\ –– müəyyən anda şüurun məna fəaliyyətinin mərkəzi olmasa da, şüurlu proseslərin gedişinə təsir göstərən fəal psixi proseslərin xarakteristikası
\ – bir obyekti, o obyekt qarşımızda olmadan proqramlaş-dırmaq bacarığı. Gerçəklikdən alınmış təəssüratların yenidən də-yişdirilməsi əsasında insan ş
\ –geniş mənada varlıq və şüurun istər kəmiyyət və istərsə də keyfiyyət dəyişmələrini özündə birləşdirən dəyişmə kimi başa düşülür
\ –Təkamül nəzəriyyəsi. Hər şeyi, bütün yaradılışı təkamül baxımından dəyərləndirən dünyagörüşü
\ – ittihamın sözlərlə dilə gəlməsi, doğru yaxud da yalnış ola bilən bir izah.
\ – Nəyinsə, kiminsə roluna, obrazına girmək. Yaxud onun izindən getmək, özünü ona bənzət-mək. Təqlid sadəcə bir kəsin xarakterik xüsusiyyətlərini
\ –orqanizmin normal həyat fəaliyyəti üçün lazım olan zəruri tələblərin ödənilməsi ilə bağlı və bu ödənilmənin aradan qaldırılmasına yönəldilmiş vəz
\. Bir obyektə bir varlığa qarşı hiss edilən duyğuların təyin etdiyi vəziyyət. Hisslərin təsiri altında müəyyən bir məqsədə yönəlmə
\ ayırd etmək, qanun qarşısına çıxarmaq, tənqid etmək, günahlandırmaq\]. Ümumi mənada kimisə, nəyisə, hər hansı bir mövzuda doğru və yaxud səhv tərəf
\ – \ – bir anlamın yaxud da bir şeyin məhdudlaşdırılması, müəyyənləşməsi, anlamın ehtivasını təşkil edən təyinlərin göstərilməsi
\ – gözlənilməyən, planda olmayan, əvvəlcədən proqnozlasşdırılması mümkün olmayan hal və hərəkətlər
\–bax Sufilik.
\ gerçəkliyin predmet və hadisələrinin predmet və hadisə-lərin özlərinin hiss orqanlarına bilavasitə təsiri olmadan da şüurda saxlanılan və yenidən c
\ – tədqiqatın elmdə qəbul olun-muş müəyyən işarələr sisteminin köməyilə eksperimentin və ya müşahidənin məlumatlarının qeyd edilməsindən ibarət mər
\ – insan ruhu və fikrinin mədəni də-yərlərə böyük bir məna verərək qoşulacaq formada mənəvi inkişa-fı və formalaşması
xüsusi izah yoludur. İslam məzhəblərində və Şərq peripatetik fəlsəfəsində Quran ayələrini əqlin prinsiplərinə əsas-lanaraq izah etməkdir
\ – bir-birinin qarşısında olan, bir-birini qarşılıqlı olaraq bayıra atan iki kəlmə, yaxud da qərar arasındakı bağlantı
\ – katolik fəlsəfsində Foma Akvinalının əsaslandır-dığı və onun ardıcıllarının əsaslandırdığı aparıcı cərəyan
\ – avtoritar bürokratik dövlətin ictimai orqanizmin bütün həyat fəaliyyəti sahələrinə və ayrı-ayrı şəxsiyyətlərin həyatına hər şeyi əhatə edən des
\ – ibtidai cəmiyyətin ən erkən dini formalarından biri.
\ – \ – islam dinində allahın yeganəliyi və təkliyini \ təbliğ edən dini-siyasi təlim. Tövhid islamın əsas şərtlərindən hesab olunur
\ - ənənələrə ifrat dəyər vermə təmayülü, köhnəlmiş ola-na, vərdişlərə, köhnə inanclara yaxınlıq duyan həyat tutumu
\ – fövqəl olma: Görünüş və hadisələrin arxasında və üstündə davam-lı olan cövhərlərin varlığına inanan görüş
\ yaşayan növlərin, sıf formalardan qarışıq formalara doğru kainatla inkişaf edərək ortaya çıxdığını önə sürən təlim
\ – 1. Bir sistemin xaricinə yüksələn, var olan bir həddi keçən. 2. Üstün olan, bəşəri olanlar-dan yüksəkdə dayanan \
\ – əqli tənqid etmə metodu.
