GƏM¹

сущ. куьгьн. х.м. велв, ругун (юг гатун патал балкӀандихъ, яцрахъ акалдай алат).
GƏLSƏNƏ
GƏM²
OBASTAN VİKİ
Pilotlu kosmik gəmi
Kosmik gəmi — kosmosa uçmaq üçün istifadə edilən nəqliyyat vasitəsi, gəmi və ya aparatdır. Kosmik gəmilərin məqsədlərinə kommunikasiya, Yerin müşahidəsi, meterologiya, naviqasiya, kosmosda koloniyaların yaradılması, planetlərin tədqiq edilməsi və insan və yüklərin daşınması daxildir. Əsas hərəkətverici element kimi adi raket mühərriklərindən istifadə edilir. Günəş şüaları ilə işləyən mühərriklərdən hələ istifadə edilmir. Kosmik gəmilər yerə enmə qabiliyyətinə görə fərqlənirlər. Onlardan bir qismi paraşütlərlə (Soyuz, Vostok), digərləri isə bir başa yerin atmosferini keçdikdən sonra adi təyyarə kimi yerə enə bilirlər (məsələn Spase Shutle, Buran). Paraşütlə düşən kosmik gəmi hissəsinə stabilləşdirici aerodinamik forma verilir. Bu onların atmosferə daxil oduqdan sonra hərəkətini tənzimləyir.
Portuqaliya gəmiciyi
Potyomkin zirehli gəmisində üsyan
"Potyomkin" zirehli gəmisində üsyan — 1905-ci il iyunun 14-də (27-də) başlanmış üsyan. == Tarixi == Üsyan edən zirehli gəmi Odessaya gəldi; bu zaman Odessada ümumi tətil idi. Lakin Odessa fəhlələrinin və matrosların birgə çıxışı üçün yaranmış əlverişli şəraitdən istifadə edilmədi. Xeyli adamın həbs olunması nəticəsində Odessa bolşevik təşkilatı zəifləmişdi, onun daxilində birlik yox idi. Menşeviklər isə silahlı üsyanın əleyhinə idilər və fəhlələri, matrosları hücum mübarizəsindən çəkindirirdilər. Çar hökuməti "Patyomkin"də üsyanı yatırtmaq üçün bütün Qara dəniz donnmasını göndərmişdi. Lakin matroslar üsyan etmiş gəmiyə atəş açmaqdan boyun qaçırdılar. Buna görə də komandirlər eskadranı geri aparmağa məcbur oldular. On bir gün dənizdə dolaşdıqdan sonra ərzaqsız və kömürsüz qalan "Potyomkin" zirehli gəmisi çarəsizlikdən Rumıniya shillərinə gedib Rumıniya hökumət orqanlarına təslim oldu. Matrosların əksəriyyəti xaricdə qaldı.
Prezident Heydər Əliyev (gəmi)
Prezident Heydər Əliyev — Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi QSC-ə (ASCO) aid olan gəmilərdən biri. Gəmi Heydər Əliyevin adını daşıyır. == Texniki göstəriciləri == Gəmis Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin nəqliyyat donanmasına məxsus ən nəhəng tankerlərdən biridir. Uzunluğu 149,9 metr, eni 17,3 metr olan tankerin tam yükgötürmə qabiliyyəti 13,8 min tondur. Gəmi maye yüklərin daşınmasında istismar edilir. == Poçt markası üzərində == 2008-ci ilin iyul ayının 21-də Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikası Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin "Azərmarka" şirkəti tərəfindən Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin 150 illiyinə həsr olunmuş 5 ədəd poçt markası təqdim edilmişdir. Qiyməti 20 qəpik, tirajı isə 20070 ədəd olan həmin markalardan biri "Prezident Heydər Əliyev" gəmisinə həsr olunmuşdur. == Təmirdən sonra == Prezident Heydər Əliyev gəmisi "Zığ" Gəmi Təmiri və Tikintisi Zavodunda aparılan təmirdən sonra tanker dəniz sınaq yoxlanışından uğurla keçib və istismara qaytarılıb. Gəmidə təmir zamanı tankerin sualtı və suüstü hissələri, göyərtəsi təmizlənərək rənglənib. Yük anbarlarında və ballast çənlərində gövdə-qaynaq işləri görülüb.
