pron o; je parle de ~ mən ondan danışıram; je ~ parle mən onunla danışıram; Qui est venu? - Lui Kim gəlib? - O; (əmr formasında) donne-~ à faire qch ona nə isə etməyə imkan ver
II Lui
II Layoş, həmçinin II Lüdovik və Lüdviq Yagellon (mac. Lajos, çex. Ludvík Jagellonský, xorv. Ludvík II. Jagelović; 1 iyul 1506, Buda – 29 avqust 1526) — Macarıstan, Bohemiya krallığı və Xorvatiyaya 1516-1526-cı illərdə rəhbərlik etmiş macar əsilli kral.
II Layoş 1506-cı ildə Budapeşt şəhərində anadan olmuşdur. Atası kral II Vladislavın 1516-cı ildə vəfat etməsindən sonra taxta çıxmışdır. Hakimiyyətini gücləndirmək üçün Habsburq kraliçası Mariya Habsburq ilə evlənmişdir. Layoş gənclik dövründə Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru I Maksimilian ilə tez-tez görüşüb müxtəlif mövzulu söhbətlər aparmışdır. Osmanlı imperiyasının artan gücünü qəbul etmək istəməyən II Layoş Sultan Süleyman Qanuni tərəfindən qoyulan vergiləri ödəməkdən imtina etmişdir. Aparılan danışıqlardan sonra bir nəticə əldə olunmamış və tərəflər arasında müharibə başlamışdır.
Lui
Lui — ad.
== Fransa ==
Lui Araqon — fransız şairi.
Lui Paster — fransız bioloqu, kimyaçı, əczaçı.
Lui Lümyer — kinematoqrafiyanın banisi.
Lui Reno — fransız hüquqşünası.
Lui Bazin — fransız şərqşünası.
Lui Anri Bussenar — fransız yazıçı.
Lui Qabriel Ambruaz Bonald — fransız filosofu.
Lui de Broyl — fransız nəzəriyyəçi fiziki.
Lui Pyer Altüsser — fransız neo-marksist filosofu.
Lui Altüsser
Lui Pyer Altüsser (fr. Louis Pierre Althusser; 16 oktyabr 1918[…], Bir-Murad-Rays, Fransa Əlcəzairi[d][…] – 22 oktyabr 1990[…]) — fransız neo-marksist filosofu, Qərbi marksizminin ən təsirli nümayəndələrindən biri, strukturist marksizmin yaradıcısı, Fransa Kommunist Partiyasının üzvü (1948–1980), Ali Normal Məktəbinin (Paris) professoru. Altüsserin işi Marksist ənənə ilə qitə fəlsəfəsi və sosial elmlərin bir sıra sahələrinin kəsişməsində idi.
Altüsserin populyarlığı 1960 və 1970-ci illərdə, əsas əsərləri olan "Marks üçün və Oxu Kapitalı" nəşr olunduqda zirvəyə çatdı. 1960-cı illərin əvvəllərində Fransız neo-marksizminin ümumi yüksəlişi fonunda, Altüsser, Fransa elm epistemologiyası, strukturalizm, Spinozizm və psixoanaliz ənənələrinə əsaslanaraq Marksın əsərlərinin yeni bir şərhini təklif etdi. Althusserin nəzəri antihumanizm, epistemoloji qırılma, tarixin "mövzusuz bir proses" kimi düşünülməsi, həddindən artıq təyini və nəzəri təcrübəsi bütün dünyada geniş müzakirə olunurdu. O vaxt Altüsser Fransa Kommunist Partiyasının aparıcı nəzəriyyəçisi idi və ictimai və siyasi müzakirələrdə fəal iştirak edirdi. Filosof əvvəlki baxışlarını davamlı olaraq düzəltdi və sonrakı bir dövrdə post-strukturist hərəkata yaxınlaşdı.
Altüsserin bioqrafiyası faciəlidir. Müstəmləkə Cezayirdə bir Fransız köçkün ailəsindən gəlmiş, İkinci Dünya Müharibəsi əsnasında beş il əsir düşərgəsində keçirdi.
Lui Anketen
Lui Anketen (fr. Louis Anquetin, 26 yanvar 1861[…], Etrepanyi[d] – 19 avqust 1932[…], Paris) — fransız rəssam və sənətşünas, rəssamlıqda sintetizm sənətinin qurucularından biri.
== Bioqrafiya ==
1881-ci ildə Lui Anketen Parisə gəldi və Leon Bonnın sənət studiyasında oxudu. Burada Anri de Tuluz-Lotreklə tanış olub, daha sonra uzun illər dostlaq əlaqəsi qurdular. Bonn studiyası bağlandığından sonra dostlar Atelyer Kormonun sinfinə daxil oldular. Sinifdə Lui Anketen ən perspektivli tələbə sayılırdı. 1887-ci ildə Vinsent van Qoq, Anketen və Emil Benardın heyranlığına səbəb olan Parisdə Tamburin kafesində Yapon qrafika kolleksiyasını qurdu və sonra onları rəngkarlıqda yeni bir meyl inkişaf etdirməyə təşviq etdi və daha sonra kluazonizme çevrildi. 1894-cü ildə Anketen və Tuluz-Lotrek Hollandiya klassik rəsmini öyrənmək üçün Belçika və Hollandiyaya yola düşmüşdülər.
== Ədəbiyyyat ==
Émile Bernard, "Louis Anquetin", L'Art et les Artistes, 1933.
Frédéric Destrémau, Louis Anquetin le retour au métier, DEA de l'Université Paris I, 1990.
Lui Araqon
Lui Araqon (3 oktyabr 1897[…], Parisin 16-cı dairəsi[d] – 24 dekabr 1982[…], VII arondisman, Fransa) — fransız yazıçısı, şair, ictimai xadim. "Xalqlar arasında sülhü möhkəmlətməyə görə" Beynəlxalq Lenin mükafatı laureatı (1957). Sorbonna Universitetində tibb elmini öyrənmiş, Birinci Dünya müharibəsinin (1914–18) iştirakçısı olmuşdur. Fransa KP MK-nın üzvü, müqavimət hərəkatının liderlərindən biri idi. 1920-ci illərin əvvəllərində dadaizmə meyil göstərmiş ("Fişəng" şeirlər toplusu, 1920), sonralar Andre Bretonla birlikdə sürrealizm hərəkatına başçılıq etmişdir("Anise…" povesti, 1921). Hərəkatın ilk nəzəri manifestini ("Uyqular dalğası",1924) yazmışdır. "Qırmızı cəbhə" (1931) poemasının, "Ura, Ural" (1934) şeir toplusunun müəllifidir. "Real dünya" (1934–51), "Kommunistlər" (1949–51;1967 ildə yenidən işlənmişdir) romanlarında sosializm ideyalarını təbliğ etmişdir. Stalin dövrünün törətdiyi amansızlıqların ifşa olunmasından sonra ağır mənəvi sarsıntı keçirmişdir. "Tamamlanmamış roman" (1956) Lui Araqon yaradıcılığının zirvəsidir.
