Malların Haqqının Qabaqcadan Ödənilməsi

Qabaqcadan görmək ya Proqnozlaşdırma (İngiliscə. Forecasting) keçmiş və indiki verilərinin istiqamət və gedişini analizi (data trend analysis) əsasında gələcək haqda öncədən faktlı və məntiqli xəbər vermək prosesidir. Bir adi örnək, gələcək müəyyənləşmiş günlərdə faiz dəyişənin təxminidir. Öncədən Demək (Prediction) isə Qabaqcadan görməklə eynidir, ancaq daha ümumi sözdür. İkisi də formal statistik metodlarında olan Zaman Seriləri, keçmə-bloklu (cross-sectional), uzunasına rəqəmlər (longitudinal data), ya alternativ az formal qərar çıxarmaq metodlarını işlədirlər. Bu istifadə çeşidli sahələr arasındda fərqli ola bilər: misal üçün, hidrologiya'da, "Qabaqcadan görmə" (forecasting) və "Ön görü" (forecast) müəyyənləşmiş gələcək zamanlardakı dəyərlərin qiymətləndirilməsi için saxlanılır, halbuki "Öncədən Demək" (Prediction) ibarəti, uzun bir dönəmdə sel axımlarınının neçə dəfə baş verməsi kimi, daha çox ümumi təxminlərə işlənir. Keyfiyyətli öngörü yolları istehlakçıların düşüncə və qərarı əsasında və subyektiv dirlər. Onlar keçmiş verilər(data) əldə olmasalar uyğundurlar. Onları adətən orta və ya uzun mənzilli qərarlarda işlətmək olar. Keyfiyyətli öngörü yollarından neçə örnək: Bildirilmiş rəy və qərar (informed opinion and judgment) Delfi yolu (Delphi method) Bazar araşdırması Tarixi yaşam dövrü bənzətməsi (historical life-cycle analogy) Sayılı qabaqcadan görmə modelləri indiki və keçmiş verilər(data)dən gələcək veriləri (data`nı) əldə etmək için işlənirlər.

Kompensasiya müavinətdir, xüsusən də nağd pul şəklində olan müavinətidir ki, bu, ziyanları və ya məhdudiyyətləri kompensasiya etmək üçün ödənilir. Zərər (və ya Ziyan) anlayışı mülki qanunvericiliyə uyğun olaraq xüsusi hüquqi əməliyyatlar zamanı yaranmış belə itkilərə görə kompensasiyanı ifadə etdiyi halda, kompensasiya anlayışı ilk növbədə dövlət sektoru tərəfindən çatışmazlıqların ödənilməsini anlamaq üçün istifadə olunur (lakin vergi qanunvericiliyində kompensasiya ifadəsinə də baxın). Zərərin ödənilib-ödənilməməsi və nə dərəcədə ödənilməsi onun baş vermə xüsusiyyətindən asılıdır.Ümumilikdə isə dövlət vətəndaşa ancaq (iqtisadi) zərər vura bilər, o halda ki, müvafiq kompensasiya nəzərdə tutulur.Müsadirə qanunlarına görə, Almaniyanın Əsas Qanununda Şablon:Art. GG belə bir əlaqəni açıq şəkildə təmin edir.Digər hallarda isə dövlətin kompensasiya vermək öhdəliyi də mülkiyyətin qorunmasının əsas ideyasından irəli gəlir.

