2014 FİFA Dünya Kuboku finalı


2014 FİFA Dünya Kubokunun finalı — FİFA-nın milli futbol komandaları üçün 20-ci yarışı olan 2014 Dünya Çempionatının final oyunu olmuşdur. Qarşılaşma 13 iyul 2014-cü il tarixində Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərindəki Marakana stadionunda baş tutmuş və Almaniya ilə Argentina milli komandaları arasında gərgin mübarizə ilə yadda qalmışdır. Tədbirdə ona ev sahibliyi edən Braziliya və altı FİFA konfederasiyası tərəfindən təşkil olunmuş təsnifat mərhələsindən çıxmış 31 digər komanda iştirak etmişdi. Qrup mərhələsində 32 komanda mübarizə aparmış, onlardan 16-sı pley-off mərhələsinə vəsiqə qazanmışdı. Finala gedən Almaniya iki qələbə və heç-heçə ilə G qrupunda birinci olmuş, bundan sonra 1/8 finalda Əlcəzairi, 1/4 finalda Fransanı və yarımfinalda Braziliyanı 7–1 hesabı ilə məğlub etmişdi. Argentina isə F qrupunu üç qələbə ilə başa vuraraq 1/8 finalda İsveçrəni, 1/4 finalda Belçikanı və yarımfinalda Hollandiyanı penaltilər seriyasında məğlub etmişdi. Final 74738 azarkeş, eləcə də televiziya üzərindən bir milyarddan çox izləyicinin gözü qarşısında baş tutmuş və onu italiyalı hakim Nikola Ritsoli idarə etmişdi.

2014 FİFA Dünya Kuboku finalı
Turnir Futbol üzrə dünya çempionatı 2014 (final)
Almaniya Argentina
Almaniya Argentina
1 0
Tarix 13 iyul, 2014-cü il
Yer Braziliya Marakana stadionu, Rio-de-Janeyro
Matçın adamı Almaniya Mario Götze
Hakim İtaliya Nikola Ritsoli
Tamaşaçı 74738
Hava 23°С, günəşli

Qonsalo Hiquain ilk hissədə Almaniya yığmasının qapıçısı Manuel Noyerlə təkbətək olarkən Argentina yığmasına qol vurmaq şansını əldən verdi və Benedikt Hövedesin zərbəsi qapı dirəyinə dəydikdə fasiləyə az qalmış Almaniya önə keçə bilmədi. Lionel Messi ilk hissədən az sonra Noyerlə təkbətək olarkən qol vurmaq imkanı qazandı, lakin onun zərbəsi qapıdan yan keçdi. 71-ci dəqiqədə almanlar Tomas Müller, Andre Şürrle və Mesut Özilin iştirakı ilə qol vəziyyətinə yaxınlaşsalar da top qapıdan keçdi, bütün zərbələr Argentinanın qapıçısı Serxio Romero tərəfindən dəf edildi. Qarşılaşmanın 90-cı dəqiqəsində oyun qolsuz bərabərliklə əlavə vaxta getdi, ikinci hissədə Almaniya hesabı açdı. Belə ki, əlavə vaxtın bitməsinə az qalmış əvəzləyici oyunçu kimi meydana çıxan Mario Götze Şürrlenin soldan ötürməsini sinəsi ilə qəbul edərək sol ayağı ilə topu qapıya doğru yönlətdi və beləcə, Almaniyanın 1–0 hesablı qələbəsini təmin etdi.

Almaniyanın bu finalda qələbəsi onların dördüncü Dünya Kuboku tituludur və Almaniyanın yenidən birləşməsindən sonra ilk, həmçinin Avropa komandasının Amerika qitəsində keçirilən ilk Dünya Kubokunun qalibidir. Götze matçın adamı seçildi, Messi isə FİFA turnirinin ən yaxşı oyunçusu kimi "Qızıl top"a layiq görüldü. Almaniyanın baş məşqçisi Yoahim Löv komandasının qələbəsini sələfi Yurgen Klinsmanın rəhbərliyi altında on il əvvəl başlamış layihənin kulminasiya nöqtəsi adlandırdı və komandasının oyun əzmini yüksək qiymətləndirdi. Onun argentinalı həmkarı Alexandro Sabelya məğlubiyyətə görə məyus olduqlarını bildirdi və futbolçularını "döyüşçülər" adlandırdı. Almaniya millisi növbəti — Rusiyada keçirilən 2018-ci il Dünya Çempionatında titulunu qoruya bilmədi. Onlar Meksika və Cənubi Koreyaya məğlub olduqdan sonra qrup mərhələsində mübarizədən kənarlaşdırılan ardıcıl üçüncü Dünya çempionu oldular.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
View of the match ball, displayed on a pedestal
Matçda istifadə edilən Adidas Brazuca Final Rio topu

2014 FİFA Dünya Kuboku finalı FİFA-nın milli futbol komandaları üçün 20-ci yarışı olan 2014 Dünya Çempionatının final oyunu olmuşdur. Qarşılaşma 13 iyul 2014-cü il tarixində Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərindəki Marakana stadionunda baş tutdu və Almaniya ilə Argentina milli komandaları arasında gərgin mübarizə ilə yadda qaldı. Tədbirdə ona ev sahibliyi edən Braziliya və altı FİFA konfederasiyası tərəfindən təşkil olunmuş təsnifat mərhələsindən çıxmış 31 digər komanda iştirak etmişdi. Qrup mərhələsində 32 komanda mübarizə aparmış, onlardan 16-sı pley-off mərhələsinə vəsiqə qazanmışdı. Finala gedən Almaniya iki qələbə və heç-heçə ilə G qrupunda birinci olmuş, bundan sonra 1/8 finalda Əlcəzairi, 1/4 finalda Fransanı və yarımfinalda Braziliyanı 7–1 hesabı ilə məğlub etmişdi. Argentina isə F qrupunu üç qələbə ilə başa vuraraq 1/8 finalda İsveçrəni, 1/4 finalda Belçikanı və yarımfinalda Hollandiyanı penaltilər seriyasında məğlub etmişdi. Final 74738 azarkeş, eləcə də televiziya üzərindən bir milyarddan çox izləyicinin gözü qarşısında baş tutmuş və onu italiyalı hakim Nikola Ritsoli idarə etmişdi.

Almaniya daha əvvəl Qərbi Almaniya kimi üç dəfə — 1954, 1974 və 1990-cı illərdə çempionluğu qazanmışdı. Argentina 1978 və 1986-cı illərdə iki titul qazanmışdır.[1] Argentinanın 3–2hesabı ilə qalib gəldiyi 1986-cı ilin finalı və Qərbi Almaniyanın 1–0 hesabı ilə qalib gəldiyi 1990-cı ilin finalı da daxil olmaqla[2][3] hər iki tərəf daha əvvəl Dünya Kubokunda altı dəfə qarşılaşmışdılar.[4] Ən son iki Dünya Kubokunun hər ikisinin dörddəbir final mərhələsində qarşılaşmış, Almaniya millisi hər ikisində qalib gəlmişdi — 2006-cı ildə penaltilər seriyasında və 2010-cu ildə qalib olmuşdu. Lakin, Almaniya millisi hər iki çempionatın yarımfinalında məğlub olaraq mübarizəni dayandırmışdı.[5][6] 2014-cü il Dünya Kuboku öncəsi iki komanda arasında ən son görüş 15 avqust 2012-ci ildə Frankfurtdakı Commerzbank-Arenada keçirilmiş yoldaşlıq oyunu olmuş və Argentina 3–1 ilə qalib gəlmişdi.[7]

