1) ixtira üçün müəlliflik hüququnu təsdiq edən sənəd; 2) ixtiraya olan hüququ təsdiq edən sənəd; Müəlliflik şəhadətnaməsi müəllifin ixtiraya olan huqu
ərəb. öyrədən, bilmək, başa düşmək pedaqoq, müdərris, dərs deyən, tədris edən. Ümumtəhsil, texniki-peşə, orta ixtisas məktəblərində və ya ali məktəbdə
1) ali məktəb tələbələrinə dərsin şifahi şərhi; 2) müəyyən müəssisənin xahişi ilə razılaşdırılan mövzuda çıxış etmə, leksiya; 3) leksiya – hər hansı m
1) əsərlərə yazılan ön söz; 2) birbaşa; 3) köhnəlmiş söz: söhbətə iqdam etmə, qədəm basma; 4) başlanğıc, giriş, proloq, ön söz
1) kitabın içindəkilər, başlıqlar, sərlövhələr; 2) kitabda əvvəldə və sonda verilə bilər.
mübahisəli məsələnin həllində iştirak edən, müsabiqə və yarışlarda qalibləri müəyyənləşdirən şəxs.
1) seçilmiş əsərlər; 2) xrestomatiya; 3) antologiya.
1) xitab etmə, çağırış; 2) xahiş, rica; 3) dönmə, qayıtma, baş çəkmə, baş vurma.
ərəb. yarış 1) əmək hüququnda işçilərin boş vəzifələri xüsusi qaydada tutması; 2) mülki hüquqda dövlət, kooperativ təşkilatlar yaxud başqa ictimai təş
1) söhbət; 2) jurnalistikada suallara cavab alma, intervyu; 3) köhnəlmiş söz: dostluq; 4) pedaqogikada təlimdə – sual cavab üsulu
təhsil müəssisəsində müntəzəm kurs keçmədən müstəqil çalışmaq yolu ilə əldə edilən təhsil. Müstəqil təhsilin əsas forması elmi – kütləvi, bədii ədəbiy
1) ümumi qayda və normalara daxil olmayan, əlahiddəlik təşkil edən şey, hadisə; 2) bənzərsiz, qeyri-adi, görünməmiş
1) empirik tədqiqatın əsas formalarından biri. Təcrübi məlumatların bilavasitə qazanılması yoludur. Müşahidə vasitəsilə gerçəkliyin cisim və hadisələr
məsələnin düzgün həlli üçün keçirilən yığıncaq. Müşavir – rəsmi vəzifə: məsləhətçi, məşvərətçi.
1) ixtisası olan, ixtisaslı işçi; 2) xüsusi hazırlığa, bacarığa, savada, biliklərə, elmin müəyyən sahəsində işləmək təcrübəsinə malik, təhsil zamanı,
çeşidli yığıncaqlar səviyyəsində əsər, məruzə və s. barədə fikir mübadiləsi.
yeri, vəzifəni tutmaq üçün nəzərdə tutulmuş, növbəyə yazılmış.
ali məktəblərdə və elmi-tədqiqat institutlarında aspirantların və dissertantların elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün müdafiədən əvvəl verdikl
lat. negativum (neqativus) – əksinə, mənfi, dəfedici 1) fotoqrafiya plastinkasında və ya plyonkasında bir şeyin tərsinə (ağın qara, qaranın ağ) düşmə
1) çap edib yayma; 2) dini etiqada görə, qiyamət günü bütün ölülərin dirilməsi; 3) poliqrafik cəhətdən müstəqil tərtibatı olan, redaksiya–nəşriyyat iş
1) əsas fəaliyyət sahəsi müəllifə sifariş verilməklə və ya müəllifin sifarişi ilə nəşriyyat məhsullarının hazırlanması, istehsalı və yayımından ibarət
1) qərar; 2) tədqiqat əsasında əldə edilmiş nəticələr.
ərəb. görmək, baxmaq; yun. theoria – tədqiq etmək 1) geniş mənada – müəyyən bir hadisənin şərhinə və izahına yönəldilmiş baxışlar, ideyalar, təsəvvürl
illik beynəlxalq mükafat. Alfred Bernard Nobel tərəfindən qurulan təşkilatın verdiyi, insanlığa xidmət edənlərə təqdim edilən prestijli mükafatdır
hər bir vahid üçün sərf edilən vəsait və ya materialın miqdarı.
