Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • просек

    ...соединения выработок в толще полезного ископаемого. Вентиляционный просек.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОСЕК

    м bax просека.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • просечь

    ...отверстие, дыру. 2) Вырубить, проложить рубкой. Просечь просеку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОСЕКА

    тамай янавай рехъ, ттарар атIана михьнавай гуьтIуь зул

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОСЕКА

    ж ağaclardan təmizlənmiş ensiz zolaq, cığır (meşədə yol, mərz)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • просека

    ...участка, дорогой и т.п. Просека в тайге. Лесная просека. Прорубить просеку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • proses

    süreç

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • proses

    is. processus m ; procédé m ; procès m (hüquqi)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • PROSES

    Latınca, irəliyə doğru hərəkət.

    Tam oxu »
    Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti
  • PROSES

    \ – müəyyən bir nəticəyə varan düşüncə axışı. Hadisələrin yaxud da prosesin müəyyən bir nəticəyə doğru yol alması

    Tam oxu »
    Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti
  • proses

    proses

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • Proses

    hərəkət, hadisə və s. bildirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
    İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti
  • PROSES

    [lat. processus-gediş] процесс (1. са кардин, са вакъиадин финиф; // тайин са нетижа къачун макьсаддалди сад-садан гуьгъуьналлаз, галай-галайвал ийида

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПРОТЁК

    м məh. deşik

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • просев

    -а; м. 1) к просеять - просевать. Просев муки через сито. Вторичный просев зерна. 2) с.-х. Пропущенное при посеве место; огрех. Просевы от неотрегулир

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • протёк

    см. протечь; -а; м.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PROSES

    Latın sözüdür, hərfi mənası “irəliyə hərəkət” deməkdir. İndi “dəyişmə” an­lamına uyğun məna bildirir, bu isə təkcə irəliyə deyil, geriyə də hərəkət ol

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • проседь

    ...Белые волоски в тёмном мехе. Мех с редкой проседью. - с проседью

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОСЕЧЬ

    сов. 1. kəsmək, çapmaq, vurub deşmək; 2. bax прорубить 2-ci mənada

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОСЕВ

    м 1. ələmə, ələnmə; xəlbirləmə, xəlbirlənmə; 2. bax огрех 1-ci mənada

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PROSES

    i. 1. process; inkişaf ~i process of the development; suyun buza çevrilmə ~i the process of water becoming ice; iş ~ində in the process of work; təbii

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • PROSES

    сущ. процесс: 1. протекание, ход какого-л. явления. İnkişaf prosesi процесс развития, tarixi proses исторический процесс; yaradıcılıq prosesi творческ

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПРОСЕДЬ

    ж мн. нет рехивал (сифте башламишнавай); борода с проседью рех янавай (рехивал квай) ччуру.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PROSES

    процесс

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PROSES

    ...əldə etmək məqsədilə görülən ardıcıl işlərin məcmusu. Texnoloji proses. Neftçıxarma prosesi. 2. Xəstəliyin aktiv inkişafı, gedişi. İltihab prosesi. 3

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОСЕДЬ

    ж мн. нет çallıq, çal; борода с проседью çal saqqal.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • prose

    f nəsr

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • проще

    см. простой I, просто

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОЩЕ

    срав. ст. к простой I и просто daha sadə, daha bəsit; daha təbii.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PROSE

    prose1 n nəşr; to write in ~ nəsrlə yazmaq prose2 adj 1. cansıxıcı, darıxdırıcı, usandırıcı, maraqsız; 2. nəsrlə yazılan; a ~ writer darıxdırıcı / usa

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • жигъир

    ...тропинка : тамун жигъир - просека; тамун жигъирдай фин - идти по просеке.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ПРЕСЕЧЬ

    вилик пад атIун, акъвазрун; терг авун, рехъ тагун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИПЕК

    мн. нет 1. припѐк (гъуьруькай фу чрайла акъадна гъуьруьн заланвилелай артух жедай фу). 2. рагъ алцифдай чка, гзаф рагъ алай чка, ракъини кузваи

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЦЕП

    прицеп (трамвайдин мотор авай вагондихъ гилигнавай вагон, трактордихъ гилигнавай араба ва мсб).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЦЕЛ

    1. воен. прицел, къаравул (туп, пулемѐт, винтовка дуьз лишандал туькIуьрун патал абрал раснавай затI). 2. лишандиз къачун; взять на прицел лишандиз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОРОШОК

    порошок (гъуьр хьиз куьлуь авунвай затI, мес. сарар михьдай гъуьр хътинди ва я дарман).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОБЕГ

    ...рекье хьана. 3. фин, фейи рехъ; атIай рехъ; рехъ атIуй; сделать пробег в 900 километров 900 километрдин рехъ атIун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОБЕЛ

    1. ахъайнавай чка, буш чка (кхьей ва я басма авур затIуна, мес. бланкда). 2. пер. нукьсан, кимивал

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОДЕТЬ

    1. акалун (рапуник гьал). 2. ракъурун, ттун (са тIеквендай са затI)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОРШЕНЬ

    м тех. поршень (цилиндрдин къене авай, цилиндрдиз газ, пар ракъурдай ва акъуддай алат).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОБЕЛ

    ara, aralıq, boş yer, boşluq, məsafə, nöqsan, qüsur, çatışmazlıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЧЁТ

    səhv, yanlış (hesabda)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЕКТ

    layihə, proyekt, plan

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЦЕЛ

    nişan, nişangah

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОРОШОК

    toz, ovuntu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЧЕРК

    cızma, xətt çəkmə, xətt

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЖЕЧЬ

    ккун, кана тIеквен акъудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОРОШЕК

    1. бицIи, куьлуь нахутI. 2. тIехв; ситец горошком тIехвер алай чит

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРОСОК

    1. хкадрун, къудгъунна хкадрун, къудгъунна чукурун, вилик фин. 2. гадрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРОСОК

    1. Atım, atış; 2. Tullama; 3. Sıçrama

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЛЕТ

    1. лув гун, лув гана фин, цавай фин. 2. буш ара; мензил (1. муькъуьн кьве дестекдин ара. 2. ракьун рекьин кьве станциядин ара

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОРЕШЕК

    гъвечIи кIерец; гъвечIи шуьмягъ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОЕСТЬ

    тIуьн; тIуьна. куьтягьун; михьиз тIуьн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОЕКТ

    1. проект; проект моста муькъуьн проект (эцигдай муьгъ гьихьтинди жедатIа къалурдай шикил, план); проект закона закондин проект; проект резолюции къ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • просекать

    см. просечь; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • просекание

    см. просечь; -я; ср.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОСЕКАТЬСЯ

    несов. 1. bax просечься; 2. kəsilmək, çapılmaq, vurulub deşilmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОСЕКАТЬ

