TANK

Nazı Almaniyası ordusu Wehrmacht tərəfindən II. Dünya Döyüşü əsnasında istifadə edilən bir Panzerjäger ardıcıllığı tank məhv edici vasitə idi. Ferdinand adını tankın dizaynını çəkən Ferdinand Porschedən götürmüşdür. == İnkişaf etdirilməsi == Zəriflik və incəlikdən məhrum olaraq inkişaf etdirilən tank, hələ qüsurlu idi. 90 ədəd tank Porsche istehsalı Tiger I-ə aid ancaq yeni palitra və polad təkərli şase ilə istehsal edildi. Mühərrik tankın gövdəsinin orta hissəsində yerləşdirildi. Şasenin üzərinə sadə bir qutu şəklindəki üst quruluş yerləşdirildi. Sürücü və radio operatoru tankın ön qismində iki ayrı kupe ayırırdı. Vasitəyə 8.8 sm KwK 43 top yerləşdirildi. Bu silah məşhur 88 mm-lik top deyildi. Bu top Krupp tərəfindən inkişaf etdirilən, lakin FlaK modeli olaraq xidmətə girən yeni bir model idi.

Karrar (fars. کرار‎ – Zərbə) — İran istehsalı əsas döyüş tankı. Bu tank ilk dəfə 12 mart 2017-ci ildə ictimaiyyətə təqdim olunmuşdur. İctimaiyyətə verilən məlumata əsasən elektro-optik atəş nəzarət sistemi, lazer məsafəölçən, ballistik kompüter, gündüz və gecə görünüş sistemlərinə sahibdir. T-90 tankı ilə oxşarlığına baxmayaraq, Rusiyanın İranla lisenziya altında bu tankları istehsal etmək haqqında müqaviləsi yoxdur. == Tarixi == Karrarın ictimaiyyətə təqdimatından sonra, Tehran 12 mart 2017-ci ildə kütləvi istehsalın ediləcəyini açıqladı. Tasnim Xəbər Agentliyinə danışan briqada generalı olan Kiomars Heidari, Karrarın 2018-ci ildə təslim ediləcəyini söylədi. Tasnim Xəbər Agentliyinin 18 iyul tarixində yayımlanmış bir xəbərinə görə İnqilab keşikçiləri korpusuna 800 Karrar əsas döyüş tankının verilməsi planlaşdırılır. == Dizayn == Karrarın əsas silahı tüstü bombası və termal qol ilə təchiz edilmiş 125 mm-lik yivsiz topdur. Tankın tank qülləsinin damına 12.7 mm-lik uzaqdan idarəedilən zenit pulemyotu mərkəzi quraşdırılmışdır.

Panzerkampfwagen V (Zirehli müharibə texnikası V, ləqəb: Panther),Alman istehsalı olan Panther ikinci dünya müharibəsinin orta çəkili tanklarından biridir.Şərq cəbhəsində Almanların Pzkpfw III (50 mm top) və nisbətən müasir texnika olan Pzkpfw IV Sovet T-34 tanklarına qarşı təsirsiz qaldıqlarına görə istehsal olunmuşdur. İlk öncə Panzer III və Panzer IV tanklarını dəyişdirmək fikri ortaya atılsa da, Panther tankı bu tanklar ilə bərabər müharibənin sonuna qədər Almanlar tərəfindən istifadə olundu. Panther, zireh, atəş gücü, sürət, hərəkətlilik kimi faktorları özündə əks etdirən bir tank olduğu üçün bir çox insanlar onu ikinci dünya müharibəsinin ən yaxşı tankı olduğunu bildirir. İldırım Müharibəsi (Blitzkrieg) doktrinasına əsasən istehsal olunan Alman tankları ilk dəfə 23 iyun 1941-də qarşılaşdığı T-34 tanklarına qarşı təsirsiz qaldılar. Düşmana hücum məqsədi ilə istehsal olunan Panzer III tanklarının düşmana qarşı heç bir şansı yox idi. Ona görə piyada qoşunlarına dəstək məqsədi ilə istehsal olunan Panzer IV tankına daha böyük toplar taxaraq istifadə etdilər. Almanlar bunun müvəqqəti bir həll olduğunu bilirdi, ona görə yeni bir tanka ehtiyac duyurdular. Yeni tank T-34 kimi meylli zirehə və daha uzun lüləyə sahib olacaqdı. Eyni zamanda yumşaq Sovet torpaqlarında rahat iləriləyə bilməsi üçün geniş paletlərə və böyük təkərlərə sahib olmalı idi.30–35 ton olacağı gözlənilən tank üçün MAN və Daimler-Benz şirkətlərinə tapşırıq verildi. Kod adı VK3002 olan tank 20 aprel 1940 tarixində (Adolf Hitlerin ad günündə) Hitlerə göstərildi.

Panzerkampfwagen VI (“Zirehli müharibə vasitəsi VI”, ləqəb: Tiger və ya Tiger I), — İkinci dünya müharibəsində Üçüncü Reyx tərəfindən istehsal olunan ağır tank. Adı Ferdinand Porsche tərəfindən qoyulmuşdur. Zamanının ən yaxşı tanklardan biri idi. Çox möhkəm zirehə və yaxşı bir topa sahib olduğu üçün düşmənlərinin qorxusu idi (xüsusilə Qərb cəbhəsində). Şərq cəbhəsindəki öz zamanının yüksək səviyyədə texnologiyaları ilə təchiz edilmiş T-34 və KV-1 / 2,3 tanklarına qarşı çıxarılmışdır. Müharibənin sonlarına yaxın bir Tiger tankına 20 ədəd M4 Sherman tankının hücum edildiyi görülmüşdür. Tiger'ların itki verməsinin səbəbi düşmənlər deyil kompleks mexaniki səhvlər idi. Buna görə çoxu Tiger tankı düzəlməz halda sıradan çıxdığı üçün heyəti tərəfindən tərk edilmiş halda tapılmışdır. Tankın hərəkət mənzili 110–195 km arasında dəyişmişdir. Hal-hazırda bu tankdan cəmi bir ədədi Bovinqton tank muzeyində orijinal və işlək vəziyyətdədir.