Finalın keçiriləcəyi yer 2011-ci ildə Rio de Janeyroda yerləşən və adətən Marakana stadionu kimi tanınan Estádio Jornalista Mário Filho kimi elan edilmişdi.[8][9] Bu stadion, 1950-ci il FİFA Dünya Kubokuna hazırlıqlar zamanı tikilmişdi və Uruqvayın Braziliyanı 2–1 ilə məğlub edərək kuboku qazandığı həmin turnirin final matçı 2021 (2021) tarixinə olan məlumata əsasən, tarixdə ən çox izlənən futbol matçı kimi rekord qırmışdı.[a][11] Marakana həmçinin 1989, 2019 və 2021-ci illərdə Amerika Kubokunun finallarına, o cümlədən 2013 FIFA Konfederasiyalar Kubokunun finalına və 2016-cı il Yay Olimpiya Oyunlarında həm kişilər, həm də qadınlar arasında futbol finallarına ev sahibliyi etmişdi.[12][13] Stadion 2014-cü il Dünya Kubokundan əvvəl əsaslı şəkildə yenidən qurulmuş, bundan sonra onun tutumu 78838 nəfərlik olmuşdu.[14][15]

29 may 2014-cü ildə elan edilmiş 2014 FIFA Dünya Kuboku Finalı üçün matç topu Adidas Brazuca Final Rio adlı Adidas Brazuca-nın bir variantı olmuşdu.[16] Topun texniki parametrləri eyni olsa da, dizayn baxımından qrup mərhələsində və əvvəlki oyunlarında istifadə edilən Brazuca toplarından yaşıl, qızıl və qara rənglərlə fərqlənirdi.[16] Bu, Teamgeist Berlin (2006) və Cabulanidən (2010) sonra xüsusi olaraq FIFA Dünya Kubokunun final matçları üçün hazırlanan üçüncü topdur.[17]

Finala gedən yol

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Almaniya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Almaniyanın finala gedən yolu
Rəqib Nəticə
1 Portuqaliya 4–0
2 Qana 2–2
3 Amerika Birləşmiş Ştatları 1–0
8/1 Əlcəzair 2–1 (p.s.)
4/1 Fransa 1–0
YF Braziliya 7–1

Almaniya millisi Qana, Portuqaliya və ABŞ millilərinin qatıldığı dünya çempionatının G qrupunda yer aldı.[18] Almanların ilk oyunu 16 iyun 2014-cü ildə Salvadordakı Itaipava Arena Fonte Nova stadionunda Portuqaliyaya qarşı oldu. Almaniya millisi 10-cu dəqiqədə Juan Pereyranın Mario Götzeyə qarşı kobudluq etməsinə görə penalti qazandı. Tomas Müller zərbəni dəqiq yerinə yetirərək Almaniyanı hesabda önə keçirdi.[19] Mats Hummels 32-ci dəqiqədə baş zərbəsi ilə ikinci qolu hesaba əlavə etdi. Portuqaliyalı Pepe isə Müllerə vurduğu baş zərbəsindən beş dəqiqə sonra qırmızı vərəqə alaraq oyundan kənarlaşdırıldı.[20] Müller daha sonra zədəli halda özünün ikinci qolunu vuraraq Almaniya millisini 3–0 hesabı ilə önə keçirdi.[20] Müller ikinci hissədə yaxın məsafədən qapıya doğru zərbə endirərkən, qapıçı Rui Patrisio Andre Şürrlenin qapıya yönləndirdiyi topu tuta bilmədi və nəticədə Almaniya millisi 4–0 hesablı inamlı qələbə qazandı.[21] Almaniya millisinin ikinci oyunu Fortalezadakı Kastelao stadionunda Qana ilə baş tutdu. Qolsuz keçən ilk hissədən sonra, 51-ci dəqiqədə Müllerin ötürməsi ilə Götzenin zərbə endirməsindən sonra Qana millisinin qapıçısı Fatau Dauda yerində qaldı və hesabı açıldı. Lakin Qana millisi qısa müddət sonra, Andre Ayunun baş zərbəsi ilə hesabı bərabərləşdirdi. Daha sonra Salli Muntarinin Asamoa Qyana ötürməsi və Manuel Noyerin səhvindən sonra Qana millisi hesabda önə keçdi.[22] 71-ci dəqiqədə əvəzedici kimi heyətə daxil olan Miroslav Kloze yaxın məsafədən Benedikt Hövedesin başla ötürməsini uğurla qapıya doğru yönəldərək oyunda hesabı yenidən bərabərləşdirdi.[22][23] Kloze öz qolu ilə braziliyalı Ronaldonun Dünya Kuboku rekordunu — 15 qolla təkrarladı və oyun 2–2 hesabı ilə başa çatdı.[22] Almaniya millisinin qrupdakı son oyunu Resifidəki "Itaipava Arena Pernambuco"da ABŞ millisinə qarşı oldu. Burada qalibiyyət və ya heç-heçə hesab Almaniya millisi üçün 8/1 mərhələsinə vəsiqəni təmin etmək üçün lazım idi.[24] Yağışlı hava şəraitində qapıçı Tim Hovard Per Mertezakerin başla vurduğu zərbəsini dəf etdikdən sonra, Müller cərimə meydançasında olarkən endirdiyi zərbə ilə oyunun yeganə qolunu vurmuş oldu. Beləliklə, Almaniya millisi qrup mərhələsinin qalibi kimi 8/1 mərhələsinə vəsiqə qazandı.[25]

Almaniya millisinin 8/1 mərhələsindəki rəqibi Əlcəzair millisi oldu və iki komanda 30 iyunda Portu-Aleqridəki Beyra-Rio stadionunda qarşılaşdı[26] 90 dəqiqədən sonra oyun 0–0 bərabərliklə başa çatdı. Almaniya millisi BBC Sport-un müxbiri David Ornsteyn tərəfindən "Əlcəzair ilə həyəcanlı qarşılaşmada ardıcıl şansları əldən verən" komanda kimi tez-tez "cingilti" şəkildə təsvir edildi.[27] Lakin, Almaniya millisi əlavə vaxtın əvvəlində hesabda önə keçdi, Müller soldan ötürmə etməsindən sonra Şürrle yaxın məsafədən qol vurdu.[27] Mesut Özil əlavə vaxtın son dəqiqəsində Almaniyanın xeyrinə ikinci qolu əlavə etdi. Abdelmumen Djabu zədəli halda vurduğu qolla Əlcəzairi hesabda irəli aparsa da, Almaniya 2–1 hesablı qələbə qazandı.[26] Daha sonra almanlar iyulun 4-də Marakana stadionunda 1/4 final mərhələsində Fransa millisi ilə qarşılaşdılar. Toni Krosun cərimə zərbəsindən sonra Hummels Almaniyanı 12-ci dəqiqədə baş zərbəsi ilə önə keçirdi və bu, Ornşteynin adlandırdığı kimi Almaniyanın "rahat" qələbəsinin yeganə səbəbi oldu.[28] İyulun 8-də Belo Horizontedə Almaniya yarımfinal mərhələsində turnirin ev sahibi Braziliya ilə qarşılaşdı. 2019-cu ildə BBC Sport-un müxbiri Fil Maknaltinin "bunun şahidi olan hər kəs tərəfindən heç vaxt unudulmayacaq bir dram…" kimi təsvir etdiyi yarımfinal oyunu nəticəsində Almaniya 7–1 hesabı ilə qalib gəldi və Braziliyaya 39 il ərzində öz meydanında ilk böyük hesablı məğlubiyyətini yaşatdı.[29] 10-cu dəqiqədə Müllerin heç bir braziliyalı oyunçunun nəzər yetirmədiyi küncdən qol vurması ilə Almaniya hesabı açdı. 22-ci dəqiqədə Kloze Dünya Kubokunda rekord qıran 16-cı qolu ilə fərqi almanların xeyrinə ikiyə çatdırdı. Kros 25-ci dəqiqədə sol ayaqla vurduğu zərbə ilə hesabı 3–0 etdi.[30] Kros bundan 179 saniyə sonra Sami Xediranın ötürməsi ilə yenidən qol vurdu. Bundan əvvəl isə, Xedira özü də qol vurdu və beləcə almanlar hesabı birinci hissənin sonuna kimi 5–0 etdilər. İkinci hissədə Şürrle iki qol vuraraq dubl etdi və hesabı 7–0-a çatdırdı, Oskar matçın sonlarına az qalmış Braziliyanın yeganə qolunu vurdu.[31] The Guardian müxbiri Simon Burnton daha sonra Almaniyanın oyununu "turnir tarixində əhəmiyyətli bir rəqibə qarşı görünməmiş bir amansızlıq" kimi təsvir etdi.[32] Almaniya səkkizinci dəfə finala yüksəldi və bu, Almaniyanın yenidən birləşməsindən sonra ikinci belə hadisə oldu.[b]

