GÜRZƏ I is. İlanın növlərindən biri. Bu ilan gürzədir. Çox zəhərli ilandır (S.S.Axundov). GÜRZƏ II is
HAQQ I is. [ ər. ] Hüquq, ixtiyar. Odur uşaqları narazı salan; Bu işçi gənclərin haqqını çalan (M.Müşfiq)
HAL I is. [ ər. ] Vəziyyət. Bizim halımıza tutuldu göylər; Buludlar belini büküb ağladı (M.Müşfiq). HAL II is
HAVA I [ ər. ] coğr. Yer atmosferini təşkil edən fiziki qatışıq qazlar. Boğur insan oğlunu; O yerlərin havası (S
HAVALI I sif. Lovğa, özündən razı. Gəzirlər havalı ağalar, bəylər; Çalışır qan-tərdə naxırçı, nökər (Aşıq Ələsgər)
HESAB I is. [ ər. ] Haqq, intiqam. Ağlatmaz yandığım cinayət məni; Fəqət tarix səndən alacaq hesab! (M
HƏLİM I is. Plovun suyu, düyü suyu; şorba. Çörəyi götürməyəcəyik, qoy dustaqlar həlim içsinlər (S.Rəhimov)
HƏNA I is. [ ər. ] Xına, boyaq. Ağzı piyaləsən, gərdəni mina; Nazik əllərində innabı həna (M.P.Vaqif)
HƏSİR I is. [ ər. ] Şlyapa. Bir rəssam istərəm; onun şəklini çəkə; papağı həsir (R.Rza). HƏSİR II is
HİM I is. İşarə. Arılar ətrafda him gözləyir, him; Oxusam hamısı mənə qoşular (Ağa Laçınlı). HİM II is
HİN I is. Quş saxlanılan yer, dam. Kəkliklə dolsa da daşaltı hinlər; O yetim yuvalar inciyib, küsüb (Ağa Laçınlı)
HOQQA I is. [ ər. ] Tiryək çəkmək üçün çaşqalı gil çubuq, qəlyan. HOQQA II is. [ ər. ] Fokus, kələk, hiylə
XAL I is. İnsan bədənində olan ləkə. Kim bilsin bu mələyin; Bu açmamış çiçəyin; Canında neçə xal var (M
XAM I is. Dincə qoyulmuş torpaq. Rəfael əlini hələ şumlanmamış geniş xam yerlərə uzatdı və davam etdi (H
XAMA I is. Bişirilməmiş südün üzü. Qoca, südün xamasını hamıdan əvvəl nəvəsinə verərdi. XAMA II is. geol
XAR I is. [ fars. ] Tikan. Gül dibini xara qoydun; Bülbülü ah-zara qoydun (Dastanlar). XAR II sif. [ fars
XARİC I is. [ ər. ] Başqa ölkə. Mən evə gələndə qapını atam açdı, xaricdən qayıdandan sonra onun iş yerini dəyişiblər (M
XAS I is. [ ər. ] Məxsus, aid olma. Astadan, lakin xislətinə xas ciddi ahənglə dilləndi (S.Qədirzadə)
XAŞ I is. Maya. Xaş qoy, xəmir yoğuracağam. XAŞ II is. Başayaq. Yerin məlum, şənbə günü Bürcəligilə getdik xaşa, həftəni vurduq başa (Anar)
XƏBƏR I is. [ ər. ] Məlumat. Xəbər var əqlə batan; Xəbər var qara böhtan (R.Rza). XƏBƏR II is. [ ər. ] qram
XƏBƏRSİZ I zərf Xəbəri olmayan, məlumatı olmayan. Mən on yeddi gündür arvad-uşaqdan xəbərsizəm (S.Qədirzadə)
XƏRÇƏNG I is. zool. Suda yaşayan heyvanlardan biri. XƏRÇƏNG II is. tib. Xəstəliyin bir növü. Xərçəng şişi kimi iyrənc, eybəcər; Bir azar yaşayır ilikd
XƏRƏK I is. Əşyaları bir yerdən başqa yerə daşımaq üçün istifadə olunan alət. Həkim, cərrah kürsüsü, Maştağa, Hövsan yolu; Sanitar maşınları, bir xərə
XƏZİNƏ I is. [ ər. ] Güllə yeri; sandıq (tüfəngdə). Darağı xəzinəyə basıb çaxmağı hərlədi, gülləni lüləyə verdi (İ
XIR I is. Çınqıl, əzilmiş xırda daş parçaları. Göytəpə kəndinin ucqarında, xır yolunun üst tərəfində üçotaqlı bir bina var (İ
