sif. [ər. aləm və fars. gir] klas. 1. Aləmə yayılan, dünyanı tutan (səs, şöhrət, şayiə və s.). 2. Dünyanı tutan, istila edən; cahangir
sif. [ər] Bütün dünyaya şamil olan, bütün dünyaya aid olan, bütün dünya üçün əhəmiyyəti olan. Aləmşümul əhəmiyyəti olan hadisələr
sif. [ər. aləm və fars. tab] klas. Dünyanı işıqlandıran, cahanı parladan. Şeyx Sənan, o şəmsi-aləmtab; Oldu kafər, xaç asdı, içdi şərab
is. [ər.] 1. Bir iş görmək, yaxud şey qayırmaq üçün işlədilən texniki vasitə, karastı və s. İstehsal alətləri
is. xüs. Alət qayıran usta
[yun.] Yunan əlifbasının birinci hərfinin adı ()
is. Satın alma işi
is. Alıb-satma işi, alver
is. Albuxara, qurudulmuş Buxara gavalısı
dan. bax alacaq
dan. bax aldatmaq 1 və 2-ci mənalarda
is. Alış-veriş, alğı-satqı
f. Alış-verişlə məşğul olmaq. Adamlar … yenə də öz işlərinə, alıbsatmağa, bir-birini itələyib yol açmağa başladılar
is. dan. Əlaqə, iş. …Mən müsəlmanam və bir də Mustafa bəynən mənim nə alıb-verəcəyim var… C.Məmmədquluzadə
sif. 1. Yırtıcı, ovçu (quşlar haqqında). Yolun ortasına bir nal qırığı düşmüşdü. Kiçikbəyim uzaqdan bunu gördü, çapa-çapa yaxınlaşdıqda, alıcı quş sür
1. is. Müştəri, mal alan, şey alan. Bu malın alıcısı yoxdur. Alıcılara mədəni xidmət. Alıcıların tələbatını nəzərdə tutmaq
is. iqt. Satınalma imkanı, qabiliyyəti. Əhalinin alıcılıq qabiliyyəti. Manatın alıcılıq qüvvəsi
is. köhn. Öküz, kəl və başqa yük heyvanlarının belinə palan əvəzinə qoyulan çul, keçə və s. yumşaq şey
zərf dan. Heyran-heyran, mat-mat, təəccüblə. [Veys] birdən-birə kar olmuş kimi alıq-alıq tanımadığı adama baxdı
“Alıqlamaq”dan f.is
f. Heyvanın belinə alıq qoymaq, çullamaq
is. köhn. 1. Alacaq, tələb. Altıda alımı yox, beşdə verimi. (Məsəl). 2. Bir götürüm, bir tutum
dan. bax alğı-satqı. Bəndalının zamanında alım-satım hər şeyin hakimi idi. Mir Cəlal
is. 1. Üzün saç ilə qaş arasında olan ön hissəsi. Geniş alın. Dar alın. – Süleyman bəy əyləşir yerdə, papağını çıxarıb qoyur yanına və dəsmalı ilə aln
is. köhn. Keçmişdə qadınların alınlarına bağladıqları qızıl, gümüş və s. bəzək
1. “Alınmaq”dan f.is. 2. is. Satın alınmış şey. 3. sif. Başqa dillərdən alınmış. Dilin lüğət tərkibindəki alınma sözlər
f. məh. Söylənilən bir sözü öz hesabına götürüb tez pərt olmaq, incimək, sınmaq, mütəəssir olmaq. Alı kişi əhvalatı oğlanlarına xəbər verdi
“Almaq”dan məch. Əmr alındı ki, hamı yola hazır olsun. Kitabxana üçün çoxlu kitab alınmışdır. Yeni məlumat alınmışdır
sif. Alınması, ələ keçirilməsi mümkün olmayan; yenilməz. Alınmaz qala. // Məc. mənada. Dağlarda laləm sənsən; Alınmaz qalam sənsən; Kimim yox, kimsənə
is. Alınması, ələ keçirilməsi mümkün olmama; yenilməzlik
f.is. Almaq işi, alma, qəbul etmə, qəbul
is. 1. Alver, ticarət, alğısatqı. Alış-verişlə məşğul olmaq. – Hər bazar günü bu meydanda iyirmi-otuz min manatlıq alış-veriş olur
is. Alış-verişlə məşğul olan adam, alverçi. [Allahqulu:] Gəlib bir yerə çıxdıq; alış-verişçilər həndəvərimizi aldı
is. köhn. dan. Zərlə ipəkdən toxunmuş parlaq parça; xara. Səttar kişinin arvadı alışdımyandımdan özünə libas tikib
“Alışdırılmaq”dan f.is
məch. 1. Öyrədilmək, öyrəndirilmək, vərdiş olmasına səbəb olmaq. // Dadandırılmaq. 2. Əhliləşdirilmək, ələ öyrədilmək
məch. Yandırılmaq. Mağazanın içindəki lampalar alışdırıldıqdan sonra çəkilib hamı qapı içində dayandı
“Alışdırmaq2”dan f.is
“Alışdırmaq1”dan f.is
f. 1. Öyrətmək, öyrəşdirmək, vərdiş etməsinə səbəb olmaq. Zəhmətə alışdırmaq. Özünü soyuğa alışdırmaq
f. 1. Yandırmaq, yaxud yanan şeyi daha da qızışdırmaq, alovlandırmaq. Ocağı alışdırmaq. Tonqalı alışdırmaq
f. dan. Öz aralarında kəsdirmək, qət etmək, qərara almaq, sözləşmək. [Anam:] Zəhmət çəkib qız böyütmüşük
sif. Alışmış, vərdiş olmuş, öyrəşmiş
is. Ocağı alışdırmaq üçün gözünə, yaxud samovarın odluğuna qoyulan yonqu və s. A mollalar, niyə məni döyürsünüz? …Olmaya qorxursunuz ki, məcmuənin vər
sif. Bir şeyə vərdiş etmiş; adətkərdə, vərdişli
1. sif. Tez alışan, tez yanan, tez alovlanan. Alışqan maddələr. Efir alışqan maddədir. 2. is. dan. Kibrit
is. Tez alışan, tez yanan, tez alovlanan şeyin xassəsi
“Alışmaq1”dan f.is
“Alışmaq2”dan f.is
is. məh. Bir neçə adamın şərikli qoyun və ya mal kəsməsi. [Bəxti:] Ay balam, mənim öz ətim ola-ola, niyə qoca inəyə alışma olum