1) səlahiyyətli dövlət orqanının qəbul etdiyi rəsmi yazılı sənəd; hüquq normalarını müəyyən edir, dəyişdirir və yaxud ləğv edir; 2) hüquqi akt – hüquq
1) xarici dövlətlərin ali təhsil sahəsində ixtisasların tanınması və ekvivalentliliyinin müəyyən edilməsi; 2) xarici ölkələrin ali məktəblərinin diplo
lat. nota bene – yaxşını gör kitabın qıraqlarında mətnin hər hansı bir hissəsinə diqqəti yönəltmək üçün edilmiş qeyd, qoyulmuş işarə (qısa şəkildə – N
ing. know-how – bilirəm necə 1) hələ ümumi istifadə obyektinə çevrilməmiş, yenilik olan biliklər, elmi-texniki, istehsal, texnoloji, idarəetmə, maliyy
ing. notebook – bloknot 1) kifayət qədər kiçik ölçülərə malik, mobil istifadə üçün işlənib hazırlanan fərdi kompyüterdir
lat. novator – yeniləşdirən 1) yenilikçi, yenilik gətirən, yenilik yaradan, yenilik tətbiq edən; 2) hər hansı bir fəaliyyət sahəsində yeni, qabaqcıl d
1) çatışmazlıq; 2) qəbahət, eyib, qüsur.
çalar, güclə hiss olunan keçid (səslərdə, rənglərdə, mülahizələrdə və s.).
alınan şəklin keyfiyyətini yoxlamaq üçün ilkin çap.
1) çap məhsulları (qəzet, jurnal, kitab və s.); 2) eyni mövzuda olan əlyazmaların hər biri; 3) dərman kağızı: resept; 4) köhnəlmiş söz: tilsim dünyası
lat. obstructio – maneə məqsədyönlü şəkildə yığıncağı, iclası pozmaqla qəti etirazı bildirmək (səs-küy, qışqırtı, işin mahiyyətindən yayındıran sözlər
lat. objectum – alət, əşya 1) sintaksisin forma və məzmun kateqoriyası, obyekt, məzmunca, feldə ifadə olunan hərəkətin yönəldiyi əşya və ya şəxsin adı
1) fizikada: obyektiv (optik cihazın qabaq şüşəsi və ya şüşələri); 2) fəlsəfədə: şüurumuzdan asılı olmayan; 3) qərəzsiz, tərəfkeşlik etmədən
qərəzsizlik, bir şeyin qiymətləndirilməsində elmi dəqiqlik və vicdanlılıq.
səs tərkibinə görə eyni, mənasına görə müxtəlif söz qrupu.
1) tibdə operasiya yolu ilə, operasiya vasitəsi ilə; 2) əməli, canlı, cəld.
lat. opponents – qaytaran etiraz edən, ing. opponent – rəqib, düşmən 1) dissertasiya müdafiələrində elmi şurada öncədən təsdiq edilmiş rəsmi rəyçi; 2)
lat. optimus – ən yaxşı 1) ən əlverişli, ən münasib, ən müvafiq; 2) verilmiş şəraitdə mümkun olanlardan ən əlverişlisi, ən yaxşısı, ən uğurlusu
müəyyən qayda üzrə seçilmiş meyarları (kriterləri) optimal qiymətlər alan sistem.
lat. optimum – ən yaxşısı mümkün variantlardan ən yaxşısını və ya müəyyən funksiyanın ekstremumunun tapılması
lat. optimus – ən yaxşı 1) nikbinlik: həyata, gələcəyə inam; 2) dünyanı həyatsevərliklə, gələcəyə inamla dolu dərk etmə, hər şeyin yaxşı tərəflərini g
yun. orthographia, orthos – düzgun 1) dilçilikdə düzgün yazı qaydaları; 2) yazılı nitqin (söz və qrammatik formaların) düzgun əks olunmasını tənzim ed
lat. originalist (originalis) – ən birinci, əvvəlinci, ilk, birinci, ilkin 1) dərc edilmək üçün təqdim olunan elanın və ya başqa materialın əsli; 2) ə
yun. organon – alət 1) mətbəədə kütləvi informasiya vasitələri, dövri nəşrlər (qəzetlər, jurnallar); 2) ictimai həyatın bu və ya digər sahəsində müəyy
xalq təsərrüfatı, səhiyyə və mədəni-maarif müəssisələri üçün orta ixtisas təhsilli mütəxəssislər hazırlanması sistemi