Depozit sertifikatı
Depozit sertifikatı (ing. deposit certification) — üzərində göstərilən məbləğin bank tərəfindən əmanətə qəbul edilməsini bildirən adsız qiymətli kağızdır.
Depozit sertifikatı qiymətli kağızların hüquqi şəxslər tərəfindən əldə olunan formasıdır. Bu sertifikatlar pul vəsaitlərinin bank tərəfindən depozitə qəbul edilməsini yazılı sübut edən, sahibinə müəyyən müddətdə tam məbləğdə depoziti və hesablanmış faizi almaq hüququ verir. Bu sertifikatın nominal qiyməti yüksək olur.
Depozit əmanət müqaviləsindən fərqli olaraq, müvafiq hüquqları təslim etməklə sertifikat bir şəxsdən digərinə keçə bilər ki, bu da onu qiymətli kağız edir. Depozit sertifikatı üzrə hüquqların təslim edilməsi haqqında razılaşmanı hər tərəfdən iki şəxs imzalayır və tsedentlə tsessionari möhürləyir.
Sertifikatlar aşağıdakı mütləq rekvizitlərə malik olmalıdır ki, bunların birinin olmaması sertifikatı yararsız edir:
depozit və ya əmanət sertifikatının adı
Sertifikatın verilmə səbəbinin göstərilməsi
Sertifikatla təsdiqlənmiş vəsait qoyuluşunun məbləği (rəqəm və yazı ilə)
bankın əmanət qoyulmuş vəsaiti kreditora mütləq qaytarılması haqda şərtsiz öhdəliyi
depozitin və ya əmanətin qoyulduğu tarix
Sertifikat üzrə əmanətçinin məbləği tələb etdiyi tarix
depozitin və ya əmanətdən istifadə edildiyi üçün (faizlə) gəlir dərəcəsi
nəzərdə tutulan gəlir dərəcəsinin pul vahidi ilə göstərilməsi
depozit Sertifikatı üçün emitent-bankın adı və ünvanı, əmanət bankı üçün yatırımçının ünvanı
2 nəfər bank müvəkkillərinin imzası
bankın möhürü.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Kənan Aslanlı. Dövlət Maliyyəsi Terminləri Lügəti.
Depozit
Depozit — fiziki və ya hüquqi şəxs tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmış kredit təşkilatına gəlir əldə etmək üçün yerləşdirilmiş pul vəsaiti.
Depozit müvafiq müqavilə şərtləri ilə faizlər və ya komisyon haqlar ödənilməklə və ya ödənilmədən müştərilərin (əmanətçilərin) tələbi ilə qaytarılmasını və ya başqa hesaba köçürülməsini nəzərdə tutan bankın balansında aparılan cari, əmanət (depozit) və ya digər hesaba qoyulmuş və ya köçürülmüş pul vəsaitidir..
ISO sertifikatı
Beynəlxalq standartlaşdırma təşkilatı - ISO (ing. International Organization for Standardization) — beynəlxalq təşkilat olub elektrik, elektronika və telekomunikasiya istisna olunmaqla bütün sahələr üzrə standartların hazırlanması ilə məşğuldur. ISO dövlətlərarası sahədə standartları təmin etmək məqsədilə 23 fevral 1947-ci ildə təsis olunmuşdur. Elektrik və elektronika üçün "Beynəlxalq elektrotexniki kommisiya - IEC", telekommunikasiya üzrə isə "Beynəlxalq rabitə birliyi - ITU" cavabdehdir. Bu üç təşkilat birlikdə "Dünya standart koperasiyasını -WSC (World Standards Cooperation) təşkil edirlər. ISO təşkilatına 157 ölkə üzv olmuşdur. İSO-nun rəsmi dili fransız və ingilis dilləridir. Eyni zamanda bu təşkilat standartların tərcümələrinə də məsuliyyət daşıyır.
== Tarixi haqqında ==
XX əsrin əvvəlində maşıntəmiri tərtibatların geniş tətbiqi, hissələrin böyük sayda hazırlanmasını sürətləndirməyi və qarşılıqlı əvəzolunmanın tətbiqini tələb edirdi. Qarşılıqlı əvəzolunma, ölçmə üsulları və oturtma sistemlərinin yaradılması ilə XX əsrin əvvəlində maşıntəmiri yeni mərhələyə qədəm qoyur.
RIAA sertifikatı
RIAA sertifikatı (ing. RIAA certification) — Amerika Səsyazma Sənayesi Birliyi (RIAA) tərəfindən müəyyən miqdarda albom və ya sinql satışına, həm də rəqəmsal oxutmalara görə sənətçilərə verilən mükafatdır. 1958-ci ildə yaradılmış RIAA sertifikatlaşdırma proqramı, bir sənətçinin uğurlarını göstərmək üçün, onların satış və oxutmalarına əsaslanan sertifikatlar verir. RIAA sertifikatı musiqi sənayesində əhəmiyyətli bir mükafatdır və bir sənətçinin kommersiya uğurlarını sübut edir.
Qızıl sertifikatı (ing. Gold) — 500.000 dəfə satılmış və ya dinlənmiş (albomlar və ya sinqllar) səsyazmaya verilir.
Platinum sertifikat — 1.000.000 dəfə satılmış və ya dinlənmiş (albom və ya sinqllar) səsyazmaya verilir.
Multi-Platinum sertifikatı — 2.000.000 dəfə və ya daha çox satılmış və ya dinlənmiş səsyazmaya görə verilir. Sertifikatlaşdırma səviyyəsi 1 milyon ədəd artımlarla artır, beləliklə, albom 2x Platinum, 3x Platinum və s. sertifikatlaşdırıla bilər.
