Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • тёртый

    -ая, -ое. 1) Измельчённый с помощью тёрки. Тёртый сыр, картофель. 2) Превращённый в однородную массу толчением, разминанием, растиранием. Т-ые краски.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТЁРТЫЙ

    ...keçirilmiş, narınlaşdırılmış: 4. ovulmuş, döyülmüş, əzilmiş; ◊ тертый калач bərkdən-boşdan çıxmış adam; yerin altını da, üstünü də bilən adam.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • тёртый калач

    Об опытном, видавшем виды человеке.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕРТЫЙ

    ...куьлуь авур (мес. ранг). 2. пер. крарай акъатай, дуьнья акур. ♦ тѐртый калач пер. крарай акъатай кас.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SÜRTÜK

    1. тертый, стертый, потертый; 2. нахальный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TERTİP

    tərtib

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • третий

    1. -ья, -ье.; числ. порядк. 1) к три Третий год, урок. Третий посетитель. Третий звонок (последний сигнал при отправке поезда, начале спектакля). Т-ьи

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • tərtib

    tərtib

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tərtib

    is. composition f, assemblage m ; (plan) élaboration f, rédaction f ; ~ etmək 1) former vt ; 2) composer vt, rédiger vt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • tərtib

    düzen, tertip

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • ТРЕТИЙ

    ...və burjuaziyaya verilən ad); третьей руки ortabab, babat, в третьи руки (отдать, передать, перейти) üçüncü şəxsə (vermək, keçmək), из третьих рук (ус

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏRTİL

    ə. avazla oxuma

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • TƏRTİB

    ə. 1) sıraya düşmə; sıralama; 2) tədarük etmə; hazırlama; 3) dağınıq hissələri bir yerə toplayıb sistemə salma; 4) üsul, nizam, qayda, tərz; 5) plan,

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • TƏRTİB

    i. composition; (kitab, lüğət və s.) compiling; (plan) working out, drawing up; ~ etmək 1) to put* together (d

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TƏRTİB

    tərtib bax 1. tərtibat; 2. nizam 1

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏRTİB

    ...salmaq селигъада ттун, къайдада ттун; 5. кхьин; tərtib etmək тартиб авун, кхьин (мес. акт); 6. типографияда шрифтар дуьзмишна кӀватӀун, наборщикдин к

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏRTİB

    üsul — nizam — qayda — tərz

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏRTİB

    düzmə — qurma — quraşdırma

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏRTİB

    ...подбора и объединения каких-л. материалов, данных). Lüğətin tərtibi составление словаря, qrafikin tərtibi составление графика, planın tərtibi составл

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТРЕТИЙ

    ...сад. ♦ третьего дня накь ваъ, вилик квай йкъуз; купить из третьих рук масабрувай маса къачун, маса пуд лагьайбрувай, маса арачидивай маса къачу

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРЕТИЙ

    üçüncü

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏRTİB

    1. составление, оформление; 2. порядок, расположение, устройство;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏRTİB

    ...əmələ gətirmə, düzəltmə, yaratma. Dərsliyin tərtibi. Smeta tərtibi. Lüğət tərtibi. – İş məntəqələri, zavodlar, sexlər, emalatxanalar öz planlarını gö

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRTİB

    düzülüş — səliqə — sahman

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏNTİK-TƏNTİK

    нареч. слишком поспешно, в спешном порядке, чрезмерно торопливо, наспех и неаккуратно (небрежно) – о выполнении чего-л

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • təntik-təntik

    zərf. très vite, à la va-vite, d’une manière précipitée

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TƏNTİK-TƏNTİK

    z. hastily, in a hasty / clumsy way

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • təntik-təntik

    təntik-təntik

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TƏFTİŞ

    ...aparmaq. [Qarovul] …diqqətli bir surətdə malların hamısını təftiş etməyə başladı. B.Talıblı. [Hümmət aqronoma:] Bura köməyə gəlmisiniz, ya təftiş elə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏLTİF

    ...vermə. Xəstəxanada yatdığının üçüncü günü [Cavadı] fərəhli bir xəbərlə – təltif xəbərilə təbrik etdilər. Ə.Vəliyev. □ Təltif etmək – orden, medal, fə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏNTİK

    sif. dan. 1. Sadədil, sadəlövh. Təntik qoca. 2. Ağzı söz tutmayan, sözləri aydın deyə bilməyən. [Əlləzoğlu] tövşüyə-tövşüyə papağı ilə tərini sildi, t