    несов. bax просечь

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • просекаться

    I см. просечься; -ается; нсв. Ткань просекается. II см. просечь; -ается; страд.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Proşek
Proşek (xorv. Prošek) — şirin desert şərabı. Şərab Xorvatiyada və ölkənin cənub hissəsindəki Dalmasiya regionunda ənənəvi olaraq istehsal edilir. Adının mənşəyi tam məlum deyilş Amma güman olunur ki, ad xorvat sözü olan prošli (son) sözündən götürülmüşdür. Bu adın qoyulmasına səbəb şərab üçün istifadə edilən üzümün çox gec qıcqırmasıdır. == Təsviri == Şərab üzüm giləmeyvələrinin kollarından passito (həsir şərabı) üsulu ilə qıcqırmasından alınır və istehsal edilir. Proşek çox keyfiyyətli şərab hesab olunur. Ona görə də, digər şərablara nisbətən daha bahalıdır. Buna səbəb onun istehsalına orta hesabla digər şərablardan yeddi dəfə daha çox üzüm tələb olunmasıdır. İstehsalçılar şərab istehsalı zamanı spirtin yüksək həddindən istifadə edirlər.
Proses
Proses (lat. processus) — obyektin zaman çərçivəsində vəziyyətin kəmiyyət və keyfiyəət baxımından tədricən dəyişməsi; bir birinə bağlı olan hərəkətlərin cəmi, hansısa bir işin gedişi. == Fizika və riyaziyyatda == Termodinamik proses Təsadüfi proses == Geologiyada == Relyefəmələgəlmə prosesi == İnformatikada == İnformatikada proses abstrakt anlayışdır. Kliyent prosesi Server prosesi Sinxron proses Asinxron proses Фоновый процесс == Hüquqda == Məhkəmə prosesi — hüquqi termin, prosessual qanunvericiliyə uyğun olaraq məhkəmədə məhkəmə işinin baxılması.
Abrazion proses
Abraziya (geomorfologiya)
Adiabat proses
Adiabatik proses (yun. adiabatos — bağlı) — havanın vəziyyətinin (həcmi, təzyiqi, sıxlığı və temperaturunun) kənardan istilik gəlmədən dəyişilməsi. == İzahı == Adiabat proses — elə termodinamik prosesə deyilir ki, burada sistem nə istilik miqdarı alır, nə də istilik miqdarı verir. Hava yuxarı qalxdıqda onun kütləsi genişlənir və nəticədə kənara getmədən onun temperaturu hər 100m-də 1o düşür. Hava aşağı endikdə isə onun kütləsi sıxlaşır və kənardan ona istilik daxil olmadan temperaturu yenə hər 100 m-də 1o-yə qədər qalxır.
Adiabatik proses
Adiabatik proses (yun. adiabatos — bağlı) — havanın vəziyyətinin (həcmi, təzyiqi, sıxlığı və temperaturunun) kənardan istilik gəlmədən dəyişilməsi. == İzahı == Adiabat proses — elə termodinamik prosesə deyilir ki, burada sistem nə istilik miqdarı alır, nə də istilik miqdarı verir. Hava yuxarı qalxdıqda onun kütləsi genişlənir və nəticədə kənara getmədən onun temperaturu hər 100m-də 1o düşür. Hava aşağı endikdə isə onun kütləsi sıxlaşır və kənardan ona istilik daxil olmadan temperaturu yenə hər 100 m-də 1o-yə qədər qalxır.
Coğrafi proses
Coğrafi proses təbii və ya təbii-antropogen səbəblərin təsiri altında ərazinin landşaft xassələrinin tədricən, lakin bəzən kəskin dəyişməsi. Dəyişkənlik fiziki-coğrafi ola bilər və ya iqtisadi və sosial coğrafi hadisələrə toxuna bilər. Coğrafi proses təsərrüfat və cəmiyyətin həyatı üçün pozitiv və neqativ ola bilər. Ora həmişə bir sıra geosistemlərdə, iyerarxiyanın aşağı səviyyələrində baş verən dəyişikliklər daxil olur, böyük ərazilərdə inkişaf etdikdə isə bütün təbii sistemlərə təsir göstərə bilər. Coğrafi prosesin gedişində həm dağıdıcı dəyişikliklər, həm də bərpaedici suksessiyalar baş verir, belə ki, Coğrafi proses bir-birinə zidd olan qarşılıqlı təsir transformasiyası, özününizamlayıcı və özünübərpaedici təbii sistemlər kimi təzahür olunur.
Denudasion proses