Beynəlxalq miqyasda, mal nomenklaturasının ən məşhur nümunəsi Harmonizə Olunmuş Sistem (HS) kodlarıdır. HS kodları, Dünya Gömrük Təşkilatı (WCO) tərəfindən idarə olunur və dünya üzrə bir çox ölkə tərəfindən qəbul edilmişdir. Bu kodlar, mal və məhsulları təsnif etmək və onların beynəlxalq ticarətini asanlaşdırmaq üçün istifadə olunur. HS sistemi, mal və məhsulları altı rəqəmli kodlarla təsnif edərək, gömrük tarifləri, ticarət siyasətləri, tədqiqatlar və digər beynəlxalq təşkilatlar arasında məlumat mübadiləsi üçün bir standart təmin edir. Mal nomenklaturası, müxtəlif malların və məhsulların sistemli şəkildə təsnif edildiyi və kodlandığı bir siyahıdır. Bu sistem, həm beynəlxalq ticarətdə həm də milli iqtisadiyyat daxilində malların dövriyyəsini, gömrük rəsmiləşdirilməsini, statistik məlumat toplanmasını və vergi tətbiqlərini asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Mal nomenklaturası, müxtəlif sektorlar və məhsullar üzrə detallı təsnifatı əhatə edərək, malın təsviri, menşei, tətbiqi və texniki xüsusiyyətləri kimi məlumatları standartlaşdırır. Mal nomenklaturasının tətbiqi, həmçinin milli səviyyədə müxtəlif formalar ala bilər, ölkənin öz iqtisadi və ticarət qaydalarına uyğun olaraq fərqlənə bilər. Bu, ölkələr arası ticarətdə məhsulların dəqiq təsnifatını və vergiləndirilməsini təmin etmək, eyni zamanda iqtisadi siyasətlərin və tədqiqatların həyata keçirilməsini asanlaşdırmaq üçün mühümdür == Malların Tarif Mövqeyi == Beynəlxalq Haromnizə Edilmiş sistemdə malların kodları 1–6, Kombinə Edilmiş sistemdə 1–8, Milli sistemdə isə 1–10 arası rəqəm kodlaşdırılmasında müəyyən olunur. Əlavə məlumat üçün Türkiyə Respubliksının GTİP sistemində bu kodlar 1–12 rəqəmləri ilə müəyyən olunur.

Faizlərin ödənilməsi nisbəti və ya faiz yükü (ing. Times-interest-earned ratio, ICR) — kredit üzrə faizlərin ödənilməsindən və vergilərin ödənilməsindən əvvəlki mənfəətin məbləğini faizlərin ödənilməsi xərcləri ilə müqayisə edən maliyyə göstəricisi. Şirkətlər üçün bu göstərici borclunun faiz xərclərini onun pul vəsaitlərinin hərəkəti və ya xalis mənfəəti ilə əlaqələndirən dəyərdir, dövlət üçün isə faiz ödənişlərinin ÜDM, dövlət xərcləri və ya ixrac gəlirlərinə nisbətidir. == Ümumi məlumat və mənası == Bu göstərici digər borc əmsalları ilə birlikdə borclunun borc vəziyyətinin davamlılığını qiymətləndirir. Kreditor öz kredit riskini yalnız kreditin verilməsi və ya borclunun sonrakı maliyyələşdirilməsi haqqında qərar qəbul etmək üçün faiz nisbəti kimi əsas göstəriciləri müəyyən etdikdən sonra qiymətləndirə bilər. Göstəricinin komponentləri faiz ödənişi öhdəliklərindən yaranan bütün faiz xərcləridir (istisnalar: pensiya ayırmaları üzrə faizlər, bank haqları). Yüksək faiz ödəmə əmsalı aşağı kredit riski deməkdir və əksinə. Bu nisbət nə qədər yüksək olarsa, əməliyyat fəaliyyəti ilə faiz xərclərinə xidmət etmək bir o qədər asan olar. Faizlərin ödənilməsi əmsalı təkcə borc artdıqda deyil, həm də mövcud öhdəliklər üzrə faiz dərəcəsi xidmətin qeyri-mümkün olduğu səviyyəyə yüksəldikdə pisləşir. Faiz yükü nisbətini tamamlayan əsas göstərici həm şirkətlər, həm də ayrı-ayrı ölkələr üçün müəyyən edilə bilən borc xidmətlərinin ödənilməsi nisbətidir.

Kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsi — kredit məbləğinin azaldılmasına yönəlmiş əlavə ödənişlər etməklə kreditin əsas borcunun azaldılması prosesi. Vaxtından əvvəl ödəmə etmək üçün ərizə doldurmalısınız (əksər banklarda). Ərizə olmadan bank borcun qalığını azaltmaq üçün əlavə vəsaiti hesaba yatırsanız belə, silinməyəcək. == Vaxtından əvvəl ödəmə növləri == Kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsinin iki növü var — qismən və tam ödəmə. Erkən ödəmə proseduru kredit müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş kredit müddəti bitənə qədər həyata keçirilir, buna görə də kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsi adlanır. Kreditin həm tam, həm də qismən vaxtından əvvəl ödənilməsi artıq ödənişin ümumi məbləğinin azalmasına təsir göstərir ki, bu da borcalanı ilk növbədə maraqlandırır. Artıq ödənişin məbləğinin azalması erkən ödəmə tarixində deyil, tədricən baş verir. Erkən ödəmə tarixində artıq ödəniş dərhal azalmır; bu, kreditin qaytarılması zamanı tədricən baş verir. Erkən ödəmə ilə maksimum qənaət kredit müddətinin sonuna doğru əldə edilir. === Tam erkən ödəniş === Kreditin vaxtından əvvəl tam ödənilməsi banka (və ya digər maliyyə institutuna) olan bütün kredit borcunun (adətən əsas məbləğ və faiz) kredit müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş kredit müddəti bitənə qədər tam ödənilməsidir.