Sabra Ana Müharibə Tankı, IMI (Israel Military Industries) 'nin Ramat Haşaronda olan Slavi ağır silahlar tərəfindən hazırlanan, daha yüksək kalibreli top və passiv zirehlə inkişaf etdirilən M60A3 tankının modernize edilmiş bir uyğunlaşdırmasıdır. Sabra inkişaf paketinin hamısında müşahidə cihazı proqramları operativ tələblərə görə uyğunlaşdırılır. İlk nəsli Noyabr 2005-ci ildə təslim edilən, Türkiyə Silahlı Qüvvələrine aid 170 ədəd M60A1 tankı, Sabra Mk 2 paketi ilə inkişaf etdirilmişdir. M60T tanklarında, Sabra tanklarından istifadə olunan original M60A1/-A3 lərdə komandir avtomat qülləsi ,terror təşkilatı PKK ilə mübarizədə əldə edilən təcrübədə, qorunma halında avtomat odlanılması ehtiyac duyulub və hələ də istifadə olunur. Sabranın əsas silâhı 120mm'lik MG-253 yivsiz topudur ki bu da IMI (əvvəldən taas) tərəfindən edilən Merkava Mark 3 əsas döyüş tankının topuna bənzəyir. Silâh, bir alov püskürtücü ilə silkələnmənin azalması və ilk vuruş ehtimalını ən yüksək səviyyədə saxlamaq üçün bir ısıl qol ilə nizamlandı. 42 top mərmisi üçün yer təmin edildi. Silâh, M60 tankındaki M68 topundandan daha çox təsir məsafəsinə və zireh dəlmə qabiliyyətinə malikdir. Silâh 120mm "Armour Piercing Fin-Stabilised Discarding sabote (APFSDS)" ehtiva edən yivsiz top NATO standartı sursatı ilə uyğundur. Bundan başqa, MG253 Topun LAHAT (Laser Homming Anti Tank) lazer idarə olunan Tanksavar mərmisini çatma qabiliyyətinə malikdir.

Kazan Ali Tank Komandanlığı Məktəbi – Kazanda yerləşən bir Rusiya hərbi akademiyası. İndiki rəhbər Mironçenko Valeri Nikolayeviç, şagird sayı təxminən 4000 nəfərdir, məktəbin yeri Orenburq traktdır. == Tarix == 22 fevral 1919-cu ildə rəsmi olaraq quruldu. Bu gün Kazanda ilk müsəlman piyada kursları təşkil edildi. 1923-cü ildə müdir kurslarının yerində Tatar-Başqırd baş məktəbi quruldu. === Kama Tank Mərkəzi === 1922-ci ildə Cenova Konfransı, Konfransın imzaladığı Rappal Sazişi çərçivəsində Rusiya ilə Veymar Respublikası arasında əməkdaşlıq qurdu. Alman tank məktəbi, hərbi şəhərcik və poliqon Kazandakı Kargopol alayının ərazisinə əsaslanır. Beləliklə Kama Tank Mərkəzi quruldu. 5 sentyabr 1933-cü ildə Kama Tank Mərkəzinin fəaliyyətləri tamamlandı. Son Alman nəqliyyatı 1933-cü ildə Kazanı tərk etdi.

Kubinka Tank Muzeyi (rus. Центральный музей бронетанкового вооружения и техники, Ro: Tsentralni muzey bronetankovogo voorujeniya i tehniki) — Rusiyanın Kubinka şəhərində yerləşən bir müharibə muzeyidir. Muzey 1978-ci ildə yaradılıb və orada 14 ölkədən 350-dən çox tank, zirehli döyüş avtomobilləri və onlar haqqında məlumatlar nümayiş etdirilir və sərgilənir. Muzey XX və XXI əsrlərdə (1917-ci ildən bu günə qədər) istehsal edilmiş bir çox məşhur tank və zirehli texnikanın açıq havada və qapalı yerdə daimi sərgilərindən ibarətdir. Burada həm də çox az nümunəsi olan bir çox unikal, qeyri-adi və bənzərsiz hərbi texnikalar yerləşdirilmiş və nümayiş etdirilir. Belə hərbi texnikalar sırasına Hitler Almaniyasının Panzer VIII Maus super ağır tankı, Karl-Gerät ağır özüyeriyən artilleriyası, SSRİ-nin Troyanovun Object 279 Kotin ağır tankı, Object 120 Su-152 "Taran" tank qatili kimi nadir və ya məhdud sayda istehsal edilmiş prototiplər daxildir. == Haqqında == Kubinka Tank Muzeyi tarixən "təsnif edilmiş" Qırmızı Ordunun zireh sınaq obyektində yerləşir. Muzeydəki ekspozisiyalarının əksəriyyəti hələ də fəaliyyət göstərən Kubinka zireh sınaqları və testləri poliqonunun tədqiqat kolleksiyasından əldə edilmişdir. Soyuq müharibə dövrünün Qərb tanklarının əksəriyyəti (ABŞ və ya Qərbi Avropadan) Yaxın Şərq, Afrika, Vyetnam və Latın Amerikasındakı döyüşlərdə ələ keçirilmiş olan döyüş kubokları idi və bunların hamısı onların hər birinin güclü və zəif tərəflərini diqqətlə öyrənmək və onların hər birini diqqətlə tədqiq etmək üçün Kubinkadakı zireh sınaq müəssisəsinə göndərilirdi. Gizli tarixi və hərbçilərlə sıx əlaqəsi sayəsində muzey bu gün də tamamilə Rusiya Ordusunun şəxsi heyəti tərəfindən idarə edilir.

