Paranoya
Paranoya — həddindən artıq narahatlıq və ya qorxuyla xarakterizə edilən, tez-tez məntiqsiz şiddət bildirən bir narahatlıq, psixoloji nasazlıq. Söz yunan dilində "παράνοια" (paranous) "dəlilik" mənasını verir (para = çöldə; nous = ağıl, ağılını itirmək)
Paranoya çox vaxt şizofreniya kimi psixotik xəstəliklərlə yanaşıdır. Bununla birlikdə seyrək olaraq, paranoyak şəxsiyyət pozuqluğu kimi, psixotik olmayan, digər vəziyyətlərdə də müşahidə edilə bilər.
Paranoya, fərdin hər hansı bir hadisə qarşısında hadisənin meydana gəlməsindən fərqli olaraq inkişaf edə biləcəyini öz içərisində canlandırma yolu ilə qarşıya qoyduğu və sərhədsiz sayda çeşitləndirə biləcəyi xəyal məhsullarının bütünüdür.
Xalq arasında, paranoya deyimi, ümumiyyətlə bir şəxsin, ətrafındakılar haqqında həddindən artıq şübhəçiliyini təyin etmək üçün istifadə edilər. Belə bir adama edilən tövsiyələr, yaxşı niyyətli belə olsa, o adam tərəfindən pis niyyətlə edilmiş hesab edilər. Başqalarının onun haqqında təxribat edəbiləcəyi düşüncəsinə qapıla bilər, özlərinə və ya mülklərinə qarşı bir təhdid olduğu narahatlığı içinə düşər. Bu düşüncələr, o şəxsə böyük narahatlıq verər. Ətrafındakılar da, bu vəziyyətdən narahat olar.
== Tarixi ==
Psixiatr Emil Kraepelin, ən əhəmiyyətli və ya yeganə əlamətin təşviş inanclar olduğu ruhi xəstəlikləri təyin etmək üçün, "paranoya" terminini, istifadə etmişdir.
Aranda (kommuna)
Aranda (fr. Arandas) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Sen-Ramber-an-Byuje kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle.
INSEE kodu — 01013.
== Əhalisi ==
2010-ci ildə əhalinin sayı 163 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2010-cu ildə 95 yaşında (15-64 yaş arasında) 69 nəfər İqtisadi aktiv, 26 nəfər hərəkətsizdir (fəaliyyət göstərici 72.6%, 1999-cu ildə 74.1%). 69 fəal sakindən 62 nəfər (32 kişi və 30 qadın), 7 nəfər işsiz (2 kişi və 5 qadın) işlədi. 26 hərəkətsiz 9 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 14 nəfər təqaüdçü, 3 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Parana çayı
Parana çayı(isp. Río Paraná, port. Rio Paraná) — Cənubi Amerikada çay. Braziliya, Paraqvay və Argentina ərazilərindən axır.
Parana ştatı
Parana (port. Paraná) — Braziliyanın cənubunda yerləşən ştat. Şimaldan Matu-Qrosu-du-Sul və San-Paulu ştatları ilə sərhədə malikdir. Cənubdan Santa-Katarina ştatı və Argentina, qərbdən isə Paraqvay ilə sərhədi mövcuddur. Şərqini Atlantik okeanın suları yuyur. İnzibati mərkəzi Kuritibadır.
Parana ştatı (Santa-Katarina və Riu-Qrandi-du-Sul) ərazisi Braziliyanın Cənub tropikindən cənubda yerləşən ştatlarındandır.
== Coğrafiya ==
Ştat ərazisi əsasən platodan ibarətdir ki, burada da hündürlük 200-1000 metr arasında dəyişir. Platonun kənarları getdikcə alcalır. Bu ərazilərin böyük qismi kamposla örtülüdür.
Paranoa su anbarı
Paranoa su anbarı (port. Lago do Paranoá) — Braziliya ərazisində yerləşən süni göl. Brazilia şəhəri yaxınlığında Paranoa çayı üzərində bənd atılması ilə təşkil olunmuşdur.
== Toponim ==
«Paranoa» Tupi dilində «girişdə su» anlamını verir.
== Bənd ==
12 sentyabr 1959-ci ildə Paranoa çayı üzərində bənd inşa edilmişdir. Hazırda bu bu bənddən əldə onunan enerjinin dairənin cəmi 2,5 %-ni təmin edir.
== Naviqasiya və su idmanı ==
Federal dairədə 11 000 su nəqliyyatı vastəsi qeydə alınmışdır. Bu isə ölkə üzrə yelkənli qayıqların sayı baxımından üçüncüdür. Burada yaxtaların saxlanması məqsədi ilə yaxt klub vardır. Burada kanoye, su xizəyi, yelkənli idmanı kimi idman növləri geniş yayılmışdır.
Riu-Qrandi (Parana)
Riu-Qrandi — Braziliyanın cənubundan axan çay. Öz başlangıçını Mantikeyradan Atlantik okeanın sahilinə yaxın ərazidən Minas-Jerays ştatından götürü. Uzunluğu 1230 km-dir. Çay Braziliya öndağlığından axır. Yuxarı axarda astanalar müşahidə edilir. Paranaiba çayı ilə birləşərək Parana çayını əmələ gətirir. Əsasən yağış suları ilə qidalanır.
Elektrik enerjisi istehsalında istifadə edilir. İki SES 1,2 kVt enerji verir.
La Santisima Trinidad de Parana
La Santisima Trinidad de Parana Paraqvaydakı köhnə Yezuitlərin yaşayış məntəqələrindən biridir. Trinidad 17-18 əsrlərdə Cənubi Amerikanın müxtəlif bölgələrində, məsələn Braziliya, Argentina və Paraqvay kimi missionerlər tərəfindən qurulan bir çox Yezuit qəsəbələrinin kiçik koloniyalarına bir nümunədir. Bu missiyalar müntəzəm İspan müstəmləkə həyatı xaricində mövcud olan yerli əhalini xristian inancı ilə birləşdirən, özünü təmin edən cəmiyyətlər yaratdı.
Paraqvayın cənubunu və Argentinanın şimalını əhatə edən Paragan çayı bölgəsindəki son Yezuit yaşayış məntəqələrindən biri olan La Santisima Trinidad de Parana yalnız yerli sakinlər tərəfindən "Trinidad xarabalıqları" adlanır. Həm də bugünkü tarixi məkanların ən əlçatan və ən çox ziyarət edilən yeridir. Bugünkü Encarnación şəhərinin yaxınlığında yerləşən Trinidad 1706-cı ildə qurulmuşdur və mərkəzi iclas plazası, böyük bir kilsə, iclas otağı, məktəb, bir neçə atelye, muzey və evlilik və digər yığıncaqlar kimi qeydlərin çox olduğu yerlilər üçün bir yaşayış binası ilə tamamlandı.
1768-ci ildə Yezuitlər İspan koloniyalarından qovulması son nəticədə Trinidadın tərk edilməsinə səbəb oldu və çürüməyə qalan strukturların altından qızıl axtarmaq üçün bu bölgədəki digər yerli əhali tərəfindən dağıdıldı. Trinidad, nisbətən yeni qurulmasına görə zamana yaxşı müqavimət göstərdi və strukturların qalıqları özünü qorudu. 1993-cü ildə UNESCO tərəfindən Dünya İrsi mirası elan edildi.