Varşava Milli Muzeyi

Varşava Milli Muzeyi (Polşada: Muzeum Narodowe w Warszawie), adətən MNW olaraq bilinir, Varşavadakı Milli Muzey, Polşanın ən böyük muzeylərindən biri olmaqla, paytaxtdakı ən böyük muzeydir. Buraya 11 minə yaxın[3] əsərdən ibarət zəngin və qədim sənət kolleksiyası (Misir, Yunan, Roma), 16-cı əsrdən bəri geniş Polşa rəsm qalereyası və xarici rəsmlər kolleksiyası (İtalyan, Fransız, Flaman, Holland, Alman və Rus), müharibədən sonrakı Almaniyada Amerika hakimiyyəti tərəfindən muzeyə köçürülmüş Adolf Hitlerin xüsusi kolleksiyasından bəzi rəsmlər də daxil edilmişdir. Muzey, eyni zamanda, Polşada 5000-ə[4] yaxın əşyanın daxil olduğu Çin sənətinin ən böyük kolleksiyasına sahib olan Müttəfiq işğal altında olan Almaniya numizmatik kolleksiyalar, tətbiqi sənət qalereyası və şərq sənəti şöbəsinin də evidir.

Varşava Milli Muzeyi
National Museum, Warsaw
Loqonun şəkli
Milli Muzeyin Lorentz həyəti
Milli Muzeyin Lorentz həyəti
Xəritə
Əsası qoyulub 20 may 1862; 157 il əvvəl
Açılış tarixi 20 may 1862
Ölkə
Yerləşir Aleje Jerozolimskie 3,Varşava, Polşa
Kolleksiyası Rəsm, Heykəltəraşlıq, Dekorativ sənət
Ziyarətçi sayı
  • 337.629 nəf. (2015)[1]
Telefon +48-22-621-10-31, +48 22 621 10 31[2]
İş rejimi cümə
52°13′54″ şm. e. 21°01′29″ ş. u.
mnw.art.pl/en/
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Muzey Avropadakı Nubian xristian sənətinin ən böyük kolleksiyasıyla Faras Qalereyası və Polşa ilə tarixən əlaqəli bütün bölgələrin əsərlərini özündə cəmləşdirən, həmçinin Avropanın[5] digər bölgələrində yaradılan seçilmiş əsərlərlə tamamlanmış orta əsr sənət əsərləri qalereyasına malikdir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Varşavadakı Milli Muzey, 20 may 1862-ci ildə "Təsviri Sənətlər Muzeyi, Varşava" olaraq quruldu və 1916-cı ildə "Milli Muzey, Varşava" olaraq dəyişdirildi[6] (Keçmişin Nöqtələrinə Qayğı Cəmiyyəti, Varşava Universitetindəki Qədim Muzey, Təsviri Sənətlərin Təşviqi Cəmiyyətinin Muzeyi və Sənaye və Kənd Təsərrüfatı Muzeyi kimi muzey və mədəniyyət müəssisələrindən kolleksiyalar daxil olmaqla).

Milli Muzeyin əsas fasadı, 1938

Kolleksiya, Qüds prospektində, 1927–1938-ci illər arasında inkişaf etdirilən Tadeusz Tolviński tərəfindən hazırlanmış bir binada yer alır (əvvəllər muzey ulica Podvale 15 ünvanında yerləşirdi). 1932-ci ildə binanın əvvəllər ucaldılmış iki qanadında dekorativ sənət sərgisi açıldı.[3] Yeni binanın açılışı isə 18 iyun 1938-ci ildə oldu. Məqsədli modernist bina Şahzadə Kazimierz Poniatovski üçün 1776–1779-cu illər arasında qurulmuş Na Książęcem Parkının kənarında yerləşirdi.[5] 1935-ci ildən bəri muzey direktoru ΙΙ Dünya müharibəsi illərində ən qiymətli sənət əsərlərini qorumaq üçün səy göstərən Stanislav Lorentz idi.[5]

Polşanın işğalı zamanı bina xarab oldu və Varşavanın mühasirəsindən sonra kolleksiya, 1937-ci ildə Almaniyadan rəsmi səfərləri zamanı ən qiymətli sənət əsərlərinin hərtərəfli siyahısını hazırlamış nasist tarixçisi Dagobert Freyin başçılıq etdiyi Gestapo tərəfindən darmadağın edildi.[7] Gestapo qərargahında Rembrandtın "Martin Soulmans" portreti işğal edilmiş Krakovda Hans Franka hədiyyə olaraq təqdim edildi və Berlinə[8] göndərilmək üçün hər şeyi yığdı. Müharibədən sonra professor Lorenzin başçılıq etdiyi Polşa hökuməti almanların ələ keçirdiyi bir çox əsərləri bərpa etdi.[9] 5000-dən çox artefakt hələ tapılmayıb.