Lui Armstronq
Lui Armstronq (ing. Louis Armstrong, Louis Daniel Armstrong; 4 avqust 1901, Nyu-Orlean, Luiziana – 6 iyul 1971[…]) — ABŞ zənci trubaçalanı, bəstəkar, XX əsrin ən məşhur caz ustadlarından biri hesab edilir.
== Həyatı və fəaliyyəti ==
Lui Armstronq çətin və yoxsul uşaqlıq dövrü keçirmişdir. Əvvəlcə truba ifaçısı, karyerasının sonlarına yaxın isə vokalçı olaraq tanınmışdır. Caz sənətinin görkəmli nümayəndələrindəndir. 1922-ci ildə Co Oliver onu Kreol caz orkestrində çıxış etmək üçün Çikaqoya dəvət etmişdir. 1924-cü ildə Lui Nyu-Yorkda F. Hendersonun caz orkestrində trubaçalan, sonra isə müğənni kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1925-ci ildə Çikaqoya qayıtmış, qrammofon valları yazdırmaqla məşğul olmuşdur. O, zəngin ritm elementləri və tembr çalarları, melodiyanın improvizasiya xarakterli şərhi ilə səciyyələnən orijinal ifaçılıq üslubu yaratmışdır. 1944-cü ildə Lui Metropoliten-opera -da keçirilən birinci caz konsertində iştirak etmişdir.
Lui Barri
Lui Barri (d. 21 iyun 2003, Birminhem, İngiltərə) — İngiltərə Premyer Liqası təmsilçilərindən olan "Aston Villa" klubunda hücumçu kimi çıxış edən peşəkar İngiltərə futbolçusudur.
== Şəxsi həyatı ==
Barri Satton Koldfild bölgəsində anadan olmuşdur. Valideynləri isə İrlandiya vətəndaşlarıdır.
== Klub karyerası ==
=== Barselona ===
Barri on il "Vest Bromviç Albion" klubunda çıxış etdikdən sonra 2019-cu ilin iyul ayında "Barselona" ilə üç illik müqavilə imzalamışdır. Daha əvvəl oyunçu "Pari Sen-Jermen" klubunda çıxış etməyə yaxın olmuşdur.
2019-cu ilin sentyabr ayında "Vest Bromviç Albion" klubu lazım olan təzminatı almadıqlarını iddia edərək, "Barselona" haqqında FİFA-ya müraciət edəcəyini açıqlamışdır. "Barselona" klubu isə buna etiraz etmiş, "Vest Bromviç Albion" ilə olan transfer anlaşmasında heç bir səhvin olmadığını bildirmiş və FİFA-nın qərarını gözləyəcələrini açıqlamışdır.
=== Aston Villa ===
2020-ci ilin yanvar ayında Barri "Aston Villa" klubu ilə 880,000 avro qarşılığında müqavilə imzalamışdır. Midlands klubu tərəfindən transferi açıqlandıqdan bir müddət sonra 23 yanvar 2020-ci ildə oyunçu U-23 komandasında debüt etmişdir.
Lui Brayl
Lui Brayl (fr. Louis Braille; 4 yanvar 1809[…] – 6 yanvar 1852[…], Paris, Sena[d], Fransa) — gözdən əlillər üçün dünya miqyasında istifadə olunan Brayl əlifbasının yaradıcısıdır. Bu əlifbayla birdən altıya qədər olan xanalar vasitəsi ilə gözdən əlilər həm yaza, həm də oxuya bilərlər. Əlifba Asiya xalqlarının əlifbalarından başqa, dünyada olan bütün əlifbalara tətbiq etilmişdir. Lui Braylın özüdə gözdən əlil olmuşdur.
== Həyatı ==
Lui Brayl Paris yaxınlığında yerləşən Kopvrey kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıq dövrünün böyük bir qismi Lisle şəhərində keçmişdir. Atası Simon Rene Brayl sərraclıqla məşğul olurdu. Üç yaşı olanda atasının yataq otaqında, sərrac iynəsi ilə sol gözünü zədələmişdir. Bu hadisə zamanla sol gözünün kor olmasına səbəb oldu.
Lui Dager
Lui Jak Mande Dager (fr. Louis Jacques Mandé Daguerre, Dagerr yazılışına da rast gəlinir; 18 noyabr 1787[…], Kormey-an-Parizi, Fransa krallığı – 10 iyul 1851[…], Bri-syur-Marn, İkinci Fransa Respublikası) — fransız rəssamı, kimyaçı və ixtiraçısı, daqerotipiya fotoqrafiya üsulunun yaradıcılarından biri.
== Ədəbiyyat ==
Сочинение Дагера: Historique et description des precedes du daguerreotype et du diorama. P., 1839.
Евгенов С.В., Дагер, Ньепс, Тальбот. Популярный очерк об изобретателях фотографии, М., 1938;
Документы по истории изобретения фотографии. Переписка Ж.Н. Ньепса, Ж.М. Дагера и др. лиц, М., 1949.
Lui Davu
Lui Nicolas Davu (10 may 1770[…] – 1 iyun 1823[…], Paris) - “dəmir marşal” ləqəbinə sahib olan bu fransız marşalı Napoleon Bonapartın sərkərdəsi olmuş, və Fransa tarixində Napoleonun heç bir döyüşdə məğlub olmayan yeganə marşalı kimi tarixə düşmüşdü.
== Həyatı ==
1770-ci ildə anadan olan Lui Davu Napoleonla birgə Briensk hərbi məktəbində təhsil almışdı.
General-mayor Davu 1798-1801-ci illərdə Napoleonun Misirə olan yürüşündə iştirak etmişdi. Süvari dəstələrinin başçısı olan Davu xüsusilə 1799-cu il Əbukir döyüşündə fərqlənir. Həmin döyüşdə Napoleonun 7 minlik ordusu Mustafa Paşanın rəhbərlik etdiyi 15 minlik türk ordusu darmadağın etmişdi.
Bu ekspedisiyadan sonra Davu Napoleonun yaxın çevrəsinə daxil olur və 1800-1801-ci illər arasında Napoleonun İtaliya ordusunun süvari dəstələrinin başçısı olur.