Argentina

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Argentinanın finala gedən yolu
Rəqib Nəticə
1 Bosniya və Herseqovina 2–1
2 İran 1–0
3 Nigeriya 3–2
8/1 İsveçrə 1–0 (p.s.)
4/1 Belçika 1–0
YF Hollandiya 0–0 (p.s.4–2)

Argentina millisi Bosniya və Herseqovina, İran və Nigeriya milliləri ilə birlikdə F qrupunda yer aldı.[34] Onların açılış oyunu 2014-cü il iyunun 15-də mundialda debüt edən Bosniya və Herseqovina millisi ilə baş tutdu. Bu, turnirin Marakana stadionunda keçirilən ilk oyunu idi.[35][36] Bosniyalı müdafiəçi Sead Kolaşinac Lionel Messinin cərimə zərbəsini yerinə yetirən Markos Roxo tərəfindən qapıya yönəldilən topu uzaqlaşdırmağa çalışarkən avtoqol vurdu və Argentina millisi 3-cü dəqiqədə hesabda önə keçdi. İkinci hissədə Messi Qonsalo Hiquain ilə paslaşaraq qapıya doğru güclü bir zərbə endirdi və Argentinanın hesabda üstünlüyünü ikiqat artırdı. Vedad İbişeviç matçın sonuna 6 dəqiqə qalmış Bosniya və Herseqovina millisinin yeganə qolunu vurdu, lakin qələbəni Argentina millisi 2–1 hesabı ilə qazandı.[36] Argentinalıların ikinci oyunu iyunun 21-də Belo Orizontidəki Mineyrao stadionunda İran millisinə qarşı oldu. The Guardian müxbiri Barni Roni İran millisini "bütün hücumçuları istedadlılardan ibarət Argentina komandasına qarşı həyəcanlı çıxış edən" komanda kimi təsvir etdi və matç 90-cı dəqiqəyə qədər qolsuz keçdi.[37] Argentina əlavə vaxtda - 90+1-ci dəqiqədə qələbə qazandı, Messi qolsuz keçən oyunda növbəti mərhələyə vəsiqəni təmin etmək üçün cərimə meydançasının kənarından küncə zərbəsini dəqiq yerinə yetirdi və beləcə Argentina millisi 1–0 hesablı qələbə qazandı.[34][38] Argentinalıların qrup mərhələsində son oyunu iyunun 25-də Porto Aleqridə Nigeriya ilə oldu. Anxel Di Mariyanın zərbəsi qapı dirəyinə dəydikdən sonra Messi 3-cü dəqiqədə Argentinanı hesabda önə keçirdi. Əhməd Musa bir dəqiqə sonra sağ ayağı ilə endirdiyi zərbəsi ilə Nigeriyanın xeyrinə hesabı bərabərləşdirdi, lakin Messi fasiləyə az qalmış daha bir qol vurdu. Musa ikinci hissənin 2-ci dəqiqəsində Emmanuel Emenike ilə paslaşmadan sonra topu qapıçı Serxio Romeronun yanından keçirərək hesabı yenidən bərabərləşdirdi, lakin Roxo bundan düz 3 dəqiqə sonra dizi ilə qol vurdu və beləcə Argentina 3–2 hesablı qələbə qazanaraq öz qrupunu birinci yerdə başa vurdu.[39]

Argentina millisinin 1/8 finaldakı rəqibi iyulun 1-də San-Pauludakı Arena Korintians stadionunda İsveçrə millisi oldu. Oyun zamanı topa daha çox Argentina millisi sahib oldu, lakin BBC Sport müxbiri Conatan Yureyko müdafiədə oynayan İsveçrə tərəfini parçalaya bilmədiklərini əsas gətirərək, argentinalıların oyununu "qeyri-inandırıcı" adlandırdı.[40] Normal vaxtda qol olmadı. Messi və Di Maria isveçrəli qapıçı Dieqo Benaqlionu keçərək əlavə vaxtın bitməsinə 2 dəqiqə qalmış şans qazansalar da, onlar bu fürsəti qola çevirə bilmədilər hesab 0–0 başa çatdı. Ehtiyat oyunçu Blerim Dzemaili dərhal sonra qapı dirəyinə dəyən zərbə ilə İsveçrənin xeyrinə hesabı bərabərləşdirməyə yaxın olsa da, Argentina millisi Di Mariyanın 118-ci dəqiqədə vurduğu qolu ilə 1–0 qalib gəldi.[40] Argentinanın 1/4 final matçı iyulun 5-də Braziliyanın Mane Qarrinça adına Braziliya Milli stadionunda Belçika millisinə qarşı oldu. 8-ci dəqiqədə Di Mariyanın ötürməsini belçikalı Yan Vertonqendən kənarlaşdırdıqdan sonra cərimə meydançasının kənarından vuran Hiquainin qolu Argentina millisinin matçda yeganə qolu oldu.[41] Argentina iyulun 9-da yarımfinalda Niderland millisi ilə qarşılaşdı. Oyunda, istər normal vaxtda, istərsə də əlavə vaxtda qol olmadı və Maknaltinin "120 yorucu dəqiqə" adlandırdığı bu matç "bir gün əvvəl Braziliya millisi ilə Almaniya millisi arasında keçirilən yarımfinal matçının möhtəşəm şoku ilə tamamilə ziddiyyət təşkil edən dəqiqələr" kimi keçdi.[42] Niderlandlı Ron Vlaar ilk penaltini uğursuz yerinə yetirdi, sağa vurulan zərbəni Romero dəf etdi. Sonrakı üç zərbə, Messi, Aryen Robben və Esekyel Qaray tərəfindən vuruldu, Romero Uesli Sneyderin penalti zərbəsini saxlamaq üçün sağa doğru tullanaraq daha bir seyv etdi. Serxio Aqüero, Dirk Kuyt və Maksi Rodriges penaltiləri vurdurdan sonra Argentina penaltilər seriyasında 4–2 hesablı qələbə qazanaraq finala vəsiqə qazandı[43] Argentina mətbuatı Romeronun iki xilasetməsini "Tanrının əlləri" adlandırdı ki, bu da Dieqo Maradonanın 1986-cı ildə vurduğu "Tanrının əli" qoluna istinad edirdi[44]. Argentina millisi öz tarixində beşinci dəfə finala yüksəldi ki, bu da 1990-cı ildən bəri bir ilk idi.

Matç

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Matç öncəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Angela Merkel and Cristina Fernández de Kirchner pictured shaking hands
Finalda Almaniya kansleri Angela Merkel (solda) finalda iştirak etmiş, Argentina prezidenti Kristina Fernandez de Kirçner (sağda) isə, nəvəsinin ad gününə və farinqo-laringit xəstəliyinə görə iştirak edə bilməmişdir.