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏFTİŞ

    ревизия, обследование, контроль, досмотр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏLTİF

    награждение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТЕМНЫЙ

    1. qaranlıq; 2. tünd, qara , tutqun; 3. məc. aydın olmayan, anlaşılmayan, anlaşılmaz; 4. məc. məyus, qəmgin; 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЕПЛЫЙ

    1. isti; 2. ilıq; 3. səmimi, dostcasına, mehriban, üzügülər

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • стёртый

    -ая, -ое. см. тж. стёртость 1) Повреждённый трением или истончившийся от трения, долгого употребления и т.п. С-ая надпись. С-ая монета. С-ые ступени. С-ая нога. С-ая деревянная ручка двери. 2) Потеряв

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УТЁРТЫЙ

    прич. silinmiş, qurulanmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СТЁРТЫЙ

    прич. и прил. 1. silinmiş, silinib getmiş; 2. pozulmuş, sürtülüb təmizlənmiş, sürtülüb getmiş; 3. sürtülmüş, sıyrılmış; 4

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СТЕРТЫЙ

    1. ягъай, яна хер акъудай, хер акъатай (мес. хев, далу). 2. суьртмиш хьайи; цIрай (мес. гимиш пул)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТЕРТЫЙ

    1. silinmiş, silinib keçmiş; 2. pozulmuş, sürtülüb getmiş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • composition

    f 1) inşa; 2) tərtib; 3) tərkib

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • çərtik-çərtik

    çərtik-çərtik

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • PƏRTİM-PƏRTİM

    pərtim-pərtim doğramax: (Qazax) iri-iri doğramaq. – Əti pərtim-pərtim doğrayıbsan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • KƏRTİK

    is. Kəsici alətlə ağacda, taxtada və s.-də açılan diş, çərtik, nişan.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЧЕРНЫЙ

    1. qara; 2. tünd, tutqun; 3. köhn. çirkli, kirli, bulanmış, bulaşıq; 4. məc. kədərli, müsibətli, fəlakətli; 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • МЕРТВЫЙ

    1. Ölü; 2. Cansız; 3. Adamsız, sakit

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЖЕЛТЫЙ

    sarı (rəng)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇƏRTİK

    is. Çərtilmiş yer. □ Çərtik açmaq – bax çərtmək 2-ci mənada.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • KƏRTİK

    рубец, зарубка, засечка, нарезка, насечка (отметка, засеченная топором)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇƏRTİK

    рубец, насечка, нарез, надрез

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЧЕРНЫЙ

    qara, tünd, tutqun, çirkli

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЕРБИЯ

    (-ди, -да, -яр) tərbiyə, ədəb; gözəl əxlaq; тербия авун (тербия гун) a) tərbiyə etmək, tərbiyə vermək, ədəb öyrətmək, tərbiyələndirmək; b) böyütmək, y

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТЕРБИЯ

    (-ди, -да, -яр) tərbiyə, ədəb; gözəl əxlaq; тербия авун (тербия гун) a) tərbiyə etmək, tərbiyə vermək, ədəb öyrətmək, tərbiyələndirmək; b) böyütmək, y

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТЕРМИН

    termin, istilah

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏRLİK

    ...Molla əmmaməsini yenə minbərin üst pilləsinə qoymuş, başında tərlik, yerə oturmuşdu. P.Makulu. 3. İç tərəfdən ayaqqabının altına yapışdırılan nazik d

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRBİYƏ

    ...Ə.Haqverdiyev. Qəhrəman yaxşı dərk edirdi ki, övlad yetişdirib tərbiyə etmək ağır dağı çiyinə qaldırmaq deməkdir. S.Rəhimov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRCİH

    is. [ər.] : tərcih etmək – üstün tutmaq, üstünlük vermək. [Ramazan] buğlanan yağlı bozbaşı mübahisəyə tərcih etdi. M.Hüseyn.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕРНИЕ

    1. tikanlı bitki; 2. tikan

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏRKİB

    ...maddələrdən ibarət birləşmə, xəlitə, məhlul. Dərman tərkibləri. Dəriyə xüsusi tərkib hopdurmaq. 3. Bir kollektivin, təşkilatın heyətini təşkil edən a