Prezident Heydər Əliyev gəmisi
Prezident Heydər Əliyev — Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi QSC-ə (ASCO) aid olan gəmilərdən biri. Gəmi Heydər Əliyevin adını daşıyır. == Texniki göstəriciləri == Gəmis Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin nəqliyyat donanmasına məxsus ən nəhəng tankerlərdən biridir. Uzunluğu 149,9 metr, eni 17,3 metr olan tankerin tam yükgötürmə qabiliyyəti 13,8 min tondur. Gəmi maye yüklərin daşınmasında istismar edilir. == Poçt markası üzərində == 2008-ci ilin iyul ayının 21-də Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikası Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin "Azərmarka" şirkəti tərəfindən Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin 150 illiyinə həsr olunmuş 5 ədəd poçt markası təqdim edilmişdir. Qiyməti 20 qəpik, tirajı isə 20070 ədəd olan həmin markalardan biri "Prezident Heydər Əliyev" gəmisinə həsr olunmuşdur. == Təmirdən sonra == Prezident Heydər Əliyev gəmisi "Zığ" Gəmi Təmiri və Tikintisi Zavodunda aparılan təmirdən sonra tanker dəniz sınaq yoxlanışından uğurla keçib və istismara qaytarılıb. Gəmidə təmir zamanı tankerin sualtı və suüstü hissələri, göyərtəsi təmizlənərək rənglənib. Yük anbarlarında və ballast çənlərində gövdə-qaynaq işləri görülüb.
Qafur Məmmədov (gəmi)
Qafur Məmmədov gəmisi — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin quru yük gəmisi. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Qafur Məmmədovun adını daşıyır. == Texniki göstəriciləri == Gəminin dedveyti 5,500 ton, uzunluğu 108,3, eni 16,5, saya oturumu isə 4,79 metrdir. == Fəaliyyət istiqaməti == Gəmi Xəzərdəki quru yük donanmasının yenilənməsi, hazırda balansda olan, maksimum yükgötürmə qabiliyyəti 3 min ton təşkil edən və istismar müddətini başa vurmuş gəmiləri yeniləməyə və növbəti illər ərzində Gəmiçiliyin quru yük daşımaları bazarında mövqeyinin sabitləşməsinə imkan yaradır. Belə gəmilərin istismara verilməsi strateji əhəmiyyətə malik Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttinin işə salınması nəticəsində Azərbaycan ərazisindən keçməklə daşınacaq tranzit yüklərin və konteyner həcmlərinin mənzil başına vaxtında çatdırılmasında da mühüm əhəmiyyət daşıyır. == İstismara verilməsi == "Qafur Məmmədov" gəmisinin istismara verilməsi mərasimində 18 noyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də iştirak etmişdir.
Qafur Məmmədov gəmisi
Qafur Məmmədov gəmisi — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin quru yük gəmisi. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Qafur Məmmədovun adını daşıyır. == Texniki göstəriciləri == Gəminin dedveyti 5,500 ton, uzunluğu 108,3, eni 16,5, saya oturumu isə 4,79 metrdir. == Fəaliyyət istiqaməti == Gəmi Xəzərdəki quru yük donanmasının yenilənməsi, hazırda balansda olan, maksimum yükgötürmə qabiliyyəti 3 min ton təşkil edən və istismar müddətini başa vurmuş gəmiləri yeniləməyə və növbəti illər ərzində Gəmiçiliyin quru yük daşımaları bazarında mövqeyinin sabitləşməsinə imkan yaradır. Belə gəmilərin istismara verilməsi strateji əhəmiyyətə malik Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttinin işə salınması nəticəsində Azərbaycan ərazisindən keçməklə daşınacaq tranzit yüklərin və konteyner həcmlərinin mənzil başına vaxtında çatdırılmasında da mühüm əhəmiyyət daşıyır. == İstismara verilməsi == "Qafur Məmmədov" gəmisinin istismara verilməsi mərasimində 18 noyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də iştirak etmişdir.
