Ən qara çörək növünün adıdır. Dialekt və şivələrimizdə bu sözün omonimliyi müşahidə olunur. Belə ki, bu söz İrəvan şivəsində “ən qara çörək” mənasında
Bu çörək növü xüsusi qəlibdə bişirilir. Qərbi Azərbaycanın Ağbaba, Çəmbərək şivələrində “çörək növü” anlamında işlənir
Sintaktik üsulla yaranmış xörək adıdır. Təbriz mətbəxində bu xörək növünə daha çox üstünlük verilir. Hazırlanması belədir: “Souzunu doğrayıb onu yağda
Azərbaycan kulinariyasında geniş şəkildə istifadə edilən xörək növüdür. Soyutma ət sözü Türkiyə türkcəsində sogüş, başqırd türkcəsində hıvıltmılğan it
Arxaikləşmiş yemək adıdır. Bu söz Kaşğarinin “Divan”ında “kabab” mənasında izah edilmişdir. Salih Mütəllibov bu sözü “qovurma” kimi çevirmişdir (19, 2
Qoz, şirin xəmir və sairədən hazırlanan şirniyyat növünün adıdır. Bu söz Qərbi Azərbaycanın Üçkilsə, İrəvan, Vedi, Zəngibasar şivələrində “qoz”, şirin
Arxaikləşmiş içki adıdır. XI əsrdə bu söz 2 mənada işlənmişdir: 1. Şirin olan bir şey; 2. şərab. Bu söz bir-birinə zidd iki məna bildirir
Mürəkkəb quruluşa malik bu kabab növünün birinci komponenti qədim rütbə, titul bildirən leksik vahididir
Dialektual baxımından bir qədər geniş areala malik olan bu söz “qoyunun ilk südündən hazırlanan yemək növü” mənasında Ağdam, Ağdərə, Cəbrayıl, Gədəbəy
“Yemək növü” mənasında Çəmbərək şivəsində işlənir. (10, 338) Mürəkkəb quruluşa malik olan bu xörək adı kök + şəkilçi + kök + şəkilçi modeli əsasında f
Bu qida məhsulunun adı arxaikləşmişdir. Mahmud Kaşğari yazır ki, buğda başaqlarındakı dənlər bərkiməzdən əvvəl başaq alovda ütülür, sonra döyülərək ye
İnək, qoyun, keçi, camışdan (dəvə, at, eşşək və s.) alınan məhsulun adıdır. Azərbaycan mətbəxində intensiv şəkildə istifadə edilən yeyinti məhsuludur
Azərbaycan mətbəxində bişirilən “aş” növlərindən birinin adıdır. Əslində dialekt və şivələrdə, o cümlədən türk dillərinin bəzilərində işlənən bu söz A
Yemək, xörək adıdır. Gəncə şivəsində bu söz “sülfüllü”, Şəki dialektində “sülhüllü// süffüllü” şəkillərində “xəmir və ət qaxacından bişirilən yemək, x
Bu yemək növü məhdud areala malik olub doğranmış çörəyin üzərinə yağ və qatıq tökməklə hazırlanır. Laçın şivəsində bu söz “doğranmış çörəyin üzərinə y
Qarğıdalının təzə əmələ gəlmişlərini yığıb ocaqda, ya təndirdə ütür, sonra onu duzlu suya salıb çıxarırlar
Qatığı torbaya töküb uca bir yerdən asırlar ki, suyu tamamilə süzüb getsin. Buna “süzmə” deyilir və Azərbaycanın əksər bölgələrində eyni mənada işlədi
Gəncə dialektində bu söz “xörək adı” mənasında işlənir: Bizim uşaxlar şeşəmodunu çox yillər (1, 467) Azərbaycan dilinin Qərb qrupu dialekt və şivələri
Çayla içilən qida məhsulunun adıdır. Bu söz fars dilindən alınmışdır. Şirniyyat məhsullarının hazırlanmasında daha çox bu qida növündən istifadə olunu
Mürəkkəb quruluşa malik bu qida məhsulu daha da çox “Novruz bayramı” ərəfəsində bişirilir. Hazırlanma qaydası belədir: Nazik yayılmış yuxanın içərisin
Bu çörək növünün adı mürəkkəb quruluşa malik olub, “şəkər” və “çörək” leksik vahidləri əsasında yaranmışdır
Mürəkkəb quruluşa malik olan bu çörək növündən Quba bölgəsində daha çox istifadə edilir. Quba dialektində bu söz “şirin çörək” mənasında işlənir
Üzüm və ya başqa meyvə sularının qıcqırdılmasından əldə edilən içkidir. Sərxoşluq verir. Bu söz Türkiyə türkcəsində şarap, başqırd türkcəsində şərəp,
Ərəb dilindən alınma sözdür. Meyvə suyu ilə şəkərin qarışığından hazırlanır. Azərbaycan dilində “şərbət kimi” məcazi mənalı ifadə də işlədilir