M4 Sherman, ABŞ istehsalı İkinci Dünya Müharibəsində ABŞ ordusunun və dəniz piyadalar korpusunun əsas tank sinfi olan orta sinif tankıdır. Öz adını General William Tecumseh Sherman'dan alır. Tankın əsl adı M4 General Sherman'dır, amma M4 Sherman adı ilə məşhurdur. Bu tanklar eyni zamanda, Kanadada Grizzly, Sovet Rusiyasında isə Emça adı ilə tanınır. 50.000-ə yaxın M4 istehsal edilmişdir. M4-lər sürətli, hərəkət qabiliyyəti yüksək, zəif zirehli, istehsalı rahat olan, ucuz tanklardır. Dizaynı çox asandır və sürətlə istehsal edilir. 75 mm olan topları öz zamanındakı digər tanklara görə gücsüzdür. ABŞ, Böyük Britaniya, SSRİ və Fransa tərəfindən istifadə olunub. M4-lərin bir çox modelləri vardır.

Panzerkampfwagen VI Ausf. B (Pz. Kpfw. VI Ausf. B / Zirehli müharibə vasitəsi VI Ausf. B, ləqəb: Tiger II) — Alman ordusunda II. Dünya müharibəsi dövründə ağır tank sinfində xidmət etmişdir. Sonderkraftfahrzeug 182 (Sd. KFZ. 182). Əvvəllər amerikalı əsgərlər "King Tiger", İngilislər "Royal Tiger" olaraq xitab edirdilər və Almanlar da "King Tiger" (mənası Kral Tiger, yəni Kral Pələng) sözünün Alman tərcüməsi olan Königstiger (Almanca'daki mənası: Benqal pələngi) adını istifadə etməyə başladılar. Bu tank ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti Tiger I tankının zireh qalınlığı ilə Panther tankının zireh yamacı xüsusiyyətlərinin bir yerdə birləşməsi idi.

Super ağır tank müasir nəqliyyat vasitələrinə görə olduqca böyük olan, eyni zamanda ölçü və ya çəki baxımından ağır tank standartlarından kənarda olan istənilən tankdır. Döyüşdə məhv olmaq qorxusu olmadan düşmənin hərbi birləşmələrinə və hərbi obyektlərinə nüfuz etmək üçün sarsılmaz alət yaratmaq üçün bir neçə dəfə bu cür proqramlara start verilmişdir; Bununla belə, indiyə qədər yalnız bir neçə nümunəsi hazırlanmışdır və hər hansı bir döyüşdə istifadə edilmiş olan super ağır tanklara dair çox az dəlillər mövcuddur. Bu cür tank nümunələrinin bir qismi Birinci Dünya Müharibəsi, İkinci Dünya Müharibəsi dövrlərində, bir neçəsi isə Soyuq Müharibə dövründə hazırlanmışdır. İlk super ağır tank layihəsi adıçəkilən layihə üzərində 1911-1915-ci illərdə işləyən rus dəniz mühəndisi Vasili Mendeleyev tərəfindən hazırlanmışdır. Tankın demək olar ki, öz dövrünün bütün müasir təhlükələrinə qarşı tab gətirməsi nəzərdə tutulurdu, lakin istehsal xərclərinin yüksək olmasına görə layihə kağız üzərində qalmışdır. İlk tanklarının istehsalından sonra İngilislərin "Uçan Fil" layihəsi üzrə hazırlanmış olan tank, artilleriya atəşinə davamlı bir tank kimi dizayn edilmişdir. Layihə üzərində iş dayandırılmışdır, çünki hərəkətlilik tankın zirehinin müdafiə qabiliyyətindən daha vacib idi və artıq hazırlanmış tanklar bu cəhətdən daha müvəffəqiyyətli idilər. Almanların K-Wagen (Großkampfwagen) layihəsi əsasında hazırlanacaq olan tank 4 silah daşıyan və 27 nəfərlik ekipaja ehtiyacı olan çox ağır bir dizayn idi. Müharibə bitəndə ikisi də tikilmə mərhələsində idilər və hər ikisi də məhv edilmişdirlər. 1920-ci illərin əvvəllərində fransızlar 70 tonluq Char 2C tankını istehsal etmişdirlər.

Tank (ing. Tank – bak, qab) — əsas vəzifəsi birbaşa atəş gücü istifadəsiylə düşmən qüvvətlərinə hücum olan, palitralı və zirehli bir döyüş vasitəsidir. Tank çox təhlükəlidir. Tankı digər döyüş vasitələrindən ayıran xüsusiyyətləri ağır bir zirehə, yüksək atəş gücünə və hər cür ərazidə sürətli gedəcək şəkildə hazırlanmış sürüş komandalarına sahib olmasıdır. Hər nə qədər bahalı və məntiqi baxımdan səy tələb edən vasitələr olsa da, yer hədəflərinə hücum qabiliyyəti və piyadaları əhvalını çökdürməsi səbəbiylə müasir orduların imtina edilməz ünsürlərindəndir. İlk tank Böyük Britaniyada Birinci dünya müharibəsində yaranıb. İlk tanklar avtomobil motorları ilə təchiz edilrdi. Onun adı Mari 1 olub. Bu tank 8 km/saat sürətlə hərəkət edib. Hər kilometrə 5 litr yanacaq işlədib.