Qalileo (kosmik gəmi)
Qalileo — Yupiter planetini və onun peyklərini tədqiq etmiş NASA pilotsuz kosmik gəmisidir. Renessans astronomu Qalileo Qalileyin adını daşıyan kosmik gəmi 18 oktyabr, 1989-cu ildə STS-34 misiyası çərçivəsində Atlantis Kosmik Məkiyi (Space Shuttle Atlantis) tərəfindən işə salınmışdır. Qalileo Yupiterə 7 dekabr, 1995-ci il çatmışdır və Yupiterin orbitində hərəkət edən ilk kosmik gəmidir. Ötürücüsündə nasazlıq olmasına baxmayaraq, Qalileo 951 Gaspra-ya yaxın uçaraq birinci asteroidi müşayyət etmiş və ilk peyk-asteroid olan Dactyl-i 243 Ida asteroidi ətrafında aşkar etmişdir. O bundan başqa Yupiterin atmosferində tədqiqata başlayan ilk kosmik gəmidir. Misiya təxminən $1.4 milyar ABŞ dollarına başa gəlmişdir.
Qara gəmilər
Qara gəmilər (yap. 黒船; kurofune) — qərb üslublu gəmilər nəzərdə tutulur. Bu ifadə Edo dövründən başlayaraq müasir Yaponiyada da işlədilir. Edo dövrünün sonlarında (Tokuqava mütləqiyyətinin sonlarında) gələn gəmiləri belə adlandırırlar. Hazırda xarici siyasətin Yaponiyaya qarşı sanksiyalarının və xarici kapitalın artması kimi vəziyyətlərdə "müasir dövrün qara gəmiləri" kimi tanınır.
Qrossheym gəmirici soğanı
Qəzza bölgəsinə humanitar yardım aparan gəmilərə hücum
Qəzzə bölgəsinə humanitar yardım aparan gəmilərə hücum — İsrail ordusunun 31 may 2010-cu ildə gecə saat 4:30 radələrində Qəzzə zolağına humanitar yardım aparan 6 gəmidən ibarət karvana hücumu. "Mavi Marmara" gəmisi Qəzzə zolağında hərbi münaqişədən əziyyət çəkən insanlara humanitar yardım aparan zamanı İsrail hərbi dəniz qüvvələrinin hücumuna məruz qalmış, nəticədə 9 nəfər öldürülmüş, 60-a yaxın insan yaralanmışdı. == Tarix == "Haaretz" qəzetinin verdiyi məlumatda bildirilir ki, İsrailin ilk planı "Mavi Marmara" gəmisini Ağ dənizdə batırmaq olub. Planı Mossad-ın təşəbbüsü ilə İsrail Müdafiə Nazirliyi hazırlayıb. Qəzetə açıqlama verən Müdafiə Nazirliyinin yüksək səlahiyyətli nümayəndəsi deyib ki, böyük insan faciəsinin baş verəcəyi və İsrailin beynəlxalq aləmə bu olayı izah etməkdə çətinlik çəkəcəyi riski nəzərə alınaraq, sonradan bu plandan üz döndərilib. == Hücum == Qəzzə sektoruna gedən gəmilərə İsrail əsgərləri vertolyotdan enib və atəş açıblar. Hücum anında gəmilər İsrailin sahil sularından 70 mil uzaqlıqda olub. Hücumdan sonra gəmilərlə əlaqə kəsilib. Gəmilərdə 70 nəfər könüllü olub. Onların arasında Avropa Parlamentinin deputatları, jurnalistlər, 1976-cı ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülmüş Şimali İrlandiyalı Meyrid Korriqan Maquayer də olub.
Qəzzə bölgəsinə humanitar yardım aparan gəmilərə hücum
Qəzzə bölgəsinə humanitar yardım aparan gəmilərə hücum — İsrail ordusunun 31 may 2010-cu ildə gecə saat 4:30 radələrində Qəzzə zolağına humanitar yardım aparan 6 gəmidən ibarət karvana hücumu. "Mavi Marmara" gəmisi Qəzzə zolağında hərbi münaqişədən əziyyət çəkən insanlara humanitar yardım aparan zamanı İsrail hərbi dəniz qüvvələrinin hücumuna məruz qalmış, nəticədə 9 nəfər öldürülmüş, 60-a yaxın insan yaralanmışdı. == Tarix == "Haaretz" qəzetinin verdiyi məlumatda bildirilir ki, İsrailin ilk planı "Mavi Marmara" gəmisini Ağ dənizdə batırmaq olub. Planı Mossad-ın təşəbbüsü ilə İsrail Müdafiə Nazirliyi hazırlayıb. Qəzetə açıqlama verən Müdafiə Nazirliyinin yüksək səlahiyyətli nümayəndəsi deyib ki, böyük insan faciəsinin baş verəcəyi və İsrailin beynəlxalq aləmə bu olayı izah etməkdə çətinlik çəkəcəyi riski nəzərə alınaraq, sonradan bu plandan üz döndərilib. == Hücum == Qəzzə sektoruna gedən gəmilərə İsrail əsgərləri vertolyotdan enib və atəş açıblar. Hücum anında gəmilər İsrailin sahil sularından 70 mil uzaqlıqda olub. Hücumdan sonra gəmilərlə əlaqə kəsilib. Gəmilərdə 70 nəfər könüllü olub. Onların arasında Avropa Parlamentinin deputatları, jurnalistlər, 1976-cı ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülmüş Şimali İrlandiyalı Meyrid Korriqan Maquayer də olub.
