QƏYUR
QƏYYUMÇULUQ
OBASTAN VİKİ
BMT-nin qəyyum ərazisi
BMT-nin etimad ərazisi — Millətlər Cəmiyyəti mandatlarının xələfidir. Etimad əraziləri Millətlər Cəmiyyəti 1946-cı ildə ləğv olduqdan sonra yaranmışdır. Bütün etimad ərazilərinə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qəyyumluq Şurası nəzarət edir.
Sakit Okean Adaları Qəyyum Ərazisi
Sakit Okean Adaları Qəyyum Ərazisi (SOAQƏ) (ing. Trust Territory of the Pacific Islands (TTPI)) — 1947—1994-cü illərdə ABŞ tərəfindən idarə edilən Mikroneziyada yerləşən BMT-nin qəyyum ərazisi. Yaponiya imperiyasının Cənubi Sakit okean mandatı Sakit okean müharibəsində ABŞ tərəfindən tutulmuşdu, çünki Yaponiya Millətlər Cəmiyyətinin I Dünya müharibəsindən sonra Yaponiyaya ərazi üzərində səlahiyyət verməsindən bəri bu ərazini idarə edirdi. Lakin Yaponiya 1930-cu illərdə Millətlər Cəmiyyətindən ayrıldı və ardınca əlavə ərazilər işğal etdi. II Dünya müharibəsində adaların hərbi nəzarəti mübahisəli məsələ idi, lakin müharibənin sonunda adaların Müttəfiqlərin nəzarəti altında idi. Sakit Okean Qəyyum Ərazisi BMT-nin himayədarlığında idi, adalar isə ABŞ-nin bir hissəsi kimi idarə etmək məqsədi ilə yaradıldı. Ərazidəki ada qruplarının çoxu ABŞ ilə əlaqələri davam etdirərək müstəqil dövlətlərə çevrildi. Belə ki, Mikroneziya Federativ Ştatları, Marşall adaları və Palau hazırda ABŞ ilə Azad birlik sazişi (COFA) daxilində müstəqil dövlətdir. Lakin Şimali Marian adaları isə qeyri-korporativ ərazi və birlik kimi ABŞ-nin yurisdiksiyasında qalır.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qəyyumluq Şurası
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qəyyumluq Şurası (fr. Conseil de tutelle des Nations unies) — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının beynəlxalq qəyyumluq sisteminə daxil olan Etibar Bölgələrinin rəhbərliyinə nəzarət etmək üçün qurulmuş əsas orqanlarından biridir. 11 qəyyumluq bölgəsi müstəqillik qazandıqdan sonra Qəyyumluq Şurası 1 noyabr 1994-cü ildə fəaliyyətini dayandırdı, ən son 1 oktyabr 1994-cü ildə Palau oldu. Bundan sonra Kofi Annan bu BMT qurumuna kollektiv ətraf mühitin qorunması forumu olmağı təklif etdi. Qəyyumluq Şurası, yeddi üzv dövlət tərəfindən idarə olunan 11 etibar bölgəsinə beynəlxalq nəzarəti təmin etmək və hökumətlərinin bu əraziləri öz-özünə idarə etmə və ya müstəqillik üçün hazırlamaq üçün lazımi səyləri göstərmələrini təmin etmək üçün qurulmuşdur. 1994-cü ilə qədər bütün Etibar Bölgeleri ya müstəqil dövlətlər olaraq ya da qonşu müstəqil dövlətlərə qoşulmaqla özünüidarəyə keçdi və ya müstəqil oldu. Özünüidarəetməyə son olaraq Birləşmiş Ştatların nəzarəti altında olan və BMT-nin 185-ci üzv dövləti olan Pasifik Adalarının Etibar Bölgəsi (Palau) gəldi. Qəyyumluq Şurasının işi tamamlandığından, hazırda Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvü var. İclas qaydalarına müvafiq olaraq dəyişiklik edilmişdir ki, iclaslarını yalnız şərtlər tələb edə biləcəyi hallarda keçirə bilsin. == Status == Qalan son Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Etibar Bölgəsi olan Palau, 1 oktyabr 1994-cü ildə müstəqil olduqdan sonra Qəyyumluq Şurası 1 Noyabr 1994-cü ildə işini dayandırdı.
Luitpold (Bavariya qəyyumu)
Luitpold (alm. Luitpold Karl Joseph Wilhelm von Bayern‎) (12 mart 1821 - 12 dekabr 1912), qardaşı oğulları II Lüdviqin və Ottonun fəaliyyət göstərə bilməməsi səbəbindən 1886-1912-ci illərdə Bavariyanın faktiki hökmdarı idi. O, həmçinin son Bavariya kralı III Lüdviqin atasıdır. == İlk illəri == Luitpold 12 mart 1821-ci ildə Vürtsburqda, Bavariya kralı I Lüdviqin və onun həyat yoldaşı Sakse-Hildburqhausenli Terezanın üçüncü oğlu kimi anadan olub. O, Bavariya kralı II Maksimilian və Yunanıstan kralı Ottonun kiçik qardaşı idi. Luitpold həm Bavariya krallığının və həm də qardaşı Ottonun övladı olmadığı üçün Yunanıstan krallığının varisi idi. Lakin Yunan konstitusiyası Ottonun varisinin Yunan Pravoslav Kilsəsinə mənsub olmasını tələb edirdi. Otto 1862-ci ildə taxtdan salındı və yerinə Danimarka şahzadəsi Villhelm I Georq adı ilə kral təyin edildi. Otto 1867-ci ildə vəfat etdi və Luitpold ilə onun nəslini Ottonun iddiasının davamçıları olaraq buraxdı. Lakin Luitpold heç vaxt bu iddianı irəli sürmədi.

Digər lüğətlərdə