Finalın baş hakimi italiyalı Nikola Ritsoli, köməkçi hakimlər onun italiyalı həmkarları Renato Faverani və Andrea Stefani, dördüncü və beşinci hakimlər isə ekvadorlu Karlos Vera və Kristian Leskano oldular.[45] 2014-cü il Dünya Kubokunun əvvəlində Ritsoli qrup mərhələsində İspaniya-Niderland, Nigeriya-Argentina oyunlarını və Argentina-Belçika 1/4 final oyununu idarə etmişdi. O, əvvəllər 2010-cu il UEFA Avropa Liqasının finalını və 2013-cü il UEFA Çempionlar Liqasının finalını idarə etmişdi. O, həmçinin 2011 FİFA Klublararası Dünya Çempionatı, UEFA Avro 2012 və 2013 FIFA U-20 Dünya Çempionatındakı hakimlərdən biri olmuşdu. Ritsoli bu finalı idarə etməklə 1978-ci ildə Serxio Qonella və 2002-ci ildə Pyerluici Kollinadan sonra dünya çempionatının finalını idarə edən üçüncü italiyalı hakim oldu.[45]

Finala təxminən bir saat qırx dəqiqə qalmış dünya çempionatının bağlanış mərasimi baş tutdu.[46] İki pərdəlik bir performans təxminən 20 dəqiqə davam etdi. Birinci səhnədə 22 samba rəqqası və bir sıra digər ifaçılar iştirak edirdilər, rəqqaslardan 32-si iştirakçı komandaların hər birinin rənglərində bəzədilmiş paltar geyinmişdi. İkinci pərdədə kolumbiyalı müğənni Şakiranın başçılıq etdiyi musiqili çıxışlar oldu, o cümlədən müğənnilər Karlinyos Braun, Vayklef Jan, Aleksandra Payres və İveti Sanqalu, hablə gitaraçı Karlos Santana burada iştirak etdi.[47][48] Braziliyalı supermodel Jizel Bündhen və 2010-cu ildə İspaniyanın qalib komandasının üzvü Karles Puyol FIFA Dünya Kubokunu təqdim etdilər.[49]

Finalda Braziliya prezidenti Dilma Russeff, növbəti dünya çempionatına ev sahibliyi edəcək Rusiyanın prezidenti Vladimir Putin[50] və əvvəlki ev sahibi Cənubi Afrika Respublikasının prezidenti Ceykob Zuma birlikdə iştirak etdi.[51] Finalçıları təmsil edən Almaniya prezidenti Yoahim Qauk və kansler Angela Merkel matçda iştirak etsələr də[52], Argentina prezidenti Kristina Fernandes de Kirşner həm nəvəsinin doğum günü, səbəbindən həm də farinqo-laringit xəstəliyinə görə matçda iştirak edə bilmədi.[53] Digər dünya liderləri arasında Macarıstandan Viktor Orban, Qabondan Əli Bonqo Ondimba və Antiqua və Barbudadan Qaston Braun da var idi.[54] Finala Rihanna, Daniel Kreyq, Mik Caqqer, Eşton Katçer, Devid Bekhem, Tom Bredi, Olivye Dakurt, Lebron Ceyms və Kristian Vyeri də daxil olmaqla matça bir neçə məşhur insanlar və idmançılar qatıldı.[54] Fabio Cannavaro, Lotar Matteus, Daniel Passarella, Marko Materatsi və Pele kimi keçmiş Dünya Kubokunun qalibləri də finalda iştirak etdilər.[54][55][56][57] Oyundakı braziliyalı tamaşaçılar, komandalarının yarımfinaldakı ağır məğlubiyyətinə baxmayaraq, tarixi Argentina-Braziliya futbol rəqabəti səbəbindən almanlara böyük dəstək verdilər.[58][59][60]

Xedira matçdan əvvəl isinmə zamanı baldırından zədə aldığı üçün Almaniya öz heyətində dəyişiklik etmək məcburiyyətində qaldı, onu Kristof Kramer əvəz etdi.[61] Almaniya millisi yarımfinalda Braziliya üzərində qələbə ilə başladığı matçdan fərqli olaraq oyuna başladı .[62][63] Argentina millisi isə, yarımfinalda Niderland ilə oynadığı eyni heyət ilə başladı.[42]

Birinci hissə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Komandalar bir-birini salamlayırlar.

Almaniya millisi matçı yerli vaxtla günorta saat 4-də (7 pm UTC), 65% rütubətli, 23 °C (73 °F) temperaturda, 74738 nəfərlik tamaşaçı və 1,013 milyard təxmin edilən qlobal televiziya auditoriyası qarşısında başladı.[64][65][66] Stadiondan 6,5 kilometr aralıda[c] yerləşən Santos Dyumon hava limanında hava şəraiti oyunun başlanğıcında əlverişli olaraq qeydə alındı, günortadan sonra dəyişkən buludlu oldu.[69] Almaniya millisi oyunun 3-cü dəqiqəsində Roxonun Müllerə qarşı Argentinanın qapısından 25 yard (23 m) məsafədə kobudluq etməsinə görə almanlar cərimə zərbəsi qazandı. Cərimə zərbəsi yerinə yetirilərkən top qapı dirəyinə dəydi və Argentina geri dönüşdən əks hücuma keçdi. Pablo Zabaleta cərimə meydançasının kənarında Hiquainin ötürmə etməsindən əvvəl sağ cinahdan aşağıya doğru qaçdı. O, yaxın küncdən zərbə endirsə də, top Noyerin qapısının sol dirəyindən yan keçdi. 9-cu dəqiqədə Messi Argentinanın sağ cinahında Hummelsi qabaqlayaraq cərimə meydançasına qaçdı. O, Esekyel Lavetseyə ötürmə etməyə çalışdı, lakin Şvaynştayger ona çatdı və təhlükəni aradan qaldırdı.[70]

View from behind the goal of Messi with the ball, while two German defenders chase him and the goalkeeper stands guard
Doqquzuncu dəqiqədə Lionel Messi topla cərimə meydançasına doğru qaçır.

Almaniya millisi daha çox topa sahib idi, lakin 20-ci dəqiqədə Almaniyanın müdafiə xətası Argentina üçün CBS Sports müxbiri Cerri Hinnenin indiyə qədər "hər iki tərəf üçün ən yaxşı fürsət" adlandırdığı bir vəziyyətin yaranmasına gətirib çıxardı. Belə ki, Kroos baş zərbəsini səhv yerinə yetirdi və nəticədə Hiquain Noyerlə təkbətək qaldı, lakin sonuncunun cərimə meydançasının kənarından endirdiyi zərbə qapıdan aralı keçdi.[71] 23-cü dəqiqədə Filipp Lamın ötürməsindən sonra Kloze qol vurmaq şansı əldə etdi, lakin Zabaleta ona imkan vermədi.

