Sosiotexnologiya

Sosiotexnologiya ("sosial texnologiya"nın qısaltması) — cəmiyyət və texnologiyanın kəsişməsindəki prosesləri öyrənən elm.[1] Mütəxəssislər Voyinoviç və Abbott bunu "sosial və texniki olanın bölünməz şəkildə birləşdirildiyi proseslərin tədqiqi" olaraq təsvir etmişdilər.[2] Sosiotexnologiya "həm sosial, həm də texniki aspektləri olan mürəkkəb sistemlərdə iştirak edən əşyaların layihələndirilməsi" kimi izah edilən sosial-texniki dizaynın mühüm bir hissəsidir.[3]

Termin Mario Bungeyə aid edilmişdir.[4] O, bunu sosial mühəndislik və menecment elminin qruplaşması kimi müəyyən edir.[5] Bunge, beləliklə, onu mühəndislik, biotexnologiya, informasiya texnologiyaları və ümumi texnologiya kimi onun digər sahələrindən fərqlənən bir texnologiya forması kimi görür. Onun məqsədi sosial elm tədqiqatlarından istifadə etməklə sosial sistemlərin mühəndisliyinə və onların fəaliyyətini qiymətləndirməyə kömək etməkdir.[5] Bir sözlə, sosiotexnologiyaya sosial sistemlərin yaradılması, dəyişdirilməsi və saxlanılması kimi baxmaq olar.[4]

Vibe Biyker sosial-texniki dəyişikliklərlə bağlı yazırdı: "Cəmiyyət texnologiya ilə müəyyən edilmədiyi kimi, texnologiya da cəmiyyət tərəfindən müəyyən edilmir. Hər ikisi sosiotexniki medalyonun iki üzü kimi ortaya çıxır."[6]

Texnologiya sosial qrupların öz sivilizasiyalarının maddi obyektlərini qurma yollarının məcmusudur. Hazırlanmış şeylər texniki cəhətdən qurulduğu qədər sosial olaraq da qurulur. Bu iki şeyin, tikinti və düşüncənin birləşməsi sosioteknologiyadır. "Məsələn, biz adətən insanların A nöqtəsindən B nöqtəsinə çatmalı olduğu haqqında gözləntilər olduqda və yol boyu keçmələri lazım olan bir şey olduqda (məsələn, çay, kanyon, başqa yol) bir körpü tikirik. Sosial faktorları, eləcə də texniki amilləri nəzərə almamaq "heç bir yerə çıxmayan körpü" yarada bilər və hamımız onlarla problemi olan ən azı bir nəfəri tanıyırıq".[3]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Bunge, Mario, Sociotechnology // Bunge, Mario (redaktor), Social science under debate: a philosophical perspective, Toronto, Ontario Buffalo, New York: University of Toronto Press, 1998, səh. 297, ISBN 9780802083579. Preview. Arxivləşdirilib 2023-06-25 at the Wayback Machine
  2. ↑ Vojinović, Zoran; Abbott, Michael B. Flood risk and social justice: from quantitative to qualitative flood risk assessment and mitigation. London: IWA Publishing. 2012. səh. 164. ISBN 9781843393870.
  3. ↑ 1 2 Radziwill, Nicole. "What is Sociotechnology?". Quality and Innovation. 19 January 2009. 30 January 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 February 2017.
  4. ↑ 1 2 Weingartner, Paul; Dorn, Georg J. W. Studies on Mario Bunge's Treatise. Amsterdam Atlanta, Georgia: Rodopi. 1990. səh. 426. ISBN 9789051831870.
  5. ↑ 1 2 Farmer, David John. The language of public administration: bureaucracy, modernity, and postmodernity. Tuscaloosa, Alabama: University of Alabama Press. 1995. səh. 95. ISBN 9780817307844. Preview. Arxivləşdirilib 2023-06-25 at the Wayback Machine
  6. ↑ Bijker, Wiebe E. Of bicycles, bakelites, and bulbs: toward a theory of sociotechnical change (PDF). Cambridge, Massachusetts: MIT Press. 1997. səh. 274. ISBN 9780262522274. 2023-02-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-19.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Buchel, Bettina S. T.. Communication Technology Enabled Knowledge
  • Organizations. Gordonsville, VA, USA: Palgrave Macmillan, 2000. ProQuest
  • Bunge, M. (1998), Social Science under debate. A Philosophical Approach. Toronto University Press: Toronto.
  • Douglas, Kieth. "Scott Monty: A Brief History of the Evolution of Social Technology." Scott Monty. N.p., n.d. Web. 05 Nov. 2015.
  • Jin, Zhouying. Global Technological Change: From Hard to Soft Technology.
  • Bristol, GBR: Intellect Ltd., 2005. ProQuest ebrary. Web. 2 December 2015.
  • Krug, Gary J.. Communication, Technology and Cultural Change. London, GBR:
  • SAGE Publications Inc. (US), 2005. ProQuest ebrary. Web. 08 Nov. 2015.
  • Nieto, C. C., Neotropica, F., & Durbin, P. T. (1995). Sustainable development and philosophies of technology. Society for Philosophy and Technology, Vol. 1, Fall
  • Radziwill, Nicole. "What Is Sociotechnology?" Quality and Innovation. N.p., 19 Jan. 2009. Web. 02 Nov. 2015.
  • Turkle, Sherry. Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other. N.p.: n.p. 18 Nov. 2015. Print.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]