O dövrdə bilinməyən və ya qeyri-müəyyən bir sübut olan bir çox sənət əsəri (məsələn, Kamenz, Karthaus, Lubomierz və Rohnstostdakı Polşa Bərpa Olunan ərazilərindəki Nazi Alman sənət anbarlarından qaynaqlanır və digərləri) 1945-ci ildən sonrakı fərman və aktlardan[10] istifadə edərək kommunist orqanları tərəfindən milliləşdirildi,1946 və 1958-ci illərdə tərk edilmiş və sözdə tərk edilmiş əmlak kimi muzey kolleksiyasına daxil edilmişdir.[11] Hal-hazırda Varşavadakı Milli Muzey kolleksiyasında professor Kazimierz Mixalovski Faras qalereyası və qədim və orta əsr sənətləri, rəssamlıq, zərgərlik, dekorativ sənət və şərq sənətinə verilmiş qalereyaları da daxil olmaqla bir çox daimi qalereyalarda nümayiş olunan 780 mindən çox əşyalar kimi bir neçə müvəqqəti sərgilər var.

2008–2013-cü illərdə "Varşavadakı Milli Muzeyin " Tyritake " Polşa Arxeoloji Missiyası" Krım Tyritake'də işlər gördü.2016-cı ildə Polşa Arxeoloji Missiyası Ukraynanın Olbia bölgəsində işlərə başladı. Hər ikisinə Qədim İncəsənət Qalereyasının kuratoru Alfred Tvardecki rəhbərlik edirdi.2010-cu ildə Milli Muzey dünyanın ilk dövlət qurumlarından biri kimi tamamilə homoerotik sənətə həsr olunmuş bir sərgi — Ars Homo Erotica[12] keçirdi.2011–2012-ci illərin təmirindən bəri muzey, hər rəsm və sərginin bənzərsiz keyfiyyətlərini artırmağa imkan verən kompüter idarəedici LED işıqlandırma ilə Avropanın ən müasirlərindən sayılır.[13]

1945-ci ildə Milli Muzey eyni adlı kənddəki tarixi Nieborov Sarayını ələ keçirdi və onları öz filiallarına çevirdi. Erkən perioiddə kurator müavini yazıçı Mieczyslav Smollarki var idi.

Daimi qalereyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Faras Qalereyası

2012-ci ildə daimi qalereyalar inqilabi dəyişikliklərə məruz qaldı.[14] Muzeyin kuratorları bunu yenidən düzəltdilər və muzeyin anbarlarından yeni əsərlər əlavə etdilər.[14] Rəsmlər xronoloji deyil, tematik olaraq asılmışdı: janr rəsmləri, natürmortlar, mənzərələr, şəhər mənzərələri, bibliya, mifoloji, çılpaqlar.[14] İtalyan, Flamand, Holland, Alman və Polşa sənətçilərinin əsərləri birlikdə asıldı, əsərlərin oxşarlıq və fərqlərini müşahidə və müqayisə etmək asanlaşdı.[14] Qədim İncəsənət Qalereyası, Faras Qalereyası, Orta əsrlər İncəsənət Qalereyası, Köhnə Ustadların Qalereyası, 19-cu əsrin İncəsənət Qalereyası və 20-ci və 21-ci əsrin Qalereyaları, Polşa rəssamlarının və heykəltəraşlarının əsərlərindən ibarətdir, digər ölkələrdə və fərqli dövrlərdə sənət kontekstində nümayiş olunur.[14] Qalereyalar ayrı-ayrı xalqların adət-ənənələrinin və tarixi təcrübələrinin zənginliyini və müxtəlifliyini əks etdirir, buna baxmayaraq mədəni kimliklərini yunan-roma antikliyi və xristian dini əsasında qurmuşdur.[15]