30-cu dəqiqədə Lavetsi sağ cinahda Argentinanın meydanına yer tapdı və cərimə meydançasına keçdi. Hiquain topu ələ keçirdi və onu Noyerin yanından keçirərək qapıya doğru göndərdi.[72] Hiquain bir neçə saniyə sonra qolu vursa da, ofsayd vəziyyətində olduğu üçün qol qeydə alınmadı.[65] Almaniya 14-cü dəqiqədə aldığı kəllə-beyin travması səbəbindənKrameri oyundan çıxararaq əvəzləmə etdi.[73] Onu Şürrle əvəz etdi.[65] Hövedes 33-cü dəqiqədə Zabaletanın baldırına zərbə ilə toxunduğu üçün sarı vərəqə aldı, Messi 20 yard (18 m) məsafədə Almaniyanın qapısına doğru Şvaynştayger tərəfindən bloklanan zərbə yerinə yetirdi. Bir dəqiqə sonra Almaniya millisi Şürrleyə ötürmə edən Müllerin vasitəsilə sol cinahdan hücuma keçdi. Qapının yuxarı sol tərəfinə zərbə endirdi, lakin Romero Özilin görmə xəttini kəsməsinə baxmayaraq,[72] onu xilas etmək üçün özünün tam şəkildə topun üzərinə atdı.[65] Daha sonra Messi yeni bir fürsət tapdı, topla Almaniyanın cərimə meydançasına qaçdı və topu qapıya doğru qovdu. Jerom Boatenq Argentinanın qapı xəttini təmizləyərək onun önə doğru keçməsinə mane oldu.[72] Fasiləyə az qalmış Hövedes cərimə meydançasında Krosun künc zərbəsi aldı, UEFA müxbirləri bunu "birinci hissənin ən yaxşı şansı" adlandırdılar, lakin onun başla zərbəsi qapı dirəyinə dəydi və fasiləyə kimi hesab 0–0 qaldı.[74]

İkinci hissə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
View of Klose with the ball having just been kicked, with two Argentine defenders having contested the ball, while goalkeeper Romero awaits and another German player looks on
Matçın ikinci hissəsində Miroslav Kloze qapıya doğru qüvvətli zərbə endirir.

Argentina millisi ikinci hissəyə Lavetsinin yerinə Aqüero ilə başladı. Hiquain sağ cinahdan aşağı qaçdıqdan sonra hissənin ilk dəqiqəsində zərbə vurdu, lakin top Noyerin qapısından aralı keçdi. Bundan sonra Messi bir dəqiqə sonra qapıçı ilə təkbətək olarkən qol vurmaq imkanı qazandı, lakin onun qapıya alçaqdan endirdiyi zərbəsi də yan keçdi. Argentina millisi hissənin ilk 10 dəqiqəsində Almaniyadan daha çox topa sahib oldu və 50-ci dəqiqədə Hiquain cərimə meydançasında topu qəbul etdikdə daha bir şans əldə etdi, lakin tezliklə topu itirdi. İkinci hissədə Almaniya millisinin qapıya doğru ilk zərbəsini 59-cu dəqiqədə Kloze vurdu, lakin onun zərbəsi qüvvətli olmadı və qapıçı Romero tərəfindən tutuldu. Argentina dörd dəqiqə sonra Martin Demiçelisin baş zərbəsi ilə qol vurmaq imkanı qazandı, lakin Kloze müdaxilə etdi. Az sonra Xavier Maskerano topu itirdikdən sonra Klozeni yıxdı və sarı vərəqə aldı. Onun komanda yoldaşı Aqüero da bir dəqiqə sonra Şvaynştaygerə qarşı kobud oyununa görə cəzalandırıldı. İkinci hissənin ortasında The Guardian müxbiri Skott Murrey şərh etdi ki, birinci hissə "qolsuz və parlaq" keçib, lakin ikinci hissə ' qolsuz və …o qədər də çox yaxşı olmadı", baxmayaraq ki, o, açıq oyun getdiyini qeyd etdi.[72]

Almaniya millisinin 71-ci dəqiqədə şansı var idi, Müller, Şürrle və Özil, Murreyin "tiki-taka" kimi şərh etdiyi vəziyyətdə yığmaya qarışdılar, lakin Müller sonda cərimə meydançasına çatanda yalnız Romero ilə üz-üzə qaldı, lakin topa nəzarət edə bilmədi. Messi 75-ci dəqiqədə Almaniyanın cərimə meydançasının kənarından keçərək qapının yuxarı sol küncünə zərbə endirdi, lakin hədəfi qaçırdı. Lamın ötürməsindən sonra Argentinanın qapı dirəyinə yaxın mübahisədən sonra Almaniya matçın sonuna 10 dəqiqə qalmış penalti üçün müraciət etdi, lakin hakim Argentinaya cərimə zərbəsi təyin etdi.[72] Daha sonra Özilin ötürməsindən sonra Kros Almaniya üçün daha bir şans qazandı, lakin o, yenə hədəfi qaçırdı.[65] Son 5 dəqiqədə hər iki tərəf əvəzləmələr etdi — Argentina millisində Entso Peresi Fernando Qaqo əvəz etdi, Almaniyada isə Klozenin yerinə Götze meydana çıxdı.[72] Bu, Klozenin Almaniya millisində son çıxışı oldu və o 2021 (2021) tarixinə olan məlumata əsasən, Dünya Kuboku tarixində istənilən bir ölkə üçün ən çox qol vuran oyunçu oldu.[75][76] Final 90 dəqiqədən sonra qolsuz qaldı və əlavə vaxt oynanıldı.[65]

Əlavə vaxt

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Close-up view from the left of Götze hitting the ball, with the Argentine goalkeeper visible, partly obscured by defender Demichelis
Əlavə vaxtda Mario Götze qələbə qolunu vurur.

Əlavə vaxtın ilk hissəsinin əvvəlində Şürrle Götzedən qapı önünə ötürmə aldı, lakin onun yaxın məsafədən zərbəsinin qarşısı Romero tərəfindən alındı.[72] Bunun ardınca Messi və Aqüero Almaniyanın qapısına doğru irəlilədi, lakin Boatenq təhlükəni qabaqlayaraq onu aradan qaldıra bildi. Beş dəqiqə sonra Almaniyanın cərimə meydançasında Hummels tərəfindən edilən səhv nəticəsində Rodriqo Palasionun Noyer üzərindən zərbəsi bir qədər qapıdan aralı keçdi.[77] Əlavə vaxtın ilk yarısında Murrey Argentinanın bir çox oyunçusunun "artıq penaltilər haqqında düşünə biləcəyini" söylədi.[72] The Daily Telegraph müxbiri Alan Tyers qeyd etdi ki, Messi "biletlərin qiymətinə tam uyğun görünmür" və fasilədən bəri yaxşı oynamır.[77] Əlavə vaxtın ikinci yarısında Almaniya millisi 113-cü dəqiqədə Götzenin qol vurması ilə nəhayət hesabı açdı. Şürrle cərimə meydançasına keçməzdən əvvəl soldakı iki müdafiəçinin yanından keçdi, burada Götze sinəsi ilə topu ələ keçirdi və daha sonra sol ayağı ilə toru silkələdi.[78]

Final fiti səsləndikdən sonra

Müller iki müdafiəçinin yanından keçərək qısa müddət sonra Almaniyanın üstünlüyünü ikiyə çatdırmağa çox yaxın oldu, lakin onun zərbəsi tordan yan keçdi. Əlavə vaxtın sonunda Messi qol vuran məsafədə cərimə zərbəsindən hesabı bərabərləşdirmək imkanı əldə etdi, lakin onun cəhdi dirəyin üstündən keçdi.[79] Bundan sonra, Almaniyanın 1–0 hesablı qələbəsini təsdiqləyən final fiti çalındı və matç başa çatdı.[72]

Təfərrüatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Almaniya  1–0 (əlavə vaxtda)  Argentina
Götze
A mostly white football shirt, shorts and socks, with a red V shape near the top of the shirt and red stripes at the top of the socks
Almaniya
A football shirt featuring dark blue in the top portion and lighter blue stripes at the bottom, with blue shorts and blue socks with black and yellow stripes at the top
Argentina
GK 1 Manuel Noyer
RB 16 Filipp Lam (c)
CB 20 Jerom Boatenq
CB 5 Mats Hummels
LB 4 Benedikt Hövedes Booked in the 34-cü minute 34'
RM 23 Kristof Kramer 32-ci dəqiqədə əvəz olunub 32'
CM 7 Bastian Şvaynştayger Booked in the 29-cu minute 29'
LM 18 Toni Kroos
RF 13 Tomas Müller
CF 11 Miroslav Kloze 88-ci dəqiqədə əvəz olunub 88'
LF 8 Məsud Özil 120-ci dəqiqədə əvəz olunub 120'
Əvəzetmələr
FW 9 Andre Şürrle 32-ci dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 32'
MF 19 Mario Götze 88-ci dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 88'
DF 17 Per Mertezaker 120-ci dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 120'
Baş məşqçi:
Yoahim Löv
Diagram of a football field showing German players in a 4–3–3 formation in the lower half and Argentine players in a 4-2-3-1 formation in the upper half
GK 1 Serxio Romero
RB 4 Pablo Zabaleta
CB 15 Martin Demiçelis
CB 2 Esekyel Qaray
LB 16 Markos Roxo
CM 14 Xavier Maskerano Booked in the 64-cü minute 64'
CM 6 Lukas Bilya
RW 8 Enso Peres 86-cı dəqiqədə əvəz olunub 86'
AM 10 Lionel Messi (c)
LW 22 Esekyel Lavesi 45-ci dəqiqədə əvəz olunub 45'
CF 9 Qonsalo Hiquaín 78-ci dəqiqədə əvəz olunub 78'
Əvəzetmələr:
FW 20 Serxio Aqüero Booked in the 65-ci minute 65' 45-ci dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 45'
FW 18 Rodriqo Palasio 78-ci dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 78'
MF 5 Fernando Qaqo 86-cı dəqiqədə əvəzetmədən daxil olub 86'
Baş məşqçi:
Alexandro Sabella
Matçın adamı:Mario Götze (Almaniya)

Köməkçi hakimlər :Renato Faverani (İtaliya)Andrea Stefani (İtaliya)Dördüncü hakim: Karlos Vera (Ekvador)Beşinci hakim:Kristian Leskano (Ekvador)

Matç qaydaları:
  • Matç 90 dəqiqədir.
  • Lazım gələrsə, 30 dəqiqə əlavə vaxt veriləcək.
  • Hələ də bərabərlik varsa, penaltilər seriyası keçirilməlidir.
  • On iki uyğun əvəzedici var.
  • Maksimum üç əvəzetmə mümkündür.
Statistika
Ümumi[80] Almaniya Argentina
Vurulan qollar 1 0
Toplam zərbələr 10 10
Qapı çərçivəsinə doğru zərbələr 7 2
Topa sahiblik 60% 40%
Künc zərbələri 5 3
Follar 20 16
Ofsaydlar 3 2
Seyvlər 2 6
Sarı vərəqələr 2 2
Qırmızı vərəqələr 0 0

Matç sonrası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
View of the celebrating German team on a podium behind a glass screen, Lahm holding the trophy aloft, while spectators with cameras stand behind
Almaniya millisinin kapitanı Filipp Lam FİFA Dünya Kubokunu başı üzərinə qaldırır.

Almaniya millisinin qələbəsi bir Avropa komandasının Amerika qitəsində ilk Dünya Kubokunda qalib gəlməsi, həmçinin İtaliya və İspaniyanın 2006 və 2010-cu illərdəki qələbələrindən sonra ardıcıl üçüncü Avropa millisinin zəfəri oldu.[81] Braziliya prezidenti Rusef tribunada keçirilən mükafatlandırma mərasimində Almaniya millisinin kapitanı Filipp Lama kuboku təqdim etdi.[82][83] Kubokun təhvil verilməsi zamanı onunla yanaşı FİFA prezidenti Yozef Blatter də var idi.[84][85] Lam kuboku qaldırarkən, turnirin rəsmi mahnısı olan " We Are One (Ole Ola) " mahnısını səsləndirildi.[86] Qolun sahibi Götze normal vaxtın yalnız son iki dəqiqəsini və əlavə vaxtın otuz dəqiqəsini oynamasına baxmayaraq, final matçının rəsmi adamı seçildi. Messi turnirin ən yaxşı oyunçusu hesab edildiyi üçün FİFA-nın mükafatı olan Qızıl top ilə, Noyer isə ən yaxşı qapıçı kimi Qızıl əlcək ilə mükafatlandırıldı.[87]

Almaniya millisi çempionluğu qeyd edir.

Almaniya millisinin baş məşqçisi Yoahim Löv, komandasının qələbəsini sələfi Yurgen Klinsmanın rəhbərliyi altında on il əvvəl başlayan layihənin kulminasiya nöqtəsi adlandırdı. Oyundan sonra danışan Löv dedi: "Biz bu son addımı əvvəllər atmamışdıq, amma çempionlar nə edəcəklərini edirlər. Bu komanda inanılmaz bir ruh nümayiş etdirdi."[88] Onun argentinalı həmkarı Alexandro Sabella oyunçularını tərifləyərək onları "döyüşçülər" kimi təsvir etdi və onların məğlubiyyətə görə üzgün olduqlarını bildirdi. O, komandasının daha yaxşı şanslara sahib olduğunu söylədi, "lakin biz onları götürmədik və penaltiləri vurmaq üçün cəmi beş dəqiqəyə qədər dayanmalı olduq. Ağrı böyükdür."[88] Götze, turnirin çox hissəsində oynamaq imkanı olmadığı üçün qələbə qolunu vura biləcəyinə dair inamsızlıq hissini ifadə etdi. O, dedi: "Sən qolu vurursan və həqiqətən nə baş verdiyini bilmirsən. Bu, mənim üçün sadəcə bir turnir və ya il olmadı, ailəmə və həmişə mənə inanan sevgilimə çox şey borcluyam. Ancaq burada bir yuxu əsl həqiqətə çevrildi."[88]

Alman mətbuatı millini turnirdəki ümumi çıxışına görə tərifləyərək, komandanın on il əvvəlki zəif forması ilə ziddiyyət təşkil etdiyini bildirdi. Der Spiegel-də Kristian Gödeke yazır: "İndi Almaniya dünya çempionudur və alman futbolu demək olar ki, bütün dünyada tanınır. Bu, fəzilət və sehrin, sevinc səslərinin mükəmməl qarışığıdır."[89] "Süddeutsche Zeitung " qəzetinin yazarları final qolunu turnirə "uyğun zərbə" kimi səciyyələndirərək, qeyd etdilər ki, "1990-cı ildə Andreas Bremenin 1:0 hesablı qələbə üçün vurduğu penalti Romada olduğu kimi argentinalılar arasında FİFA-ya qarşı mübahisəli sui-qəsd nəzəriyyələri mübahisələr yaratmayacaq".[89] Argentinada mətbuat narazı idi, lakin eyni zamanda komandanın nailiyyəti ilə qürur duyduqlarını bildirdi[90], bir çox qəzetlər Messinin matçdan sonra təkbaşına və ya komanda yoldaşları ilə birlikdə şəklinin birinci səhifəsində yer aldı. Clarín qəzeti komandanın əldən verdiyi şanslardan və onların penalti şikayətindən təəssüfləndi.[90] La Nacional qəzetində Esekyel Fernandez Moores Almaniyanı layiqli qalib hesab etdi və hakimin Hiquainin penalti qərarını rədd etməsində haqlı olduğunu hesab etdi. Ev sahibi ölkənin Argentina ilə rəqabəti oyundan sonra Braziliya mətbuatında yer almağa davam etdi, Lance! idman qəzeti Argentina millisinin turnir boyu Braziliya millisinə lağ etməsinə cavab olaraq "Mənə indi özünü necə hiss etdiyini söylə" başlığı altında məqalə yazdı. Televiziya şousunda çıxış edən Maradona buna Argentinanın bir qolluq məğlubiyyətini Braziliyanın 7–1 hesablı uduzması ilə müqayisə etməklə cavab verdi.[91] Chengdu Economic Daily qəzetinin çinli fotoqrafı Bao Tailianq tərəfindən çəkilən, məğlubiyyətdən sonra Dünya Kubokuna baxan Messini əks etdirən fotoşəkil 2015-ci ildə World Press Photo müsabiqəsində Tək İdman Mükafatını qazandı.[92]