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRSİM

    is. [ər.] Rəsm çəkmə, cızma

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRBİYƏ

    воспитание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏRKİB

    состав, содержание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏRSİM

    рисование, обрисовка, начертание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТЕПЛЫЙ

    1. чими; тѐплая вода чими яд; тѐплый воздух чими гьава. 2. чими ийидай, чими (партал). 3. пер. рикIиз чими; хуш; хушвал ийидай; тѐплое слово х

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТЕМНЫЙ

    1. мичIи. 2. мичIи рангунин, чIулаввал алай (мес. вилер). 3. пер. кьил акъат тийир; ачух тушир. 4. пер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TÉRMİN

    ...ifadə edən söz (və ya söz birləşməsi); istilah. 2. Məntiqdə: hökmün tərkib elementi (subyekt və predikat).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • КАЛАЧ

    м qalac, kömbə; ◊ тёртый катач dan. bərkdən-boşdan çıxmış adam; калачом не заманишь кого heç bir şeylə aldada bilməzsən.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • калач

    ...рожками. Дужка, рожок калача. 2) нар.-разг. Белый пшеничный хлеб вообще. • - тёртый калач - калачом не заманишь - на калачи досталось

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • хрен

    ...Горький корень этого растения; пряная приправа к пище из этого корня. Тёртый хрен. Говядина под хреном. * Хрен редьки не слаще (погов.; о том, кто ил

