Riyazi proqram təminatı

Riyazi proqram təminatı — riyazi hesablamalar, modelleme, analiz və simulyasiya üçün istifadə olunan proqramlardır. Bu proqramlar tədqiqatçılara, mühəndislərə, tələbələrə və riyaziyyatla maraqlanan hər kəsə riyazi problemləri həll etməkdə kömək edir. Aşağıda riyazi proqram təminatının bəzi növləri və xüsusiyyətləri verilmişdir.[1]

Növləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Riyazi hesablamalar üçün proqramlar
    • Matlab — mühəndislik və riyaziyyat üçün güclü bir proqramdır.[2] Riyazi modelləşdirmə, siqnal emalı və simulyasiya üçün geniş istifadə olunur.[3]
    • Wolfram Mathematica — səmərəli riyazi hesablamalar və simvolik riyaziyyat üçün istifadə olunur. Mürəkkəb hesablamaları asanlıqla həyata keçirmək üçün geniş funksionallıq təqdim edir.
  2. Statistik proqramlar
    • R — statistika, məlumat analizi və vizuallaşdırma üçün geniş istifadə olunan açıq mənbəli proqramdır.
    • SPSS — sosial elmlərdə və digər sahələrdə statistik analiz üçün geniş istifadə olunan bir proqramdır.
  3. Sürətlənmiş hesablamalar
    • Python (NumPy, SciPy, Matplotlib) — Python proqramlaşdırma dili ilə riyazi və elmi hesablama üçün geniş kitabxanalar mövcuddur.[4]
  4. Cizgi proqramları
    • GeoGebra — riyaziyyat, geometriya, algebra və hesablamanı bir araya gətirən açıq mənbəli proqramdır. Tələbələr üçün interaktiv öyrənmə vasitəsidir.
  5. Simulyasiya və modullama
    • Simulink — Matlab ilə inteqrasiya olunmuş bir simulyasiya və modelleme mühiti. Dinamik sistemlərin simulyasiyası üçün istifadə olunur.[5]
  6. Qrafik proqramlar
    • Desmos — interaktiv qrafiklər çəkmək üçün onlayn bir alətdir. Riyazi funksiyaların vizuallaşdırılması üçün rahatdır.

Xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • İnteraktivlik — bir çox proqram, istifadəçilərə vizual elementlərlə riyazi funksiyaları daha yaxşı anlamağa kömək edən interaktiv interfeyslərə malikdir.
  • Müxtəlif hesablamalar — riyazi proqram təminatı, arifmetik hesablamalardan başlayaraq, diferensial tənliklər, lineyar cəbr və statistik analizlərə qədər geniş riyazi əməliyyatları dəstəkləyir.
  • Məlumat analizi — statistik məlumatların toplanması, emalı və analizi üçün güclü alətlər təqdim edir.
  • Modelleme və simulyasiya — reallığı modellemek və müxtəlif ssenariləri simulyasiya etmək imkanı tanıyır.

Riyazi proqram təminatı, təhsil, tədqiqat, mühəndislik və digər sahələrdə riyaziyyatın tətbiqini asanlaşdırır və səmərəli hala gətirir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ See, e.g., the editorial charter Arxiv surəti 12 mart 2015 tarixindən Wayback Machine saytında of the ACM Transactions on Mathematical Software or the problem taxonomy Arxiv surəti 21 may 2024 tarixindən Wayback Machine saytında of the National Institute of Standards and Technology Guide to Available Mathematical Software (both retrieved 2015-02-15).
  2. ↑ Included your written script code on the general purpose mathematical software.
  3. ↑ Both MathML and TeX may be only simple a kind of computer language which enable also to present the mathematical formula. However they also may be the mathematical software if the term of software interpreted as whole technology on how to use computer, at most wide sense.
  4. ↑ "Musimathics website, freeware download". 2024-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-29.
  5. ↑ Internet Accessible Mathematical Computation Arxiv surəti 28 iyun 2017 tarixindən Wayback Machine saytında, Institute for Computational Mathematics, Kent State University, retrieved 2015-02-15.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • swMATH Database on mathematical software