Əmanət sertifikatı
Əmanət sertifikatı (ing. savings certificate) — fiziki şəxs tərəfindən banka qoyulmuş əmanətin məbləğini və əmanətçinin (sertifikat sahibinin) sertifikatı vermiş bankda və ya hər hansı filialda əmanət məbləğini və sertifikatda nəzərdə tutulmuş müəyyən edilmiş müddət bitdikdən sonra bank faizləri almaq hüququnu təsdiq edən qiymətli kağız. Əmanət sertifikatının başqa adı — əmanət sertifikatı - bankın orada saxlanılan əmanəti və faizləri ödəmək öhdəliyini ifadə edir. Əmanət sertifikatı hesablaşma və ya ödəniş sənədi kimi xidmət edə bilməz.
Depozit hesabı
Depozit hesabı (fr. dépôt) — qiymətli kağızların uçotu üçün nəzərdə tutulmuş ümumi əlamətlə birləşən depozitar reyestrlərində qeydlər toplusu. Bu hesabda əmanətçiyə məxsus qiymətli kağızlar üzrə hüquqlar uçota alınır.
== Ümumi müddəalar ==
Rusiya Bankı tərəfindən təsdiq edilmiş "Depozitarilər tərəfindən qiymətli kağızlar hesablarının və digər hesabların açılması və aparılması qaydası haqqında Əsasnamə"yə uyğun olaraq qiymətli kağızlar hesablarında aşağıdakı qiymətli kağızlara hüquqlar qeyd edilə bilər:
Rusiya emitentləri tərəfindən yerləşdirilmiş (hüquqi şəxslər və ya Rusiya Federasiyasının vətəndaşları tərəfindən buraxılmış) adlı qiymətli kağızlar, federal qanunlara uyğun olaraq hüquqların qeydiyyatı qiymətli kağızlar hesabları üzrə depozitarlar tərəfindən həyata keçirilə bilər;
məcburi mərkəzləşdirilmiş saxlanması olan adsız qiymətli kağızlar;
qiymətli kağızlar kimi təsnif edilən xarici maliyyə alətləri və bu maliyyə alətləri üzrə öhdəlik daşıyan şəxsin şəxsi qanunvericiliyinə uyğun olaraq onlara olan hüquqları qiymətli kağızlara hüquqların uçotunu aparan təşkilatlarda açılmış hesablarda uçota alına bilər.
Depozitar qiymətli kağızlara münasibətdə bu cür hesablarda yazılışların aparılması və mühafizəsini təmin etməklə qiymətli kağızlar hesablarını və digər hesabları aparır.
Qiymətli kağızlar hesablarında və depozitari tərəfindən açılmış digər hesablarda qiymətli kağızların uçotu vahidlər üzrə aparılır.
Qiymətli kağızlar kimi təsnif edilən xarici maliyyə alətlərinin uçotu depozitarda açılmış digər şəxslərin maraqları naminə fəaliyyət göstərən şəxsin hesabında uçota alındığı vahidlərdə aparıla bilər.
Kəsrə qiymətli kağızlar olduqda depozitar qiymətli kağızların fraksiya hissələrini uçota alır. Qiymətli kağızlar silindikdə onların kəsir hissələrinin yaranmasına, artırılmasına və ya azalmasına yalnız nominal sahiblərin qiymətli kağızlar hesablarında, xarici nominal sahiblərin qiymətli kağızlar hesablarında, o cümlədən şəxsi hesabdakı qiymətli kağızların sayı dəyişdikdə yol verilir. qiymətli kağızlar sahiblərinin reyestrindəki nominal sahibi, nominal qiymətli kağız sahibinin başqa depozitardakı hesabı və ya qiymətli kağızlara hüquqların uçotunu aparan xarici təşkilatda başqa şəxslərin maraqları naminə fəaliyyət göstərən şəxsin hesabı.
Səhm sertifikatı
Səhm sertifikatı — əmlakın dəyərini təsdiq edən sənədlərə istinad edən hüquqi anlayış.
Bu ifadə, Sənətə uyğun olaraq ümumi paylı mülkiyyətdə pay mənasını verən "pay" sözündən ibarətdir. Mülkiyyət üçün Almaniya Mülki Məcəlləsinin 1008-ci maddəsi və sənəd kimi "sertifikat" sözləri. Bir qayda olaraq, "səhm sertifikatı" sözü məhz investisiya sertifikatıdır, 2-ci maddənin 4-cü bəndinə uyğun olaraq eyni zamanda maliyyə aləti olan və investisiya mülkiyyətində payı təmsil edən qiymətli kağızdır.
İnvestisiya fondlarında "səhm sertifikatı"nın hüquqi anlayışına rast gəlinir. İnvestisiya Məcəlləsində investisiya sertifikatları "səhm sertifikatları" adlanır; onlar investisiya fondunun fərdi əmlakında payı sənədləşdirir və adlı qiymətli kağızlar və ya sifarişli qiymətli kağızlar ola bilər (İnvestisiya Məcəlləsinin 95-ci maddəsinin 1-ci bəndi). Səhmin dəyəri fərdi əmlakın xalis inventar dəyərinin buraxılmış səhmlərin sayına bölünməsi əsasında hesablanır. Nə depozitar təşkilatı, nə də investisiya şirkəti tərəfindən imzalanmamış səhm sertifikatı etibarsızdır.
Azərbaycan Respublikasının Milli Depozit Mərkəzi
Azərbaycan Respublikasının Milli Depozit Mərkəzi - Azərbaycan Respublikasında depozitar və reyestr saxlayıcı kimi fəaliyyət göstərən dövlət təşkilatı.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İ.Əliyevin 14 iyul 2015-ci il tarixli Fərmanı ilə “Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu” qüvvəyə minmişdir . Yeni qanuna əsasən qurum Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Depiztarı olacaq.