xıx eləmək, uş. zar. – başını kəsmək. [Tapdıq:] “Dovşanın başını xıx elə” – deyib atanın üzünə baxdı. Ə.Vəliyev.
Полностью »1. sif. Səsi xırıltılı. Xırxır adam. – Bu çolaq, xır-xır qocanı görəsən niyə cəzalandırmışlar? S.Vəliyev. 2. is. Xırıltılı səs, xırıltı. Ancaq yabana
Полностью »1. прил. хир-хирдай, туьтер ифей хьтин ван авай; 2. сущ. хирхир, хир-хирдай ван, туьтер ифей ван.
Полностью »I в сочет. 1. xış-xış xışıldamaq сильно хрипеть (от простуды, воспаления и т. п). O, bərk soyuqlayıb və xış-xış xışıldayır он сильно простудился и сил
Полностью »I прил. охриплый, хриплый: 1. сиплый, нечистого тона, сопровождаемый шумами. Xır-xır səs охриплый голос 2. издающий такие звуки II сущ. хрип III нареч
Полностью »...sürünüb gedən boz boğanaq içində xış-xış xışıldayır. Mir Cəlal. …Yaşıl atlazdan don geyinmiş zəmilər xış-xış xışıldayaraq dalğalanırdı. S.Şamilov.
Полностью »bax xısın-xısın. Bir də gördülər ki, adamlar xıs-xıs danışırlar. Nəbi ev yiyəsindən soruşdu… “Qaçaq Nəbi”.
Полностью »...Öy tiqməğ isde:rix’, əmbə xımını qazmamışıx hələ (Gədəbəy); – Xımı mö:kəm olmuyan öy tez uçar (Tovuz)
Полностью »I (Qarakilsə) istilik. – Təndirin xızı məni vırıp, başım arğıyır II (Şərur) his, tüstü ◊ Xız eləməx’ – tüstüləmək. – Ocağa yaş odun atanda həmməşə xız
Полностью »...əlləşib əkirlər xır. M.S.Ordubadi. Qurbanqulu çox iş sevən bir cavan idi. Sübh hamı qonşularından ertə durub oduna, biçinə, alağa, xıra, bağa gedərdi
Полностью »I (Ağcabədi, Ağdam, Cəlilabad, Xanlar, Qazax, Naxçıvan, Sabirabad) yığın, sürü (çox zaman “bir” sözü ilə işlənir). – Mənim bir xal uşağım var (Naxçıva
Полностью »...– Söz var gəley ürəydən, söz var gəley xılxdan; – Söz var xalx içində, söz var xılx içində
Полностью »I (Ağdam, İsmayıllı, Quba, Şamaxı) bax xiy I. – Xır bizin yerrərdə ulmaz, bizdə çəltik əkmiyədülər (Quba); – Gəl xıra su qoşağ, yanmasın (İsmayıllı) I
Полностью »is. Yer şumlamaq üçün ibtidai kənd təsərrüfatı aləti. [Tarverdi] …xışları, boyunduruqları, cüt qayışlarını yoxlayır, əlavə xış düzəldir, yerə salmaq i
Полностью »I (Borçalı) ətrafına ucu şiş dəmir və ya mıx bərkidilmiş xalta. – Xış çovan itində olor ki, canavarı yaralasın II (Çənbərək) daş duz qırıntıları. – Bi
Полностью »zərf və sif. 1. Çox sıx, bir-birinə çox yaxın, bitişik. Sıx-sıx kollar. Ağaclar sıxsıx əkilmişdir. 2. Tez-tez, hər addımda. Belə hallara sıxsıx təsadü
Полностью »нареч. 1. часто. Sıx-sıx əkilmiş ağaclar часто посаженные деревья, sıx-sıx bitmək расти часто 2. плотно 3. густо
Полностью »1. прил. гзаф сигъ (къалин), сад-сада акӀанвай, сад-садаз гзаф мукьвал, сад-садав игис хьанвай, сад-садак ккӀанвай (мес. валар); 2. сигъдиз, гзаф сигъ
Полностью »...пахотное орудие). Torpağı xışla əkmək пахать землю сохой; мед. xış sümüyü сошник (вертикальная перегородка, разделяющая полость носа на две части); x
Полностью »сущ. диал. котлован (выемка в земле, предназначенная для закладки в ней фундамента какого-л. сооружения)
Полностью »...также оснований из такого камня) 2. гравий II прил. бутовый. Xır ştreki бутовый штрек, xır daşı бутовый камень
Полностью »I межд. разг. ирон. ой! Xox, qorxdum səndən! Ой, испугался я тебя II сущ. см. hədə-qorxu; угроза. Xox gəlmək см. hədə-qorxu gəlmək
Полностью »XIŞ (köhn.) (yer şumlamaq üçün alət) [Gülsənəm:] Sənin işin ancaq xışdır, kotandır.. (A.Şaiq); CÜT Var bu kənddə yenə elə yoxsullar; Nə cütü var, nə k
Полностью »XIR I is. Çınqıl, əzilmiş xırda daş parçaları. Göytəpə kəndinin ucqarında, xır yolunun üst tərəfində üçotaqlı bir bina var (İ.Şıxlı). XIR II is. Bosta
Полностью »is. 1. Ucu iti balıq sümüyü. Balığın ətini tıxından ayırmaq. 2. İtiuclu tilişkə, tikan və s. Əlimə tıx batıb.