1804-cü ildə Davu ən yüksək hərbi vəzifəyə layiq görülür- o Fransanın marşalı adını alır və Napoleonun məsləhətçilərindən biri olur.
2 dekabr 1805-ci ildə Auserlits yaxınlığında baş verən və tarixə “Üç imperatorun döyüşü” kimi düşən döyüşdə Napoleonun hərbi dəstələri Rus-Avstriya birləşməsini darmadağın edir.
1806-cı il də “dəmir marşal” üçün uğurlu olur. Güclü Prusiyaya qarşı Auerştedst yaxınlığındakı döyüşdəki parlaq qələbədən sonra imperator Napoleon ona ordenlərlə yanaşı Auerştedstın hersoqu vəzifəsinə təyin etmişdi.
Lui Fişer
Lui Fişer (ing. Louis Fischer; 29 fevral 1896, Filadelfiya, Pensilvaniya – 15 yanvar 1970, Prinstom, Nyu-Cersi) — ABŞ tarixçisi, jurnalisti və publisisti. 1923–1937-ci illərdə müxtəlif ABŞ və Birləşmiş Krallıq qəzetlərinin Moskva təmsilçisi olmuşdu. SSRİ haqqında çoxsaylı kitabların, o cümlədən Lenin və Stalinin bioqrafiyalarının müəllifidir. 1965-ci ildə Tarix və Bioqrafiya üzrə Milli Kitab Mükafatını qazanmışdır.
== İstinadlar ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
Wolf, Markus. Die Troika: Geschichte eines Nichtgedrehten Films [The Troika: The Story of a Non-Made Film] (alman). Aufbau-Verlag. January 1, 1989. ISBN 978-3546498395.
Lui Larte
Lui Larte (fr. Louis Lartet; 18 dekabr 1840 – avqust 1899) — fransız arxeoloqu və Kromanyonların qalıqlarını aşkar etmiş paleontoloq.
== Həyatı ==
Lui Larte geoloq ailəsində anadan olmuşdur. Fələstin ərazisində arxeoloji qazıntılarda iştirak etmiş, tədqiqatlarının nəticələrinə görə alimlik dərəcəsi almışdır.
1868-ci ildə o, Fransanın Akvitaniya regionunda Dordon çayı sahillərində yerləşən Le-Ezi-Tayak-Sirey şəhərində yol tikintisi işləri aparılarkən aşkar edilmiş Kro-Manyondakı qayalıq ərazidə arxeoloji qazıntılar aparmışdır. Qazıntılar zamanı o, əvvəllər aşkar edilən neandertaldan kəskin şəkildə fərqlənən insan skeletinin qalıqlarını tapmışdır. Lui Larte müasir insanların əcdadı olan və tarixəqədərki dövrdə yaşamış bu insan qalıqlarını Kromanyon adlandırmış və onu təsvir etmişdir.
Sonralar o, Tuluzada geologiya elmi üzrə professor olmuşdu.
== Əsərləri ==
Verneuil H. de & Lartet L. (1863).- "Sur le calcaire à Lychnus des environs de Segura (Aragon)". Bulletin de la Société Géologique de France, (2), XX, p.
Lui Lümyer
Lui Lümyer (fr. Louis Jean Lumière, 5 oktyabr 1864[…], Bezanson – 6 iyun 1948[…]) — kinematoqrafiyanın banisi. Ogüst Lümyerin doğma qardaşıdır. 1919-cu ildən etibarən Paris Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir.
== Həyatı ==
Lui Lümyer 1864-cü ildə Fransanın Bezanson şəhərində anadan olmuşdur. Məktəbi bitirdikdən sonra fotoqraf kimi fəaliyyət göstərmyə başlamışdır. Atasına məxsus fotomaterial fabrikində işləmişdir. Lui Lümyer 1895-ci ildə "Hərəkət edən fotoqraf" çəkilişi və proyeksiyası üçün kinoapparat ixtira edir. Sonradan həmin kinoapparat "Kinematoqraf" və ya "Sinmatoqraf" adlandırıldı.İlk pullu kinoseans açılışı 28 dekabr 1895-ci ildə Parisdə Lümyer qardaşları tərəfindən həyata keçirilmişdir. Bu seanslarda natura şəklində çəkilən qısametrajlı filmlər göstərilirdi.
Lui Massinon
Lui Massinyon (fr. Louis Massignon; 25 iyul 1883[…], Nojan-sür-Marn – 31 oktyabr 1962[…], Paris) — fransız şərqşünası və ərəbşünası.
== Həyatı ==
Lui Massinyon 25 iyul 1883-cü ildə Parisin şimalındakı Nogentsur-Marneda doğulmuşdu. Atası rəssam və heykəltaraş Fernard Massinyon, anası Mariya née Hovyndir. İlk dini təhsilini anasından aldı. Parisdə Lui le Grad Litseyindəki şagirdliyi sırasında şərqşünas Henri Masperonun təsiriylə Şərq dil, din və mədəniyətlərinə maraq duymağa başladı. 1900-cü ildə litseydən məzun oldu. Ali təhsilini aldığı Paris École des Hautes Étudesdə Fransız ədəbiyatı, tarix, arxeologiya öyrəndi və Sanskrit dilinə yiyələndi. Sorbonn universiteti illərində yaxın yoldaşlarından biri Ernest Renanın bacısı oğlu Ernest Psichariydi. 1904-cü ildə Həsən əl-Vəzzan (Afrikalı Leon) üzərinə apardığı, "Tableau géographique du Maroc dans les 15 premières anneés du XVIe siècle, daprès Léon lAfricain" adlı çalışmasını tamamlayaraq universitet diplomu aldı.
Lui Massinyon
Lui Massinyon (fr. Louis Massignon; 25 iyul 1883[…], Nojan-sür-Marn – 31 oktyabr 1962[…], Paris) — fransız şərqşünası və ərəbşünası.
== Həyatı ==
Lui Massinyon 25 iyul 1883-cü ildə Parisin şimalındakı Nogentsur-Marneda doğulmuşdu. Atası rəssam və heykəltaraş Fernard Massinyon, anası Mariya née Hovyndir. İlk dini təhsilini anasından aldı. Parisdə Lui le Grad Litseyindəki şagirdliyi sırasında şərqşünas Henri Masperonun təsiriylə Şərq dil, din və mədəniyətlərinə maraq duymağa başladı. 1900-cü ildə litseydən məzun oldu. Ali təhsilini aldığı Paris École des Hautes Étudesdə Fransız ədəbiyatı, tarix, arxeologiya öyrəndi və Sanskrit dilinə yiyələndi. Sorbonn universiteti illərində yaxın yoldaşlarından biri Ernest Renanın bacısı oğlu Ernest Psichariydi. 1904-cü ildə Həsən əl-Vəzzan (Afrikalı Leon) üzərinə apardığı, "Tableau géographique du Maroc dans les 15 premières anneés du XVIe siècle, daprès Léon lAfricain" adlı çalışmasını tamamlayaraq universitet diplomu aldı.