Denudasiya (lat. Denudatio - "çılpaqlaşma") — Yer səthində süxurların su, külək, buz və s. ilə dağılması, yüksək sahələrdən alçaq sahələrə aparılması proseslərinin məcmusu. Yer səthi relyefinin dəyişilməsində və yeni relyef formalarının əmələ gəlməsində denudasiyanın rolu böyükdür. O, süxurları parçalayıb dağıdaraq relyefi alçaldır, hamarlayır, dağlıq sahələri denudasion düzənliklərə (peneplenlərə) çevirir. Denudasiya prosesinə aşınma, eroziya, abraziya, korroziya, deflyasiya kimi proseslər daxildir. == Denudasion proses == Denudasion proses aşınma məhsullarının daşınmasıdır. Prosesin başlıca hərəkətverici qüvvəsi ağırlıq qüvvəsidir. Bu qüvvə birbaşa və yaxud müxtəlif mütəhərrik mühitlərin vasitəsilə yaranır. Denudasion proses dar mənada müəyyən bir səthin yuyulması və qravitasion hərəkətlər vasitəsilə aşınma materiallarının daşınması kimi başa düşülür.
Kriogen proses
Kriogen proses - torpağın mənfi dərəcəyə qədər soyuması, donması və donunun açılması vaxtı baş verən fiziki, fiziki-kimyəvi və bioloji proseslərin məcmusu. == Xüsusiyyəti == Torpağın çat verməsi Torpaq donarkən torpaq kütləsinin qarışması və torpaq nəmliyinin miqrasiyası Çınqıl və daş qırıntılarının torpaq kütləsindən çıxarılıb onun səthində paylanması və strukturu-oliqonal törəmələrin çoxkünclü daşlar, tor və s.-nin formalaşması Şaxta - don qabarmaları və s.
Politrop proses
Politrop proses - xüsusi istilik miqdarı dəyişməz qalan termodinamik prosesə deyilir.
İnzibati proses
İnzibati proses — dövlət idarəetməsi sahəsində konkret inzibati işlərin həlli üzrə dövlət orqanlarının fəaliyyəti. İnzibati proses normalarına görə, məsələn, vətəndaşların şikayət və ərizələrinə baxılır, intizam tənbehi tətbiq edilir. Bu, səlahiyyətli icra hakimiyyəti orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin, habelə hakimlərin inzibati prosessual hüquq normaları ilə tənzimlənən inzibati işlərin başlanması, baxılması və həlli üzrə fəaliyyəti.
İzobar proses
İzobar proses (yun. "baros" – ağırlıq, çəki) – makroskopik sistemin halının sabit təzyiqdə dəyişməsi prosesi (p = const). Qazı qızdırdıqda onun hərəkət edən porşenli silindrdə genişlənməsini izobar proses hesab etmək olar. İzobar prosesi aşağıdakı nisbətlərə bərabərdir: Sistemə ötürülən istilik enerjisi iş görülməsinə və sistemin daxili enerjisinin (U) dəyişməsinə sərf olunur. Termodinamikanın birinci qanununa əsasən Q = Δ U + W {\displaystyle Q=\Delta U+W\,} burada W qaz tərəfindən görülən iş, U qazın daxili enerji və Q verilən istilik enerjisidir. Qapalı sistemdə təzyiq-həcm işi aşağıdakı kimi müəyyən edilir: W = ∫ p d V {\displaystyle W=\int \!p\,dV} burada Δ bütün proses üzrə dəyişiklik deməkdir, d isə diferensialı bildirir. Təzyiq sabit olduğundan, bu o deməkdir ki W = p Δ V {\displaystyle W=p\Delta V} İdeal qaz qanununu tətbiq etməklə, alırıq ki W = n R Δ T {\displaystyle W=n\,R\,\Delta T} R qaz sabitini, n isə sabit qaldığını qəbul etdiyimiz maddənin miqdarını ifadə edir (məsələn, kimyəvi reaksiya zamanı faza keçidi yoxdur).Daxili enerjinin dəyişməsi sistemin temperaturundan asılıdır. Δ U = n c V , m Δ T {\displaystyle \Delta U=n\,c_{V,m}\,\Delta T} burada cV,m sabit həcmdə molar istilik tutumudur. Son iki tənliyi birinci tənliylə əvəz etməklə izobar qazlar üçün verilən istiliyin təsiri altında qazın temperatur dəyişməsini təyin edə bilərik. Q = n c V , m Δ T + n R Δ T Q = n Δ T ( c V , m + R ) Q = n Δ T c P , m {\displaystyle {\begin{aligned}Q&=n\,c_{V,m}\,\Delta T+n\,R\,\Delta T\\Q&=n\Delta T(c_{V,m}+R)\\Q&=n\Delta Tc_{P,m}\end{aligned}}} burada cP sabit təzyiqdə molar istilik tutumudur.