Orta əsrlər İncəsənət Qalereyasında əsasən orta əsrlərin sonu (14–15-ci əsrlər), bugünkü Polşanın müxtəlif bölgələrindən olan əşyalar, habelə Qərbi Avropa sənətinin bir neçə nümunəsi təqdim olunur.[16] Bu əsərlər demək olar ki, yalnız kilsələr üçün hazırlanmışdır.[16] Sərgi tamaşaçılara orta əsrlərin dini həyatında incəsənətin rolunu başa düşmələri üçün hazırlanmışdır.[16]

Qalereyada XII–XIV əsrlərə aid transmintaq hadisələri, məsələn, Roma dövrü memarlığından bədii heykəltəraşlıq, bir aslan üzərində Madonna dairəsindəki Mərkəzi Avropa heykəltəraşlığı və qondarma beynəlxalq Qotika arasındakı fərq, həmçinin məhkəmə tərzi olaraq da adlandırılmışdır.[17] Ekspozisiyaya daxil olan əsərlərin çoxunda 1440 ilə 1520 arasındakı Sileziya kimi Mərkəzi Avropanın bölgələrinin xüsusiyyəti vurğulanır (Böyük Dördlü Polychit, epitaf,səsverici və didaktik lövhə və Xaç yolu ilə), Kiçik Polşa, Böyük Polşa və Kuyavian.[17] 1440 ilə 1520 arasında (qurbangahlar və dini rəsmlər ilə) və Qdansk və 1420 ilə 1520 arasında Hanza ittifaqı (Hamburq və Pomeraniya'dan böyük qurbangahlarla).[17]

Qalereyada istifadə edilən yeni üsullar, qanadların əksinə də daxil olmaqla məşhur Grudzi largedz Polyptych kimi böyük poliplərin sərbəst təqdimatını təmin edir.[17] Sərginin yeni təşkili WWAA tərəfindən hazırlanmışdır.[17]

Lazarusun Karel Fabrisius tərəfindən qaldırılması Köhnə Ustalar Qalereyasında nümayiş olunur

İkinci mərtəbədəki köhnə ustaların qalereyası keçmiş Dekorativ Sənət Qalereyasından, Köhnə Avropa Rəsm Qalereyasından və 2016-cı ildə Köhnə Polşa və Avropa Portret Qalereyasından quruldu.[18] Əsərdə sənətkarlıq mənasını verən "sənət" anlayışına istinad edərək rəsm sənətinin növlərini — rəsm, heykəltəraşlıq, rəsmxət və çap sənətkarlığını birləşdirir.[18] Rəsm və heykəltəraşlıq xarakteri və gerçəkliyi təqlid etməklə ümumi məqsəd və funksiyalarda, eləcə də toplandıqları və sərgiləndikləri məkanlarda dekorativ sənətlərlə birləşdirilmişdir.[18] Bu "sosial məkanlar" qalereyanın bölünməsinin açarını təmin etdi: 1. saray, villa, məhkəmə; 2. kilsə, ibadətgah və daxili qurbangah; 3. şəhər. Başqa sözlə: 1. məhkəmə mədəniyyəti; 2. dini mədəniyyət; 3. şəhər mədəniyyəti.[18]

Yenidən işlənmiş qalereyada əsərlər milli məktəblərə görə deyil, Güney ilə Şimalın sənət dairələrinin qarşıdurması olaraq təqdim olunur.[19] Yeni sistem İntibah sənət nəzəriyyəsi tərəfindən yaradılan janrların iyerarxiyasını və rəsmlərin əvvəlki funksiyasını əks etdirir.[19] Bu sərginin məqsədi alıcıların, sənət əsərlərinin hansı məqsədlə və hansı məqsədlə yaradıldığını göstərməkdir.[19]

Qalereya portretin ictimai, siyasi və özəl funksiyalarının çoxluğunu əks etdirən müxtəlif effektləri göstərir.[20] Sərgi, ənənəvi Polşa və Qərbi Avropa portretlərinin bəzi nümunələri ilə tərtib edilmiş və daha kiçik, daha az rəsmi və ya özəl portretlər, tabut portretləri və miniatür portretlər və 18-ci əsr portretləri ilə bəzədilmiş birinci mərtəbədə Stanislaus Augustus dövrünün rəsmləri monumental təsvirlərlə açılır.[20]