Altay — Türkiyənin inkişaf etdirməkdə olduğu 3+ nəsil əsas döyüş tankı. Türkiyənin Milli Tank İstehsal Layihəsi (MİTÜP-Milli Tank Üretim Projesi) dairəsində 30 mart 2007-ci ildə Müdafiə Sənayesi İcra Komitəsi iclasının nəticəsində Müdafiə Sənayesi Müstəşarlığı tərəfindən proyektə əsas yüklənici kimi Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A. Ş. seçildi. Tankın adı İstiqlaliyyət müharibəsində 5. Süvari Kopusuna komandanlıq edən Fəxrəddin Altayın adından alınmışdır. Fəxrəddin Altaya isə soyadı Altay İdman Klubundan ilhamlanaraq Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən verilmişdir. == Tarixi == "Altay" tankları Türkiyənin inkişaf etdirdiyi 3+ nəsilə aid əsas döyüş tankıdır. Altay layihəsinin texniki dəstəyi Cənubi Koreyaın Rotem firmasıdır. "Altay" olaraq adlandırılan tankın dizaynı, təkmilləşdirilməsi, prototip istehsalı, test ve lisenziyalaşdırılması mərhələləri üçün 500 milyon dollar maddi vəsait ayrılmışdır. Üçüncü nəsil əsas döyüş tankı olaraq dizayn edilən texnikanın prototip testləri və kalifikasiya işləri 2013-cü ildə bitirilməsi, kütləvi istehalına isə 2016-cı ildə başlanılması planlaşdırılırdı. Dizayn mərhələsində Cənubi Koreya istehsalı XK-2 əsas döyüş tankı proyektindən əldə edilmiş təcrübələrdən də istifadə olunması nəzərdə tutulur.

Ağır tankın ümumiyyətlə yüngül siniflərdən daha qalın bir zirehi və daha böyük bir silahı var, lakin daha az hərəkətli və çevik olmayan; daha yüksək istehsal və istifadə xərcləri olan bir tank sinifidir. Sinifin mənşəyi Birinci Dünya Müharibəsi və ilk tanklara əsaslanır; piyada ilə yaxından işləmək və həm artilleriya, həm də ilk tank əleyhinə silahlara qarşı durmaq üçün hazırlanan ilk tanklar neytral zonada yaşamaq üçün kifayət qədər zirehə sahib idi. Yüngül tanklar təqdim edildikdə daha böyük dizaynlar ağır tanklar kimi tanınmağa başladı. Oxşar bir "hücum" rolu İkinci Dünya Müharibəsində də istifadə edilmişdir. Tankların başqa tanklar ilə mübarizə aparması adi hala gəldikdən sonra, ağır tanklar çox güclü tank əleyhinə silahlarla, əsas etibarilə toplarla təchiz olunmağa başlanıldılar. İkinci Dünya Müharibəsinin sonunda həm ağır istehkamlara, həm də digər tanklara qarşı ağır tanklar istifadə edilmişdir. Hücumlaraa rəhbərlik etmək üçün istifadə edildiklərində "hücum tankları" kimi də tanınırdılar. Onlar ümumiyyətlə xüsusi ağır tank bölmələrində təşkil olunurdular. Əsas döyüş tankı sinifinin ortaya çıxmasından sonra bir neçə yeni model istisna olmaqla ağır tank istehsalı başa çatdı. 1960-cı illərdə artıq ağır tankların dövrü başa çatmışdı.

Tank Abot (26 aprel 1965, Hantinqton-Biç[d], Kaliforniya) — Boks və Peşəkar güləşlə məşğul olan idmançı. Tank Abot sonralar MMA,Pride FC və UFC-də öz gücünü yoxlamışdır. Qəfəs Kralı, Elit Ekstrem Döyüşü çempionatında Superağırçəkililərin döyüşündə öz gücünü yoxlamışdır. Abot hal-hazırda Kaliforniyada Hantinqon Biçdə yaşayır.

Tank məhv edən hərəkət edə bilən antitank topu ya da tank məhv edən zirehli transportyordur. Onların yaradılmasının əsas səbəbi müharibə meydanlarında düşmən tanklarını yox etməkdir. Yəni ki, onlar bir növ antitank silahıdırlar, ancaq tank deyildirlər. Üzərlərində qüllədən yüksək çıxışa sahib olan toplar mövcud olur. Ya tamamilə taretsiz, ya da ki, üstüaçıq bir taretə sahib olurlar. Təkərlər və ya tırtıllı təkərlər üzərində hərəkət edirlər. Üzərində tank əleyhinə idarəolunan raket daşıya bilən növlərinə qısaca ATGM (İngilis dilində Anti Tank Guided Missile) deyilir. Tankdağıdanlar tanklar kimi bir çox vəzifələr daşımırlar. Tanka nəzərən daha ləng və ağır piyada atışlarına qarşı (topçu) müdafiəsi zəifdir. Hər nə qədər bəzilərinin ön tərəflərində qalın zirehə sahib olsalar da, yenə də zəif zirehli texnika hesab edilirlər.

Bir tank batalyonunda 3 tank bölüyü və bir qərargah bölüyü olmaq üzrə 4 bölük vardır. Hər bir tank bölüyündə təxminən 13 tank olur. Tank Batalyonu, bir polkovnik-leytenant ya da mayorun rəhbərlik etdiyi, bölükdən böyük, alaydan kiçik əsgəri taktika birlikdir. Hazırkı ordularda silahlarına görə tank batalyonu, piyada batalyonu, topçu batalyonu kimi batalyon sinifləri var. Hava qüvvələrində batalyon, ümumiyyətlə flot olaraq adlandırılar.

Tank silahı və ya tank topu — bir tankın əsas silahıdır. Müasir tank silahları kinetik enerjili nüfuzedicilər (KE mərmisi), yüksək partlayıcılı tank əleyhinə mərmilər və bəzi hallarda idarəolunan raketləri ata bilən böyük çaplı yüksək sürətli silahlardır. Hava hücumundan müdafiə silahları da tanklara quraşdırıla bilər. Tank silahları yüngül zirehli texnika və xüsusilə digər ağır zirehli tanklar da daxil olmaqla bütün mənzillərdə müxtəlif yer hədəflərini məjv etmək üçün hər zaman birbaşa atəş rejimində istifadə olunurlar. Zirehli silah taretinin məhdud sərhədlərinə yerləşdirilmək üçün mümkün qədər kompakt və yüngül paketdə dəqiqlik, məsafə, nüfuz və sürətli atəş təmin etməlidirlər. Tank silahları tez-tez özündə olan döyüş sursatından istifadə edir və sürətli yenidən yüklənməyə imkan verir (və ya avtomatik yükləyicilərin istifadəsi).

