HÜZN-KƏDƏR

Kədər və ya qəm — mənfi duyğu və ya bədbəxt olmaq hissi.

Kədər və ya qəm — mənfi duyğu və ya bədbəxt olmaq hissi.

Hüzn ili, Kədər ili, Qəm ili və ya Senetül-Hüzn, Miladi təqvimlə təxminən 619-cu ilə müvafiq gələn və Hicri təqvimdə də mövcud olan bir ildir. Bu ilin belə adlandırılmasının səbəbi, İslam peyğəmbəri olan Məhəmmədin, həm əmisi olan Əbu Talibi, həm də ilk həyat yoldaşı olan Xədicəni bu ildə ardıcıl olaraq itirməsidir. Məhəmmədin peyğəmbərliyinin onuncu ilində, Məkkəli Qureyşlilərin Haşim ailəsinə qarşı boykotu ləğv etməsindən təxminən doqquz ay sonra, əvvəlcə Məhəmmədin əmisi olan Əbu Talib, daha sonra isə onun birinci həyat yoldaşı olan Xədicə bu boykotun səbəb olduğu yorğunluq və xəstəliklərə görə üç günlük ara ilə bir-birlərinin ardınca vəfat etmişdirlər. Ona ən böyük dəstək verən bu iki mühüm şəxsin ölməsi Məhəmmədi hədsiz dərəcədə kədərləndirmişdir. Xədicə ona ilk iman gətirmiş şəxs olduğu halda, əmisi Əbu Talib isə uşaqlıqdan onun hamisi olmuş, daha sonra isə Məhəmməd öz peyğəmbərliyini elan edəndən sonra Məkkədə öz qövmünə qarşı onu bütün çətinliklərdən mühafizə etmişdir. Mənbələrdə Xədicə və Əbu Talibin vəfat etdiyi Məhəmmədin peyğəmbərliyinin bu onuncu ili Hüzn ili adlandırılmışdır. Bu adın birbaşa olaraq Məhəmməd tərəfindən qoyulduğu da deyilir. Əbu Talibin ölümündən sonra evindən nadir hallarda çölə çıxan Məhəmmədi Məkkə bütpərəstləri sərt şəkildə təhqir etməyə başlamışdırlar. Onun evinə müxtəlif tullantılar belə atırdılar. Bir gün isə onun başına torpaq atmışdırlar və bundan sonra o toz içində öz evinə qayıtmışdır.

Kədər maskası —— SSRİ-da siyasi repressiya qurbanı olanlara həsr olunmuş Maqadanda yerləşən memorial abidə. Nəzərdə tutulan "Kədər üçbucağı" abidələrindən birincisi. "Kədər üçbucağı"na aid olan ikinci abidə isə 2017-ci ildə Yekaterinburq ətrafında qoyulub. == Abidənin tarixi == 1990-cı ilin yayında ABŞ-də yaşayan heykəltaraş Ernst Neizvestnıy Maqadana gəlir. O özü ilə 1930–1950-ci illərdə stalin repressiyalarının qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş abidənin eskizlərini gətirərək burada nümayiş etdirir. Nəzərdə tutulurdu ki heykəltaraş tərəfindən düşünülən "Kədər üçbucağı" (Maqadan, Vorkuta, Yekaterinburq) abidələrindən ilki Maqadanda ucaldılacaq. 23 iyul 1990-cı ildə Maqadan şəhər icraiyyə komitəsi Maqadanda Stalin repressiyaları qurbanlarına memorial abidənin ucaldılması ilə bağlı qərar verir. Memorialın mərkəzi abidəsi sol gözündən kiçik maskalar şəklində göz yaşı axan insan üzünə bənzədilib. Sağ göz isə dəmir barmaqlıqlı pəncərə formasında düzəldilib. Abidənin arxa tərəfində isə standart olmayan xaçın altında bürüncdən düzəldilmiş ağlayan qadın heykəli var.