İzotermik proses
İzotermik proses (yun. ἴσος -bərabər və θέρμη - isti) — sabit temperaturda sistemin halının dəyişməsi. Bu prosesdə temperatur sabit qalır: ΔT = 0. Havanın tədricən sıxılma prosesini və ya qabdan qazı sorub çıxaranda nasosun porşeni altında qazın genişlənməsini təxmini olaraq izotermik proses hesab etmək olar. İzotermik prosesi həyata keçirmək üçün adətən, sistemə termostat tətbiq edilir. Bu zaman prosesin dövrədəən keçirilməsi daha da tezləşir. Sistemin temperaturu isə termostatın temperaturundan fərqlənmir. İzotermik proses elə prosesdir ki, qazın çəkisi, molyar qaz və temperatur є -konstant sayılırlar. == İzotermik proses və Boyl-Mariott qanunu == İzotermik proses və Boyl-Mariott qanunu arasında sxematik əlaqə vardır. İzotermik proses Boyl-Mariott qanununun hesabına izah edilir.
İzoxor proses
İzoxor proses (yun. "chora" – tutum) – makroskopik sistemin halının sabit həcmdə dəyişməsi prosesi (V = const). İstənilən həcmdə və ya elektrik lampasında olan qazı qızdırdıqda onun təzyiqinin artması izoxor prosesdir.
Ədəbi proses
Ədəbi proses — ədəbiyyatın istər bir dövrdə, istərsə də, xalqın, ölkənin cəmiyyətin tarixi boyunca mövcudluğu, yaşarlığı və təkamülü. Hər bir tarixi dövrdə ədəbi proses sosial, ideoloji və estetik baxımdan müxtəlif səpkili və səviyyəli bütün ədəbi-bədii nümunələri (nəsr, şeir, dramaturgiya, ədəbi tənqid və ədəbiyyatşünaslıq) ehtiva edir. Bir çox hallarda, bədii əsərlər, müxtəlif səbəblər üzündən, yarandıqları vaxtdan, yaxud ilk nəşrindən xeyli sonra ədəbi proses nəticəsinə çevrilir (məs., Mirzə Fətəli Axundzadənin “Kəmalüddövlə məktubları” ilk dəfə 1924-cü ildə, Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti isə 1936-cı ildə çap edilmişdir). Bədii ədəbiyyatın və incəsənətin növləri, həmçinin ideoloji və linqvistik hadisələrlə qarşılıqlı əlaqə və təsiri ədəbi prosesin mühüm cəhətlərindəndir. Dövrün ədəbi “özünüdərk”i (ədəbi yaradıcılıq proqram və manifestləri), həmçinin müxtəlif estetik cərəyanlar (məsələn, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbiyyatında “mollanəsrəddinçilər”lə “füyuzatçılar”) arasında mübarizə, qarşılıqlı beynəlmiləl ədəbi əlaqələr ədəbi prosesin ayrılmaz tərkib hissələrindəndir. “Ədəbi proses” termini XX əsrin 20-30-cu illərində meydana gəlmiş, 60-cı illərdən geniş işlənməyə başlamışdır. Ədəbi prosesin küll halında, bütün bədii, ideya-estetik təzahürləri ilə dərindən təhlil edilib öyrənilməsi, ümumiləşdirilməsi ədəbiyyatın inkişaf meyillərini, perspektivlərini aydınlaşdırmaq baxımından müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycanda ədəbi prosesin sistemli şəkildə intensiv öyrənilməsinə 60-70-ci illərdən başlanılmışdır. Müasir Azərbaycan ədəbi prosesinin xüsusiyyətləri sırasına mənəvi-əxlaqi problematikaya marağın güclənməsi, insan konsepsiyasının inkişafı, tarixiliyin qüvvətlənməsi, janr-üslub sayəsində yeni axtarışlar və s. daxildir.
Yuxu (proses)
Yuxu — beynin fəaliyyət normasının minimal səviyyəyə enməsi və ətraf mühitə olan reaksiyaların azalması ilə müşayiət olunan təbii fizioloji proses. Bu proses məməlilərə, quşlara, balıqlara və bəzi başqa heyvanlara, həmçinin bəzi həşəratlara (məsələn, drozofillərə) məxsus prosesdir. Bütün canlı varlıqlar öz güclərini bərpa etmək və həyat fəaliyyətini davam etdirmək üçün istirahətə ehtiyac duyurlar. Məcburi yuxu canlıların bütün cismi və zehni fəaliyyətlərini dayandırır. == Yuxunun fiziologiyası == Yuxuda anabolizm proseslərinin səviyyəsi artır, katabolizm isə enir. Normal yuxu dövri təxminən hər 24 saatdan bir olur. Bu dövr sirkad ritmi adlandırılır. Bioloji ritmin sirkad forması bir növ işıq və temperatur təsirləri ilə ontogenez dövrdə orqanizmin qazandığı, "bioloji saatlar" vasitəsi ilə həyata keçirilir. == Yuxu elmi izahı == Bu haqda alimlərin bir çox fikirləri vardır. Bəziləri hesab edirlər ki, yuxu zamanı beyindəki qanın bir çox hissəsi bədənin müxtəlif yerlərinə axır.