Qəşəng gəmirici soğanı
Raad (Gəmi əleyhinə raket)
Raad (fa: رعد, h.t: “Şimşək”) - İranın konstruksiya etdiyi və inşa etdiyi subsonik gəmi əleyhinə qanadlı raketdir. Raket, Çinin Silkworm gəmi əleyhinə raketinin tərsinə mühəndislik yolu ilə tərtib edilmiş və təkmilləşdirilmiş bir variantıdır. Raket dövlətə məxsus İran Aviasiya Sənayesi Təşkilatı (IAIO) tərəfindən hazırlanmışdır. İran 2004-cü ilin yanvarından Raadın tam istehsalına başlanıldığını və 2007-ci ildən istifadəyə verildiyini bildirmişdir. Raket qurudan və gəmidən buraxılmaq üçün platformalar ilə təchiz edilmişdir. Kütləsi 3000 kq, uzunluğu 7.36 metr, diametri 0,76 metr, döyüş başlığının çəkisi 450-550 kq, mühərriki qatı yanacaqlı gücləndirici, itələyici qüvvəsi turbo-jet mühərriki, əməliyyat mənzili 360 km, uçuş hündürlüyü isə dənizin üstündə uçan raketlərə müvafiqdir. == İnkişafı == İran-İraq müharibəsi dövründə Çin İrana çox sayda Silkworm gəmi əleyhinə raketin iki variantını - HY-2 və HY-4-ü özündə birləşdirən versiyalarını vermişdir. Müharibədən sonrakı dövrdən əvvəl İran ordusu, əsasən Birləşmiş Krallıq və ABŞ tərəfindən təmin edilən xarici silahlardan çox asılı idi. Müstəqilliyə nail olmaq və silah sahəsindəki xarici xərcləri azaltmaq üçün İran əks mühəndislik kampaniyasına başladı və sahib olduğu bütün silahları istehsal etdi. Raad, İranın əks mühəndisliklə tərtib etdiyi silahlardan biri idi.
Rusiya döyüş gəmisi, rədd ol!
Rus döyüş gəmisi, sikdir get (rus. Русский военный корабль, иди нахуй, Russki voyenni korabl, idi naxuy) — 2022-ci il fevralın 24-də rus qoşunlarının Ukraynanın İlan adasına hücumundan əvvəl adadakı sərhəd mühafizəçilərinin son sözləri. Özünü döyüş gəmisi kimi təqdim edən rus kreyseri Ukrayna sərhəd mühafizəçilərini təslim olmağa çağırdıqdan sonra aldıqları cavab belə olmuşdur. Adadakı on üç sərhədçi təslim olmaqdan imtina etdikdən sonra, rus əsgərləri 42 hektarlıq adayı əvvəlcə döyüş gəmiləri, daha sonra isə hərbi təyyarələri ilə bombalamışdırlar. Səs yazısı internetdə ajertaj yaratmış və müxtəlif sosial media platformalarında çox sürətlə yayılmış və o vaxtdan bu ifadə həm Ukrayna hərbçiləri, həm də işğala etiraz edən mülki şəxslər tərəfindən mitinqlərdə istifadə edilən şüarlardan birinə çevrilmişdir. Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski İlan adasındakı əsgərlərə ölümlərindən sonra Ukraynanın ən yüksək milli titulu olan Ukrayna Qəhrəmanı adını verəcəyini açıqlamışdır. 28 fevral 2022-ci ildə Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələri öz Facebook səhifəsində adanın bütün sərhədçilərinin sağ olduqlarını və Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələri tərəfindən saxlanıldığını bildirmişdir.