Lui Neel
Lui Neel (fr. Louis Eugène Félix Néel; 22 noyabr 1904[…] – 17 noyabr 2000[…], Briv-la-Qayard[d]) – "Qatı hal fizikasında əhəmiyyətli tətbiqlərə yol açan antiferromagnetizmə və ferrimagnetizmə dair fundamental kəşflərinə və tədqiqatlarına görə" 1970-ci ildə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanmış fransız fizik.
== Həyatı ==
Lui Neel 1904-cü ilin 22 noyabr tarixində Fransanın Lion şəhərində anadan olub. Orta təhsilini Lion şəjərində başa vurduqdan sonra Parisdəki Paris Ali Normal Məktəbinə qəbul olunub. Strasburq Universitetində elmlər doktoru dərəcəsini qazanıb. 1970-ci ildə bərk cismlərin maqnit xüsusiyyətləri ilə əlaqəli qabaqcıl araşdırmalarına görə (Hannes Alfven ilə birlikdə) Fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Bərk cisimlər fizikasına verdiyi töhfələri, xüsusən təkmilləşdirilmiş kompüter yaddaş vahidlərinin inkişafı da daxil olmaqla çoxsaylı faydalı tətbiqlərini tapdı. 1930-cu ildə Neel ferromaqnetizmin əksi olan (antiferromaqnetizm) yeni maqnetik xüsusiyyətin mövcud ola biləcəyini irəli sürdü. Müəyyən bir temperaturdan (Neel temperaturu) yuxarıda bu mexanizm dayanır. Neel 1948-ci ildə ferrimaqnetizm xüsusiyyətini sərgiləyən materialların mövcud ola biləcəyinə irəli sürdü.
Lui Paster
Lui Paster (fr. Louis Pasteur; 27 dekabr 1822[…] – 28 sentyabr 1895[…]) — Fransa bioloqu, kimyaçı, əczaçı, müasir mikrobiologiya və immunologiyanın banisi. O quduzluğa qarşı vaksin kəşf etmiş və bakteriyaların bu xəstəliyi necə meydana gətirdiyinin izahını vermişdir.Hətta Parisdə , 1888 - ci ildə inşa edilmiş Paster instutu adını Lui Pasterdən almışdır.Lui Paster cansız materiyadan canlıların yaranmasının (abiogenez) mümkünlüyünü tədqiq etmişdir. 1861-ci ildə çox sadə vasitələrlə apardığı təcrübədə sübut etdi ki, abiogenez fərziyyəsi deyil, biogenez qanunu (canlı canlıdan ortaya çıxır) elmi təsdiqini tapır. O deyirdi:
“Ən adi təcrübənin vurduğu öldürücü zərbədən sonra öz-özünə yaranma nəzəriyyəsi heç vaxt duruş gətirə bilməyəcək... Öz valideynlərinin iştirakı olmadan mikroskopik canlıların dünyaya gəlməsini təsdiq etmək üçün hal-hazırda əlimizdə heç bir əsasımız yoxdur. Bunu mümkün hesab edənlər isə öz xəyallarının və qaçılmaz səhvlərlə nəticələnmiş yanlış təcrübələrin qurbanına çevriliblər”..
Ölümü:Lui Paster 72 yaşında insult və iflic nəticəsində vəfat etmişdir. Onun məqbərəsi Paster İnstitutunun yeraltı qatındadır.
== Həyatı ==
Atası adı Jan Jozef Paster pərən-pərən salınmış Napoleon ordusunun keçmiş çavuşu idi.
Lui Puanso
Lui Puanso (ing. Louis Poinsot; 3 yanvar 1777[…], Paris, Fransa krallığı – 5 dekabr 1859[…], Paris, Fransa) — Fransa riyaziyyatçısı, fiziki və mexaniki; mexaniki sistemlərin tədqiqində həndəsi üsullar işləmiş, qüvvələr cütü nəzəriyyəsi əsasında həndəsi statikanı qurmuşdur; qüvvə təsir etmədikdə bərk cismin fırlanması haqqında teorem almışdır.
== Həyatı ==
1797-ci ildə Fransa Politexnik Məktəbini bitirmişdir.
Lui Reno
Lui Reno (21 may 1843[…] – 8 fevral 1918[…]) — Fransız hüquqşünası və müəllim. 1907-ci ildə Ernesto Moneta ilə birlikdə Nobel sülh mükafatına layiq görülmüşdür.
Lui Reno 1843-cü il mayın 21-də Fransanın Autun şəhərində anadan olmuşdur. 1868-73-cü illər arasında Dijon Universitetində Roma və ticarət hüququ professoru, 1873-cü ildən ölümünə qədər isə Paris Hüquq Fakultəsində professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1890-cı ildə Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq məsləhətçiliyinə təyin edilmişdir. Bu vəzifə əsnasında Fransanın xarici siyasətini beynəlxalq hüququn işığında diqqətlə araşdırdı. Aralarında 1899 və 1907-ci illərdəki Lahey sülh konfransı ilə London dəniz konfransının yer aldığı bir sıra konfranslarda iştirak etmişdir.
Müvəffəqiyyətli bir hakim də olan Reno 1905-ci ildəki Yapon Mülk Vergisi, 1909-cu ildə Kasablanka, 1911-ci ildə Savarkar və 1913-cü ildə Karfagen ilə Manouba iddiaları kimi bir çox problemin həllinə kömək etdi. Bu vaxt beynəlxalq hüququn xüsusi məsələlərinə dair çox sayda məqalə və monoqrafiya yazdı. C.Lyon-Caen ilə birlikdə iki cildlik bir ticarət hüququ və səkkiz cildlik bir araşdırma kitabı çap etdirmişlər.