Полностью »is. dan. İnadlıq, tərslik, sözündən dönməmə. □ Nıx demək – inad göstərmək, sözünün üstündə durmaq, dediyindən dönməmək. Atası nə qədər dəlil-dəlayil d
Полностью »sif. 1. Ağacları, budaqları, yarpaqları və s. bir-birinə çox yaxın, bitişik. Sıx meşə. Sıx kol. Sıx çəmən. – …Dərələrində adamboyu qalxan sıx, ətirli
Полностью »is. [fars.] 1. Mismar. İri mıx. Ayaqqabı mıxı. Divara mıx vurmaq. 2. Yerə, divara çalınan ucuşiş ağac parçası. Qatır mıxın qopardar, biri yerə dəyər,
Полностью »...hərəkət etdirmək üçün çıxarılan səs); хих авун a) xıx-xıx deyərək dala hərəkət etdirmək (öküz və s. haqqında); b) xıx-xıx deyərək dizi üstə çökdürmək
Полностью »f. “Xıx-xıx” deyərək dizi üstə çökdürmək, oturtmaq. Dəvəni xıxırtmaq. Qoyunu xıxırtmaq. – [Pristav:] Tatarlar deyirlər ki, qonaq ev sahibinin dəvəsidi
Полностью »f. “Xıx-xıx” deyərək dizi üstə çökdürmək, oturtmaq. Dəvəni xıxırtmaq. Qoyunu xıxırtmaq. – [Pristav:] Tatarlar deyirlər ki, qonaq ev sahibinin dəvəsidi
Полностью »ж tar. altımışıncı illərin ictimai xadimi (XIX əsrin 60-cı illərində Rusiyada).
Полностью »...эмпириокритицизм (субъективно-идеалистическое направление в философии конца XIX в)
Полностью »is. [lat.] ABŞ-da XVIII-XIX əsrlərdə zənciləri köləlikdən azad etmək hərəkatı.
Полностью »iriçaplı və fitilli tüfəng; XIX əsrə qədər Dağıstanda "vali" mənasında işlənən titul.
Полностью »...(субъективноидеалистгическое течение в философии и теоретической физике конца XIX в.)
Полностью »...неоимпрессионизм (течение в живописи, возникшее во Франции в конце XIX века)
Полностью »n tar. çartizm (XIX əsrin birinci yarısında İngiltərədə fəhlələrin kütləvi inqilabi hərəkatı)
Полностью »м 1. kaqal (XVI-XIX əsrlərdə Polşada yəhudi icması); 2. məc. dan. yığnaq, dəstə, güruh.
Полностью »is. [ital.] XIX əsrin sonunda italyan ədəbiyyatında, musiqisində və təsviri sənətində realist cərəyan.
Полностью »сущ. волапюк (искусственный язык, который пытались в XIX в. использовать в качестве международного)
Полностью »[xüs. is.-dən] XIX əsrin sonunda fəlsəfədə və nəzəri fizikada subyektiv idealist cərəyan.
Полностью »is. tar. Rusiyada XIX əsrin 80-ci illərində “Narodnaya volya” adlı gizli siyasi təşkilatın üzvü.