Almaniya millisinin növbəti böyük turniri UEFA Avro 2016 oldu və bu turnirdə yarımfinala kimi yüksəldi, orada Fransaya 2–0 hesabı ilə məğlub oldu.[93] Sonrakı 2018-ci ildə Rusiyada keçirilən Dünya Çempionatında Almaniya millisi qrup mərhələsindən çıxa bilmədi, İsveç, Meksika və Cənubi Koreya millilərindən sonra qrup sonuncusu oldu. Almaniya millisi turnirdə İsveç üzərində yalnız bir qələbə qazandı və Meksikaya, Cənubi Koreyaya məğlub olaraq, pley-off mərhələsinə çata bilməyən ardıcıl üçüncü dünya çempionu oldu.[94] Argentina millisinin növbəti böyük turniri 2015-ci ildə Amerika Kuboku oldu, burada finala yüksəldilər, lakin penaltilər seriyasında Çiliyə məğlub oldular.[95] DÇ-2018-də isə, Argentina millisi Fransaya 1/8 finalda məğlub olmamışdan əvvəl Xorvatiyadan sonra qrupda ikinci yerdə qərarlaşmışdılar.[96]

Qeydlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Ginnesin Rekordlar Kitabı oyunun rəsmi izdihamının 173.850 olduğunu bildirir, lakin nəzərə alın ki, qeydə alınmayan qeyri-qanuni iştirakçılar da daxil olmaqla, bu rəqəm 210.000 nəfərə qədər ola bilər.[10]
  2. ↑ Almaniyanın birləşməsi 1990-cı ilin 3 oktyabrında, Qərbi Almaniyanın 1990-cı il Dünya Kubokunda qələbəsindən bir neçə ay sonra baş vermişdi.[33]
  3. ↑ Google Maps məsafə kalkulyatoru ilə ölçülən məsafə, Rio de Janeyro Hava Limanı RJ Santos Dumont və Marakana arasında 22°54′47″ c. e. 43°10′01″ q. u.HGYO koordinatları, 22°54′43″ c. e. 43°13′55″ q. u.HGYO.[67][68]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Tikkanen, Amy; Augustyn, Adam; Levy, Michael; Ray, Michael; Luebering, J. E.; Lotha, Gloria; Young, Grace; Shepherd, Melinda C.; Sinha, Surabhi; Rodriguez, Emily. World Cup: History & Winners // Encyclopædia Britannica. 19 August 2021. 28 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2021.
  2. ↑ "1986 FIFA World Cup Match Report: Argentina – Germany FR". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 9 November 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 November 2017.
  3. ↑ "1990 FIFA World Cup Match Report: Germany FR – Argentina". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 27 December 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 November 2017.
  4. ↑ "Germany national football team: record v Argentina". 11v11.com. AFS Enterprises. 29 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2021.
  5. ↑ Stokkermans. "World Cup 2006". RSSSF. 5 July 2018. 17 August 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2021.
  6. ↑ Stokkermans. "World Cup 2010". RSSSF. 5 July 2018. 7 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2021.
  7. ↑ "Germany 1 Argentina 3". Goal. 15 August 2012. 26 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 July 2014.
  8. ↑ Trusdell, Brian. Pelé : Soccer Star & Ambassador. ABDO Publishing Company. 2014. səh. 29. ISBN 978-1-629-68148-1. 23 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  9. ↑ "Maracana to host final". Sky Sports. 29 July 2011. 10 March 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  10. ↑ Janela, Mike. "World Cup Rewind: Largest attendance at a match in the 1950 Brazil final". Guinness World Records. 12 June 2018. 27 April 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  11. ↑ Brown. "Fans back in stadiums: The post-war football fandom boom in the late 1940s suggests the game will recover from the COVID-19 pandemic". FourFourTwo. 3 September 2021. 7 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  12. ↑ Sanderson. "Brazil v Argentina is a final that could redeem a disappointing Copa América". The Guardian. 9 July 2021. 21 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  13. ↑ "Maracana to host 2016 Men's and Women's Olympic Football finals". ESPN. 11 November 2015. 23 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  14. ↑ "In pictures: Maracana stadium reopens". BBC News. 28 April 2013. 24 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  15. ↑ "Maracanã fica mais moderno sem abrir mão de sua história". O Estado de S. Paulo (portuqal). 22 September 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2012.
  16. ↑ 1 2 "Adidas Brazuca Final Rio unveiled". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 29 May 2014. 1 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  17. ↑ "World Cup Ball – What Ball Will Be Used At The 2018 World Cup?". World Soccer. 13 July 2018. 21 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 September 2021.
  18. ↑ "Guide to World Cup Group G". BBC Sport. 7 June 2014. 12 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  19. ↑ "Germany – Portugal live". Eurosport. 16 June 2014. 18 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  20. ↑ 1 2 Ornstein. "Germany 4–0 Portugal". BBC Sport. 16 June 2014. 5 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  21. ↑ Wilson. "Germany 4–0 Portugal". The Guardian. 16 June 2014. 12 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  22. ↑ 1 2 3 Smith. "World Cup: Germany 2–2 Ghana". BBC Sport. 21 June 2014. 12 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  23. ↑ "World Cup: Germany 2–2 Ghana; Klose equals record". The Scotsman. 21 June 2014. 12 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  24. ↑ Parker. "USA v Germany: World Cup 2014 – as it happened". The Guardian. 26 June 2014. 12 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  25. ↑ Smith. "USA 0–1 Germany". BBC Sport. 26 June 2014. 18 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2021.
  26. ↑ 1 2 Hytner. "Germany 2–1 Algeria". The Guardian. 30 June 2014. 26 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  27. ↑ 1 2 Ornstein. "Germany 2–1 Algeria". BBC Sport. 30 June 2014. 12 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  28. ↑ Ornstein. "France 0–1 Germany". BBC Sport. 4 July 2014. 23 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  29. ↑ McNulty. "I was there – Brazil 1–7 Germany". BBC Sport. 28 December 2019. 13 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  30. ↑ Glendenning. "Brazil 1–7 Germany: World Cup 2014 semi-final – as it happened". The Guardian. 8 July 2014. 26 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  31. ↑ McNulty. "Brazil 1–7 Germany". BBC Sport. 8 July 2014. 12 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  32. ↑ Burnton. "World Cup stunning moments: Germany humiliate Brazil 7–1". The Guardian. 23 May 2018. 13 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  33. ↑ Nelsson, Richard. "German reunification: together into the great unknown – archive, October 1990". The Guardian. 5 October 2018. 13 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 September 2021.
  34. ↑ 1 2 Swinburne. "World Cup 2014: How can Argentina, Nigeria, Iran and". The Independent. 24 June 2014. 13 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  35. ↑ Byrnes. "A Brief History of Brazil's Most Treasured World Cup Stadium". Bloomberg News. 16 June 2014. 13 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  36. ↑ 1 2 Sanghera. "World Cup: Argentina 2–1 Bosnia-Hercegovina". BBC Sport. 15 June 2014. 13 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  37. ↑ Ronay. "Argentina 1–0 Iran". The Guardian. 21 June 2014. 10 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  38. ↑ Gittings. "World Cup: Lionel Messi magic denies Iran a share of the spoils". CNN. 21 June 2014. 2 March 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  39. ↑ Chowdhury. "Nigeria 2–3 Argentina". BBC Sport. 25 June 2014. 27 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  40. ↑ 1 2 Jurejko. "Argentina 1–0 Switzerland (aet)". BBC Sport. 1 July 2014. 1 January 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2021.
  41. ↑ Fifield. "Argentina 1–0 Belgium". The Guardian. 5 July 2014. 14 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2021.
  42. ↑ 1 2 McNulty. "Netherlands 0–0 Argentina (2–4 on pens)". BBC Sport. 9 July 2014. 14 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2021.
  43. ↑ Murray. "Holland v Argentina: World Cup 2014 semi-final – as it happened!". The Guardian. 9 July 2014. 14 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2021.
  44. ↑ "Netherlands 0 Argentina 0 World Cup 2014: 'Sergio Romero's Hands of". The Independent. 10 July 2014. 14 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2021.
  45. ↑ 1 2 "Nicola Rizzoli to referee Final". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 11 July 2014. 4 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 November 2017.