Lui Ruselye
Lui Teofil Mari Ruselye (fr. Louis-Théophile Marie Rousselet) - Fransız səyyah, fotoqraf və arxeoloq. Ruselye XIX əsrin ortalarında Hindistana etmiş olduğu səfərlər və orada gördükləri ilə bağlı yazdığı xatirələrlə daha çox tanınmışdır. Fotoqrafiya sənətində mühüm dönüş nöqtələrindən biri kimi qəbul edilmiş qaranlıq otağın əsas yaradıcılarından və ilk istifadəçilərindən sayılır. Ruselye tərəfindən çəkilmiş fotoqrafiya nümunələrinin bir çoxu bu gün də yüksək dəyərə və maddi qiymətə sahibdir. Bir çox fotosu dövrünün tanınmış ədəbi və mədəni jurnalları tərəfindən qravür halına salınmış və istifadə olunmuşdur.
== Həyatı ==
Lui Ruselye 1845-ci ildə Fransanın cənubunda yerləşən Perpignan şəhərində anadan olmuşdur. Atası karqo yüklərinin daşınması ilə məşğul olan varlı bir ticarətçi idi. Parisdə ilkin təhsilini aldıqdan sonra Almaniyanın Heydelberq şəhərində yerləşən Heydelberq Universitetinə yollanmışdır. Fotoqrafiya sənəti ilə maraqlanan Ruselye qısa zamanda Parislə bağlı müxtəlif fotoların çəkilməsinə nail olmuşdur.
Lui Rüşonne
Lui Rüşonne (fr. Antoine Louis John Ruchonnet, 28 aprel 1834-ci il — 14 sentyabr 1893-cü il) — İsveçrə dövlət xadimi.
1845-ci ildə katolik və protestant kantonlar arasında bir vətəndaş müharibəsi (Sonderbundskrieg) baş verdi. O zamanlar hökumətdə olan Radikal Partiyanın yaymağa çalışdığı daha unitar bir İsveçrə fikirindən xoşlanmayan katoliklər Sonderbund adını verdikləri xüsusi bir andlaşma ortaya çıxardılar. Radikalların da bu andlaşmağa qarşı çıxması üzərinə ortaya çıxan döyüş bir aydan az sürdü və təxminən yüz itki verildi. Kiçik qiyamları saymasaq bu vuruşma, İsveçrə torpaqlarında yaşanan son silahlı qarşıdurma idi. Vətəndaş müharibəsidən sonra İsveçrə referendum tətbiqinə keçdi və 1849-cu ildə federal konstitusiya qəbul edildi. Bu konstitusiya ilə mərkəzi nüfuz qurulur və kantonlar yerli mövzularda öz özlərini idarə edə bilirdilər. Əhali artımı, Sənaye İnqilabı və tək pul vahidi istifadə edilməsi səbəbiylə 1872-ci ildə bu konstitusiya əhəmiyyətli nisbətdə düzəldilmişdir. Bu konstitusiyayla müdafiə etmə, ticarət və qanuni mövzularda federal məsuliyyət də təşkil edilmişdi.
Lui Şevrole
Lui Şevrole (Louis Chevrolet; 25 dekabr 1878, La-Şo-de-Fon – 6 iyun 1941, Detroyt, Miçiqan) — Chevrolet Motor Car şirkətinin banisi.
== Həyatı ==
Lui Şevrole 1878-ci ildə İsveçrənin La Şo-de-Fo qəsəbəsində doğulub. Mürəkkəb mexanizmlərə meylliliyi o, öz saatsaz atasından irsən almışdır. Lui uşaqlıqda həmişə əşyaların necə işlədiyini öyrənmək və işinin yaxşılaşdırılması üçün o, həmişə müxtəlif əşyaları sökərdi. İkinci həvəsi – sürəti – o, 11 yaşında velosipedlərin təmiri üzrə emalatxanada işləyəndə aşkar etdi. Başqaları kimi, Luinin də təpədən aşağı sürətlə enəndə keçirdiyi o həyəcan, onun qəlbində həmişəlik dərin bir iz saxladı. Lakin çoxumuzdan fərqli olaraq, bundan sonra o, velosipedlərin daha böyük sürət yaratması üzərində fikirləşməyə başladı. Lui velosiped yarışları ilə məşğul olmağa başladı: o velosiped düzəldir və yarışlarda iştirak edirdi. O, yarışlarda qazandığı bütün pul mükafatlarını 6 bacı və qardaşlarının saxlanılmasına sərf edirdi.
Super-ulduz yarışcı 1901-ci ildə Lui Nyu-Yorka köçdü və avtomobillərin istehsalı üzrə ən iri şirkət olan Dion-Butonda mühəndis-mexanik vəzifəsinə düzəldi.
Madlen Lui
Madlen Lui (1871–1956) — fransız tarixçisi.
== Haqqında ==
Madlen Lui 1871-ci ildə anadan olmuş, Paris və Roma universitetlərində oxumuş, I Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 1924–1928-ci illərdə Fransa parlamentinin üzvü olmuşdur. XVIII əsr Fransa burjua inqilabı üzrə XX əsrin ən tanınmış mütəxəssislərindən biri hesab olunur. 1917-ci ildən Fransa akademiyasının üzvü seçilmişdir.
Madlen Luinin ən monumental tədqiqatı 16 cilddən ibarət "Konsulluq və imperiya tarixi" əsəridir. Tarixçinin fikrincə, XVIII əsr Fransa Burjua inqilabı ilk mərhələsində əsl azadlıq və demokratiya ideyalarını həyata keçirib bütün fransız xalqının arzularını ifadə etmişdir. Lakin inqilabın sonrakı hadisələri Fransa tarixinin ən qara səhifələridir. Robespyer, Demulen, Marat kimi bir dəstə şöhrətpərəst və avantürist hakimiyyət hərisləri qara kütləni öz arxasınca çəkib qanlı terror və qəddarlıq əməlləri törətdilər. Nəticədə, inqilab ilk mərhələsində əldə etdiyi bütün nailiyyətlərini itirdi.
Port-Lui
Port Lui (fr. Port-Louis) — Mavrikinin əsas şəhəri, əsas portu və paytaxtı. Hind okeanının sahilində yerləşir.
Əhalisi 156 720 nəfər ( 2010-ci il siyahıyaalması).
Şəhər 1735-ci ildə fransızlar tərəfindən Ümüd Burnunu keçən gəmilərinin dayanacaq yeri kimi salınıb. Kral XV Lüdovikin şərəfinə adlandırılıb.
Şəhər əhalisi əsasən XIX əsrdə Hindistandan gəlmiş fəhlələrin nəticələridir. Ondan əvvəl XVIII əsrdə bura Fransa və Böyük Britaniya müstəmləkiçiləri tərəfindən zəncilər gətirilirdi. Hal-hazırda əhalinin 75 faizi hind, çinli, afrikalılar və avropalılarn qarışığından ibarətdir.
Şəkər, yağ və tütün sənayesi müəssisələri vardır.