BMT-nin malların beynəlxalq alğı-satqısına dair müqavilələr haqqında Konvensiya (Vyana Konvensiyası 1980-ci il, CISG) — beynəlxalq ticarət qaydalarını birləşdirməyə yönəlmiş çoxtərəfli beynəlxalq müqavilə. 1980-ci il Vyana Konvensiyasının, beynəlxalq mal satışında vahid qanunlara dair iki 1964-cü il Haaqa Konvensiyasını əvəz etməsi nəzərdə tutulur. == Haqqında == Bu Konvensiyaya Tərəf olan Dövlətlər, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasının altıncı xüsusi sessiyasının qəbul etdiyi Yeni Beynəlxalq İqtisadi Qaydanın yaradılması haqqında qətnamələrdəki geniş məqsədləri nəzərə alaraq, beynəlxalq ticarətin bərabərlik və qarşılıqlı fayda əsasında inkişafının dövlətlər arasında dostluq münasibətlərinin təşviqində vacib element olduğunu hesab edərək, malların beynəlxalq alğı-satqısı üzrə müqavilələri tənzimləyən və müxtəlif sosial, iqtisadi və hüquqi sistemləri nəzərə alan vahid normaların qəbul edilməsinin beynəlxalq ticarətdə hüquqi maneələrin aradan qaldırılmasına töhfə verdiyi və beynəlxalq ticarətin inkişafını təşviq etdiyi qənaətinə gəldilər. == Tarixi == Konvensiya 1980-ci ilin aprelində Avstriyanın paytaxtı Vyanada, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Malların Satışına dair Müqavilələr Konfransında qəbul edildi. Vyanadakı konfransa 62 dövlətin nümayəndələri qatıldı: Avstraliya, Avstriya, Argentina, Belarus Sovet Sosialist Respublikası, Belçika, Birma, Bolqarıstan, Boliviya, Braziliya, Macarıstan, Qana, Almaniya Demokratik Respublikası, Almaniya Federativ Respublikası, Yunanıstan, Danimarka, Misir, Zair, İsrail, Hindistan, İraq, İran, İrlandiya, İspaniya, İtaliya, Kanada, Kenya, Kipr, Çin, Kolumbiya, Koreya Respublikası, Kosta Rika, Liviya Ərəb Cəmahiriyyesi, Lüksemburq, Meksika, Nigeriya, Hollandiya, Norveç, Pakistan , Panama, Peru, Polşa, Portuqaliya, Rumıniya, Sinqapur, Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı, Amerika Birləşmiş Ştatları, Sovet Sosialist Respublikaları Birliyi, Tayland, Tunis, Türkiyə, Ukrayna Sovet Sosialist Respublikası, Uruqvay, Filippin, Finlandiya, Fransa, Çexoslovakiya, Çili, İsveçrə, İsveç, Ekvador, Yuqoslaviya, Yaponiya. Venesuela Konfransa müşahidəçi göndərmişdir. Konfrans 1980 Vyana Konvensiyasının mətninin əlavə olunduğu Yekun Aktı (BMT sənədi A / CONF.97 / 18) qəbul etdi. Vyana Konvensiyası 1 yanvar 1988-ci ildə qüvvəyə minmişdir. == BMT-nin Beynəlxalq Malların Satışına dair Müqavilələrə dair Konvensiyasının iştirakçısı olan dövlətlər == 8 yanvar 2017-ci il tarixinə qədər Konvensiya 85 dövlət tərəfindən imzalanmışdır (qoşulmuşdur): == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Ingeborg Schwenzer (ed.), Schlechtriem & Schwenzer, Commentary on the UN Convention on the International Sale of Goods (CISG), 3rd ed., Oxford 2010 Венская конвенция о договорах международной купли-продажи товаров. Комментарии.