Rəşid Behbudov (gəmi)
"Rəşid Behbudov" — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin sürətli sərnişin gəmisi. Dünya şöhrətli Azərbaycan müğənnisi Rəşid Behbudovun adını daşıyır. == İnşası == Gəmi "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC və "Caspian Marine Services" Alyansının sifarişinə əsasən Avstraliyanın "Austal" gəmiqayırma zavodunda inşa edilmişdir. == Texniki göstəriciləri == Gəmi Beynəlxalq Dənizçilik konvensiyalarının tələblərinə tam səviyyədə cavab verir. Tutumu 150 nəfərdir. Gəmidə sərnişinlərin rahatlığı üçün yüksək şərait yaradılmış, istirahət sahələri quraşdırılmış, ən son beynəlxalq konvensiya tələblərinə uyğun səs və titrəmə izolyasiyası təmin edilmişdir. Gəmidə Heydər Əliyev ilə Rəşid Behbudovun görüşləri və İlham Əliyevin iştirakı ilə dünya şöhrətli müğənninin Bakıda abidəsinin açılışı zamanı çəkilən fotolardan ibarət stend yaradılıb. Bütövlükdə alüminium təbəqələrdən yığılmış katamaran tipli gəmi saatda 60 kilometr sürət yığmaq imkanına malikdir. Onun uzunluğu 70, eni isə 16 metrdir. Gəmi ən müasir avadanlıqla, o cümlədən DP-2 dayanıqlı mövqeləndirmə sistemi, sərnişinlərin platformalara təhlükəsiz keçidi üçün xüsusi teleskopik körpü ilə təchiz olunmuşdur.
Rəşid Behbudov gəmisi
"Rəşid Behbudov" — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin sürətli sərnişin gəmisi. Dünya şöhrətli Azərbaycan müğənnisi Rəşid Behbudovun adını daşıyır. == İnşası == Gəmi "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC və "Caspian Marine Services" Alyansının sifarişinə əsasən Avstraliyanın "Austal" gəmiqayırma zavodunda inşa edilmişdir. == Texniki göstəriciləri == Gəmi Beynəlxalq Dənizçilik konvensiyalarının tələblərinə tam səviyyədə cavab verir. Tutumu 150 nəfərdir. Gəmidə sərnişinlərin rahatlığı üçün yüksək şərait yaradılmış, istirahət sahələri quraşdırılmış, ən son beynəlxalq konvensiya tələblərinə uyğun səs və titrəmə izolyasiyası təmin edilmişdir. Gəmidə Heydər Əliyev ilə Rəşid Behbudovun görüşləri və İlham Əliyevin iştirakı ilə dünya şöhrətli müğənninin Bakıda abidəsinin açılışı zamanı çəkilən fotolardan ibarət stend yaradılıb. Bütövlükdə alüminium təbəqələrdən yığılmış katamaran tipli gəmi saatda 60 kilometr sürət yığmaq imkanına malikdir. Onun uzunluğu 70, eni isə 16 metrdir. Gəmi ən müasir avadanlıqla, o cümlədən DP-2 dayanıqlı mövqeləndirmə sistemi, sərnişinlərin platformalara təhlükəsiz keçidi üçün xüsusi teleskopik körpü ilə təchiz olunmuşdur.
Sarğı (gəmi)
Sarğı ya Gəmi sarğısı (ing. Stern, it. Poppa, fr. Poupe, alm. Heck‎, rus. Корма) — gəmi gövdəsinin arxa ya dal hissəsi. Gəmi sarğısının suda qalan hissəsinin forması onun idarəolunmasında mühüm rola malikdir. Sarğının üzdə qalan hissəsi gəmi funkiyasına və ölçüsünə müvaviq hazırlanır. Gəmi sarğısı onun əsas idarəetmə elementlərinin: sükan, pər, gəmi çarxının yerləşdiyi bir yerdir. Buna görə də bu hissə gəmi kapitanının ixtiyarında olur.
