Şəbəkə planlayıcısı
Şəbəkə planlayıcısı (ing. network planner, network scheduler) — bir təşkilatın və ya müəssisənin şəbəkə infrastrukturunu dizayn və optimallaşdırma prosesini həyata keçirən mütəxəssis və ya proqram vasitəsidir.[1] Şəbəkə planlayıcıları şəbəkənin səmərəli işləməsini təmin etmək üçün müxtəlif faktorları nəzərə alır və məlumat ötürülməsi, təhlükəsizlik və performans baxımından optimal həllər yaradırlar.[2] Şəbəkə planlaması həm yeni şəbəkələrin qurulması, həm də mövcud şəbəkələrin genişləndirilməsi və optimallaşdırılması üçün vacibdir.[3]
Əsas vəzifələri və prosesləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə topologiyasının seçilməsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə topologiyası cihazların necə birləşəcəyini müəyyən edir. Planlayıcı, təşkilatın ehtiyaclarına və büdcəsinə uyğun olaraq ulduz, halqa, mesh və ya hibrid topologiyalar seçir. Hər bir topologiyanın öz üstünlükləri və çatışmazlıqları olduğundan planlayıcı ətraflı analiz apararaq uyğun variantı seçir.[4]
Ərazi və örtükləmə planlaması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə planlayıcısı ərazi xəritələrini, binaların və otaqların yerləşməsini nəzərə alaraq şəbəkə örtükləməsini planlayır. Məsələn, simsiz şəbəkələrdə (Wi-Fi) ən optimal yerləşməni və cihazların siqnal sahəsini müəyyən etmək üçün lazımi təhlillər aparılır.[5] Bu, əlaqə nöqtələrinin yerləşdiyi yerlərin, gücləndiricilərin və giriş nöqtələrinin effektiv yerləşməsini təmin edir.
Trafik analizi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə planlayıcısı şəbəkədə gözlənilən məlumat axınını nəzərə alır və buna uyğun bant genişliyini təyin edir. Hər bir bölmənin və ya şöbənin tələb etdiyi bant genişliyini təhlil edir və şəbəkə yüklənməsinin qarşısını almaq üçün öncədən tədbirlər alır.[6] Müəyyən edilən qaynaqlar və tətbiqlər üçün öncədən təyin edilmiş bant genişliyi şəbəkənin kəsilmədən, sabit şəkildə işləməsinə kömək edir.
Şəbəkə təhlükəsizliyi planlaması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Təhlükəsizlik hər bir şəbəkənin əsas elementidir.[7] Şəbəkə planlayıcısı təhlükəsizlik divarlar, virtual özəl şəbəkələr (VPN), şifrələmə və giriş nəzarət sistemləri kimi təhlükəsizlik tədbirlərini nəzərə alır. Məlumatların icazəsiz şəxslərdən qorunması üçün ən uyğun təhlükəsizlik metodlarını seçir və şəbəkədəki hər bir cihazın təhlükəsizlik vəziyyətini təmin edir.
Şəbəkə simulyasiyası və testləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə planlayıcısı şəbəkəni tətbiq etmədən əvvəl müxtəlif proqram vasitələrindən istifadə edərək simulyasiya aparır. Simulyasiyalar vasitəsilə şəbəkənin mümkün problemlərini əvvəlcədən təyin etmək mümkündür.[8] Belə testlər şəbəkənin performansını və dayanıqlığını qiymətləndirmək üçün çox faydalıdır.
Təmir planlaması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə planlayıcısı hər hansı bir şəbəkə probleminin qarşısını almaq və şəbəkə xidməti kəsintilərinin minimuma endirilməsi üçün yedəkləmə və təmir tədbirlərini planlaşdırır.[9] Buraya avadanlıqların ehtiyat kopiyaları, ehtiyat məlumat yolları və təmir strategiyaları daxildir.
Şəbəkənin monitorinqi və idarə olunması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəbəkə planlayıcısı şəbəkənin işə salındıqdan sonra da monitorinq alətlərindən istifadə edir. Şəbəkənin stabil işləməsini təmin etmək üçün müxtəlif nəzarət sistemləri tətbiq olunur.[10] Planlayıcıya şəbəkə problemlərini və performansda olan azalmanı vaxtında aşkar etməyə imkan verir.
Şəbəkə planlayıcısı həm kiçik müəssisələr, həm də geniş korporativ mühitlər üçün əhəmiyyətlidir və şəbəkənin effektivliyini, təhlükəsizliyini və etibarlılığını artırmağa kömək edir.[11]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Queuing Disciplines: Order of Packet Transmission and Dropping" (PDF). tau.ac.il. October 25, 2006. March 4, 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: March 18, 2014.
- ↑ "Traffic Control HOWTO: Classless Queuing Disciplines (qdiscs)". tldp.org. February 22, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 24, 2013.
- ↑ "tc(8) - Linux manual page". man7.org. 2023-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ "Traffic Control HOWTO: Traditional Elements of Traffic Control". tldp.org. May 27, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 24, 2013.
- ↑ "Traffic Control HOWTO: Components of Linux Traffic Control". tldp.org. February 18, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 24, 2013.
- ↑ "Advanced traffic control - ArchWiki". wiki.archlinux.org. 2023-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ "Let them run CAKE". LWN.net. 2024-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-25.
- ↑ "Heavy-Hitter Filter qdisc". kernel.org. 2017-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-25.
- ↑ "Network emulator Linux kernel network scheduler module". kernel.org. 2017-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-07.
- ↑ "Proportional Integral controller Enhanced (PIE)". kernel.org. 2017-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-25.
- ↑ "The Linux kernel network scheduler". kernel.org. 2012-12-26. İstifadə tarixi: 2013-09-07.
