Başəyax
Mürəkkəb quruluşa malik olan bu sözün əsasını ədəbi dilimizdə işlənən “baş” və “ayaq” leksik vahidləri təşkil edir. Bu xörək növü qoyun və ya malın baş ilə ayaqlarından hazırlanır. Gəncə şivəsində “başəyax” qoyunun və ya malın başı ilə ayaqlarından hazırlanan sulu xörəyə deyilir. – Büyün bir başəyax pişirin yiəx. (1, 61)
Hazırda Azərbaycan kulinariyasında bu sözün sinonimi olan ”xaş” lekseminə üstünlük verilir. “Başəyax” leksemi Ağdam və Qazax şivələrində başqa-başqa mənalarda işlənir: 1) “İki şeydən və ya adamdan, birinin başı, o birinin ayağına doğru uzanmalı.” - Yorğan- döşək yoxuydu, uşaxları başəyax yatırtdıx. (Ağdam) 2) “ Biçin zamanı yerə tökülən sünbül .”
Qarı çöldən otuz kiloy başəyax götürüfdü.(Qazax) “Başəyax” sözü Ağdam, Füzuli, Kəlbəcər, Quba dialekt və şivələrində “başax|| başşax|| başşağ” formalarında “biçin zamanı yerə tökülən sünbül” mənasında işlənir: Göhər arvad başaxdan yeddi batman buğda yığıf. (Ağdam); - Uşaxlar başşax yığmağa gediflər (Kəlbəcər) ; - Biçinnən sura uşaqlar başşağları yığardular və əmək güni alardular.(Quba). (1, 61)