İkinci fars-türk müharibəsi

İkinci Göytürk-Sasani müharibəsi — 603/619 cu illərdə Sasanilər ilə Qərbi Göytürklər arasında baş vermiş müharibə idi

Fars-Türk müharibələri
Tarix 619-cu il
Yeri Mərkəzi Asiya
Nəticəsi Göytürk Qələbəsi
Münaqişə tərəfləri

Qərbi Göytürk xaqanlığı
Eftalitlər

Sasanilər dövləti

Komandan(lar)

Tonq Yabqu xaqan
Börü Şad

II Xosrov
IV Sumbat Baqratuni


603/604-cü illərdə Qərbi Göytürk Xaqanlığının və Ağ Hunların Sasanilərin nəzarətində olan İrana hücumu ilə başlayan bir sıra münaqişələr. Müharibə Göktürklərin Sasanilərə qarşı qəti qələbəsi ilə nəticələndi.[1][2][3][4]

603-cü ildə Kuşanlar İranın şərqində üsyana başladılar. Smbat 12000-dən çox itki versə də, Kuşanları məğlub edə bildi.[5] Bu döyüşdə məğlub olan Kuşanlar “şimal bölgələrinin böyük xanı”ndan kömək istədilər.[6] Bu vaxt Smbat öz qərargahını Nişapurda qurmuşdu[7] və Göytürklər 604-cü ildə Hroxt şəhərinə çatdılar və tezliklə Smbatın qərargahının qarşısında göründülər.[8] Çembuhun komandanlığı altında olan türklər onun qərargahında olan Smbatı mühasirəyə alaraq hücuma keçdilər. Smbat 3 nəfəri ilə döyüşdən qaça bilsə də, onun köməkçisi Datayan öldürüldü.

Sasani ordusunun məğlubiyyətindən sonra türklər İsfahana qədər bütün Şərqi İranı talan etdilər. [9]Lakin böyük xanın əmri ilə Göytürk ordusu 604/605-ci ildə Toles üsyanı münasibəti ilə İran torpaqlarından geri çəkildi. [10]

Göytürk ordusunun geri çəkilməsindən sonra Smbat, üsyançı Kuşanların ərazilərinə yenidən hücum etdi. Bəlxi tutaraq talan etsə də, Baktriyaya girməyə müvəffəq olamadı ve yenidən imperiyanın şərq sərhədlərini gözləməyə başladı.[11]

Həmçinin-bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]


Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 'Pourshariati 2008, p. 139.[2]
  • Sebos. İraq imeratorunun tarixi.


  1. ↑ Lev Gumilev, Eski Türkler, Selenge Yayınları, s. 172
  2. ↑ J. Marquart, Eranshahr, s.66
  3. ↑ Sebeos, Istoriya Imperatora, s.52
  4. ↑ Robert Haug, The Eastern Frontier: Limits of Empire in Late Antique and Early Medieval Central Asia
  5. ↑ Lev Gumilev, Eski Türkler. Selenge Yayınları. s. 172.
  6. ↑ Lev Gumilev, Eski Türkler. Selenge Yayınları. s. 172.
  7. ↑ Akbulut, Dursun A. Arap Fütuhatına Kadar Maveraünnehir ve Horasan’da Türkler (MÖ II- MS VII. Yy), (Doktora Tezi). 1984. s. 116.
  8. ↑ Mario Grignaschi, Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler. s. 238.
  9. ↑ Artamonov, M. İ. Hazar Tarihi (Türkler, Yahudiler, Ruslar). Selenge Yayınları. s. 192.
  10. ↑ Mario Grignaschi, Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler. s. 238.
  11. ↑ Lev Gumilev, Eski Türkler. Selenge Yayınları. s. 172.