Filipe Luis
Filipe Luis Kasmirski (d. 9 Avqust 1985, Yaraqua do Sul, Santa Catarina), Braziliyalı futbolçu. La Liqa ekiplerinden Atletiko Madrid'də və Braziliya milli futbol komandasında forma geyinmekdədir. Müdafiənın solunda və ya Yarımmüdafiəçi kimi çıxış edir .
Herbert Luis
Herbert Luis (alm. Herbert Louis; 12 mart 1900, Berlin – 11 iyul 1985, Münxen) — Almaniyadan dəvət edilmiş və Türkiyədə müasir coğrafiya elminin qurucularından biri olmuşdur.
== Həyatı ==
Herbert Lius 12 mart 1900-cü ildə Almaniyanın paytaxtı Berlində anadan olub. Berlin Universitetinin Fən Ədəbiyyat Fakültəsində coğrafiya, geologiya və fizika fakültəsində təhsil almışdır. Məzun olduqdan sonra, 1935-ci il 12 avqustda Berlin Universitetində coğrafiya professoru vəzifəsinə təyin olunmuşdur.1925-ci ildə doktorluq müdafiə etmişdir. 1930-cu ildə Türkiyə Respublikası Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən Ankaraya dəvət edilmiş və yeni qurulan Dil və Tarix Coğrafiya Fakültəsində coğrafiya professoru təyin edilmişdir. Herbert Louis Türkiyədə 8 il pedaqoji və araşdırma fəaliyyəti aparmışdır. 1943-cü ildə Almaniyanın Köln Universitetində Coğrafiya kafedrasında Ədliyyə professoru təyin edilmiş və 1965–1966-cı illərdə qonaq professor kimi Türkiyədə həmin fakültəyə dəvət edilmişdir. Türkiyədəki fəaliyyəti dövründə onun dərs dediyi tələbələr təkcə orta təhsil müəssisələrində müəllim kimi işləməmiş, həm də, universitetlərdə elm sahəsində, müxtəlif hökumət işlərində çalışmışlar. 1968-ci ildə Almaniyanın Münhen Universitetinin coğrafiya şöbəsi Ord.
Hyui, Dyui və Lui (personajlar)
Hyui, Dyui və Lui (ing. Huey, Dewey, and Louie) — 1937-ci ildə "Walt Disney Animation Studios" şirkəti tərəfindən yaradılan cizgi filmi personajlarıdır. Donaldın bacısı oğlanlarıdırlar. Della dak (Donaldın
bacısı) onların anasıdır. Atası isə Deyzi dakın adsız qardaşıdır. Hyui qırmızı, Dyui mavi, Lui isə yaşıl geyinir.
II Lui stadionu
II Lui stadionu — Monakoda yerləşən stadion. Ev komandası AS Monaco FK-dur.
1998-ci ildən UEFA Avropa Superkubokunun final oyunu bu stadionda keçirilir.
II Luis
II Layoş, həmçinin II Lüdovik və Lüdviq Yagellon (mac. Lajos, çex. Ludvík Jagellonský, xorv. Ludvík II. Jagelović; 1 iyul 1506, Buda – 29 avqust 1526) — Macarıstan, Bohemiya krallığı və Xorvatiyaya 1516-1526-cı illərdə rəhbərlik etmiş macar əsilli kral.
II Layoş 1506-cı ildə Budapeşt şəhərində anadan olmuşdur. Atası kral II Vladislavın 1516-cı ildə vəfat etməsindən sonra taxta çıxmışdır. Hakimiyyətini gücləndirmək üçün Habsburq kraliçası Mariya Habsburq ilə evlənmişdir. Layoş gənclik dövründə Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru I Maksimilian ilə tez-tez görüşüb müxtəlif mövzulu söhbətlər aparmışdır. Osmanlı imperiyasının artan gücünü qəbul etmək istəməyən II Layoş Sultan Süleyman Qanuni tərəfindən qoyulan vergiləri ödəməkdən imtina etmişdir. Aparılan danışıqlardan sonra bir nəticə əldə olunmamış və tərəflər arasında müharibə başlamışdır.
I Lui-Filipp
I Lui-Filipp (fr. Louis-Philippe Ier; 6 oktyabr 1773[…], Paris – 26 avqust 1850[…]) — 1830–1848-ci illərdə Burbonların Orlean qolundan olan fransız kralı, general-leytenant. Onun hakimiyyət dövrü (1830–1848) Fransa tarixinə İyul monarxiyası kimi daxil olmuşdur.
Maliyyə elitasının maraqlarını əks etdirən Lui-Filipp fransız cəmiyyətində qarışıqlara və inqilabi əhval-ruhiyyəyə qarşı sərt mübarizə aparmışdır. Onun dövründə Fransa Əlcəzairi müstəmləkəsinə çevirmişdir. 1848-ci il Fransa inqilabının gedişində devrilərək ölkədn qovulmuş və iki il sonra İngiltərədə vəfat etmişdir. Lui Filipp Fransanın sonuncu kralı olmuşdur.
== Ədəbiyyat ==
Водовозов В. В. Людовик-Филипп // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.).
Jak-Lui David
Jak Luis David (fr. Jacques-Louis David; 30 avqust 1748[…], Paris, Fransa krallığı – 29 dekabr 1825[…], Brüssel, Niderland birləşmiş krallığı[d]) — fransız rəssam və pedaqoqu. Fransız klassisizminin, ampir və həmçinin fransız rəngkarlığında yeni üslubun — neoklassisizmin banisi.
== Həyatı haqqında ==
Jak Luis David 1765-ci ildə Parisdə Kral Rəngkarlıq və Heykəltəraşlıq Akademiyasında təhsil alıb. Eyni ildə akademiya tələbəsi olmaq sevincini yaşadı. 1774-cü ildə Roma Mükafatını qazandı. 1775-ci ildə müəllimi Vien ilə Romaya getdi. Romada klassik təhsilin təmsilçiləri Quincy və heykəltaraş Jean Baptiste Giraud ilə tanış olur. Neoklassik üslubun yaranmasında böyük rolu olur. Neoklassik dərzi dizaynlarıyla tanınan sənət tarixinin ən əhəmiyyətli rəssamlarından biri idi.
Jan-Lui Foren
Jan-Lui Foren (fr. Jean-Louis Forain; 23 oktyabr 1852[…], Reyms – 11 iyul 1931[…], Paris) — fransız rəssam, qrafikçi, kitab illüstratoru.
