Dağlıq Altay dilləri və ya Mərkəzi Altay dilləri, ənənəvi olaraq Altay dili — bir qrup qohum türk dilləri. 2010-cu il ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına görə Rusiyada 55 720 nəfər Altay dillərini ana dili hesab ediblər.[1]
Eyni zamanda, "Dağlıq Altay" adı elmi ədəbiyyatda nə formal, nə də ümumi şəkildə tanınır və ənənəvi olaraq bu dillər Altay dilinin dialektləri və ya dialekt qrupları kimi qəbul edilir.[2][3] Bundan əlavə, Nikolay Baskakovun geniş yayılmış təsnifatına görə, onlar türk dillərinin müxtəlif alt qruplarına aiddir (Baskakov Cənubi Altay dialektlərini qırğız-qıpçaq dillərinə əlaqələndirir).[4][5] Oleq Mudrak öz təsnifatında (2002) "Altay dili" və "Altay dilləri və dialektləri" terminlərindən istifadə etmişdir.[6] Lars Yohanssonun təsvirinə əsaslanan Qərb ədəbiyyatı adətən bu takson üçün Altay türkcəsi terminindən istifadə edir.[7] "SİQTAY. Prototürk dil əsası. Dilə görə prototürk etnosu dünyasının mənzərəsi" nəşrində və A. V. Dıbonun "Erkən türklərin linqvistik əlaqələri. Leksik fond" kitabında "Mərkəzi Şərq dilləri" termini təqdim olunur.[8]
- ↑ "Всероссийская перепись населения 2002 года. Том 13. «Коренные малочисленные народы Российской Федерации»". 2012-02-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-08.
- ↑ «Лингвистический энциклопедический словарь», Москва, 1990
- ↑ http://www.krugosvet.ru/articles/80/1008043/1008043a1.htm Arxivləşdirilib 2006-10-09 at the Wayback Machine Энциклопедия «Кругосвет»
- ↑ Н. А. Баскаков «Введение в изучение тюркских языков», Москва, 1969
- ↑ Н. А. Баскаков. Очерк истории функционального развития тюркских языков, Ашхабад, 1988
- ↑ О. А. Мудрак «Об уточнении классификации тюркских языков с помощью морфологической лингвостатистики» // «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции.» Москва, 2002
- ↑ Lars Johanson (1998) «The History of Turkic». In Lars Johanson & Éva Ágnes Csató (eds) The Turkic Languages. London, New York: Routledge, 81-125.
- ↑ А. В. Дыбо. Лингвистические контакты ранних тюрков. Лексический фонд, 2007
|
---|
|
Bulqar dilləri | |
---|
Qədim türk dilləri | |
---|
Dağlıq Altay (mərkəzi-şərqi) dilləri¹ | |
---|
Qarluq dilləri¹ | |
---|
Qıpçaq dilləri |
- Qədim qıpçaq dili †
- Noqay-qıpçaq dilləri — Alabuqat-noqay dili² • Həştərxan-noqay dili² • Qazax dili • Qaraqalpaq dili • Noqay dili • Sibir tatar — noqay dialektləri¹ • Krım-tatar dilinin çöl dialekti • Özbək-noqay dili (özbək dilinin qıpçaq dialektləri) ‡² • Fərqanə-qıpçaq — noqay-qıpçaq dielktləri² • Cənubi qırğız dili — noqay-qıpçaq dialektləri² • Yurtov-noqay dili²
- Povolj-qıpçaq dilləri — Başqırd dili • Sibir tatar dili¹ (dialektləri: Baraba dili, Tobol-irtış dialekti, Tom dialekti) • tatar-başqırd idiomu² • tatar dili (dialektləri: Kazan dialekti, Mişar dialekti; Kryaşen dialekti¹)
- Poloves-qıpçaq dilləri — Qədim polovets (Kuman) dili † • Qəraim dili (dialektlər: Qal dialekti, Krım dialekti¹, Traka dialekti) • Krım-tatar (Ədəbi dili, Krımçaq dili², Krım-tatar dilinin orta dialekti, Urum (azovyanı) — qıpçaq şivələri²) • Qafqaz¹ (Erməni-qıpçaq dili †, Qaraçay-balkar dili, Qumuq dili) • Məmlük-qıpçaq dili †¹
|
---|
Oğuz dilləri | |
---|
Sayan (tobas) dilləri | |
---|
Xakas (qırğız) dilləri | |
---|
Yakut dilləri | |
---|
Qarışıq türk dilləri və dil qrupları | |
---|
Yazısı | |
---|
|
|
---|
Federal dil | |
---|
Federasiyanın subyektlərinin dilləri | |
---|
Rəsmi statuslu dillər | |
---|