Stomatit
Stomatit – ağız boşluğunun yumşaq toxumalarının (yanaq, yumşaq və sərt damaqlar, ağız boşluğunun dibi) selikli qişaların iltihabı.
Bütün yaş qruplarında rast gəlinən bir prosesdir.
Stomatit həm ağız boşluğundan izolə olunmuş şəkildə, həm də digər ağız boşluğu üzvlərinin selikli qişaslarının iltihabları – qinqivit, xeylit və qlossit ilə birlikdə inkişaf edə bilər. Klinik və morfoloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq stomatitlərin müxtəlif formaları ayırd edilir. Kliniki gedişinə görə — kəskin və xroniki; morfoloji dəyişikliklərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq – seroz, kataral, fibroz, irinli (fleqmona və ya xırda irinciklər – apostematoz), qanqrenoz və s; patoloji dəyişikliyin dərinliyindən asılı olaraq – səthi və dərin stomatitlər və s. İltihab ocağının xarici görünüşündən və morfoloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq stomatitlər xoralı, deskvamativ, kataral-xoralı, kataral, afta, düyüncük, düyün, vezikul, qovuqcuq, eroziya, ləkələr və s. xarakterlərdə ola bilirlər.
Hazırda stomatitlər aşağıdakı qruplara bölünür:
Travmatik stomatitlər. Bu növ stomatitlərin yaranmasında əsasən şüalanma, kimyəvi maddələr, dərman maddələri, temperatur, mexaniki amillər ön planda durur. Travmatik stomatitlər əhali arasında daha çox rast gəlinir.
Somatik hüceyrə
Somatik hüceyrə — bir hüceyrə (qədim yunan σῶμα somasından, yəni "bədən" mənasını verir) cinsiyyət hüceyrəsi, qametosit və ya fərqlənməmiş kök hüceyrə xaricində çoxhüceyrəli bir orqanizmin bədənini meydana gətirən hər hansı bir bioloji hüceyrədir .
Bir orqanizm cisminin tərkibində iştirak edən və ikili bölünmə və mitotik bölünmə prosesində bölünən hüceyrə somatik hüceyrə adlanır.
Bunun əksinə olaraq, qametlər cinsi çoxalma zamanı birləşən hüceyrələrdir, cücərmə hüceyrələri qametləri əmələ gətirən hüceyrələrdir və kök hüceyrələr mitoz yolu ilə bölünərək müxtəlif ixtisaslaşmış hüceyrə tiplərinə ayrılan hüceyrələrdir. Məsələn, məməlilərdə somatik hüceyrələr bütün daxili orqanları, dəri, sümüklər, qan və birləşdirici toxuma təşkil edirsə, məməlilərin cücərmə hüceyrələri sperma və yumurta əmələ gətirir, bu da mayalanma zamanı birləşərək ziqota adlı bir hüceyrə əmələ gətirir və fərqləndirir. İnsan bədənində təxminən 220 növ somatik hüceyrə var.
Nəzəri olaraq bu hüceyrələr cinsi hüceyrələr deyil. Mutasiyalarını hüceyrə nəsillərinə (varsa) ötürürlər, ancaq orqanizmin nəsillərinə deyil. Bununla birlikdə, süngərlərdə fərqlənməmiş somatik hüceyrələr cücərmə xəttini meydana gətirir və Knidariyada fərqli somatik hüceyrələr cücərmə xəttinin mənbəyidir. Mitotik hüceyrə bölgüsü yalnız diploid somatik hüceyrələrdə müşahidə olunur. Cinsiyyət hüceyrələri kimi yalnız bir neçə hüceyrə çoxalmada iştirak edir.
Somatik sinir sistemi
Somatik sinir sistemi — Somatik sinir sistemi (SSS) və ya könüllü sinir sistemi, skelet əzələləri vasitəsilə bədən hərəkətlərinin könüllü nəzarəti ilə əlaqəli periferik sinir sisteminin bir hissəsidir.
Somatik sinir sistemi bədəndən mərkəzi sinir sisteminə (MSS) hissləri çatdıran afferent sinir liflərini daşıyan hiss sinirlərindən və əzələ daralmasını stimullaşdırmaq üçün MSS-dən motor əmrlərini çatdıran efferent sinir liflərini daşıyan motor sinirlərdən ibarətdir. A- afferent və e- efferent prefikslərinə uyğundur.
== Struktur ==
İnsan bədənində sinirlərin 43 seqmenti vardır. Hər seqment ilə bir cüt hissiyyat və motor sinir gəlir. Bədəndə onurğa beynində 31, beyin sapında isə 12 sinir seqmenti vardır. Bundan əlavə, bədəndə minlərlə assosiativ sinir də mövcuddur.
Beləliklə, somatik sinir sistemi iki hissədən ibarətdir:
Onurğa sinirləri: Bunlar onurğa beynindən sensor məlumat və motor əmrləri daşıyan qarışıq sinirlərdir.
Kranial sinirlər. Bunlar beyin sapına və beyin sapından məlumat daşıyan sinir lifləridir.