subyektivdən obyektivə keçid, şüur sahə-sindən obyektiv aləm sahəsinə insan praktikasının gedişində həyata keçirilən, subyektiv idealistlər və aqnost
\ inkişafın üçpilləliliyi. ―Triada‖ anlayışını ilk dəfə Platon və neoplatoniklər \ işlət-mişlər; alman klassik fəlsəfəsində, xüsusilə Hegeldə geniş
\ – məntiq qaydalarına uyğun olan əqli əsas gətirmə. Əsaslı, yənin məsələnin bütün əsas-larını əhatə edəcək qədər ehtivalı arqument
\ – müəyyən bir sinifə bağlı fərdlərin hamısını ehtiva edən. Bütün mühtəvası ilə alınmış olan prinsip
\ – orta əsrlər fəlsəfəsində ümumi ideyaların adı. Ərəb dilli fəlsəfədə bu termin küllilər olaraq keçirdi
\ – yüksəlmə, yüksəliş: Uruc, sudur ilə birlikdə hər şeyin Tanrıdan doğulduğunu və yenə ona qayıda-cağını ifadə edən qavramdır
\ – davranışın faydalılığı-nı onun əxlaqiliyinin meyarı kimi qəbul edən estetik nəzəriyyə.
\ – uydurulmuş və çox vaxt stastik, durğun sosial idealın təcəssümü olan cəmiyyət.
\ – Yalan, boş, həqiqəti olmayan. Həqiqətlə tərs düşdüyünü, həqiqətlə uyğun gəlmədiyini hazırlamaq
\ – iki şeyin bir-biri ilə tam mənasında uyuşması, oxşar olması. Sözün kökü tabəqa \-dan gəlir. Uyğunlaşma hər hansı bir məfhuma aid ola bilər
\ – uyğunluq, münasiblik, oxşarlıq, bərabərlik, harmoniya, ahəngdarlıq və s.
\ – Fəza, göy boşluğu, uzanmış, genişlənmiş, geniş və s.
\ – Əzəli olan, əvvəli bilinməyən, çox əski, qədim.
\ məşhur, tanınmış, ünlü və s.
(ər. ػهٖ اًء ) – ərəbcədən tərcümədə ―alimlər‖ deməkdir, müsəlman dünyasında istər dünyəvi elmlərlə məşğul olanlara, istərsə də dini elmlərlə məşğ
\ – ideal, hədəf. Ülkü bəzən olmasına inanılan şey mənasında da anılırdı. Bundan başqa prinsip, adət və hətta pay, ortaqlıq mənasını da verirdi
\ – Cinslə, növlə bağlı olan, bir cinsin bütün növlərini daxilində toplayan, bir növün aid olduğu hər şeyi toplayan
(ing. Sociality; أ غٔ خٍّ ; ru. общительность) – subyektlərin səciyyəvi qarşılıqlı münasibətlər üsulu, digər insan-larla qarşılıqlı əlaqədə insanın
\: Ümumiyyətlə mürəkkəb bir şeyin, ən sadə parçalarindan biri.
\ – mənəviyyət, mənəvi güc. Qədim oğuz dillərində təmiz, pak, qəlbən saf adamlara da deyilirdi.
\ – bədii ifadəliliyin obrazlı sistminin, vasitə və üsullarının ideya-estetik və ictimai-tarixi məzmununun vəhdətindən asılı olaraq tarixən təşəkkül
İ CƏDİD yeni üsul – Azərbaycanda 1920 - ci ilədək məktəb və mədrəsələrdə tətbiq edilən yeni tədris üsulu, mütərəqqi pedaqoji cərəyan
\ – inzivaya çəkilmə, asketizm. Sufilərin xəlvətə çəkilmələri, cəmiyyət həyatından uzaqlaşmalarıdır. Sufilər ruhi tərəflərini gücləndirmək, cəmiyyət
\ – fövqəladə, qeyri-təbii, yaxud qeyri-adi olan hal və hadisələrlə əlaqəfar işlədilirdi və əski türkcəyə aiddir