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тереть

    тру, трёшь; тёр, -ла, -ло; тёртый, тёрт, -а, -о; нсв. см. тж. тереться 1) что Нажимая, водить взад и вперёд по какой-л. поверхности (очищая, натирая,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Aktın tərtib edildiyi yerin qanunu
Lex loci actus və ya aktın tərtib edildiyi yerin qanunu — beynəlxalq xüsusi hüquqda qəbul edilmiş qayda. Bu qaydaya görə, mülki hüquq aktının tərtib olunduğu dövlətin hüququ tətbiq olunmalıdır. Bu, təhkimetmənin ümumi formuludur və bu şəkildə nadir hallarda istifadə olunur. Buna səbəb mülki hüquq aktının müxtəlif mülki-hüquqi hərəkətlərini əhatə edən geniş anlayış olmasıdır. Buna görə də aktın növündən asılı olaraq bu formul dəqiqləşdirilir. Aktın tərtib edildiyi yerin qanununun ən çox yayılmış variantları "Müqavilənin tərtib edildiyi yerin qanunu", "Müqavilənin icra edildiyi yerin qanunu", "Zərər vurulma yerinin qanunu"dur.
Hertia
Hertia (lat. Hertia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == Hertia alata (Thunb.) Kuntze Hertia angustifolia (DC.) Kuntze Hertia cheirifolia (L.) Kuntze Hertia ciliata (Harv.) Kuntze Hertia cluytiifolia (DC.) Kuntze Hertia intermedia (Boiss.) Kuntze Hertia kraussii (Sch.Bip.) Fourc.
Hərtiz
Hərtiz, Hərtis — Azərbaycan Respublikasının Qubadlı rayonunun Fərcan kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 2020-ci ildə işğaldan azad olunub. == Toponimikası == Hərtis kəndi dağlıq ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi öz adını ərazidəki Hərtis dağının adından almışdır.
Mertim
Mertim və ya Mersin Ticarət Mərkəzi — Türkiyənin Mersin şəhərində ən hündür binadır. İstanbuldakı İş Bankası qülləsinin tamamlanmasına qədər 1987 və 2000-ci illər arasında Türkiyənin ən yüksən binası idi. Həmçinin Türkiyənin ən hündür otel binasıdır. == Tarixi == Türkiyənin ən böyük dəniz limanı olan və Şimali Kipr Türk Respublikası ilə beynəlxalq ticarətin əsas limanı olan Mersin Limanı sərbəst ticarət limanı elan edildi, eyni zamanda Mertim Qülləsinin də daxil olduğu şəhərdə ticarət və ticarətdə istifadə ediləcək bir sıra binalar inşa edildi. == Konstruksiya == Kompleksin memarı binanı 1985-ci ildə dizayn edən Cengiz Bektaş idi. Qüllə 1980-ci illərin ikinci yarısında Üstay Korporasiyası tərəfindən inşa edilmişdir. Qüllə 1987-ci ildə tamamlandı və bütün kompleks 1993-cü ildə istefaya verildi. 1993-cü ildə açıldıqdan dərhal sonra binanın bir hissəsi 1990-cı illərdə Mersin Universiteti tərəfindən bir neçə il istifadə edildi. == Bina == Kompleksə 1100 mağazadan ibarət ticarət mərkəzi və məşhur şəhər kimi tanınan 52 mərtəbəli göydələn daxildir. Binanın ümumi hündürlüyü 176.8 metrdir (580 fut) və binanın 1990-cı illərin əvvəllərinə görə Sinqapur və Frankfurt arasındakı ən yüksək göydələn olduğu iddia edilir.
Pertit
Pertit — albit və ya turş plagioklaz ilə qanunauyğun bitişmə əmələ gətirən kaliumlu çöl şpatı. Bitişmə formasına görə qaytanabənzər, pərdəcik, damarcıq, ləkəli pertit növlərinə ayrılır. Bunlardan birinci iki növ parçalanma, sonuncular isə əvəzolunma hesab olunur. Bitişmə cücərtilərin ölçüsünə görə pertit mikropertit və kriptopertitlərə ayrılır. Plagioklaz üzrə kalium çöl şpatının yeni əmələgəlmələri antipertitlər adlandırılır. == İstinadlar == == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Sertin
Sertin (fr. Certines) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Otvil-Lones kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01069. == Coğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 410 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 65 km şərqdə və Burk-an-Bres şəhərindən 45 km cənub-şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 324 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 993 nəfər (15-64 yaş arasında) arasında 793 nəfər iqtisadi cəhətdən, 200 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 79.9%, 1999-cu ildə 76.3%). Fəaliyyət göstərən 793 sakindən 758 nəfər (404 kişi və 354 qadın), 35 nəfəri işsizdir (7 kişi və 28 qadın).