== Bioqrafiya ==
Dərzi ailəsində anadan olmuşdur. 1860-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Parisə köçmüşdür. Karyerasına karikaturaçı kimi başlamışdır. Le Monde Parisien və Le rire satirique kimi fransa jurnallarında işləmişdir. Daha sonra incəsənət ali məktəbini Karpo və Jerom sinfində təhsil almışdır. Fransa–Prussiya müharibəsində iştirak etmişdir.
== Qalereya ==
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
Browse L. Forain the painter, 1852—1931. London: P. Elek, 1978
Guérin M. J.-L. Forain, lithographe: catalogue raisonné de l'œuvre lithographié de l’artiste.
Jan-Lui Trentinyan
Jan-Lui Trentinyan (fr. Jean-Louis Trintignant; 11 dekabr 1930[…], Pyolenk[d][…] – 17 iyun 2022[…], Kollias[d]) — fransız aktyoru, rejissoru, ssenaristi.
== Həyatı ==
Jan-Lui Trentinyan 11 dekabr 1930-cu ildə Fransanın Pyolan şəhərində anadan olub. Atası varlı iş adamı idi. Təbiətən utancaq olan Jan-Lui əmisi Moris Trentinyan kimi formula pilotu olmaq istəyirdi.
Jan-Lui Trentinyan 1942-ci ildə, 12 yaşından başlayaraq poeziya ilə ilgilənməyə başladı. Əsasən Jak Prever, Giyom Apolliner və Lui Araqonun şeirlərini oxuyurdu.
Jan-Lui Trentinyanın çəkildiyi filmlərdən biri də Sevgidir. "Sevgi" filmi yaşlı ər-arvadın həyatından bəhs edir. O, dünyasını dəyişmiş həyat yoldaşına hədsiz sədaqət göstərən qadını canlandırır.
Jan Lui Barro
Jan Lui Barro (Barrault) (fr. Jean-Louis Barrault d. 8 noyabr 1910-cu il, Sena və Uaza departamenti, Le-Vezine – ö. 22 noyabr 1994-cü il, Paris) — fransız aktyoru, rejissor, teatr xadimi.
== Həyatı ==
Jan Lui Barro 1910-cu il noyabrın 8-i Fransanın Le-Vezine qəsəbəsində dünyaya gəlib. Mühasibatlıq və gül satmaqla həyatını qazanmağa çalışan Jan Lui Barro Luvr məktəbindəki rəngkarlıq kurslarında oxuyub.
== Yaradıcılığı ==
1931-ci ildə "Atelye" teatrında Ş. Düllenin şagirdi işləmişdir;
1932–35 illərdə tamaşalarda oynamış və E. Dekrunun rəhbərliyi altında pantomima ilə məşğul olmuşdur (U. Folknerin "Mən öləndə" romanı əsasında "Ananın ətrafında" pantomimasını ifa etmişdir). Sürrealistlər və solçu "Oktyabr" teatr qrupu ilə yaxınlaşmışdır.
1935-ci ildə "Avqustinlərin çardağ"ı truppasını yaratmışdır. 1937-ci ildə "Antuanın teatrı"nda ona böyük uğur gətirən M. de Servantesin "Numansiya" əsərini tamaşaya qoymuşdur.
Jorj-Lui Lekler de Büffon
Jorj-Lui Lekler de Büffon (fr. Georges-Louis Leclerc de Buffon; 7 sentyabr 1707[…] – 15 aprel 1788[…], Paris, Fransa krallığı) — Fransız təbiət tarixçisi, riyaziyyatçı, kosmoloq və ansiklopediya yazıçısı. 1773-cü ildə kont ünvanı almışdır.
Büffonun dəyərli işləri, Jan-Batist Lamark ve Jorj Küvye də daxil olmaqla gələcək iki nəsil boyunca bir çox naturalistə təsir etmişdir. Büffon, həyatı boyu davam edən və onun ən əsas əsəri olan 44 cildlik Histoire naturelle(Təbiət Tarixi) adlı əsərini yayımlamışdır. Onun qeydlərinə və digər araşdırmalarına əsaslanan əlavə vahidlər isə onun ölümündən sonra iyirmi il müddətində yayımlanmışdır .
Jose Luis Rodriguez Zapatero
Jose Luis Rodríguez Zapatero (4 avqust 1960[…], Valyadolid, Kastiliya və Leon) — İspan siyasətçi. 2005-ci il etibarilə İspan Sosialist İşçi Partiyasının (İspan "Partido Socialista Obrero Español") ümumi başçısı və İspaniyanın baş naziridir. Baş nazirlik dövrünün əhəmiyyətli hadisələri, İspaniyanın İraqdakı əsgərlərini geri çəkməsi və həmcinsi evliliyini qanuniləşdirməsidir. Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan ilə birlikdə Mədəniyyətlər ittifaqı layihəsinin qurucusu və sədrlərdən biridir..
Jozef Lui Fransua Bertran
Jozef Lui Fransua Bertran (11 mart 1822[…] – 5 aprel 1900, Paris[…]) — Fransa riyaziyyatçısı. Sadə ədədlərin paylanması haqqında hipotez vermişdir (Bertran postulatı). Riyazi analiz və qruplar nəzəriyyəsi üzrə əsərlərin müəllifidir.
== Həyatı ==
Fizik Aleksandr Jak Fransua Bertrandın oğlu və arxeoloq Aleksandr Bertrandın qardaşı.
Fransanın Ekole Politexnik və Kollecində professor idi. O, 26 il Paris Elmlər Akademiyasının üzvü və onun daimi katibi olub.
1845-ci ildə o, ədədlər arasında ən azı bir sadə ədədin mövcudluğu fərziyyəsini irəli sürdü.(n vən-2n istənilən n>3) Bertrandın postulatı adlanan bu müddəa 1850-ci ildə P. L. Çebışev tərəfindən sübut edilmişdir.
Bertrand həmçinin ehtimal nəzəriyyəsinin paradokslarını formalaşdırmaqla tanınır və bu elmin təməli üzərində səmərəli müzakirələrə təkan verir. Bertrandın iqtisadiyyatdakı paradoksları da məşhurlaşdı.
İqtisadiyyatda oliqopoliya nəzəriyyəsini, xüsusən də rəqabətin Kurno modelini yenidən nəzərdən keçirdi.
Jozef Lui Gey-Lüssak
Jozef Lui Gey-Lüssak (6 dekabr 1778 – 9 may 1850[…], Paris) — Fransız alimi, fizik və kimyaçı.