Yuxu (fizioloji proses)
Yuxu — beynin fəaliyyət normasının minimal səviyyəyə enməsi və ətraf mühitə olan reaksiyaların azalması ilə müşayiət olunan təbii fizioloji proses. Bu proses məməlilərə, quşlara, balıqlara və bəzi başqa heyvanlara, həmçinin bəzi həşəratlara (məsələn, drozofillərə) məxsus prosesdir. Bütün canlı varlıqlar öz güclərini bərpa etmək və həyat fəaliyyətini davam etdirmək üçün istirahətə ehtiyac duyurlar. Məcburi yuxu canlıların bütün cismi və zehni fəaliyyətlərini dayandırır. == Yuxunun fiziologiyası == Yuxuda anabolizm proseslərinin səviyyəsi artır, katabolizm isə enir. Normal yuxu dövri təxminən hər 24 saatdan bir olur. Bu dövr sirkad ritmi adlandırılır. Bioloji ritmin sirkad forması bir növ işıq və temperatur təsirləri ilə ontogenez dövrdə orqanizmin qazandığı, "bioloji saatlar" vasitəsi ilə həyata keçirilir. == Yuxu elmi izahı == Bu haqda alimlərin bir çox fikirləri vardır. Bəziləri hesab edirlər ki, yuxu zamanı beyindəki qanın bir çox hissəsi bədənin müxtəlif yerlərinə axır.
Yuxu (fizoloji proses)
Yuxu — beynin fəaliyyət normasının minimal səviyyəyə enməsi və ətraf mühitə olan reaksiyaların azalması ilə müşayiət olunan təbii fizioloji proses. Bu proses məməlilərə, quşlara, balıqlara və bəzi başqa heyvanlara, həmçinin bəzi həşəratlara (məsələn, drozofillərə) məxsus prosesdir. Bütün canlı varlıqlar öz güclərini bərpa etmək və həyat fəaliyyətini davam etdirmək üçün istirahətə ehtiyac duyurlar. Məcburi yuxu canlıların bütün cismi və zehni fəaliyyətlərini dayandırır. == Yuxunun fiziologiyası == Yuxuda anabolizm proseslərinin səviyyəsi artır, katabolizm isə enir. Normal yuxu dövri təxminən hər 24 saatdan bir olur. Bu dövr sirkad ritmi adlandırılır. Bioloji ritmin sirkad forması bir növ işıq və temperatur təsirləri ilə ontogenez dövrdə orqanizmin qazandığı, "bioloji saatlar" vasitəsi ilə həyata keçirilir. == Yuxu elmi izahı == Bu haqda alimlərin bir çox fikirləri vardır. Bəziləri hesab edirlər ki, yuxu zamanı beyindəki qanın bir çox hissəsi bədənin müxtəlif yerlərinə axır.
Xərclərin uçotunun proses metodu
Xərclərin uçotunun proses metodu (ing. process costing) — hesabat dövrü üçün istehsal olunan vahid üzrə orta maya dəyərini hesablayan məsrəflərin uçotu metodu. == Tərifi == İngilis professoru Kolin Druri prosesin maya dəyərinin hesablanması metodunu, hesabat dövründə məhsula (xidmətə) çəkilən ümumi məsrəflərin məhsulun (xidmətlərin) ümumi sayına bölündüyü zaman istehsal olunan hər bir vahid üçün orta xərclərin hesablanması metodueyni müddətə buraxılmışdır kimi müəyyən edir. Metod bir çox eyni istehsal vahidləri istehsal olunduqda istifadə olunur və hər bir vahidin maya dəyərini müəyyən etməyə ehtiyac yoxdur. Bu halda məhsullar eyni istehsal olunur və birbaşa və qaimə məsrəflərinin eyni bölüşdürülməsini tələb edir. Ayrı-ayrı sifarişlər üzrə ayrıca məsrəflərin uçotu registrləri aparılmır və maya dəyəri obyekti istehsal prosesinin hər bir başa çatmış mərhələsinin məhsuluna çevrilir. Bir sıra iqtisadçılar məsrəflərin uçotu və məhsulun maya dəyərinin hesablanması