Termin
Termin (lat. terminus — sərhəd, son hədd) — müxtəlif ixtisas və peşə sahibləri ilə əlaqədar sözlər (ixtisas sözləri). Terminlər hansısa sahənin predmetləri, halları, anlayışları üçün ixtisaslaşmış məzmun daşıyır Adi sözlərdən fərqli olaraq terminlər birmənalıdır və ədəbi izah deyildir. Terminlər, əsasən, elmi üslubda işlədilir. Dilimizdə elə sözlər var ki, onlar yalnız termin kimi işlənir. Məsələn, relyef, qrafient, fiksaj, akvarel, metafor, sinexdoxa və s. Elə sözlər var ki, onlar həm termin, həm də ümumişlək söz kimi işlənir. Məs: aşıq, ada, bənd, isim, güc, bucaq, qüvvə, enerji, zərf və s. Cəmiyyətin inkişafı ilə əlaqədar olaraq terminlərdən bəziləri ümumişlək sözlərə çevrilir. Məsələn: ekran, solo, aspirin, arayış, protokol, soyuducu, komputer və s.
Termit
Termitlər (lat. Isoptera) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin tarakankimilər dəstəsinə aid heyvan infradəstəsi. El içində bu həşəratlara əsasən ağ qarışqa desələr də, bunlar qarışqa deyillər. == Termit (ağ qarışqa) inqulinləri == Termit inqulinləri də qarışqa yuvalarında olduğu kimi kimyəvi gizlənmə yolu ilə termit yuvalarına daxil olurlar. Termit inqulinlərinin, qonaqlarının vücud divarındakı epikutikular hidrokarbon qarışıqlarının quruluşunu təqlid etdikləri müəyyən edilmişdir. Bir qarışqa növü olan hipoponera eduardi ilə termit növlərindən retikulitermas santonensis və qrassei arasındakı münasibət də bunu açıq şəkildə göstərməkdədir. H. eduardi, termitləri ovlamaqla bəslənməsinə baxmayaraq termit yuvasına daxil olarkən heç bir təcavüzkar davranışla qarşılaşmır. Həm ovçu, həm də ov olan növlərdə münasib formada bənzər kimyəvi molekulların olması, termitlərin qarışqalara xoş davranmalarına səbəb olur. Qarışqa-termit münasibətlərində, vücud divarındakı bənzərlikdən tamamilə fərqli bir kimyəvi gizlənmənin olduğu da bildirilməkdədir. Alifatik alkollara malik termit ovçusu bəzi qarışqalar, termit qalereyalarına daxil olanda, onlarda diqqət davranışı meydana gəlməkdədir.
Tetris
Tetris (rus. Тетрис) — Aleksey Pajitnov tərəfindən yaradılan kompüter oyunu. İctimayətə 6 iyun 1984-cü ildə təqdim edilib. İlk dəfə Çin xalq respublikasında buraxılıb.
Tırtıl
Tırtıl — lepidoptera (kəpənəklər) sırasından böcək sürfəsi. Kəpənəyin və bir güvənin sürfəsi. Təxminən 2–3 həftədən sonra tırtıl kokos halına gəlir və başqa 2 həftədən sonra pupaya çevrilir. Sonra böyüdülmüş qanadları olan bir tırtıl görünür. Tırtıl, xüsusilə toxuculuq sənayesində zərərvericilər kimi tanınır. Bir növ tırtıl Uzaq Şərqdə ipək məhv edir, ipəkqurdu kimi tanınır. Bədən bir baş, üç döş və on qarın seqmentindən ibarətdir. Baş güclü sklerotlaşdırılmış bütövlərə malikdir; bədənin qalan hissəsi böyük skleritlər olmadan çox hissəsində yumşaqdır. Bədəndə, fərdi ailələrə, cinslərə və hətta növlərə xas olan, qəti şəkildə müəyyən edilmiş bir şəkildə yerləşən setlər inkişaf etdirilir. Bu ilkin cütlərə əlavə olaraq, yaşlı yaşlarda, bir çox açıq canlı formada ikincil silsilələrin sıx bir örtüyü inkişaf edir (ayıların alt ailəsinin nümayəndələrinin tırtıllarında ən güclü).
Tərbiyə