Panzerkampfwagen VI (“Zirehli müharibə vasitəsi VI”, ləqəb: Tiger və ya Tiger I), — İkinci dünya müharibəsində Üçüncü Reyx tərəfindən istehsal olunan ağır tank. Adı Ferdinand Porsche tərəfindən qoyulmuşdur. Zamanının ən yaxşı tanklardan biri idi. Çox möhkəm zirehə və yaxşı bir topa sahib olduğu üçün düşmənlərinin qorxusu idi (xüsusilə Qərb cəbhəsində). Şərq cəbhəsindəki öz zamanının yüksək səviyyədə texnologiyaları ilə təchiz edilmiş T-34 və KV-1 / 2,3 tanklarına qarşı çıxarılmışdır. Müharibənin sonlarına yaxın bir Tiger tankına 20 ədəd M4 Sherman tankının hücum edildiyi görülmüşdür. Tiger'ların itki verməsinin səbəbi düşmənlər deyil kompleks mexaniki səhvlər idi. Buna görə çoxu Tiger tankı düzəlməz halda sıradan çıxdığı üçün heyəti tərəfindən tərk edilmiş halda tapılmışdır. Tankın hərəkət mənzili 110–195 km arasında dəyişmişdir. Hal-hazırda bu tankdan cəmi bir ədədi Bovinqton tank muzeyində orijinal və işlək vəziyyətdədir.

Turan tankı — İkinci Dünya müharibəsi zamanı Çexoslovakiyanın Skoda şirkəti tərəfindən hazırlanan tank. T21 orta tank prototipinin dizaynına əsasən, iki əsas variantda hazırlanmışdır: 40 mm qurğuşun ilə 40M Turan (və ya Turan I) və 75 mm top qülləsi ilə 41M Turan (və ya Turan II) . Ümumi 424 ədəd istehsal edilmişdir.

Yüngül tank sürətli hərəkət üçün hazırlanmış və bu gün ilk növbədə kəşfiyyat məqsədləri üçün və ya əsas döyüş tankının dəstəklənməsi üçün uyğun olmayan yerlərdə səfər qüvvələrini dəstəkləmək üçün, istifadə olunan bir tank variantıdır. İlk yüngül tanklar ümumiyyətlə zirehli maşınlar kimi zirehli quruluş və silahlarla təchiz edilmişdi, lakin tırtıldan istifadə etmələri sahədəki üstün hərəkətliliklərinin təminatçısı idi.

Zülfüqar (farscaوالفقار) — İran Silahlı Qüvvələrinin quru qoşunlarının özü-özünü təminatı və xaricdən asılılığını azaltmaq məqsədiylə quru qoşunları komandirinin köməkçisi olan Briqada generalı Mir-Younes Masoumzadeh tərəfindən yaradılmış və 1996-cı ildən etibarən xidmətə qəbul edilərək kütləvi istehsalına başlanılmış bir ikinci nəsil əsas döyüş tankıdır. Adını dördüncü İslam, həm də Raşidi xəlifəsi, Şiə təriqətinin birinci imamı xəlifə İmam Əli əleyhissəlamın əfsanəvi qılıncı olan Zülfüqardan almışdır. İlkin prototip modelləri 1993-cü ildə sınaqlardan çıxardıldı, 1997-ci ildə 6 ədəd yarımsənaye prototipləri istehsal edilmiş və eyni ildə də ordu sıralarına xidmətə qəbul edilmişdirlər. Ekipajı 3 nəfərdən ibarət tankda Rusiya istehsalı olan 125 mm-lik yivsiz 2A46 topundan istifadə edilir. Zülfüqar 1 tanklarının mühərriki 12-silindrlik dizel mühərrikidir və 780 at gücündədir (630 kW780 at gücü), Zülfüqar 3 tanklarının isə mühərriki 1000 at gücündədir. Maksimal sürəti 70 km olan tankın hərəkət mənzili 450 km-dir. Köməkçi silahları 12.7 mm-lik və 7.62 mm-lik pulemyotlardır. Güc nisbəti aşağıdakı kimidir: 21.7 hp / ton (Zülfüqar 1); 17.85 hp / ton (Zülfüqar 3) İnqilabdan öncə ABŞ-dən qalan M48 Patton, M60 Patton tanklarının gövdəsinin üzərinə qurulmuşdur. İlk dəfə olaraq xalqa 1994-cü ildə nümayiş etdirilmişdir. Kompozit modelli zireh yalnız qüllə hissədə edilmişdir (birləşmə (qaynaq) hissələri bilinmir) və qülləyə 125 mm kalibrə sahib olan 2A46 Rusiya istehsalı olan tank topu yerləşdirilmişdir.

Orta tank, hərəkətlilik yönümlü yüngül tanklar və zirehli müdafiə yönümlü ağır tanklar arasında qalmış olan tank sinfidir. Xüsusilə İkinci Dünya müharibəsi zamanı istifadə edilən bu tanklar dövrün ən çox istehsal edilən, sərfəli və müvəffəqiyyətli tankları idilər. Orta tankların çoxu sonralar bir çox ölkələrdə əsas döyüş tanklarına çevrilmişdirlər.

