1. Səslə, yanıqlı-yanıqlı ağlayan, inləyən, nalə edən, nalan (adətən izafətlərdə işlənir). Aşiqi-zar. Bülbüli-zar.
// Yanıqlı-yanıqlı, həzin-həzin ağlama, inləmə; fəğan, nalə.
□ Zar getmək – yanıqlıyanıqlı ağlamaq, fəğan etmək. Bülbül, qızılgül həsrəti; Qışı, yazı zar gedirəm. Aşıq Abbas;
// Zar-zar.
Gər nalə çəkməsin dilibimar, neyləsin? Aşıq gözüm gər ağlamasın zar, neyləsin?
// Fəğan, nalə.
Bülbül, bu nə nalə, fəryaddır; De, bu nə ah ilə zardır?
2. məc. Zəif, üzgün, əlacsız, çarəsiz, çıxılmaz (adətən tərkiblərdə işlənir). Cismi-zar.
– Gər mən mən isəm, nəsən sən, ey yar? Vər sən sən isən, nəyəm məni-zar?
Öldürən zamanda Zakiri-zarı; Əl saxla bir, qanlı qəməndən öpüm.
İlahidən qorxun, bir insaf edin; Az incidin məni-zari, sərçələr!
◊ Zar qalmaq – çarəsiz qalmaq, çıxılmaz vəziyyətdə olmaq, səfalət keçirmək.
Millət … çobanı itmiş qoyun sürüsü kimi zar və sərgərdan qalıb, axırda əcnəbilər əlində əsir və hər qisim zülm və bəlalara giriftar olacaqdır.
Zar etmək – zinhara gəlmək, təngə gəlmək, usanmaq.
Şəbi-meraci-visalım məni zar etdi rəqib; Görmədim, seyr elədim çərxi-müəlladə fərəh.
Zar olmaq klas. – 1) təngə gəlmək, cana gəlmək.
Nə xoşdur bir zaman bir dilbərin eşqində zar olmaq; Ümidi-vəsl ilə hicrində müddət biqərar olmaq. ;
2) ağlamaqla keçmək, ağlamaq.
Ney kimi nalə çəkib, çəng kimi zar olalım!
Bənəfşə qoxulu yardan ayrılan; Gündə yasa batar, günü zar olur.
Zara gəlmək – təngə gəlmək, cana gəlmək, usanmaq.
Mən aşiqəm gülzarə; Cəmənzarə, gülzarə; Ayrılığa dözməkdən; Axır gəlib gül zarə. ().
Can zarə gəlib, ta ki o cananə qayıtsın. Heyran xanım. Artıq bunun nisyəsinin əlindən camaat zara gəlmişdi.
Zara gətirmək – təngə gətirmək, cana gətirmək, zinhara gətirmək, usandırmaq.
Gətirdin, ey könül, zarə məni sən ahü zarınla.