Полностью »eyni adlı hind rejissoru (XX əsr), türk bəstəkarı (XIX əsr) və İran şəhərinin adındandır.
Полностью »м мн. нет tar. sen-simonizm (XIX əsr fransız utopist-sosialisti Sen-Simonun nəzəriyyəsi).
Полностью »At мн. нет tar. çartizm (XIX əsrin birinci yarısında İngiltərədə fəhlələrin kütləvi inqilabi hərəkatı).
Полностью »XIX əsrin birinci yarısında şiəlik əsasında yaranmış dini-siyasi cərəyan. Şeyx Əhməd Əhsai \ yaratmışdır.
Полностью »XIX əsrin sonuncu rübündə meydana gələn sosialist partiyalarının ümumi adı. Rusiya sosialdemokratiyası. Alman sosial-demokratiyası.
Полностью »...yazmaqla, əsər yaratmaqla, yazıçılıqla məşğul olmaq. M.F.Axundzadə XIX əsrdə yazıb-yaratmışdır.
Полностью »...зеркальный; 2. остекленный; 3. ружье, употреблявшееся в войсковых частях XIX века (Aynalı tüfəng - ружье системы "Пибоди М.");
Полностью »м tar. narodovolçu (Rusiyada XIX əsrin 80-cı illərində “Народная воля” adlı gizli xalqçı təşkilatın üzvü).
Полностью »qocalmış, saç-saqqalı ağarmış; müdrik (XIX əsr İran satirik şairi Əbu Nasir Şeybaninin təxəllüsündən yaranmışdır).
Полностью »ср мн. нет fəls. yeni kantçılıq (XIX əsrin ikinci yarısında fəlsəfədə meydana gəlmiş idealist cərəyan).
Полностью »I сущ. архит. ампир (стиль в архитектуре и искусстве начала XIX в.) II прил. ампирный
Полностью »ə. 1) dini müharibə; 2) XIX əsrin birinci yarısında Qafqaz xalqlarının çarizmə qarşı apardıqları müharibəyə verilən ad.
Полностью »сущ. неокантианство (философское течение второй половины XIX – начала XX вв., пытавшееся возродить философию Э. Канта)
Полностью »сущ. лит. байронизм (литературнообщественное течение начала XIX в., характеризующееся романтическим индивидуализмом; внешнее подражание героям Байрона
Полностью »is. və sif. Həcv yazan, həcvgu. XIX əsr ədəbiyyatımızın ən qüvvətli həcvçi şairi Qasım bəy Zakirdir.
Полностью »...бахаизм: 1. космополитическая секта, существовавшая в середине XIX в. в Иране 2. принадлежность к этой секте
Полностью »...националистическая и террористическая партия, возникшая в начале 90-х годов XIX в. в Закавказье)
Полностью »прич. modern; yeni, müasir (XIX əsrin axırlarına və XX əsrin əvvəllərinə aid üslub haqqında; bax модернизм).
Полностью »сущ. нептунизм (в геологии XVIII – XIX вв. – гипотеза о происхождении всех горных пород путём осаждения из воды)
Полностью »м (мн. разночинцы) tar. raznoçin (XIX əsrdə Rusiyada zadəganlara mənsub olmayan, qeyri siniflərdən, simlərdən çıxmış olan ziyalı).
Полностью »[ing.] İngiltərədə XIX əsrin 30-40-cı illərində fəhlələrin siyasi hüquq əldə etmək və iqtisadi vəziyyətlərini yaxşılaşdırmaq uğrunda inqilabi hərəkatı
Полностью »м мн. нет ədəb. bayronizm (1. XIX əsrin əvvəllərində meydana çıxmış ədəbi-romantik cərəyan; 2. köhn. ümidsizlik, ruh düşkünlüyü, bədbinlik).
Полностью »bax xırıldamaq 1-ci mənada. Geyinməyə ayrı bir libasın yoxdur, Mirzə, – deyə Müqimbəy boğazında xıxıldaya-xıxıldaya güldü
Полностью »məch. Diz üstə çökdürülmək, oturdulmaq. Məşədi Kazım ağa … xıxlanmış (f.sif.) dəvə kimi dizləri üstündə yerə çökdü
Полностью »