Eritreya

Eritreya (tiqrin. ኤርትራ; ərəb. إريتريا; ing. Eritrea) və ya rəsmi adı ilə Eritreya Dövləti (tiqrin. ሃገረ ኤርትራ; ərəb. دولة إريتريا; ing. State of Eritrea) — Şərqi Afrikada dövlət. Eritreya şimalda və qərbdə Sudan, cənubda Efiopiya, cənub-şərqdə Cibuti ilə həmsərhəddir. Ölkənin şimal-şərqində və şərqində isə Qırmızı dəniz yerləşir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Əsməra, ümumi sahəsi 117,600 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 6 milyon nəfərdən çoxdur. Eritreya 24 may 1993-cü ildə Efiopiyadan müstəqilliyini əldə etmişdir.

Eritreya
Ərəbcə. دولة إرتري‎‎ İngiliscə. State of Eritrea Tiqrinya. ሃገረ ኤርትራ
Bayraq Gerb[d]
Himn: "Eritrea, Eritrea, Eritrea"
Tarixi
• Müstəqillik	24 may 1993
Rəsmi dilləri	ərəb dili[1], ingilis dili[1]
Paytaxt	Əsməra
İdarəetmə forması	Respublika
Prezident	İsayas Afeverki [8.VI.1993 ~]
Sahəsi	Dünyada 101-ci
• Ümumi	117600 km²
Əhalisi
• Əhali	5 860 min nəfər (110-cu)
• Siyahıyaalma (9.IV.1984)	2 748 304 nəf.
• Sıxlıq	47 nəf./km²
ÜDM (AQP)
• Ümumi	7,8 milyard dollar  (164-cü)
• Adambaşına	1 200 dollar  (221-ci)
İİİ (2013)	0.351
Valyuta	Eritreya nakfası
İnternet domeni	.er
ISO kodu	ER
BOK kodu	ERI
Telefon kodu	+291
Saat qurşaqları	UTC+03:00
Nəqliyyatın yönü	sağ[d][2]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şərqi Afrikanın şimalında yerləşən ölkə. Qərbdə Sudan, cənubda Efiopiya və cənub-şərqdə Cibuti ilə həmsərhəddir. Ölkənin şərqi və şimal-şərqi Qırmızı dənizi sahili boyunca uzanır. Paytaxtı Asmeradır.

Eritreya İtaliya tərəfindən işğal edildi və rəsmi olaraq 1 yanvar 1890-cı ildə bu ölkənin müstəmləkəsinə çevrildi. İtaliya ikinci dünya müharibəsində məğlub olduqdan sonra Eritreya 1941-ci ildən 1952-ci ilə qədər BMT-nin himayəsinə verilmişdir. O zaman ölkənin bayrağı bütün rəsmi dairələrdə dalğalanırdı. 2 dekabr 1950-ci ildə BMT-nin qərarı ilə Efiopiyaya birləşdirildi. 1951-ci ildən 1962-ci ilə qədər Efiopiyanın muxtar bölgəsi olaraq qaldı. Həmin ildə Efiopiya imperatoru Haile Selassienin regional muxtariyyəti ləğv etməsi kütləvi etiraz və iğtişaşlara səbəb oldu. Xalqın narahatlığı bu qərara qarşı artdı və Eritreya 30 il boyunca Efiopiya hökumətinə qarşı dirəndi və bu dirəniş 1991-ci ildə bitdi. 1993-cü ildə BMT-nin qərarı ilə Eritreya müstəqillik əldə etdi. Ölkə çoxmədəniyyətli və ikidinlidir. Müasir Eritreyanın adı ilk dəfə italyan işğalçıları tərəfindən istifadə edilmişdir.

6,233,682 nəfər. Ölkədə yaşayanların 55% Tigrinya, 30% Tigre, 4% Saho və digər etnik qruplardır.

Eritreyada əhalinin əksəriyyəti (85%) əkinçilik və heyvandarlıqla məşğuldur. Əhalinin üçdə ikisi oturaq və yarı-oturaq, qalanı köçəri həyat sürür. Ölkədaxili hasilatı 550 milyon dollar olaraq hesablanır. Adambaşına düşən milli gəlir 150 dollardır. Ölkənin iqtisadi durumu ağırdır.

Eritreyada təhsil beşmərhələlidir: ana məktəb, ibtidai məktəb, ilk məktəb, orta məktəb və universitet.

İbtidai, ilk və orta məktəbdə təxminən 245.000 məktəbli təhsil alır. Təhsilin şüarı Vətən, ana dilidir.

Eritreya çoxmillətli bir dövlət olduğundan, əraziyə görə mədəniyyət fərqləri çox dərin olmasa da, mövcuddur. Xristian olan Tiqray, Billen xalqlarının mədəniyyəti Həbəşistan mədəniyyəti əsasında formalaşarkən, müsəlman olan Afar, Tiqre xalqlarının mədəniyyəti ərəb-kuşit mədəniyyəti əsasında formalaşmışdır. Bu ölkə ticarət və alver üçün dünyanın bağlantı nöqtəsidir. Eritreya mədəniyyətində italyan mədəniyyətinin izlərini görmək olar. Bu gün ölkədə italyan mətbəxindən faydalanmış kafelər fəaliyyət göstərir.