"Salam, kədər!" (fransızca: "Bonjour tristesse") əsəri 1954-cü ildə Fransua Saqan (Françoise Sagan) tərəfindən yazılmışdır. Romanın başlığı Pol Elardın (Paul Éluard) "Sağol, kədər/Salam, kədər" misraları ilə başlayan şeirindən götürülmüşdür (şeirin adı: "À peine défigurée"). 1958-ci ildə Otto Preminger tərəfindən romana ingilis dilli film çəkilmişdir. Bu romanı müəllif 18 yaşında olarkən yazmışdır və roman qısa müddət ərzində oxucular arasında böyük rəğbət hissi ilə qarşılanmışdır. Kitab 30-dan artıq dilə tərcümə olunmuş, 5 milyondan çox nüsxəsi satılmışdır. Əsərin baş qəhrəmanı Sesilya (Cécile) bütün gənclərin idoluna çevrilmişdir. Le Monde qəzetinin 1999-cu ildə tərtib etdiyi "XX əsrin 100 kitabı" siyahısında bu əsərə də rast gəlmək mümkündür.

Kədər və ya qəm — mənfi duyğu və ya bədbəxt olmaq hissi.

Kədər üçbucağı (ing. Triangle of Sadness) — Ruben Estlundun 2022-ci ildə ekranlara çıxan filmi. == Süjet == Model cütlük Karl və Yaya lüks yaxtaya dəvət edilirlər. Yaxta batan zaman onlar bir qrup milyarder ilə birlikdə kimsəsiz bir adada çıxılmaz vəziyyətdə qalırlar.

Qara Yanvar, bəzən Qanlı Yanvar və ya 20 Yanvar faciəsi — 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə saat 23:30-da Sovet İttifaqı qoşunları SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin "Bakı şəhərində fövqəladə vəziyyət elan edilməsi haqqında" Fərmanına uyğun olaraq və siyasi müxalifət nümayəndələrinin təşkil etdiyi kütləvi iğtişaşların qarşısını almaq üçün SSRİ Konstitusiyasının 14-cü maddəsinin 119-cu bəndini rəhbər tutaraq Bakı şəhərinə daxil oldular. Respublikada vəziyyətin sabitliyinin pozulması dövrü ilk növbədə Ermənistanla Azərbaycan arasında Qarabağla bağlı ərazi mübahisəsi ilə bağlı olmuşdur. Bu, regionda idarəolunmaz vəziyyətlərin, o cümlədən etnofobiya təzahürlərinin yaranmasına səbəb olmuşdur. 1989-cu ilin iyulunda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi siyasi təşkilatı Azərbaycan milli hərəkatının rəhbəri oldu. Bunun fonunda 1990-cı il yanvarın əvvəlində və ortalarında ermənilərlə azərbaycanlılar arasında toqquşmalara çevrilmiş Bakıda kommunist hökumətinə qarşı ölkədə kütləvi nümayişlər keçirildi. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin o vaxtkı sədri Ayaz Mütəllibovun 1989-cu il dekabrın 25-də yazdığı xatirələrə əsasən, respublika KP MK-nın birinci katibi Əbdürəhman Vəzirov onu çağırıb: "O dedi ki, fəlakət yaranır və biz Moskvadan kömək istəməliyik. Bizim Daxili İşlər Nazirliyinin dəbilqə və dəyənəklə təchiz olunmuş öz daxili qoşunlarımız yox idi. Onlar ancaq Moskvadan gələn əmrlərə əməl edirdilər. Biz Daxili İşlər Nazirliyinə və Nazirlər Şurasına qoşun göndərməyi xahiş etdik, əks halda böyük fəlakət baş verə bilər". SSRİ Kommunist Partiyasının baş katibi Mixail Qorbaçov və müdafiə naziri Dmitri Yazov Azərbaycan istiqlal hərəkatının Sovet Azərbaycanı hökumətini devirmək cəhdlərinin qarşısını almaq üçün hərbi vəziyyətin zəruri olduğunu müdafiə edirdilər.