metodunu, bitməmiş istehsalat olmadan məhdud çeşiddə məhsulların istehsalına çəkilən xərclərin uçotu metodu kimi müəyyən edirlər, burada məsrəf uçotunun obyektləri istehsalda fərdi məhsulların bütün istehsal prosesinin tərkib hissəsi kimi proseslərdir. == Proses metodunun növləri == Bir sıra iqtisadçılar istehsal vahidinin maya dəyərinin hesablanmasının üç variantını ayırd edirlər : bir növ məhsul istehsal edilən və bitməmiş istehsalat olmayan istehsalatda (kömür, mədən sənayesi və s. müəssisələrində) məhsul vahidinin maya dəyəri istehsal prosesinin məsrəflərinin cəmini istehsal prosesinə sərf olunan məbləğə bölmək yolu ilə müəyyən edilir. məhsul vahidlərinin sayı; bir neçə növ məhsul istehsal edilən və müstəqil istehsalın olmadığı (eyni vaxtda elektrik və istilik enerjisi istehsal edilən, yaxud neft və qaz hasil edilən və s.) sənaye sahələrində bütün növ məhsullar üçün ümumi olan məsrəflər onlar arasında müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq bölüşdürülür.
Anemone coronaria proles rosea
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Parsek
Parsek (işarəsi: pc; ingiliscə: Parsec) - astronomiyada istifadə olunan məsafə ölçü vahididir. Parallaksı 1 dərəcə olan göy cisminin uzaqlığı 1 parsekdir.
Porşen
Porşen — istilik maşınlarında tətbiq olunan maşın hissəsidir. O, qazın genişlənməsi nəticəsində yaranan təzyiqi qəbul edərək onu mexaniki enerjiyə çevirir. Porşenlər adətən çarxqollu-sürgüqollu mexanizminə qoşulur. Həmçinin silindrin təmizlənməsi və doldurulmasında da iştirak edir. Kompressorlarda isə onun funksiyası əksinədir. Çarxqolu-sürgüqolundan alınan hərəkət nəticəsində porşen qazı sıxır. Porşen üç hissədən ibarətdir: Dib hissəsi, burada yanma prosesi baş verir. Kipləşdirici hissə, bunun köməyi ilə porşen və silindrin divarları arasında tam kiplik yaradılır ki, sıxma prosesi baş verə bilsin. Yönəldici hissə porşenin silindr boyunca hərəkətini nizamlayır. Porşenlər çuqun və alüminium legirlərindən hazırlanırlar.
Prospekt
Prospekt – 1)şəhərdə böyük enli küçə; 2)nəşr olunmağa hazırlanan, gələcək elmi əsərin, dərs vəsaitinin, jurnalın və s. ətraflı, müfəssəl planı, məzmunu; 3)nəfis tərtibatlı broşur formasında çap reklamı və kommersiya təbliğatı vasitəsi. Bir qayda olaraq, prospekt yüksək poliqrafik səviyyədə hazırlanır və reklam verən, onun əməkdaşları və buraxılan məhsullar haqqında məlumatları özündə əks etdirir. Təbliğat prospektləri də mövcuddur; 4)nəyi isə reklam edən gözəl nəşr. == Ədəbiyyat == R. Əliquliyev, S. Şükürlü, S. Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Protea
Proteya (lat. Protea) — proteyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Protez
Protez, əskik olan bədən üzvlərininin yerinə işlədiləcək şəkildə edilmiş cihazların ümumi adıdır. Xəsarət, şiş cərrahiyələri, qanqren, iltihab və bunun kimi digər orqan ziyanları nəticəsində vücudun geri qalanının sağlamlığını qorumaq məqsədi ilə ziyan görən orqan çıxardılar. Bu orqanın funksiyasının və şəklinin yerinə işlənən protezler bu orqandan geriyə qalan bədən boşluğuna köməkçi materiallar vasitəsi ilə taxılar. Protezler yerinə işlədildiyi bölgəyə görə adlandırılırlar: çənə-üz protezləri, diş protezləri, qol, əl, ayaq protezləri, qulaq protezləri, saç protezləri, göz protezləri və s. Çoxu protez orqanının funksiyasının və görünüşünün yerinə tam olaraq işlədilə bilməz, amma bir dərəcəyə qədər köməkçi ola bilər. Ancaq yenə də protez istehsalı ilə xəstənin psixologiyası xeyli düzələ bilər. Protezler kauçuk, vinil, titan, qızıl və bunun kimi müxtəlif maddələrdən hazırlanır. Protezləri vücuda tutdurmağın bu kimi yolları var: Orqan ziyanının olduğu qisimdə protezin girib tutuna biləcəyi bir mexaniki mühafizəkar sahəsində mexaniki mühafizəkarlıqla, Mexaniki mühafizəkarlığın az olduğu vəziyyətdə sap, klemp, məngənə, qarmaqlar, kroşe kimi köməkçi vasitələrlə, Bəzi toxuma vasitələri ilə.