XIRSIZ I sif. Xırı olmayan. Yağışlı havada xırsız yolla maşınların hərəkəti çətinləşir. XIRSIZ II sif
XOR I is. mus. Səslə oxuyanların böyük ansamblı. O vaxtın axşam çağları sanki böyük bir xor idi (Ə.Əylisli)
XURUŞ I is. [ fars. ] Plova əlavə edilən qara. O, aşı masanın üstünə qoydu. Sonra xuruşunu gətirdi (Anar)
İÇ I is. Hər hansı bir şeyin daxili. Şam kimi sakit durur; Şam tək içində yanır (B.Vahabzadə). İÇ II is
İXTİYAR I is. [ ər. ] Haqq, hüquq. Kimin ixtiyarı, kimin pulu var; Tökülüb hər yandan gəldi “qonaqlar” (O
İKİBAŞLI I sif. İki başı olan. Unutmadıq ikibaşlı qartal çarı; Çəkdi bizi gah aşağı, gah yuxarı (M.Müşfiq)
İKİÜZLÜ I sif. Hər iki tərəfində üzü olan. İkiüzlü daş güzgü ona anasından yeganə yadigar idi. İKİÜZLÜ II sif
İNCİ I is. Mirvari, dürr. Dedin ki, bihudə axtarmasınlar; İncini dəryada, dənizdə, şair (B.Azəroğlu)
İŞLƏMƏ I is. Əl işi, bəzək, ornament. Qədim işləmələrə o yeni həyat verir, onları yenidən xalqa qaytarır (“Qobustan”)
İŞLƏMƏK I f. İş görmək, fəaliyyət göstərmək. Bir ay nə işlədik, nə donluq aldıq; Qəpik-quruşsuz avara qaldıq (S
İT I is. Ev heyvanlarından birinin adı. Yatıb arabanın kölgəsində it; Mırıldayır, bu mənim kölgəmdir, eşit (S
İY I is. Qoxu. İyi çəkən burun, darı dənləyən qulaqlar (R.Rza). İY II is. Mil, ox. Arvad dükcəni iydən çıxardıb, üstünə sacayaq qoydu ki, gecə iyə ili
KAFEDRA I is. [ yun. ] Auditoriyalarda mühazirəçi və ya məruzəçi üçün hündür yer. Məruzəçi yavaş-yavaş kafedraya qalxdı
KAFTAR I is. [ fars. ] zool. Goreşən, xırda şeylərlə qidalanan yırtıcı. Musa kişi isə bu söhbətlərə gah sükut içində, gah böyük həyəcanla qulaq asaraq
KAR I is. [ fars. ] İş. Bəsdir oxudun, az qala canın tələf oldu; Bu kardan əl çək (M.Ə.Sabir). KAR II is
KEÇİCİ I sif. Müvəqqəti, ötəri, ötüb-keçən. Yox, Cəlal, bu qədər hissə qapılmaq; Gəncliyin keçici hissidir, ancaq (S
KEÇİNMƏK I f. Yaşamaq, yola getmək. Orada telefonsuz, kitabxanasız necə keçinərəm... (S.Qədirzadə). KEÇİNMƏK II f
KEÇİRMƏK I f. Aşırmaq, addatmaq. O bizi başqa sinif otağına keçirdi və biz hər şeyi təzədən başladıq (Anar)
KEÇİRTMƏK I f. Saxlamaq. Kəbirlinski, nahaq zəhmət çəkmisən, – dedi. – Dublyajı keçirtdik sabaha (Anar)
KEÇMƏK I f. Ötmək, ötüb keçmək, gəlib getmək. Qacar ayaqladı böyük İranı, Tiflisi odlara qaladı, keçdi! (S
KƏF I is. [ fars. ] Köpük, xörəyin üzündə əmələ gələn maddə. Qazan daşdı, kəfin al; Qaynadıqca kəfin al (Bayatı)
KƏFGİR I is. [ fars. ] Xörəyin köpüyünü yığmaq, aş çəkmək üçün alət. Anam əlindəki kəfgirlə iri tavada qovurduğu əti qurdalayıb sözünə əlavə etdi (S
KƏM I is. [ fars. ] Yox; əskik, nöqsan. Eh, oğul, dünyada mən taleyi kəm; Qırx il at belində mürgüləmişəm (S
KƏRƏ I sif. Əridilməmiş yağ. Hərdən Bəyxanım qarı bir tikə lavaşın içində Qubada qoz boyda kərə yağ gətirib həyətdən keçəndə verərdi (Ə
KƏSMƏ I is. Parçanın bir növü. Haqq nəzərin Ələsgərdən kəsmədi; Yar qəddinə yaraşanlar kəsmədi (Aşıq Ələsgər)