Sovet Azərbaycanı (gəmi)
"Sovet Azərbaycanı" (əvvəlki adı: "Puşkin") — Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarında olmuş gəmi/tanker. Əsasən sərnişin və yük daşınmaları üçün hesablanmış paroxod idi. II kateqoriya gəmilərə aid idi. 1893-cü ildə xüsusi gəmiçilik şirkətinin sifarişi ilə İsveçdə tikilmişdir. 1920-ci ilin yayına qədər o, "Puşkin" adlanırdı. Bir müddət hərbi donanmanın balansında olmuş, 1935-ci ildən isə Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarına verilir. == Son səfəri və dəhşətli faciə == Tanker son səfərinə 26 may 1935-ci ildə Həştərxana yollanmışdır. Həmin vaxt onun bortunda 1027 ton neft var idi. Belə ki, 1935-ci ildə Xəzər Gəmiçilik İdarəsi plandan artıq hasil olunmuş neftin hamısını Həştərxana daşımaq öhdəliyi götürmüşdür. Oradan isə yanacaq Samara və Yaroslavlın neft emalı zavodlarına daşınırdı.
Sovet Azərbaycanı gəmisi
"Sovet Azərbaycanı" (əvvəlki adı: "Puşkin") — Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarında olmuş gəmi/tanker. Əsasən sərnişin və yük daşınmaları üçün hesablanmış paroxod idi. II kateqoriya gəmilərə aid idi. 1893-cü ildə xüsusi gəmiçilik şirkətinin sifarişi ilə İsveçdə tikilmişdir. 1920-ci ilin yayına qədər o, "Puşkin" adlanırdı. Bir müddət hərbi donanmanın balansında olmuş, 1935-ci ildən isə Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarına verilir. == Son səfəri və dəhşətli faciə == Tanker son səfərinə 26 may 1935-ci ildə Həştərxana yollanmışdır. Həmin vaxt onun bortunda 1027 ton neft var idi. Belə ki, 1935-ci ildə Xəzər Gəmiçilik İdarəsi plandan artıq hasil olunmuş neftin hamısını Həştərxana daşımaq öhdəliyi götürmüşdür. Oradan isə yanacaq Samara və Yaroslavlın neft emalı zavodlarına daşınırdı.
Sualtı gəmi
Hərbi sualtı gəmi — əsasən dənizlər ilə və okeanlar ilə əlaqəsi olan ölkələrin su fövzələrini qorumaq üçün və ya hərbi kəşfiyyat aparmaq üçün istifadə etdiyi, suyun alt hissəsində hərəkət edən qurğu.
Süleyman Vəzirov gəmisi
Süleyman Vəzirov gəmisi – Xəzər Dəniz Neft Donanmasına daxil olan borudüzən gəmilərdən biridir. Gəmiyə Süleyman Vəzirovun adını daşıyır. Gəmi 1973-cü ildə Xəzər dənizinə gətirmişdir. Gəmi bir neçə min kilometr sualtı neft və qaz kəmərinin çəkilişində istifadə edilib ki, bu da neftin dəniz mədənlərindən tankerlər vasitəsilə sahilə daşınmasına son qoyub. Hövsan sahil sahəsində və Qum adası ətrafında çekilən sualtı boru kəmərlərinin tikintisində isitfadə edilmişdir.