T32 tankı və ya T32 ağır tankı (İngiliscə: T32 Heavy Tank) M4A3E2 Sherman "Jumbo"-nun müvafiq varisini yaratmaq üçün Birləşmiş Ştatlar Ordusu tərəfindən başladılmış olan ağır tank layihəsi idi. ABŞ ordusunun hərbi sursat şurası dörd ədəd prototip tankın istehsalına rəhbərlik etmişdir; Əsas məqsəd yeni tankın M26 Pershing ilə bir çox ümumi hissələri paylaşmasını təmin etməkdən ibarət idi. Əməliyyat mənzili düz yolda 160 km olub, maksimum sürəti düz yolda saatda 35 km təşkil etmişdir. Asqısı burulma çubuğudur. İkinci dünya müharibəsinin axırıncı mərhələlərində ümidverici performans nümayiş etdirməsinə baxmayaraq, M26 Pershing tanklarının almanların Tiger II kimi ağır tanklarının və tank ovçularının qarşısında zirehinin zəif olduğu düşünülürdü. Onun silahı qənaətbəxş zireh dağıtmaq qabiliyyətinə malik olsa da, özünün zirehinin düşmənin mərmilərini dayandırmaq üçün zəif olduğuna inanılırdı. 1945-ci ilin əvvəllərində M26 Pershing tanklarının əhəmiyyətli dərəcədə daha ağır variantını hazırlamaq üçün işlərə start verilmişdir. T29 layihəsindən əldə edilən məlumatlardan istifadə edilərək, zireh deşici, kompozit tərkibli döyüş sursatlarından istifadə edə bilən eksperimental 90 mm-lik əsas silaha malik olan və daha da təkmilləşdirilmiş transmissiyadan istifadə edən birinci T32 tankı istehsal edilmişdir. Bu tankın üstünə quraşdırılmış olan T15E2 silahı Perşinqdə quraşdırılmış olan silahdan qat-qat güclü idi. Oxşar eksperimental 90 mm-lik silahdan istifadə edən T26E4 Super Pershing-də olduğu kimi, uzun silah lüləsinin çəkisini tənzimləmək üçün qüllənin arxa hissəsində yerləşən əks çəki əhəmiyyətli dərəcədə artırılmışdır.

BT seriyalı tanklar və ya BT tank seriyası — (Rusca: Быстроходный танк; Rom: Bystrokhodnıy Tank; Azərbaycanca → Sürətli tank) 1932–1941-ci illər arasında SSRİ tərəfindən böyük miqdarda istehsal edilmiş, süvari tank sinfi də adlandırıla bilən yüngül dərəcəli tank idilər. Yüngül olmasına baxmayaraq, yaxşı silahlandırılmış olan bu model tanklar öz sinfində tanklar arasında ən yaxşı hərəkət qabiliyyətinə malik tanklar idilər. Qırmızı Ordu daxilində onlara qısaca Betka, daha kiçik modellərinə isə Betuşka deyilirdi. Tankın asqı sistemi Christie asqı sistemi olub, əməliyyat mənzili 200 km, maksimum sürəti isə saatda 72 km təşkil etmişdir. == Görünüşü == BT tankları konvertasiya edilə bilən (dəyişdirilə bilən) tank modelləri idilər. 1930-cu illərdə konstruktor J. Walter Christie çıxarıla bilən tırtılları olan bir tank üzərində işləməyə başlamışdır. Nəhayət, ekipajı tərəfindən 30 dəqiqə ərzində tamamilə tırtılları çıxarıla bilən və magistral yolda sadəcə olaraq təkərləri üzərində hərəkət edə bilən bir tanka çevrilə bilən bu model ortaya çıxmışdır. Bu yolla tank off-road yolda olduğu kimi magistralda da sürətlə hərəkət edə bilirdi. Tırtılları olmadan tankı, ön təkərləri hərəkət etdirirdi. == İstehsal tarixi == 1930-cu ildə Sovet kənd təsərrüfatı təşkilatı kimi tanınan AMTORG-a bağlı OGPU və GRU kəşfiyyat xidməti agentləri Nyu Yorkdakı siyasi və hərbi hakimiyyəti razı salaraq Amerika istehsalı olan Christie tankının planlarını və texniki xüsusiyyətlərini əldə etdilər.

"Gəncə" — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin tankeri. Gəncə şəhərinin adını daşıyır. == İnşası == Bu tanker “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” QSC və “Caspian Marine Services” Alyansı tərəfindən sifariş olunan tankerlərdən biridir. == Texniki göstəriciləri == Tanker 7 min ton yükgötürmə qabiliyyətinə malikdir. Uzunluğu 140,9, eni 16,7, saya oturumu isə 4,2 metr olan bu tanker Volqa-Don-Maks tipli, yəni, dayaz sularda üzməklə maksimum yükgötürmə qabiliyyətinə malikdir. Bu tanker ən müasir avadanlıqla təchiz olunub. == Fəaliyyət istiqaməti == “Gəncə” tankerinin texniki göstəriciləri onun gələcəkdə Xəzər hövzəsində dayaz limanlara daxil olmasına, eyni zamanda, Volqa-Don, Volqa-Balt kanallarında üzməsinə imkan yaradır. == İstismara verilməsi == "Gəncə" tankerinin istismara verilməsi mərasimində 18 noyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də iştirak etmişdir.

"Gəncə" — Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin tankeri. Gəncə şəhərinin adını daşıyır. == İnşası == Bu tanker “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” QSC və “Caspian Marine Services” Alyansı tərəfindən sifariş olunan tankerlərdən biridir. == Texniki göstəriciləri == Tanker 7 min ton yükgötürmə qabiliyyətinə malikdir. Uzunluğu 140,9, eni 16,7, saya oturumu isə 4,2 metr olan bu tanker Volqa-Don-Maks tipli, yəni, dayaz sularda üzməklə maksimum yükgötürmə qabiliyyətinə malikdir. Bu tanker ən müasir avadanlıqla təchiz olunub. == Fəaliyyət istiqaməti == “Gəncə” tankerinin texniki göstəriciləri onun gələcəkdə Xəzər hövzəsində dayaz limanlara daxil olmasına, eyni zamanda, Volqa-Don, Volqa-Balt kanallarında üzməsinə imkan yaradır. == İstismara verilməsi == "Gəncə" tankerinin istismara verilməsi mərasimində 18 noyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də iştirak etmişdir.

I Tankred — II Rocerin oğlu idi. 15-16 yaşlarında üsyançı Qrümvaldın ölümündən sonra Bari knyazı olmuşdu. Həmin il ona həm də Taranto knyazlığı verilmişdi. 19 yaşında ölməsi səbəbilə bütün torpaqları qardaşı I Vilyama keçdi. Bari knyazlığını isə Jakvintus adlı bir əyan ələ keçirsə də cəmi 1 il knyaz oldu və öldürüldü. Onun da torpaqları Vilyama keçdi.

