ORQANOGEN
прил. хим. геол. органогенный. Orqanogen proseslər органогенные процессы, orqanogen relyef formaları органогенные формы рельефа, orqanogen süxurlar органогенные породы, orqanogen çöküntülər органогенные осадки
Orqanogenez
Orqanogenez — Orqanogenez, qastrulyasiyanın sonunda başlayan və doğuşa qədər davam edən embrional inkişaf mərhələsidir. Organogenez zamanı qastrulyasiyadan əmələ gələn üç cücərti qatı (ektoderma, endoderma və mezoderma) orqanizmin daxili orqanlarını təşkil edir.
Onurğalıların endoderması ağciyər, tiroid və pankreasda toxuma əmələ gətirir. Mezoderma ürək əzələlərinin, skelet əzələlərinin, düz əzələlərin, böyrəklərdəki toxumaların və qırmızı qan hüceyrələrinin istehsalına kömək edir. Ektoderma, epidermis içərisində toxumalar meydana gətirir və beyin içindəki neyronların və melanositlərin meydana gəlməsinə kömək edir.
Üç qatın hər birinin hüceyrələri diferensiyasiyaya məruz qalır və bu müddətdə daha az ixtisaslaşmış hüceyrələrin müəyyən bir gen dəstinin ifadəsi ilə daha çox ixtisaslaşdıqları bir prosesdir. Hüceyrədaxili siqnallar özünü göstərən bir hüceyrədən ibarətdir (otokrin siqnal), orqan meydana gəlməsində də rol oynayır. Bu siqnal yolları hüceyrələrin yenidən düzəldilməsinə imkan verir və orqanların orqanizm daxilindəki müəyyən yerlərdə meydana gəlməsini təmin edir. Orqanogenez prosesi embrion və orqanoidlərdən istifadə edilərək öyrənilə bilər.
Sinir qabaqcıl hüceyrələri qatlanır və uzanır, sinir borusu əmələ gətirir.