is. Əlvan (rəngbərəng) lampalarla bəzənmiş şey
is. 1. Əlvan şeyin halı, görünüşü; rəngbərənglik, rəngarənglik. Çiçəklərin əlvanlığı. 2. Əlvan bəzənmiş şey, yer və s
sif. 1. Yararlı, münasib, uyğun, müvafiq. Əlverişli üsul. Əlverişli şərait. Üzümçülük üçün əlverişli iqlim
is. 1. Yararlılıq, münasiblik, uyğunluq, müvafiqlik, işəyararlılıq. Yeni üsulun əlverişliliyi. Şəraitin əlverişliliyi
sif. Əlverişli olmayan, işə yaramayan. Əlverişsiz şərait. Əlverişsiz iş
is. Əlverişli olmama, işə yaramama
nida [ər.] Sağlıqla qal, xudahafiz. Əlvida, ey sevimli şəhər. – Əlvida! Əlvida! Daldığım uyğu; İnanmam ölümmü, röyamı yoxsa
bax əlyazma(sı). Qədim əlyazısı
is. Əl ilə yazılmış mətn, kitab və s; əlyazısı. Əlyazmaları fondu (əlyazmaları toplanılıb saxlanılan yer, idarə, şöbə və s
bax əlçatmaz
zərf [ər.] klas. 1. Bu gün, indi. Yoxsa Məlikov Həsənbəyi-pir; Əlyövm olunur vətəndə təqdir? M.Ə.Sabir
sif. [ər.] klas. Daha lazım, ən vacib, çox gərəkli. □ Əlzəmdir – lazımdır, çox vacibdir. Əlbəttə, elm təhsil eləmək hər bir babətdən lazımdır və padşa
[ər.] bax aman. Böylə gedərsə Bakı əldən gedər; Qalmaz o məvadə əman, hiç, hiç! M.Ə.Sabir
is. [ər.] 1. Birinə inanıb bir şeyi müvəqqəti olaraq tapşırma, vermə. Bu üzük sizdə əmanət qalsın. □ Əmanət almaq – müvəqqəti istifadə üçün almaq
sif. 1. Əmanət verən adam. // Əmanət kassasında pulu olan adam. Əmanətçilərə xidmət. – [Müstəntiq:] Yox, sən qurtar get, indi uzaq kəndlərdən gəlmiş ə
is. [ər. əmanət və fars. …dar] 1. Əmanət saxlayan adam, əmanətçi. 2. məc. klas. Əmanət. Dün Füzuli arizin görgəc, rəvan tapşırdı can; Laf edib derdi k
zərf [ər.] 1. Əmanət yolu ilə, əmanət olaraq. 2. bax amanatabənd
sif. 1. Əmanət olaraq verilən. 2. bax amanatabənd
is. Piramida şəklində yığılmış məhsul topası
is. Məmə, döş. Fəxrəddin!… Mən səni bu əmcəklərimlə bəsləmişəm, Fəxrəddin! N.Vəzirov. İnəyin əmcəyindən çıxan süd balaca bulaq kimi şırhaşırla sərnicl
sif. 1. Əmcəyi olan; məməli. Cücə ağgünlü olsaydı, toyuq əmcəkli olardı. (Ata. sözü.) 2. məh. Hələ sağılmamış
“Əmdirilmək”dən f.is
məch. Əmməyə məcbur edilmək
“Əmdirmək”dən f.is
icb. Əmməyə məcbur etmək; döş vermək, döşdən süd vermək
is. İnsanın əqli və cismani gərginlik tələb edən məqsədəuyğun və ictimai cəhətdən faydalı fəaliyyəti; zəhmət
sif. Öz əlinin zəhməti ilə dolanan, öz əməyi ilə yaşayan, zəhmətkeş. Əməkçi bəşəriyyət. – Haydı, əməkçi qız, gəl məni dinlə
is. Əməklə keçinmə, zəhmətlə yaşama, zəhmətkeşlik
sif. 1. Böyük xidmətləri olan. Əməkdar alim. 2. rəs. Elm, incəsənət, maarif, idman və s. sahəsində özünü göstərən qabaqcıl adamlara dövlət tərəfindən
is. 1. Bir işdə böyük xidmətləri olma. 2. dan. Əməkdar adı (bax əməkdar 2-ci mənada). Əməkdarlıq almaq
is. 1. Birisi ilə bir yerdə işləyən və ya ona kömək edən adam, iş yoldaşı. Mənim əməkdaşım. – [Elxan:] Qorxmaz, zavallı əməkdaşlarım məhv oldular… C
is. 1. İşləmə, çalışma. □ Əməkdaşlıq etmək – 1) birinə kömək etmək. Təcrübə işlərində professora əməkdaşlıq etmək; 2) əməkdaş olmaq, işləmək
is. tar. İşçilərin əməyini hesablama vahidi. Kərim işləyən, öz işinin haqqhesabını çox yaxşı bilən, bir əməkgününü itirməyən, əyriliyə qarşı vuruşan b
is. bot. Uzun gövdəli, sünbül kimi iri parlaq rəngli çiçəkləri olan çoxillik bitki. Payızlıq sovka tırtılları … çil və əməköməçi bitkilərini çox sevir
sif. bax əməksevən. Əməkpərvər qız
sif. Əməyi, zəhməti, işləməyi sevən, çalışqan. Əməksevən xalq. – Əməksevən gənc nəsillər; Dönür şeyda bülbülə
is. Əməyi, zəhməti, işləməyi sevmə; çalışqanlıq. Öz uşaqlarında … əməksevənlik, qayğıcıllıq sifətləri tərbiyə etmək hər bir ananın müqəddəs borcudur
bax əməksevən. O, çox əməksevər adamdır
bax əməksevənlik. Əməksevərliyi ilə fərqlənmək
zərf Zəhmət çəkmədən, işləmədən. Əməksiz dolanır. // sif. Zəhmətsiz, asan. Əməksiz iş yoxdur
is. [ər.] İş, feil. Onun sözü ilə əməli düz gəlmir. – [Cənnətəli ağa:] Onu bura çağır görüm, bu nə əməldir, mənim başıma gətirir
is. [ər.] Qayə, məqsəd, şiddətli arzu. [Ağa Bəşir:] Bilirsinizmi ki, dünən şikayətə gələn arvadın əməli nə imiş? M
sif. [ər. əməl və fars. …baz] dan. Tədbirli, tədbir və hiylə ilə iş görən, hiyləgər. Əməlbaz adam. – Demək, bu əməlbaz arvad oturduğu yerdə həm qızını
is. dan. Hiyləgərlik, tədbirlilik, tədbir və hiylə ilə iş görmə. □ Əməlbazlıq etmək – tədbir və hiylə ilə iş görmək, hiylə işlətmək
is. Əməli, məqsədi, qayəsi bir olan, bir məqsəd arxasınca qoşan adamlardan hər biri. Toplayaraq başına öz əməldaşlarını; Qoydu böyük firqənin ilk təmə
is. [ər.] Fəhlə, işçi. Molla … çıxıb gedəndə hamampulunu on-on beş qat artıq verir, hamamçını da, əmələləri də utandırır
is. [ər. “əmələ” söz. cəmi] köhn. İşçilər, fəhlələr, əmələlər. …İdarəsində çalışdırdığı əmələcatını da özü kimi pak, etiqadlı, dindar bir müsəlman gör
is. Yaranma, düzəlmə. Molekulun əmələgəlmə istiliyi
sif. 1. İcrası (tətbiqi) lazım olan, həyata keçirilməli olan; işgüzar, praktik. Əməli təklif. Əməli iş