Şəki dialıektində Bu söz “yağ - soğanda əzilmiş lobyadan bişirilən xörək” mənasında işlənir: - Anam bizə bir yaxşı şırfıl bişirmişdi
Qəbələ şivəsində “xörək adı” mənasında işlənir: - Anamın bişirdiyi şırtılıq çox ləzzətli idi.(1, 471)
“Lobya, kələm və soğandan bişirilən xörək” anlamında Qəbələ şivəsində işlənir: - Ana, kefim yoxdu, mənə bir şıytılı bişir
Bu xörək qatıqsız, yağda bişirilir, dovğaya bənzəyir. “Şilə” sözü Qərbi Azərbaycan şivələrində 3 mənada işlənir: 1) “xörək adı” ; 2) “qırmızı rəngli ç
Bu söz Qərbi Azərbaycanın İrəvan, Zəngibasar şivələrində “düyü şorbası”, Ağbaba şivəsində “yarmadan hazırlanan xörək” mənasında işlənir
Mürəkkəb quruluşa malik bu xörək adı “şilə” və “plov” sözləri əsasında yaranmışdır. Süd və düyünün birlikdə qaynadılması yolu ilə hazırlanır
Cəbrayıl şivəsində çörək növünün adını bildirir. Bu şivədə “saca üst-üstə salınmaqla bişirilən yuxa, çörək” mənasında işlənir: - Tavad xala yaxşı şira
Fikrimizcə, mürəkkəb quruluşa malik bu xörək adı “şir” və “pirinc” sözləri əsasında formalaşmışdır. Burada “şir” sözü “saxsıdan hazırlanan qab” mənası
Mürəkkəb quruluşa malik olan bu xörək adı “şirin” və “qovurma” sözləri əsasında yaranmışdır. Çəyirdəksiz üzüm, qaysı, ərik qurusu və s
“İçində yağ və yumurta olan qoğal” mənasında Şamaxı dialektində və Göyçay şivəsində işlənir: - Anam təzə təndirimizdə şor bişirdi bizayçün (1, 472) Bu
Məhdud dialektal areala malik olan çörək növünün adıdır. “Cızdaqlı və ya cızdaqsız çörək” mənasında Quba dialektində işlənir: -Şora elə ləzzətdü uladu
Hibrid addır. Belə ki, bu qida məhsulunun adının birinci komponentində işlənən “şor” sözü ümumtürk mənşəlidir
Ətlə bişirilmiş sulu yemək mənasındadır. Qovrulmuş soğana tomat və ya pomidor vurulur, başqa qabda qaynanmış ət ora əlavə olunur
“Suda bişirilmiş lobya” mənasında Göyçay şivəsində işlənir: - Bacım bir yaxşı şorlama bişirdi. (1, 472)
Quba deialektində bu söz “yumurta, soğan və keşnişdən bişiriən sulu xörək” mənasında işlənir: - Şurbul çürək duğruyub yimağçun yaxşü şeydü
Bu içki növündən daha çox Güney Azərbaycanda istifadə olunur. Mürəkkəb quruluşa malik içki adıdır. “Şüvərəni yeddi dönə yuyub, sonra qəndi əridib əlav
“Qarğıdalı və ya darı çörəyi” anlamında Qərbi Azərbaycanın Karvansaray şivəsində işlənir. (10, 357)
Areal baxımında məhdud dairədə işlənən bu şivə sözü Şamaxı dialektində “süd və ya yağ qarışdırılmış nazik, quru çörək” mənasında işlənir: - Taxtaxın x
Arxaikləşmiş yemək adıdır. “Qovud” mənasında Azərbaycan dilinin bəzi dialekt və şivələrində işlənməkdədir
“Balaca təndir çörəyi” mənasında Ordubad şivəsində işlənir: -İsti tapeni üzzü pənirnən yiyəsən; Tape yassı olur
Bəzi zonalarda bu çörək növünə “dəsdana” da deyirlər. Naxçıvan dialekt və şivələrində təndirdə bişirilən qalın çörək anlamındadır
“Çörək növü” mənasında Qərbi Azərbaycanın İrəvan, Vedi, Zəngibasar şivələrində işlənir. (10, 359)
Adətən uşaqlar tərəfindən Novruz bayramında hazırlanır. Məhdud ərazidə işlənən bu şivə sözü Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək şivəsində “Novruz bayramında u
Bu söz Şəki dialektində “çörək növü” mənasında işlənir. (11, 483) Tava sözü Beyləqan, Gədəbəy, Goranboy, Mingəçevir, Şuşa, Tərtər və eyni zamanda Qərb
Sintaktik üsulla yaranmış xörək adıdır. Aş növlərindən biridir. “Güney Azərbaycan örnəkləri” kitabında deyilir: “Düyünü qaynadıb, süzüb dəmə qoymadan
Yemək adıdır. “Çoxlu qoyun ətini qaynatdıqda onun qalan suyu və qoyunun öz yağı” ndan hazırlanır. Xörək adıdır