bax: nə ölüyə hay verir, nə diriyə pay.
“əmin olmamaq”, “güvənməmək”, “etibar etməmək” mənalarında işlədilən ifadə.
“bu barədə heç nə bilmirəm”, “xəbərim yoxdur” mənalarında işlədilən ifadə.
bədxah, pisniyyətli adamdan uzaq gəzməyi, onun xeyir-şərindən kənar olmağı tövsiyə edərkən işlədilən ifadə
“çətinə, çıxılmaza düşməyəsən” mənasında alqış bildirən ifadə; nitq etiketi.
heç nə ilə fərqlənməyən, aydın mövqeyi olmayan, xeyrə-şərə yaramayan, bacarıqsız adam haqqında işlədilən ifadə; ~ nə tüfəngə çaxmaqdır, nə sünbəyə tox
dayanmadan çalışan və ya narahat adam haqqında işlədilən ifadə.
bax: nə gecəsi gecədir, nə gündüzü gündüz.
arıqlamış və ya zahiri görünüşü pisləşmiş adam haqqında işlədilən ifadə; ~ nə kökə düşüb.
başqasının dediyi ilə oturub-duran, öz fikri olmayan adam haqqında işlədilən ifadə.
qeyb olmaq; ~ yoxa çıxmaq, nə iyi tapıldı, nə piyi.
bax: nə borcuna.
şəxsin münasib bilmədiyi yerə getmək istəmədiyini bildirən ifadə.
bax: nə insi var, nə cinsi.
tamamilə, yerli-dibli yoxa çıxan bir şey haqqında işlədilən ifadə.
bax: nə günə qalıb.
bacarıqsız, heç bir işə, xeyrə-şərə yaramayan adamlar haqqında işlədilən ifadə; ~ nə tüfəngə çaxmaqdır, nə sünbəyə toxmaq, nə ətdir, nə balıq
çox geniş, hüdudsuz, ucsuz-bucaqsız.
bir şeyə, bir hadisəyə laqeyd münasibəti əks etdirən ifadə.
“nə rədd edir, nə də qəbul edir” mənasında işlədilən ifadə.
o ki var döyülüb əzişdirilən, şil-küt edilən adam haqqında işlədilən ifadə.
nəzarətdə saxlamaq, hali olmaq; uyğunlaşmaq (həyat, zaman, bazar və s. haqqında).
bax: qazanc qudurub mayanı yeyib.
dincəlmək, istirahət etmək; ~ özünə gəlmək.
canlandırmaq, ruhlandırmaq, həvəsləndirmək; ~ ruh vermək, cana gətirmək, həyat vermək.
yorulmaq, üzülmək, təngnəfəs olmaq; ~ taqətdən düşmək, nəfəsi kəsilmək, hərəkətdən düşmək.
bax: nəfəsi yalanla gedib-gəlmək.
hələ yaşamaq, mövcud olmaq.
hələ yaşamaq, fəaliyyətdə olmaq; ~ nəfəsi gedib-gəlmək.
yorulmaq, üzülmək, təngnəfəs olmaq; ~ taqətdən düşmək, hərəkətdən düşmək, nəfəsi çiyinlərindən çıxmaq, kələyi kəsilmək
boğulmaq, çətinliklə nəfəs almaq, tövşümək, təngnəfəs olmaq; yorulmaq; ~ taqətdən düşmək, nəfəsi kəsilmək
davamlı olaraq yalan danışmaq, fırıldaq, kələkbaz olmaq; ~ nəfəsi də yalandır.
qorxmaq, qorxudan dinib-danışmamaq, çəkinmək; ~ səsini içinə salmaq.
səsini çıxarmadan dinşəyib dayanmaq.
müvəqqəti rahatlanmaq, dincəlmək üçün dayanmaq, azacıq fasilə vermək; ~ yorğunluğunu almaq, özünə gəlmək
sakit dayanmaq, sakit oturmaq, dinib-danışmamaq, susmaq; ~ səsini kəsmək.
1. Çox yormaq, zəiflətmək; ~ əziyyət vermək, əldən salmaq, əldən-ayaqdan salmaq, əldən-dildən salmaq, haldan salmaq, taqətdən salmaq, əhədini kəsmək,
ürəyindən keçən bir şeyi istəmək; ~ könlü istəmək, tamahı çəkmək, gözü qalmaq, ağzı sulanmaq.
bax: nəfsini gözləmək.
bu və ya digər səbəbdən (pəhriz, dini mülahizələr və s.) könlünə düşən bir şeydən imtina etmək; ~ tamahına yiyəlik etmək, tamah dişini çəkmək, özünü s
istəyini gerçəkləşdirmək; ~ azarını öldürmək.
tamahkar, acgöz olmaq, nəfsinə qalib gələ bilməmək; ~ tamah güc gəlmək, tamahı qılıncından iti olmaq
nəzərdə tutulan bir işin nəticəsi ilə bağlı bədbin danışmaq; ~ bəd gətirmək, ağzını bədə açmaq; işi düz gətirməmək; ~ tilsimə düşmək, qabağından qara
rütubətdən islaq hala gəlmək; xarab olmaq, korlanmaq.
işin çox asan və yüngül olduğunu bildirmək üçün işlədilən ifadə.
qışqırmaq, var gücü ilə bağırmaq, səsləmək; ~ qıy çəkmək (vurmaq).
şəcərədən, nəsildən heç kim qalmamaq; ~ evi dağılmaq; tamam məhv edilmək, yox olmaq (hər hansı heyvan və ya bitki növü haqqında da işlədilir)
bir nəsli tamamilə məhv etmək, yerli-dibli yox etmək; ~ axırına çıxmaq, kökünü kəsmək (qazımaq), kötüyünün üstündə od yandırmaq