  46. ↑ "Closing ceremony to celebrate Brazil 2014 in style". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 12 July 2014. 12 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2014.
  47. ↑ "Shakira, Santana Electrify World Cup 2014 Closing Ceremony". NDTV. 13 July 2014. 14 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2014.
  48. ↑ "Shakira headlines fairly normal World Cup closing ceremony". Canadian Broadcasting Corporation. 13 July 2014. 20 November 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2014.
  49. ↑ "Puyol, Gisele to unveil Trophy before the Final". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 9 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2014.
  50. ↑ "Vladimir Putin to attend World Cup final in Brazil". The Voice of Russia. 20 September 2013. 6 August 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2014.
  51. ↑ "Zuma to watch World Cup final". The Citizen. 13 July 2014. 15 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2014.
  52. ↑ Camargo. "Germany chancellor and president to watch final at Maracanã". Brazil Communication Company. 25 January 2014. 14 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2014.
  53. ↑ Payne, Marissa. "Argentina's president isn't attending the World Cup final because of grandson's birthday". The Washington Post. 13 July 2014. 14 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  54. ↑ 1 2 3 Gibson. "World Cup final guest list has bizarre and random look". The Guardian. 13 July 2014. 16 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  55. ↑ Maese, Rick; Phillips, Dom. "2014 World Cup draws to a close in conflicted Brazil". The Washington Post. 13 July 2014. 13 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2014.
  56. ↑ "World Cup 2014: Best selfies". The Daily Telegraph. 14 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 July 2014.
  57. ↑ "Former internationals Lothar Matthaeus, Fabio Cannavaro and Daniel Passarella take a selfie the WC 2014 Final match". Veooz. 26 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 July 2014.
  58. ↑ Young. "Brazil falls short, but its World Cup provides unforgettable theater". Sports Illustrated. 13 July 2014. 12 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2017.
  59. ↑ Brunner. "Argentina's World Cup final loss to Germany gives Brazil something to cheer about". Yahoo. 13 July 2014. 13 August 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2017.
  60. ↑ "Brazilians Go Back to Real Life". The New York Times. 13 July 2014. 25 August 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2017.
  61. ↑ "Germany replacement Kramer lasts half an hour". Eurosport. 13 July 2014. 23 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  62. ↑ McNulty. "Brazil 1–7 Germany". BBC Sport. 8 July 2014. 12 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2021.
  63. ↑ McNulty. "Germany 1–0 Argentina (aet)". BBC Sport. 13 July 2014. 21 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 September 2021.
  64. ↑ "Tactical line-up – Germany–Argentina" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 13 July 2014. 24 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  65. ↑ 1 2 3 4 5 6 McNulty. "Germany 1–0 Argentina (aet)". BBC Sport. 13 July 2014. 21 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 September 2021.
  66. ↑ "2014 FIFA World Cup™ reached 3.2 billion viewers, one billion watched final". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 22 December 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 November 2017.
  67. ↑ Google. Rio de Janeiro Airport RJ Santos Dumont (Xəritə) // Google Maps. Google. 2 October 2021. İstifadə tarixi: 2 October 2021.
  68. ↑ Google. Maracanã (Xəritə) // Google Maps. Google. 2 October 2021. İstifadə tarixi: 2 October 2021.
  69. ↑ "Rio de Janeiro, Brazil Weather History – Jul 13, 2014". The Weather Company. 2 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 October 2021.
  70. ↑ Murray. "World Cup final 2014: Germany v Argentina – as it happened". The Guardian. 13 July 2014. 10 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 September 2021.
  71. ↑ Hinnen. "Look: Higuain misses golden opportunity to give Argentina a lead". CBS Sports. 13 July 2014. 20 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 September 2021.
  72. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Murray. "World Cup final 2014: Germany v Argentina – as it happened". The Guardian. 13 July 2014. 10 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 September 2021.
  73. ↑ "Germany's Christoph Kramer asked referee: 'Is this the final?'". The Guardian. 17 July 2014. 10 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2021.
  74. ↑ "Götze goal wins Germany the World Cup". UEFA. 13 July 2014. 20 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2021.
  75. ↑ "Miroslav Klose". 11v11.com. AFS Enterprises. 3 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2021.
  76. ↑ "A tribute to Gerd Muller". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 15 August 2021. 20 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2021.
  77. ↑ 1 2 Tyers. "World Cup final 2014, Germany vs Argentina: as it happened". The Daily Telegraph. 13 July 2014. 28 June 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  78. ↑ Taylor. "Germany beat Argentina to win World Cup final with late Mario Götze goal". The Guardian. 13 July 2014. 9 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  79. ↑ "Messi's World Cup ends on a bitter note". CBS. 13 July 2014. 18 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 July 2014.
  80. ↑ "Match report – Germany 1–0 Argentina" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 13 July 2014. 14 July 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 July 2014.
  81. ↑ "2014 World Cup Brazil". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 27 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.
  82. ↑ "Dilma Rousseff Confirms She Will Hand the Trophy to the World Cup Winner and Says Boos "Are Part of the Job"". Folha de S.Paulo. 16 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2014.
  83. ↑ "Brazil defeated pessimistic predictions for the World Cup – Rousseff". Reuters. 15 July 2014. 8 August 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2018.
  84. ↑ "Philipp Lahm of Germany is presented with the World Cup trophy by Brazilian President Dilma Rousseff and FIFA President Joseph S. Blatter". Getty Images. 15 July 2014. 18 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2018.
  85. ↑ "Philipp Lahm of Germany is presented with the World Cup trophy by Brazilian President Dilma Rousseff and FIFA President Joseph S. Blatter". Getty Images. 15 July 2014. 18 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2018.
  86. ↑ 2014 World Cup Final Germany Lifts the Trophy v Argentina July 13, 2014 Live (YouTube video). 8 August 2015. 8 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 December 2022.
  87. ↑ "Awards". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 17 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.
  88. ↑ 1 2 3 Fifield. "Joachim Löw: I told Mario Götze to 'show you are better than Messi'". The Guardian. 14 July 2014. 8 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.
  89. ↑ 1 2 Oltermann. "World Cup final press reaction: Germany's win a 'fitting punchline'". The Guardian. 14 July 2014. 3 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 October 2021.
  90. ↑ 1 2 Corporán. "Te Enteraste". El Nacional (ispan). 14 July 2014. 3 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 October 2021.
  91. ↑ Hennigan, Tom. "Brazil revels in Argentina's World Cup final misfortune". The Irish Times. 15 July 2014. 8 December 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 October 2021. Higuaín
  92. ↑ "World Cup final photo of Lionel Messi eyeing trophy wins prize". ESPN. 12 February 2015. 3 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 October 2021.
  93. ↑ Stokkermans. "European Championship 2016". RSSSF. 15 October 2020. 12 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 October 2021.
  94. ↑ Rutzler. "Germany struck by the curse of the World Cup winner". i. 27 June 2018. 24 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.
  95. ↑ Stokkermans. "Copa América 2015". RSSSF. 16 June 2016. 8 January 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.
  96. ↑ Stokkermans. "World Cup 2018". RSSSF. 9 August 2018. 30 June 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2021.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]