is. İç qala, möhkəm hasar. Laxlayan daş ərkdə qalmaz. (Ata. sözü)
1. is. Bir şəxsin yaşca böyüklüyü, yaxın qohumluğu, yaxud dostluğu səbəbi ilə başqa birisi ilə sərbəstcə davranmasına, rəftar etməsinə (söz deməsinə,
is. [ər. “rükn” söz. cəmi] top. 1. Yüksək vəzifəli dövlət məmurları, dövləti idarə edən adamlar. Onun qabağında tamam ərkani-dövlət durmuşdular
sif. dan. Ədəbli, qanacaqlı, ədəb gözləyən, ciddi
sif. 1. Dinsiz, imansız. 2. Söyüş, qarğış məqamında işlənir. Yassar qışqırdı: – Ay ərkansızın qızı, bəri qayıt, vurdum! Mir Cəlal
is. Uşaq, çocuq, tifil. [Bəypolad:] Miskin bir ərkəyə rast gəlsəm, dərhal sinirlərimə toxunur. H.Cavid
is. Ərköyün, xudpəsənd, özünü sevən. Xanım Balacayeva Əlisanın kənara sürütlədiyi peçi qalamaqla məşğul olduğundan, Gülöyşə ərkəsöyün adam kimi o biri
is. bot. Paxlaya oxşar meyvəsi, parlaq çəhrayı rəngli çiçəkləri olan, qışda yarpağı tökülən ağac, ya kol
“Ərkləmək”dən f.is
f. Əzizləmək, ərköyün öyrətmək
“Ərklənmək”dən f.is
məch. Ərköyün böyüdülmək, əzizlənmək
is. Ərk etmə, yaxınlıq. Ərkliklə (z.) gəlmişdim ki, səni qardaşınla barışdırım
1. is. Naz, qəmzə. Öldüm nazın çəkməkdən; Belə ərknaz olmaz. (Bayatı). Yar inciyib küsəndə onun başqa zövqü var; Hərdənbir ortalıqda gərək ərknaz ola
sif. Həddindən artıq əzizlənmək, bütün arzu və şıltaqları yerinə yetirilməsi nəticəsində xudbin böyümüş
zərf Ərköyün kimi, xudbincəsinə
“Ərköyünləşmək”dən f.is
f. Ərköyün olmaq, həddindən artıq əzizlənmək, hər bir arzu və şıltağı yerinə yetirilmək nəticəsində xudbin olmaq
is. Ərköyün adamın hal və keyfiyyəti; xudbinlik. Evdəki ərköyünlük əlamətləri məktəbin ciddi tələbləri qarşısında əriməyə başlayırdı
zərf Ərki olan adam kimi, ərk edərək, ərklə, özünə çox yaxın bilərək. Bayram kişi ərkyana [cavanı] danladı: – Yaxşı, nə quruyub durmusan
is. [fars.] şair. Qırmızı rəngli gözəl bir gül (klassik şeirdə gözəlin dodağı bu çiçəyə oxşadılır). Səmən iyli, səhabi zülf, ay qabaq; Qönçə dəhan, dü
sif. [fars.] şair. Ərqəvan çiçəyi rəngində, qırmızı və parlaq. Öldürdü məni qəmi-nihani; Yoxdurmu şərabi-ərqəvani? Füzuli
sif. Əri olan. Ev tikdirənlər təkcə ərli qadınlar deyildi. Ə.Əbülhəsən. // İs. mənasında. Ərli qadın
zərf. Ərlə arvad bir yerdə; bütün ailəliklə
is. 1. Ərin öz qadınına olan münasibəti, vəzifəsi, haqqı. Onun ərliyindən nə olacaq? Ərliyə qəbul etdi
is. Əri olan qadının hal və vəziyyəti
is. [fars.] bax armağan. Əzəl başdan Bəsrə, Bağdad eliniz; Bəylər üçün ərməğandır teliniz. M.V.Vidadi
is. Çirkli, sabunlu paltar suyu. Ərov axıb gəlib qapının yanında göl durmuşdu. C.Məmmədquluzadə
is. 1. Sirkənin, abqoranın və s.-nin üzərinə yığılan çirkli qəliz maye qatı. 2. İçində su qaynadılan qabların dibində və divarlarında daşlaşan, həll o
“Ərplənmək”dən f.is
f. Üstü ərplə örtülmək, ərp bağlamaq. Sirkənin ağzı açıq qalanda ərplənir. Çaydanın divarları və dibi ərplənmişdir
is. [ər.] köhn. 1. Təkərlər üzərində yerləşdirilmiş top, mancanaq və s. altlığı. Çəkilməkdə ərradədə tuplər; Təbillərdə fəryad gup-guplər
is. [fars.] İkidəstəli iri mişar, bıçqı. Kərki olub öz tərəfinə yonma; Ərrə ol, iki tərəfə yon. (Ata
is. Mişarçı, bıçqıçı
is. [ər.] 1. Meydan, açıq yer, boş yer; düzən. Bir ərsədə hər əsər ki gördüm; Sənsən deyib ol əsər, yügürdüm
is. qəd. Böyümək, kamala çatmaq. Ərsəmiş nər öldürdün; Qanlısan, gözəl maya. (Bayatı)
is. Xəmir işlərində və s.-də işlədilən dəmir kürəkcik şəklində alət. Təknədən xəmiri ərsinlə qazımaq
“Ərsinləmək”dən f.is
f. Ərsinlə qazımaq (qazıyıb çıxarmaq). Qazanın dibini ərsinləyib qazmaqları çıxarmaq
“Ərsinlənmək”dən f.is
məch. Ərsinlə qazınıb çıxarılmaq
sif. Əri olmayan, dul. Ərsiz qadın. – Bir bölük atlar; Çəməndə otlar; Ərsiz arvadlar; Bu balama qurban
is. Ərsiz qadının hal və vəziyyəti; dulluq
is. [ər.] şair. Göy, asiman. Təsbeh kimi qatarınız düzərsiz; Havalanıb ərş üzündə süzərsiz. M.V.Vidadi
is. [ər.] Gəlin; yeni ərə getmiş və ya getmək üzrə olan qız. Bu gün sən özünə ərus gətirirsən. C.Məmmədquluzadə
is. [ər.] 1. Şeir vəznlərindən (ölçülərindən) bəhs edən elm. Əruz elmi. 2. Ritmik hecalardan, yəni qısa mədli hecalarla uzun mədli və ya qapalı hecala
is. [ər. “ruh” söz. cəmi] Ruh. Məcnun ilə Leyliyi qılıb yad; Ərvahlarını eylədin şad. Füzuli. Biçarə münəccimbaşının ərvahı uçub, başladı yarpaq kimi
is. məh. İməcilik
is. [ər.] köhn. 1. En, genişlik (tul müqabili). 2. coğr. köhn. En dairəsinin köhnə coğrafiya kitablarındakı adı
is. [ər.] 1. Yer (səma müqabili). Ərzü səmadə yoxdur bir zərrə səndən ayru. Nəsimi. Sanki ərz kürəsi vulkanları, zəlzələləri, daşqınları ilə ölmədə id