== Həyatı ==
Jozef Lui Gey-Lüssak 6 dekabr 1778-ci ildə Fransada doğulmuşdur. Onun babası tibb işçisi, atası isə hüquqşünas olmuşdur. O, fransız dilindən başqa italyan, ingilis və alman dillərini də çox gözəl bilmişdir. K.L.Bertollenin tələbəsi olmuşdur. Atom-molekul nəzəriyyəsinin işlənib hazırlanmasında böyük rol oynamış qaz qanunları onun adı ilə bağlıdır. 1802-ci ildə Gey-Lüssak müəyyən etdi ki, sabit təzyiqdə qazın həcmi temperaturla mütənasib olaraq artır. Bir qədər sonra o, daha bir yeni qanunu ifadə edir: qapalı həcmdə qazın təzyiqi temperaturla düz mütənasibdir. 1808-ci ildə Gey-Lüssak (alman təbiətşünası Aleksandr Humboldtla birgə) kimyanın inkişafı üçün çox vacib olan həcmi nisbətlər qanununu kəşf etdi. Bu qanuna görə reaksiyaya daxil olan və reaksiya nəticəsində alınan qaz halındakı maddələrin həcmləri nisbəti, sadə tam ədədlərin nisbəti kimidir (bu şərtlə ki, təzyiq və temperatur sabitdir).
Jozef Lui Laqranj
Jozef Lui Laqranj (25 yanvar 1736[…], Turin, Sardiniya krallığı[…] – 10 aprel 1813[…], Paris, Fransa) — fransız riyaziyyatçısı, mexanik və astronomu.
== Həyatı ==
Statika və mexanika elmlərnin əsaslarını genişləndirən və "mümkün yerdəyişmələr" kimi də tanınan "ümumi formulanın" əks olunduğu klassik "Analitik mexanika" traktatının müəllifi. Sonlu artımların formulası ve bir neçə digər teoremlər onun adı ilə bağlıdır.
Deyilənə görə Laqranj əsərlərini yazılışda bir səhv belə buraxmadan tamamlayırdı. 20 yaşı tamam olmamış Turində kral artilleriya məktəbinin həndəsə professoru dərəcəsini alır. İyirmi yaşlarında isə dalğaların yayılması və əyrilərin maksimum və minimumuna dair əsərlərinə görə isə artıq bütün dövrlərin ən böyük canlı riyaziyyatçısı kimi qəbul olunur. Eyler və Dalambertin məsləhəti isə Laqranj Berlində Prussiya Elmlər Akademiyasının riyaziyyat bölməsinin direktoru təyin olunur. Birinci Fransa İmperiyası zamanında o senator və qraf seçilir.
Dahi riyaziyyatçı Panteonda dəfn olunur.
== Fəaliyyəti ==
Variasiya hesablamasının əsasına çevriləcək izoperimetrik problemi də məhz Laqranj həll etmişdir.
K.S. Luis
Klayv Steyplz Lyuis (29 noyabr 1898[…], Belfast – 22 noyabr 1963[…], Oksford) — İrlandiya yazıçısı və pedaqoqu.
Klayv Steyplz Lyuis 1898-ci ildə Belfast şəhərinda anadan olmuşdur. 1950-ci ildə yazdığı "Şir, Cadugər və Şkaf" romanının 85 milyon nüsxəsi satılmışdır.
Karlo Luici Speqazzini
Karlo Luici Speqazzini, və ya Karlos Luis Speqazzini (it. Carlo Luigi Spegazzini или it. Carlos Luis Spegazzini, 20 aprel 1858 – 1 iyul 1926, La Plata) — İtaliya-Argentina botaniki, mikoloqu.
== Əsərləri ==
Aşağıdakı əsərləri var:
Fungi Patagonici. Spegazzini, Cárlos, Publication info: Buenos Aires, P. E. Coni, 1887. Contributed by: New York Botanical Garden.
Plantae novae v. criticae Reipublicae Argentinae. [Decas III]. Spegazzini, Cárlos, Publication info: La Plata, Solá, Sesé y Cia.
Kastelao stadionu (San-Luis)
Kastelao stadionu (port. Estádio Governador João Castelo) — Braziliyanın San-Luis şəhərində yerləşən stadion. Tamaşaçı tutumu 40,000 nəfərdir. "Moto Klub" və "Sampayo Korrea" klubları ev oyunlarını bu stadionda keçirirlər.
== Tarixi ==
Açılışı 5 fevral 1982-ci ildə olmuşdur.
Klod Lui Bertolle
Klod Lui Bertolle(fr. Claude Louis Berthollet; 9 dekabr 1748[…] – 6 noyabr 1822[…], Arkey) — fransız kimyaçısı.
== Həyatı ==
Klod Lui Bertolle 1785-ci ildə xlorun ağardıcı xassəsini, bataqlıq qazını, ammonyakı tədqiq etmişdir. 1792-ci ildə kalium-xlorat duzunu sintez etmişdir ki, bu da hazırda "Bertole duzu" adlanır.
J. Prust ilə Klod Lui Bertolle (1748–1822) arasında baş verən və 7 il (1801–1808) davam edən məşhur mübahisədə R. J. Hayui Prustun mövqeyini müdafiə etmişdir. Lakin Bertole ilk dəfə olaraq bəzi birləşmələrin dəyişən tərkibə malik olmaları barədə faktların mövcud olmasını çox düzgün göstərmişdir. O, həmçinin müxtəlif birləşmələrin eyni formalı kristal quruluşa malik olması
barədə öz fikirlərini irəli sürmüşdür. Müəyyən vaxt keçdikdən sonra aydın oldu ki, Bertollenin fikirləri təsadüfi fikir deyil, düzgündür.
1819–1821-ci illərdə izomorfizm və polomorfizm xassələrini kəşf edən alman alimi Eylqard Mitçerlix (1794–1863) Bertollenin fikirlərini təsdiq etmişdir.
Lassal, Antuan Şarl Lui
Antuan Şarl Lui Lassal (10 may 1775[…], Mets – 6 iyul 1809, Vəqram[d], Aşağı Avstriya[d]) — Diviziya generalı.
== Həyatı ==
10 May 1775-ci ildə Metzdə anadan olub. On bir yaşında zadagən mənşəyinə görə zabit vəzifəsinə yüksəldi (1786-cı ildə), amma həqiqi hərbi xidmətə16 yaşında 25 May 1791-ci ildə 24-cü Süvari Alayında başladı.
Napoleon , Parisdəki Pont de la Concorde körpüsünün üzərində Lassalın heykəlinin tikintisinə əmr verdi. 1891-ci ildə Lassalle qalıqları Əlillər Evinə köçürüldü və 1893-cü ildə Lunevilledə Lassalın şərəfinə abidə ucadıldı.