Tərbiyə — insanın şəxsiyyətinin inkişafına, onun müasir mədəni dünyagörüşünün formalaşmasına, müəyyən baxışların yaranmasına yönəlmiş məqsədyönlü peşəkar fəaliyyətdir. Tərbiyə təlim-tədris müəssisələrində xüsusi təlim almış mütəxəssislər tərəfindən şəxsiyyətin formalaşması və yaranması məqsədilə hazırlanmış bütöv, şüurlu təşkil edilmiş prosesdir.Bütöv tərbiyə prosesinin tərkib hissələri: əqli, mənəvi və s. tərbiyə. Mənəvi tərbiyə — insanın dəyişməz və harmonik inkişafını təmin edən həyatı dəyərləndirməni şəxsdə formalaşdırmaq. Mənəvi tərbiyə insanın işlərinə və fikirlərinə ali məqsəd verən qürur, səmimiyyət, məsuliyyət və s. hissləri tərbiyələndirir. Siyasi tərbiyə — insanlarda dövlətlər, millətlər, partiyalar arasında münasibətləri əks etdirən və onları ruhi-mənəvi, etik cəhətdən öyrənə bilən siyasi düşüncənin formalaşması. Obyektivlik, dəqiqlik, istiqamət seçə bilmək və ümumbəşəri dəyərlər cəhətdən həyata keçirilir. Cinsi tərbiyə — insanlarda sistemləşdirilmiş, şüurlu planlaşdırılmış cinsi şüurunun yaranması, onların ailə həyatına hazırlanması. Hüququ tərbiyə — hüquqi tərbiyənin və hüquqi davranışın formalaşması, ümumi məcburi ibtidai təhsilin hüquqi cəhətdən həyata keçirilməsi, qanuna tabe davranışın yaranması prosesidir.
Tərtus
Tərtus (ərəb. طرطوس‎) — Suriyada şəhər, eyniadlı mühafəzə, məntəqə və nahiyənin inzibati mərkəzi. 2004–cü il siyahıyaalınmasına əsasən şəhərin əhalisi 25.480 ailədə 59.157 nəfəri kişilər və 56.612 nəfəri qadınlar olmaqla cəmi 115.769 nəfərdir.
Tərtər
Tərtər (əvvəlki adı: Mirbəşir) — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun inzibati mərkəzi. 1949-cu ildə rayon tabeli şəhər statusu almışdır.. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Mirbəşir rayonunun Mirbəşir şəhəri Tərtər şəhəri adlandırılmışdır. == Tarixi == Tərtər rayonu Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən hesab edilir. Orta əsrlərdə Tərtər Qərblə Şərq arasında karvan yolunun üstündə yerləşdiyinə görə bura ətraf məntəqlərdən sifariş və məktub göndərmək üçün çoxlu çaparlar gələrmiş. Məhz buna görə Tərtər keçmişdə Çaparxana adlanıb. Bəziləri isə rayonun keçmiş adının Çəpərxana olduğunu iddia edirlər. Bunu isə Tərtərin sıx meşələri, ağacdan çəkilmiş çəpərləri ilə bağlayırlar. IX–XIII əsrlərdə cənubi rus çöllərində və Şimali Qafqazda yaşamış qıpçaq tayfalarından olan tərtərlilər 1280–1323-cü illərdə Bulqarıstanda hökmdarlıq sülaləsinə başçılıq etmişlər. Tərtərlilərin bir qisminin erkən orta əsrlərdə Azərbaycana gəlmələri ehtimal olunur[mənbə göstərin].
Ertil
Ertil — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, Voronej vilayətinə daxildir.
Terni
Terni — İtaliyanın mərkəzində Umbria regionunun və eyni adlı Terni vilayətinin mərkəzi olan bir şəhərdir. Terni Romadan 104 km şimalda, Rietidən 36 km şimal-şərqdə, Spoletodan isə 29 km cənubda yerləşir.
Təqti
Təqti(ərəb. تقطع‎ fasilə, bölgü) və yaxud misradaxili bölgü misra daxilindəki fasilələrdir. Ritm bütün dillərdə qafiyə ilə yanaşı poeziyanın əsas və universal əlamətidir. Heca, əruz və müxtəlif xalqlarda olan ağ (sillabik) şeir də ritmə əsaslanır. Milli dillərdə poetik ritmin xüsusiyyətləri bu dillərin fonetik quruluşu, saitlərin və sonor samitlərin uzun ya qısa tələffüzünə əsaslanır. Türk dillərində ümumiyyətlə saitlər hamısı qısadır. Ona görə də türk dillərindəki heca vəzninin ritmikliyi misraların təqtilərə bölünməsindən yaranır. Heca təqtiləri. Təqtilər şeir misrasında daxili ritmin tərkib ünsürləridir. Heca vəznində təqti müəyyən sayda hecalardan sonra verilən durğulara (ritmik fasiləyə) əsaslanır.
Tərif
Tərif — Riyazi anlayışın tərif – onun məzmunu (mənasını) izah edən təklif. Tərif müxtəlif üsullarla verilə bilər: 1) Təyin olunan anlayışın məzmununun əsas anlayışların və tərifləri əvvəllər verilmiş anlayışların köməyi ilə izahıə; 2) Genetik və ya konstruktiv tərif burada təyin olunan anlayışın (obyektin) əmələ gəlmə qaydası göstərilir. 3) Anlayışın aksiomatik təyin olunması. Bu halda anlayış ilk anlayış kimi daxil edilir və anlayışlar arasında əlaqələr aksiomlarda ifadə olunur. Məsələn, natural ədəd anlayışı Peano aksiomlarında verilir, məsafə anlayışı metrikanın aksiomlarında verilir və s. Riyaziyyatda qəbul edilmiş aksiomatikaya görə eyni bir anlayışa müxtəlif (lakin eynigüclü) təriflər verilə bilər. Bir aksiomatikada müəyyən anlayışlara tərif verilə bilər, başqa aksiomatikada həmin anlayışlar tərifsiz qəbul edilə bilər. == Ədəbiyyat == 1. M. Mərdanov, S. Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh.
