İrkutsk

İrkutsk (rus. Ирку́тск), Sibirin ən böyük şəhərlərindən biridir və İrkutsk vilayətinin inzibati mərkəzidir. Moskvaya dəmiryolundan 5185 km məsafədədir . 2002-ci il siyahıya almasına əsasən İrkutsk şəhərinin əhalisinin sayı 593.604 nəfərdir . Şəhər öz tarixinin əsasını İrkutsk kremli olan Ostroqdan götürür. Bu tikili Yenisey qubernatoru olan Poxabov Yakobun 6 iyul 1661-ci il tarixli göstərişi ilə tikilib. İrkut çayının Anqara çayına töküldüyü sahili kənd təsərrüfatı və maldarlıq üçün münbit olduğu aşkar olundu. Çay Yeniseylə Baykal arasında əlaqəni təmin edirdi. Ostroqun təməlinin qoyulduğu gün Poxabov məruzə edir: "Bura ən yaxşı yerdir, əkinçilik, maldarlıq, balıqçılıq — hər şey yaxındadır; və həmçinin Ostroq üçün başqa yer də yoxdur — ərazilər çöllükdür." İrkutsk şəhərinin əsasının qoyulması tarixi və yeri naməlum qalmaqdadır:versiyalardan birində deyilir ki, İrkut çayının mənsəbində 1652-ci ildə ruslar tərəfindən qurulmuş qışlaq var idi.

İrkutsk vilayəti (rus. Иркутская область) — Rusiya Federasiyasının subyektlərindən biri.

İrkutsk (rus. Ирку́тск), Sibirin ən böyük şəhərlərindən biridir və İrkutsk vilayətinin inzibati mərkəzidir. Moskvaya dəmiryolundan 5185 km məsafədədir . 2002-ci il siyahıya almasına əsasən İrkutsk şəhərinin əhalisinin sayı 593.604 nəfərdir . Şəhər öz tarixinin əsasını İrkutsk kremli olan Ostroqdan götürür. Bu tikili Yenisey qubernatoru olan Poxabov Yakobun 6 iyul 1661-ci il tarixli göstərişi ilə tikilib. İrkut çayının Anqara çayına töküldüyü sahili kənd təsərrüfatı və maldarlıq üçün münbit olduğu aşkar olundu. Çay Yeniseylə Baykal arasında əlaqəni təmin edirdi. Ostroqun təməlinin qoyulduğu gün Poxabov məruzə edir: "Bura ən yaxşı yerdir, əkinçilik, maldarlıq, balıqçılıq — hər şey yaxındadır; və həmçinin Ostroq üçün başqa yer də yoxdur — ərazilər çöllükdür." İrkutsk şəhərinin əsasının qoyulması tarixi və yeri naməlum qalmaqdadır:versiyalardan birində deyilir ki, İrkut çayının mənsəbində 1652-ci ildə ruslar tərəfindən qurulmuş qışlaq var idi.

İrkutsk su anbarı — Anqara çayındakı İrkutsk su-elektrik stansiyasının su anbarı. Anbar inşa edildikdən sonra Baykal gölüün səviyyəsi 1,46 m yüksəldilmiş və beləliklə su anbarı dünyanın ən dərin süni su turarına çevrilmişdir. Coğrafi baxımdan İrkutsk vilayəti və Buryatiya Respublikasının ərazisində yerləşir. Çay və göl hissələrinin yararlı həcmi müvafiq olaraq 0,07 km³ və 23 615,39 km³ təşkil edir. Su anbarının çay hissəsi gündəlik axını idarə etmək üçün istifadə olunur. Göl hissəsi ümumi həcmin 99% -dən çoxunu təşkil edir və təkcə İrkutsk su-elektrik stansiyasının deyil, həm də Anqara elektrik stansiyalarının bütün çoxillik və illik axınlarına nəzarət və işin vahidliyini təmin edir. Hündürlük — 456 ÷ 457 m. İrkutsk su-elektrik stansiyasının tikintisinə 1950-ci ildə başlamış və 1958-ci ildə başa çatdırılmışdır. Anbarın ilkin doldurulması yeddi il ərzində aparılmışdır. Su-elektrik stansiyasının aşağı təzyiqli kanal stansiyası olmasına baxmayaraq, 138,6 min ha İrkutsk su anbarının sel və daşqın zonasında, o cümlədən 32,3 min ha kənd təsərrüfatı ərazisi, 200-dən çox yaşayış məntəqəsi, İrkutsk-Listvyanka magistral yolunun bir hissəsi və Kruqobaykal dəmir yolunun bir hissəsi (İrkutsk-Mixalevo-Podorvikha-Baykal hissəsi) su altında qalmışdır.

İrkutsk Vilayət Diyarşunaslıq Muzeyi — vilayət əhəmiyyətli dövlət əhəmiyyətli müəssisə. Muzey özündə 7 bölməni birləşdirilir. İl ərzində 300 000 nəfər muzeyi ziyarət edir. Muzey ilk dəfə 1782-ci ildə qubernator F. N. Kliçkanın varlılardan və tacirlərdən topladığı pulun hesabına yaradılmışdır. 1879-cu ildə İrkutskda güçlü yanğın baş verir. Yanğın nəticəsində eksponatların böyük hissəsi məhv olur. Muzey yeniden 6 oktyabr 1883-cü il bərpa edilir. 1896-cı ildə Ümumrusiya səviyəsində birincilik əldə edir. 1920-ci ildə muzey milliləşdirilir və ölkənin nəzdinə verilir. "İrkutskda Kolçak".

İrkutskda kütləvi spirt zəhərlənməsi (rus. Массовое отравление метиловым спиртом в Иркутске) - Rusiya Federasiyasının İrkutsk vilayətinin eyni adlı şəhərində 2016-cı ilin 17 dekabr tarixində baş vermiş kütləvi spirt zəhərlənməsi. Hadisə nəticəsində 62 nəfər dünyasını dəyişib. Hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları hadisə ilə bağlı zəhərlənməyə səbəb olmuş spirtli içkilərin satış nöqtələrinə çatdırılması ilə məşğul olan 5 nəfəri saxlayıb. Xeyli miqdarda məhsul qanunsuz dövriyyədən çıxarılıb. İrkutskda fövqəladə vəziyyət elan olunub. Spirt məhsullarının məişət və gigiyenik məqsədli istifadəsi qadağan edilib. Kütləvi zəhərlənmənin əsas səbəbi kimi tərkibində Boyarışnik losyonu olan müxtəlif spirtli içkilər göstərilir. Boyarışnik losyonundan əsasən sabun və şampun ləvazimatlarının hazırlanmasında istifadə olunur.