19-cu əsrin İncəsənət Qalereyası

19-cu əsr sənətini formalaşdıran əsas cərəyanları əks etdirən 19-cu əsr Rəsm Qalereyasının yeni sərgisinin əsasını digər millətlərin nümayəndələrinin seçilmiş əsərləri kontekstində təmsil olunan Polşa rəssamlarının və heykəltəraşların əsərləri təşkil edir.[15] Müxtəlif Avropa ölkələrinin sənətkarlarının əsərlərinin qarşıdurması onların bədii istəklərini, ümumbəşəri fikir və ya simvollarını, müstəqil və ya bir atelyedə aparılan bu cür təcrübələri göstərir.[15] Polşanın ən böyük kətan rəsmlərindən biri Yan Mateyko tərəfindən Qrunvald döyüşü 19-cu əsrin İncəsənət Qalereyasında nümayiş olunur.[5]

Müasir və müasir sənət kolleksiyaları Polşadakı ən böyüklər arasındadır.[21] 1920–1930-cu illərə aid rəsm əsərləri, heykəllər, izlər və rəsmlər, Polşa avanqard filmi, fotoşəkillər, fotomontajlar, 1980-ci illərin müstəqil mədəniyyətinin seçilmiş əsərləri ilə yanaşı, son qırx illik əsərlər və video əsərləri 700 m2 qalereyada nümayiş olunur.[21] Məlumat seçilmiş obyektlər haqqında mobil tətbiqetmələr mövcuddur və seçilmiş əsərlər genişlənmiş reallıq sayəsində qalereya kuratoru tərəfindən vizuallaşdırılır və təsvir olunur.[21]

Kolleksiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Varşavadakı Milli Muzeyin kolleksiyalarında antik dövrdən bu günə qədər olan Polşa və xarici sənət əsərlərinin 830.000-ə yaxın eksponatı var və şəkillər, heykəllər, rəsmlər, oymalar, fotoşəkillər və sikkələr, eləcə də tətbiqi sənət və dizayn obyektlərindən ibarətdir.[22]

Köhnə və Şərq xristian sənət kolleksiyası Polşada ən böyük və ən vacib olan 24 mindən çox sərgiyə ev sahibliyi edir.[23] Farasdakı xristian kilsəsindən freskalar kolleksiyası (bugünkü Sudandakı qədim Faras) və rənglənmiş yunan vazalar toplusu ən vaciblər sırasındadır.[23]

Köhnə Avropa rəsm kolleksiyasının mənşəyi, 3.800 rəsm əsəri, 1862-ci ilə aiddir və Təsviri Sənətlər Muzeyinin yaradılması ilə 36 İtalyan, Holland və Alman rəsmləri Kölndəki Johann Peter veyer kolleksiyasından əldə edildi.[24] Muzey Pinturicçio, Kornelis van Harlem və Jakob Jordaens kimi ustaların əsərlərinə sahib oldu.[24] Kolleksiya alış, ianə və depozitlər sayəsində böyüdü.[24] Ən əhəmiyyətli qazanc 1858-ci ildə Varşavadakı Gözəl Sənətlər Akademiyasına bağışlanmış və 1879-cu ildə Muzeyə verilmiş Pietro Fiorentininin rəsm kolleksiyası idi.[24] Kolleksiya daha da genişləndirilib, 1877–1896-cı illərdə Wojciech Kolasiński kolleksiyasından rəsmlər və 1906-cı ildə Kipr Laçniçki tərəfindən bəxş edilmiş hədiyyə Pieter de Kempener tərəfindən Məsihin bayraqlanması, Hans Leonhard Schaufelein tərəfindən Sarı rəngli bir kişinin portreti, Pier Francesco Mola tərəfindən Cənnətdən qovulma və Jean Auguste Dominique Ingres tərəfindən Akademik araşdırma.[24] 1935-ci ildə Muzey Jan Poplavskinin böyük bir kolleksiyasını, Tintoretto[24] tərəfindən Admiralın portretini və 1961-ci ildə Pol Serüzye'nin bir neçə rəsm əsərini daxil edən Qabriela Zapolska'nın kolleksiyasını satın aldı. Polyak müasir sənət kolleksiyası 1959-cu ildə Marsel Qromaire tərəfindən Tadeusz Makovski portretini və 1979-cu ildə[25]Ar-deko rəssamı Tamara de Lempicka'nın Lassitude'nı həm daimi ekranda alması ilə daha beynəlxalq bir kontekst qazandırır. Muzeydə Rembrandt, Sandro Bottiçelli, Lukas Kranax, Ogüst Renuar, Qustav Kurbe, Angelica Kaufman, Luka Qiordano, Juice van Kleve, Jan Brueghel Elder, David Teniers Young and Qaspare Traversi kimi digər böyük Avropa sənətkarlarının əsərləri yer alır.