Tətil
Tətil (it. və isp. basta! «yetər! bəsdir!») — işəgötürəndən və ya hökumətdən hər hansı tələblərin yerinə yetirilməsini tələb etmək üçün təşkilatda və ya müəssisədə kollektiv şəkildə işin dayandırılması; əmək mübahisələrinin həlli yollarından biridir. == Məqsədlərə görə == Hücum tətili tətilçilərin yaşayış və iş şəraitinin yaxşılığa doğru dəyişməsini tələb etdikləri tətildir. Müdafiə tətili - tətilçilərin daha pis yaşayış və iş şəraitinin dəyişdirilməsinə müqavimət göstərdiyi tətil. Siyasi tətil - işçilərin siyasi xarakterli tələblər irəli sürdüyü tətil (hökumət dəyişikliyi, qanunvericilikdə dəyişikliklər və s.). O, öz təbiətinə görə adətən milli ölçülərə çatır və cəmiyyətin və tarixin siyasi həyatında dönüş nöqtələrində mühüm amilə çevrilir (məsələn, 1905-ci il Ümumrusiya Oktyabr siyasi tətili). == Tarixi == Yazıçı Amennaxt tərəfindən papirusda qeydə alınan tarixdə məlum olan ilk zərbə Qədim Misirdə, Firon III Ramsesin hakimiyyəti dövründə baş verib.
Ərtik
Ərtik, Artik — Qərbi Azərbaycanda (hazırda Ermənistan Respublikası) ən hündür dağ olan Alagöz dağının Şimal-Qərb ətəyində yerləşən şəhər. 1945-i ildən respublika tabeli şəhərdir. Ərtik rayonunun mərkəzidir. == Toponimikası == ARTİK — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında (indiki Artik r-nunda) kənd adı. 1878-ci ildə Azərbaycan türkləri qovulmuş və ermənilər yerləşdirilmişdir. Həmin qəzada XIX əsrin axırlarında Artik adlı kənd xarabalığı da vardı. Erməni mənbələrində VII əsrdən məlumdur. Ehtimal ki, qədim türk dillərindəki art — "dağlıq ərazi", "aşırım" sözündəndir və əsli Artdıq (yəni Artlıq) olmuşdur. Kənd həqiqətən 1770 m. hündürlükdə, aşırımda yerləşir.
"Tərbiyə" məktəbi
Məktəbi-tərbiyə və ya "Tərbiyə" məktəbi— Naxçıvan şəhərində XIX əsrə aid məktəb. == Haqqında == Məktəbi-tərbiyə 1894-cü ildə görkəmli maarifçi-pedaqoq Məhəmməd Tağı Sidqi tərəfindən Naxçıvan şəhərində təsis edilmişdir. Məktəbdə dünyəvi fənlərin tədrisinə ciddi fikir verilir, ana dili ilə yanaşı rus dili və ədəbiyyatı da öyrədilirdi. 1896-cı ildə məktəb üçün yeni bina tikilmişdi. Onun inşasına Hacı Zeynalabdin Tağıyev, general-leytenant İsmayıl xan Naxçıvanski yaxından köməklik göstərmişdilər. Məktəb az vaxtda Naxçıvanın ədəbi-mədəni həyatının mərkəzlərindən birinə çevrilmişdi. Burada yerli ziyalıların iştirakı ilə teatr tamaşaları göstərilir, ədəbi əsərlərin müzakirəsi keçirilir, yubiley gecələri təşkil olunurdu. Aleksandr Puşkinin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə keçirilən yubiley gecəsində (26 may 1899) Məhəmməd Tağı Sidqi şairin həyat və yaradıcılığı haqqında məruzə etmişdir. Cəlil Məmmədquluzadə bu məktəbi "yeniyetmə müəllim və ədiblər üçün darülürfan" adlandırmışdır. 1896-cı ildə Rus-tatar (Rus–Azərbaycan) məktəbinə çevrilərkənməktəbinin fəxri nəzarətçisi Bəhram xan Naxçıvanski olmuş, sonra o yerini istefada olan rotmeyster Cəfərqulu xan Naxçıvanskiyə vermiş, daha sonra isə Mirzə Ələkbər Süleymanov özünün yazdığına görə 1897-ci ildə məktəbin müdiri təyin edilmişdir.
Alpaqut (termin)
== Tarixcə == "Alpaqut" (Alpagut, Alpağut, Alpaq, Alpat və s.) kəlməsinin tarixdəki ilk Türk Dövləti olan Hunlardan bu tərəfə istifadə edildiyi təsbit olunmuşdur. Uyğurlarda "Döyüşçü" mənasında istifadə olunurdu. Hunlarda isə Ordu Komandiri, indiki Hərbi General mənasında işlədilirdi. