I
сущ. интерференция:
1. физ. взаимное усиление или ослабление звуковых, световых и электрических волн при их наложении друг на друга. Səsin interferensiyası интерференция звука, işığın interferensiyası интерференция света
2. лингв. перенесение особенностей родного языка на изучаемый неродной язык; взаимодействие, взаимовлияние двух языков в условиях билингвизма (двуязычия)
II
прил. физ. интерференционный. İnterferensiya dalğası интерференционная волна, interferensiya rəngi интерференционная окраска, interferensiya üsulu интерференционный метод; interferensiya etmək интерферировать
İnterferensiya
Dalğaların interferensiyası — fəzanın hər bir nöqtəsində sabit amplitudlu rəqslər yarada bilən dalğaların toplanmasına deyilir. Yalnız koherent dalğalar dayanıqlı interferensiya mənzərəsi yarada bilər.
Koherentlik şərtləri — toplanan dalğaların eyni tezlikli olmalı və fazalar fərqı zaman keçdikcə sabit qalmalıdır.
Maksimumluq şərti — yollar fərqi tam sayda dalğa uzunluğuna bərabər olan yerlərdə baş verir, Δl=nλ.
Minimumluq şərti — yollar fərqi tək sayda yarımdalğa uzunluğuna bərabər olan yerlərdə yaranır, Δl=(2n+1)λ\2.
Mexaniki dalğalar — mexaniki rəqslərin elastik mühitdə yayılmasıdır.
Elektromaqnit dalğaları — elektromaqnit rəqslərinin fəzada yayılmasıdır.
Dalğa uzunluğu — dalğanın bir period ərzində dalğanın yayıldığı məsafədir, λ=v·T=v\ν. Burada v-dalğanın sürəti, T-periodu, ν-tezliyidir. Ölçü vahidi BS-də metrdir, 1m.
Dalğaların interferensiyası
Dalğaların interferensiyası — fəzanın hər bir nöqtəsində sabit amplitudlu rəqslər yarada bilən dalğaların toplanmasına deyilir. Yalnız koherent dalğalar dayanıqlı interferensiya mənzərəsi yarada bilər.
Koherentlik şərtləri — toplanan dalğaların eyni tezlikli olmalı və fazalar fərqı zaman keçdikcə sabit qalmalıdır.
Maksimumluq şərti — yollar fərqi tam sayda dalğa uzunluğuna bərabər olan yerlərdə baş verir, Δl=nλ.
Minimumluq şərti — yollar fərqi tək sayda yarımdalğa uzunluğuna bərabər olan yerlərdə yaranır, Δl=(2n+1)λ\2.
Mexaniki dalğalar — mexaniki rəqslərin elastik mühitdə yayılmasıdır.
Elektromaqnit dalğaları — elektromaqnit rəqslərinin fəzada yayılmasıdır.
Dalğa uzunluğu — dalğanın bir period ərzində dalğanın yayıldığı məsafədir, λ=v·T=v\ν. Burada v-dalğanın sürəti, T-periodu, ν-tezliyidir. Ölçü vahidi BS-də metrdir, 1m.
İşığın interferensiyası
İşığın interferensiyası-işıqlı və qaranlıq zolaqların əmələ gəlməsinə səbəb olan işıq dəstələrinin toplanması hadisəsinə deyilir. İnterferensiya zamanı iki işıq dəstəsi toplanarkən bir birini gücləndirməklə bərabər həm də zəiflədə bilir. İşıq sellərin bu xassəsi onların dalğa təbiətli olmasını bilavasitə sübut edir. İşıqlı və qaranlıq zolaqların əmələ gəlməsini dalğa təsəvverləri ilə ilk dəfə Yunq izah etmişdir. Yunqun dalğa haqqında fikirlərini Frenel XIX əsrin I yarısında inkişaf etmişdir.
Yunq apardığı təcrübələrdən aşağıdakı iki qanunu kəşf etmişdir.
Yollar fərqi (
△
{\displaystyle \vartriangle }
) cüt sayda dalğa uzunluğuna (
λ
{\displaystyle \lambda }
) bərabər olduqda eyni periodlu dalğalar bir birini maksimum gücləndirir.
△
=
±
k
λ
{\displaystyle \vartriangle =\pm k\lambda }
burada k-tam ədəddir.
Yollar fərqi (
△
{\displaystyle \vartriangle }
) tək sayda dalğa uzunluğuna (
λ
{\displaystyle \lambda }
) bərabər olduqda eyni periodlu dalğalar bir birini maksimum zəiflədir.
△
=
±
(
2
k
+
1
)
λ
2
{\displaystyle \vartriangle =\pm (2k+1){\frac {\lambda }{2}}}
Yalnız eyni fazada və ya sabit fazalar fərqi ilə rəqs edən mənbələr-koherent mənbələr müəyyən qaydada yerləşən interferensiya zolaqlarını verir.