Kazan Ali Tank Komandanlığı Məktəbi – Kazanda yerləşən bir Rusiya hərbi akademiyası. İndiki rəhbər Mironçenko Valeri Nikolayeviç, şagird sayı təxminən 4000 nəfərdir, məktəbin yeri Orenburq traktdır. == Tarix == 22 fevral 1919-cu ildə rəsmi olaraq quruldu. Bu gün Kazanda ilk müsəlman piyada kursları təşkil edildi. 1923-cü ildə müdir kurslarının yerində Tatar-Başqırd baş məktəbi quruldu. === Kama Tank Mərkəzi === 1922-ci ildə Cenova Konfransı, Konfransın imzaladığı Rappal Sazişi çərçivəsində Rusiya ilə Veymar Respublikası arasında əməkdaşlıq qurdu. Alman tank məktəbi, hərbi şəhərcik və poliqon Kazandakı Kargopol alayının ərazisinə əsaslanır. Beləliklə Kama Tank Mərkəzi quruldu. 5 sentyabr 1933-cü ildə Kama Tank Mərkəzinin fəaliyyətləri tamamlandı. Son Alman nəqliyyatı 1933-cü ildə Kazanı tərk etdi.

Neft tankeri (ing. Oil tanker) - Xam neftin və ya işlənmiş neft məmulatlarının daşınmasında istifadə olunan gəmi növü. Xam neft və yeyinti məhsulları daşıyan gəmilər xarici görünüş baxımıdan bir-birlərinə oxşasalarda, daxili tərtibat və quruluş baxımlarından fərqliliklərə sahibdirlər. Dünyada ilk neft tankeri Azərbaycanda istismara verilmişdir. Belə ki, 1879-cu ildə Nobel qardaşlarının Bakıdakı neft mədənlərindən çıxarılan xam neftin daşınması üçün sifariş etdiyi Zərdüşt gəmisi dünyada istifadəyə verilmiş ilk neft tankeri hesab olunur.

Panzerbüchse 39 , qısaldılmış PzB 39 , (almanca: "tank ov tüfəngi modeli 39") İkinci Dünya Müharibəsində istifadə edilən Alman tank əleyhinə tüfəng idi . Bu, Panzerbüchse 38 ( PzB 38 ) tüfənginin təkmilləşdirilməsi idi. Alman tank əleyhinə tüfəngləri 1917-ci ildə dünyanın ilk tank əleyhinə tüfəngi olan Mauser 1918 T-Gewehr ilə ortaya çıxdı. Qərb cəbhəsində ilk İngilis tanklarının görünməsinə cavab olaraq yaradılmışdır . Bu tək atışlı əllə idarə olunan tüfəng orta səviyyədə uğur qazandı; təxminən 15.800 tüfəng istehsal edildi. Alman inkişafı 1930-cu illərin sonlarında yenidən başladı. Piyadaları insan daşına bilən yüngül tank əleyhinə tüfənglə təmin etmək üçün Dipl.-Ing. (sertifikatlı mühəndis) Suhldakı Gustloff Werke-də B. Brauer Panzerbüchse 38 - i dizayn etdi.(PzB 38). Bu, geri çəkilən lüləsi ilə əllə doldurulmuş tək atışlı silah idi. Atəş zamanı lülə təxminən 9 sm (3,5 düym) geri çəkildi, bu da arxanı açdı və tükənmiş patron gövdəsini çıxardı.

Patton tankı aşağıdakı mənaları ifadə edir:

Qarabağ müharibəsi tank memorialı (erm. Արցախյան ազատամարտի տանկ-հուշարձան, Artsaxyan azatamarti tank-huşardzan) — Azərbaycanın Xocalı rayonu ərazisində yerləşən Əsgəran qəsəbəsində Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsi (1988–1994) üçün ucaldılan tank memorialı. Tank memorialı erməni separatçı qüvvələri tərəfindən 1992-ci ildə Şuşanın işğalının xatirəsinə ucaldılmışdır. Memorialı Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının (DQR) yüksək vəzifəli şəxsləri və hərbi xadimləri ziyarət etmişdir. Tank memorialı hərbi silahlı qüvvələrin andiçmə mərasimi zamanı ucalmışdır. Mərasimdə Ermənistanın müdafiə naziri Vigen Sarkisyan, Qondarma DQR Müdafiə Ordusu komandiri Levon Mnatsakanyan və digər yüksək vəzifəli şəxslər iştirak etmişdir. Memorial Əsgəran–Ağdam yolunun sol tərəfindəki kiçik bir təpədə ucaldılmışdır. Memorial üzərində "T-72" tankı olan daş postamentdən və ona bitişik parkdan ibarətdir. Həmin "T-72" tankı Ağdamın işğalında iştirak etmişdir.

Qaz tankeri - Maye və ya sıxılmış formada qaz məhsullarının daşınması üçün istifadə olunan gəmi növü. Bu növ gəmiləri, daşıdıqları yükün yüksək təhlükəli olması səbəbindən son dərəcə yüksək təhlükəsizlik göstəriciləri ilə təmin edilir. Qaz tankerlərinin digər gəmilərdən fərqləndirən əsas cəhətlərdən biri, daşınan qazın maye halında saxlanılmasını təmin etmək üçün daxili soyutma sisteminə malik olmasıdır.