Üst mərtəbədə böyük bir qalereyada 19-cu əsrdə Polşa tarixinə aid rəsm əsərləri nümayiş olunur, bunların çoxu polyaklara yaxşı tanışdır və bir millətçinin millətin tarixində baş verən hadisələri nəzərə alaraq təsvir olunur.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ http://www.mnw.art.pl/o-muzeum/struktura-mnw/dane-frekwencyjne/.
  2. ↑ https://www.mnw.art.pl/en/contact/.
  3. ↑ 1 2 Murawska-Muthesius, 2001. səh. 31
  4. ↑ ""Şərq incəsənəti kolleksiyası"" (ing. ). art.pl. 2 mart 2013. 27 sentyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  5. ↑ 1 2 3 4 "National Museum (Muzeum Narodowe)" (ing. ). 7 oktyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  6. ↑ Folga-Januszewska, 2008. səh. 9
  7. ↑ "WARSZAWA OSKARŻA" (ing. ). 25 fevral 2012 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  8. ↑ Folga-Januszewska, 2008. səh. 11
  9. ↑ Folga-Januszewska, 2008. səh. 12
  10. ↑ "Stefan Hambura (2004). "Ekspertyza BSiE nr 302. IP-105 P"" (PDF) (ing. ). biurose.sejm.gov.pl. 9 mart 2013. 2004-07-20 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  11. ↑ ""Nie zbadają zabytków w Bazylice Mariackiej. Wyjazd odwołano"" (ing. ). fakty.interia.pl. 2014-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  12. ↑ "Ars Homo Erotica: 'bring the toilet to Warsaw national museum'" (ing. ). cafebabel.com. 16 iyul 2010. 2018-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  13. ↑ ""Warsaw Top 10"" (ing. ). 9 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib (PDF) (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  14. ↑ 1 2 3 4 5 "Inauguracja jubileuszu Muzeum Narodowego" (ing. ). rp.pl. 5 iyul 2012. 2017-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  15. ↑ 1 2 3 "Muzeum Narodowe w Warszawie" (ing. ). 4 iyun 2012 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  16. ↑ 1 2 3 "Nowe oblicze Galerii Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Warszawie" (ing. ). 3 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  17. ↑ 1 2 3 4 5 "Gallery of Old Masters European and Old Polish Decorative Arts, Painting and Sculpture. 15th–18th Century" (ing. ). art.pl. 25 fevral 2017. 2016-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2019.
  18. ↑ 1 2 3 4 "Gallery of Old Masters European and Old Polish Decorative Arts, Painting and Sculpture. 15th–18th Century" (ing. ). art.pl. 25 fevral 2017. 2016-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 noyabr 2019.
  19. ↑ 1 2 3 "Galeria Dawnego Malarstwa Europejskiego" (ing. ). 5 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  20. ↑ 1 2 "Galeria Portretu Staropolskiego i Europejskiego" (ing. ). 4 iyun 2012 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  21. ↑ 1 2 3 "Galeria Sztuki XX i XXI Wieku" (ing. ). 20 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  22. ↑ "O Muzeum" (ing. ). art.pl. 1 mart 2014. 2013-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 noyabr 2019.
  23. ↑ 1 2 "Zbiory Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej Zbiory Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej" (ing. ). 18 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  24. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Zbiory Dawnej Sztuki Europejskiej Zbiory Dawnej Sztuki Europejskiej" (ing. ). 18 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  25. ↑ ""Lassitude"" (ing. ). delempicka.org. 16 may 2014. 12 October 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 noyabr 2019.