По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → İnzibati hüquq və terminlər

KONSERVATİZM

(fransız conservatisme, latın conservare qoruyub saxlamaq, mühafizə etmək) (mühafizəkarlıq) - geniş mənada; cəmiyyətin siyasi, elmi, incəsənət və s. həyatında köhnəlik tərəfdarlığı, köhnəpərəstlik, köhnə qaydaqanuna meyillik, onları müdafiə etmə, dəyişilməzliyin tərəfdarlığı, bütün yeniliyə və, hətta proqresə (tərəqqiyə) zidd olma. Siyasi K. - tarixi boyunca əsriyə gəlmiş və millətə, dinə, nigaha, ailəyə, təhsil və tərbiyəyə, mülkiyyətə münasibətdə həkk olunmuş dövlətvə ictimai həyat formasının, ilk növbədə mənəvi-hüquqi təməllərin qorunub-saxlanmasına yönəlmiş ideologiya və praktika. K.-i irticaçılıqdan (obskurantizmdən) fərqləndirmək labütdür, əgər K. -tərəqqinin nailiyyətlərini qəbul edirsə, ondan istifadə edirsə, irticaçılıq – mütərəqqilik ilə mübarizə aparır, əvvəlki mərhələyə yönəldir. Müasir şəraitdə texnokratiya üçün K. səciyyəvidir. Əgər K. demokratiyanı tərənnüm edirsə, eyni zamanda o (K.), həddən ziyadə liberallığın əleyhinədir.
#konservatizm #köhnəçilik #təsbit #liberal #pattern
a “a b c ç d e ə f g h x i k q “q l “l m n o ö p “p r s ş t u ü v y
ka ke kl ko kr ku kü kv
KONQRES
KONSESSİYA
OBASTAN VİKİ
Konservatizm
Mühafizəkarlıq (və ya konservatizm) — ənənəvi sosial institutları təbliğ etməyə və qorumağa çalışan estetik, mədəni, sosial və siyasi fəlsəfə. Mühafizəkarlığın mərkəzi müddəalarına görə, mədəniyyət və sivilizasiya status-kvo ilə dəyişə bilər. Qərb mədəniyyətində mühafizəkarlar mütəşəkkil din, parlament hökuməti və mülkiyyət hüquqları kimi bir sıra institutları qoruyub saxlamağa çalışırlar. Mühafizəkarlığın tərəfdarları çox vaxt proqressivizmə qarşı çıxır və ənənəvi dəyərlərə qayıdış axtarırlar. Termin siyasi kontekstdə ilk dəfə istifadə edilməsi 1818-ci ildə Fransua-René de Chateaubriand ilə Fransa İnqilabının siyasətlərini geri qaytarmağa çalışan Burbon bərpası dövründə yaranmışdır. Tarixən sağçı siyasətlə əlaqəli olan bu termin o vaxtdan bəri geniş baxışları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Mühafizəkar kimi qəbul edilən vahid siyasət dəsti yoxdur, çünki mühafizəkarlığın mənası müəyyən bir yerdə və zamanda ənənəvi hesab ediləndən asılıdır. Mühafizəkar düşüncə özünü mövcud adət-ənənələrə və milli mədəniyyətlərə uyğunlaşdırdığı üçün xeyli müxtəlif olmuşdur. Məsələn, bəzi mühafizəkarlar dövlətin iqtisadiyyata daha çox müdaxiləsini müdafiə edir, digərləri isə daha sərbəst bazar iqtisadi sistemini müdafiə edir. Beləliklə, dünyanın müxtəlif yerlərindən olan mühafizəkarlar — hər biri öz adət-ənənələrini qoruyur — geniş spektrli məsələlərdə fikir ayrılığına düşə bilər.
Liberal konservatizm
Liberal konservatizm — konservatizmdə hərəkat, liberalizm elementlərinə malikdir. Əsas keyfiyyətləri: mənəvi və sosial əlamətlərə daha liberal münasibət, iqtisadiyyata liberal münasibət (dövlətin iqtisadiyyata müdaxilə etməməsi), ətraf mühitin müdafiəsi («yaşıl» siyasət). Mötədil sağ ideologiya hesab edilir. XVIII—XIX əsrlərdə siyasi fəlsəfədə konservatizmin və liberalizm ideyalarının sintezi nəticəsində formalaşıb. Əsas nümayəndələri: Edmund Börk, Jozef de Mestr, Adam Smit, Aleksis de Tokvil, Con Stüart Mill. Johnston, Larry: Politics: An Introduction to the Modern Democratic State. University of Toronto Press, 2007. p. 154-156 Johnston, Larry: Politics: An Introduction to the Modern Democratic State. University of Toronto Press, 2007.

Digər lüğətlərdə