Teseyin gəmisi (paradoks)
“Teseyin gəmisi” və ya Tesey paradoksu - əşyaların mahiyyətinə dair paradoksdur. “Əgər obyektin bütün tərkib hissələri dəyişdirilibsə, obyekt həmin obyekt olaraq qalırmı?”. == Yunan mifologiyasında “Teseyin gəmisi” == Plutarxın ötürdüyü yunan mifində deyilir ki, Teseyin Kritdən Afinaya qayıtdığı otuz avarlı gəmi Falerli Demetrinin dövrünədək afinalılar tərəfindən mühafizə olunub saxlanırdı. Gəmi təmir olunduqca köhnə lövhələr tədricən yeniləri ilə əvəz olunurdu və buna görə də, filosoflar arasında “bu hələ həmin gəmidirmi?” mövzusunda mübahisələr yaranmışdı . == Paradoksun həlli yolları == Yunan filosofu Heraklit bu paradoksun həlli yolu kimi “bir çaya iki dəfə girmək olmaz” iddiasını səsləndirmişdir . Aristotelin fəlsəfi məktəbinə uyğun olaraq, obyektin bir neçə xarakteristikası var: forma, material və əşyanın mahiyyəti. Aristotelin təliminə görə, əşyanın mahiyyəti ən vacib əlamətdir və “Teseyin gəmisi”nin mahiyyəti dəyişmədiyindən o, həmin gəmi olaraq qalır. Digər bir yanaşmaya görə, əşyalar kəmiyyət və keyfiyyət əlamətlərinə görə eyniləşdirilə bilərlər. Bu halda, lövhələr dəyişdirildikdən sonra Teseyin gəmisi kəmiyyətcə həmin gəmi olsa da, keyfiyyətcə artıq başqa gəmidir. Filosof Con Lokkun nəzərdən keçirdiyi variantda söhbət corabdan və yamaqlardan gedir və ilkin corabla tamam yamaqlardan ibarət corab qarşılaşdırılır == ”Teseyin gəmisi” kütləvi mədəniyyətdə == Teseyin gəmisi paradoksu Terri Pratçettin “Beşinci elefant” kitabında xatırlanır.
Titanik (gəmi)
Titanik (ing. RMS Titanic) — "Vayt Star Layn" (ing. White Star Line) şirkətinə məxsus buxar gəmisi. Transatlantik səyahətlər üçün tikilmiş "Olimpik" tipinə aid olan üç əkiz gəmidən biri. Suya buraxıldığı zaman dövrünün ən böyük sərnişin gəmisi. İlk səyahəti zamanı 14 aprel 1912-ci ildə Atlantik okeanında aysberqlə toqquşaraq 2 saat 40 dəqiqə sonra batmışdır. Göyərtəsindəki 1316 sərnişin və 908 heyət üzvündən yalnız 705 nəfər xilas ola bilmiş, 1514 nəfər həlak olmuşdur. Titanikin batması nəticəsində insan itkisinin bu qədər böyük olmasına illər boyu müxtəlif səbəblər göstərildi. Ancaq ən əsas səbəb kimi gəmidə olan qayıqların sərnişinlərin sayına hesablanmaması idi. Titanikdə sərnişin tutumunun 3547 olmasına baxmayaraq gəmidə 1178 insanı xilas edəcək sayda qayıq vardı.
Torpedo gəmisi
Torpedo gəmisi — torpedoları döyüşdə daşımaq üçün hazırlanmış nisbətən kiçik və sürətli bir döyüş gəmisidir. Ən erkən dizaynlar bomba yüklü bir torpedonun gəmidə aparılaraq digər gəmiyə çırpılmasına əsaslanır. İkinci nəsil dizaynlar isə torpedo borularından özüyeriyən torpedaları işə sala biləcək sistemlərdir. (Bu növ torpedonu dünyada ilk dəfə istifadə edən sualtı qayıq Əbdülhəmid sualtı qayığı olub.) Torpedo gəmiləri sürət və çeviklik baxımından ondan daha ağır və yavaş döyüş gəmilərini məhv etmək üçün hazırlanmışdır. Bir sıra ucuz qayıq və gəmilərdən ibarət torpedo qayıqları, güclü silahlanmış və bahalı döyüş gəmilərinə qarşı uğur qazandı. Bu şəkildə ucuz bir torpedo gəmilərindən ibarət olan donanma özünün kiçik ölçüləri və məhdud yanacaq tutumuna görə yalnız kiçik sahilboyu əraziləri özündən çox daha böyük və daha bahalı donanmalara qarşı uğurla müdafiə edə bilirdi. 19-cu əsrin sonlarında sürətli torpedo gəmilərinin tətbiqi dövrün dəniz qüvvələri üçün ciddi narahatlıq yaratdı. Buna cavab olaraq böyük gəmilərdən ibarət donanmalar təhlükəyə qarşı kiçik gəmilərlə təchiz edilməyə başlanıldılar. Əslində bunlarda qarşılaşdıqları torpedo gəmilərinə bənzəyirdiləe, lakin torpedonun əvəzinə bunlarda yüngül silahlar quraşdırılmışdı. Dizaynlar və ehtiyaclar yaxşılaşdıqca “torpedo gəmisi destroyeri” istehsal edilməyə başlanıldı.

Значение слова в других словарях