Proyekt
Layihə — başlanğıc və son zaman nöqtələri olan, yeni məhsul və ya xidmət yaradılmasını nəzərdə tutan, konkret resursa malik olan , keyfiyyət və risk tələblərinə malik unikal fəaliyyət. == Layihə mərhələləri == Planlaşdırma - bu ilkin mərhələdə problemlər və tərəfdaşlar, hədəflər və bunlara çatmaq üçün ehtiyaclar müəyyən olunur; Hazırlıq - fərdi tapşırıqlar bölüşdürülür, qrafik və büdcə hazırlanır, ilk iclas - açılış icrası keçirilir; İcra (başlama) - müntəzəm iclaslar, qrafik və büdcəyə nəzarət, ardıcıl hesabatlar hazırlanır. Gözlənilən və gözlənilməyən çətinliklər aradan qaldırılır; Təslim (tamamlama) - son məhsul, yaxud proses hazırdır və məsul şəxsə ötürülə bilər. Bunun üçün son hesabat hazırlanır. == Layihə idarəedilməsinin müxtəlif səviyyələri == Vaxtın idarəedilməsi Büdcənin idarəedilməsi Resursların idarəedilməsi Keyfiyyətin idarəedilməsi İnsan resurslarının idarəedilməsi Risklərin idarəedilməsi == Layihənin növləri == Sosial layihələr İqtisadi layihələr Ekoloji layihələr 1)hazırlanan hər bir şeyin ilk variantı; 2)tikiləcək bina, yaradılacaq qurğunun, məmulatın quruluşu və s. haqqında lazımi təsəvvür verən və sonrakı mərhələdə iş sənədlərinin işlənib hazırlanması üçün kafi məlumat əks etdirən konstruktor sənədlər kompleksi; hər hansı bir əsaslı tikinti layihəsi fərdi və ya birtipli ola bilər. Fərdi layihələr işlənilib hazırlanarkən birtipli konstruksiya, memarlıq layihələri və s.-dən istifadə olunur. 3)mahiyyəti və onun praktiki reallaşması imkanları təsvirlər, əsaslandırmalar, hesablamalar, rəsmlər formasında açıqlanan fikir, ideya, surət; 4)tikiləcək, qurulacaq, yaradılacaq bir şeyin əvvəlcədən düşünülüb hazırlanmış, işlənmiş planı; proyekt. Məsələn, tikintinin layihəsi; 5)hər hansı bir sənədin, qərarın və s.-nin əvvəlcədən yazılmış təxmini mətni. Məsələn, qərarın layihəsini hazırlamaq, nizamnamənin layihəsi, müqavilənin layihəsi; 6)nəzərdə tutulmuş niyyət, fikir mənasında.
Prodik
Prodik (yun. Πρόδικος, təxminən e. ə. 465 – 395) — qədim yunan filosofu, sofistlər məktəbinin təmsilçisi. Dilçilik elmi və əxlaq problemləri ilə məşğul olmuşdur. O həm də dinlərin yaranması nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Onun fikrincə, insanlar onlara xeyir gətirən günəş, çaylar, dənizlər kimi təbiət obyektlərini tanrılaşdırmışlar. Buna o, Misirdə Nil çayının tanrılaşdırılmasını örnək gətirirdi. Prodikə görə, bundan sonra insanların fəaliyyətlərinə uyğun olaraq şərabçılıq, dəmirçilik, sənətkarlıq və s. tanrıları uydurulmuşdur.
Porşe
Porsche AG — "Porsche" markası altında avtomobil istehsal edən Alman maşın istehsalat şirkəti. İstehsalat yeri və baş ofisi Almaniyanın Ştutqart şəhərində yerləşir. Şirkət 1947-ci ildə Ferdinand Porşenin oğlu Ferri Porşe tərəfindən qurulmuşdur. Qurulduğu ildən nəqliyyat vasitələri istehsalı ilə məşğuldur. Şirkət idman və yarış avtomobilləri da istehsal edir. Hazırda Boxster, Cayman, Cayenne 911, Panamera modellerini istehsal edir.
Rasək
Rasək — İranın Sistan və Bəlucistan ostanının şəhərlərindən və Sərbaz şəhristanının mərkəzidir.2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,931 nəfər və 1,102ailədən ibarət idi.