bu 5–10 saniyə davam edib. Məlum olmuşdur ki, o məşhur Sihote-Alin meteorit yağışının yağmasından sonra düşmüşdür. Burada onun altı fərdi nümunəsi tapılmışdır: 152.56 kq; 127 kq; 11.3 kq; 5.9 kq; 2.3 kq; 0.36 kq. Yardımlı meteorit yağışının düşmə ərazisi ellips formasındadır və 8–1.5 km-dir. Uçuş istiqamətində 127 kq olan meteorit, diametri 2.8 metr olan bir konusu formalaşdırır və ona 2 metr perpendikulyardır. Bu konus Uzun-Zami ərazisinin şimal şərq hissəsində Jiy kəndindən şimal-qərbə doğru 1 km-dir. Konus divarlarının azimutu 2200–2300 olan cənub-qərb meylliliyi var.

Yardımlı rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Yardımlı şəhəridir. 8 avqust 1930-cu ildə Vərgədüz rayonu adı ilə təşkil edilib. Rayonun təşkili tarixinədək bu ərazi inzibati cəhətdən Lənkəran dairəsinə daxil idi. Təşkil edildiyi tarixdə inzibati mərkəzi Yardımlı kəndi idi, 1 noyabr 1931-ci il tarixinə 900 km² olan rayon ərazisində 97 kənddə 1 yanvar 1930-cu il tarixinə olan cari hesablamalara əsasən 20.651 nəfər əhali yaşayırdı. 1938-ci ildə rayon, inzibati mərkəzinin adına uyğun olaraq Yardımlı rayonu adlandırıldı. Budaq Budaqovun fikrinə görə Yardımlı toponimi etnonim olub VIII əsrin sonlarından Ural-Volqa çayları arasında yaşamış peçeneqlərin qədim mənbələrdə erdim/erdem kimi qeyd olunmuş tayfasının adından və mənsubiyyət bildirən –li şəkilçisindən ibarətdir. XII–XIII əsrlərdə Şimali Qafqazdan qıpçaqların Azərbaycana gəlişində peçeneqlər də iştirak etmişlər. Tədqiqatçıların ehtimalına görə, erdem tayfası da peçeneqlərlə Azərbaycana bu vaxt gəlmişlər. Yardımlı rayonu 39°–38° dərəcə şimal en dairəsində, 48°–49° dərəcə şərq uzunluq dairəsində, Azərbaycanın cənub–şərq hissəsində, dağlıq ərazidə yerləşir.

Yardımlı şəlaləsi — Dağlıq Talışda, Viləşçayın hövzəsində, Yardımlı rayon mərkəzinin yaxınlığında yerləşir. Oliqosen yaşlı çöküntü dəstəminin təşkil etdiyi 25 m-dən hündür karnizdən tökülür. Şəlalə Masallı-Yardımlı yolunun 25 kilometrində yerləşir. 34 metr yüksəklikdən tökülən şəlalə iki mərtəbədən ibarətdir. Eyni zamanda şəlalə zirvəsi dəniz səviyəsindən 1500 metr yüksəklikdə yerləşdiyi üçün buradan gözətçi məntəqəsi kimi də istifadə edilib. SSRİ dövründə meşəlik ərazidəki tək gözətçi daxması şəlalənin yanında salındığı üçün şəlalə yerləşən ərazini "tək dam" deyə çağırıblar.

Futbol hakim köməkçiləri (1996-cı ilə qədər laynsmen (ing. linesman) və ya laynsvumen (ing. lineswoman ) kimi tanınırdılar) — oyun zamanı referiyə qaydalara riayət etməsində kömək edə biləcək şəxslər. Futbolun ən mütəşəkkil səviyyələrində hakim briqadası 3 nəfərdən ibarət olur, onların ikisi köməkçi qismində, biri isə baş hakim kimi oyunu idarə edir. Onların əsas vəzifələri topun çıxdığını və hansı komandanın oyunçuları topu oyuna yenidən qaytarmaq hüququna malik olduğunu göstərmək, oyundan kənar vəziyyət baş verərsə, bunu baş hakimə bildirmək və hakimin görmədiyi məqamlarla bağlı ona məsləhət verməkdədi. Yerli oyun qaydalarından və hakimin mülahizəsindən asılı olaraq, köməkçi hakim müxtəlif inzibati vəzifələridə görə bilər. Məsələn, əgər baş hakim oyunu hər hansısa səbəbdən davam edə bilmirsə, onu köməkçi hakimlərdən biri əvəz edə bilər, həmçinin əvəzləmə vaxtı oyunçulara nəzarət edə bilər. Köməkçi hakimlər məsləhətçi rolunda çıxış edirlər, və onların verdiyi hər fikiri baş hakim ləğv edə bilər. Yüksək səviyyəli oyunlarda referiyə dördüncü hakim kömək edir. Dördüncü hakimin vəzifəsi, bir qayda olaraq, inzibati xarakter daşısada, qaydalardan və hakimin qərarlarından asıllı olaraq dəyişə bilər.

Psixotriya (lat. Psychotria) – boyaqotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Yaşıl psixotriya (lat. Psychotria viridis) — boyaqotukimilər fəsiləsinin psixotriya cinsinə aid bitki növü. Palicourea viridis (Ruiz & Pav.) Schult. Psychotria glomerata Kunth Psychotria microdesmia Oerst. Psychotria trispicata Griseb.

Qardili — Azərbaycan Respublikasının Salyan rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Yəldili kəndi — Azərbaycan Respublikasının Yevlax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Kəndin tarixinə və ad toponiminə aid xalq arasında 2 tarixcə və ehtimal mövcuddur. 1-ci tarixcə və ehtimala istinadən demək olar istinadən demək olar ki,Yəldili kəndinin əhalisinin böyük bir əksəriyyəti Yevlax rayonu Bəydilli kənd sakinləri ilə tarixən bir kökdəndir və bu kökdən qopub gəlmə bir qoldur. Yəldili toponimi ilə əlaqədar iki ehtimal mövcuddur. Yaşlı əhalinin söyləməsinə görə ,təxminən 200-220 ildən əvvəl Bəydilli sakinlərindən bir qol ayrılaraq kür çayının sol sahilində indiki yerində məskunlaşmlar. Şirvan Ərəş sultanlığından köçüb gələn bu əhalini yerli əhali Qarbağ düzündə Yadelli və onların məskunlaşdığı kənd Yadelli kəndi və tədricən Yaldili və ən nəhayət Yəldili kəndi adlandırılmışdır. Xalq arasında söylənilənlərə istinadən demək olar ki Yəldili kəndi 18-ci əsrin sonlarında xanlıqlar dövründə bu ərazilərdə məskunlaşmışdır. 2- ci tarixcə və ehtimala görə Yəldili kəndi öz toponimi Bəydilli tayfasınıın bir qolu və bir nəsli olan Eldili nəslindən götürmüşdür. Açıq sait olan "e" səsinə "y" səsinin artırılması və sonralar "e" səsinin "ə" səsinə formmalaşma dəyişməsi nəticəsində Yəldili kəndi formasında işlənmişdir. Eldili və Yedlili həmdə soyad olub qədim türk dilində "el kimi əziz" mənasını verir.