Raad (farsca: رعد, "ildırım") və ya RAAD, Sovet 9M14M Malyutka (AT-3b Sagger) raketinə əsaslanan İranın tel başlıqlı tank əleyhinə raketidir. Raad, 1988-ci ildə kütləvi istehsala başlamış və 1997-ci ildə ictimaiyyətə təqdim edilmişdir. İran Müdafiə Sənayesi Təşkilatının bir törəməsi olan Parchin Raket Sənayesi tərəfindən istehsal edilmişdir. Raad ailəsi dörd variantda gəlir: əsas RAAD raketi, 9M14M Malyutka-M-in (AT-3b Sagger) klounu; SACLOS rəhbərli I-RAAD, tandem döyüş başlıqlı RAAD-T və həm tandem döyüş başlıqlı və həm də SACLOS istiqamətləndirmə sistemli I-RAAD-T. I-RAAD-T versiyası ailənin ən müasir və ən çox ixrac edilən üzvüdür. Raad, Toophan (TOW kopyası), Towsan-1 (AT-5B kopyası), Dehlaviyeh (AT-14 kopyası) və Saegheh (M47 Dragon (Əjdaha) kopyası) (İran) ilə birlikdə İranda toplanan bir sıra tank əleyhinə raketlərdən biridir. I-RAAD-T variantı üçün yalnız 400 mm RHA nüfuzu ilə, RAAD müasir və ya köhnə döyüş tanklarına qarşı istifadə edilmir və əsasən ikinci xətt vahidlərinə və ya yumşaq hədəflərə qarşı istifadə olunur. Raad İraq, Livan və Suriyadakı paramilitar qüvvələrə ixrac edilmiş və 2006-cı il Livan müharibəsi ilə İraq və Suriyadakı vətəndaş müharibələrində də istifadə edilmişdir. İstilik döyüş başlığına malikdir. RAAD fars dilində ildırım deməkdir. Bu qısaltma deyil və bir çox mənbədə adım böyük hərfləri yazılmır.

Bu siyahı SSRİ tərəfindən istehsal olunan tankların siyahısıdır

Serj Tankyan (21 avqust 1967, Livan) — erməni əsilli amerikalı rokçu. System of a Down qrupunun vokalistidir. 21 avqust 1967-ci ildə Livanda doğulmuşdur. Hal-hazırda söz yazarı, bəstəkar kimidə fəaliyyət göstərir.

Suraxanı gəmi-muzeyi — Azərbaycanda gəmiçiliyin inkişafı və dənizçilik ənənələrinin tarixini əks etdirən muzey. Dünyada ilk tanker-muzeyin Bakıda fəaliyyət göstərməsi yerli sakinlər və gündən-günə artan turistlərə Xəzərin və ölkəmizdə Gəmiçiliyin tarixi, Azərbaycanın qəhrəman dənizçilərinin rəşadətli əməyi ilə yaxından tanış olmaq imkanı qazandırır. "Suraxanı" gəmi-muzeyi qədim dənizçilik ənənələrinə malik müasir Azərbaycanın keçmişi ilə gələcəyi arasında körpü rolunu oynayır. 2021-ci il martın 1-də Bakıda "Suraxanı" gəmi-muzeyin açılışı olmuşdur. Dünyada ilk dəfə yaradılan bu muzeyin açılışında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva iştirak ediblər. Muzeyin zallarında ən müasir texnoloji avadanlıqlardan istifadə edilməklə, bir sıra innovativ yenilikərə imza atılıb. Ziyarətçilər burada Xəzərin tarixi, Abşeronda neft hasilatı, gəmiçiliyin inkişafı, dünyada ilklərdən sayılan gəmilər, dəniz nəhəngləri, gəmiçiliyin ayrılmaz atributlarından olan naviqasiya alətləri, 5000 ilə yaxın tarixə malik dəniz düyünləri, gəmilərin istismarı zamanı istifadə edilən avadanlıqlarla yaxından tanışlıq imkanı qazanacaqlar. Azərbaycanda "Suraxanı" gəmi-muzeyinin yaradılması gəmiçiliyin inkişafı ilə yanaşı, dənizçilik ənənələrinin qorunması, tarixinin araşdırılıb öyrənilməsi və yaşadılması istiqamətində həyata keçirilən əsas layihələrdəndir. Ölkəmizdə qədim tarixə malik dənizçiliyin keçmişini, bu gününü və gələcəyini özündə birləşdirən "Suraxanı" gəmi-muzeyinin yaradılması bu sahədə atılan növbəti mühüm addımdır. Muzey qismində "Suraxanı" tankerinin seçilməsi də təsadüfi deyil.

Kreyser tankı (və ya digər adları ilə süvari tankı və ya sürətli tank) Böyük Britaniya tərəfindən Birinci Dünya müharibəsi ilə İkinci Dünya müharibəsi dövrü arasında hazırlanmış olan yeni bir tank sinfi olmuşdur. Kreyser sinfində olan gəmilər kimi, kreyser tankları da daha sürətli və daha mobil olmaları ilə seçilirdilər. Onlar bu xüsusiyyətləri ilə digər ağır və yavaş hərəkat qabiliyyətinə sahib olan piyada tanklarından fərqlənirdilər. Hobart və Liddell-Hart tərəfindən yaradılmış və inkişaf etdirilmiş olan bu nəzəriyyəyə görə, əvvəlcə ağır piyada tankları tərəfindən cəbhədə bir yol, cığır açılmalı və bundan sonra da onlardan daha sürətli olan kreyser tankları sürətlə irəliləyərək düşmənin arxa tərəfinə sızmalı idilər. Düşmənin arxa cəbhəsinə sızan bu tanklar düşmənin rabitə və maddi-texniki təminat xətlərini kəsməli idilər. Əsas diqqət sürətə verildiyinə görə ilk istehsal olunan kreyser tanklarının çox incə zirehləri və eyni zamanda da yüngül silahları var idi. Lakin sürətə bu qədər əhəmiyyət verildiyinə görə ilk kreyser tanklarının zirehləri o dövrün şərtlərinə görə çox qeyri-adekvat idi. O dövrdəki zamanın şərtlərində yüngül zirehli texnikaların ön cəbhələrdə sağ qalmayacağı başa düşülməmişdi. Bu tankıar üçün digər mühüm çatışmazlıq isə kreyser tanklarının çox kiçik çaplı silahlar daşıması idi. Bir çox tankda 40 mm-lik silahlar mövcud idi.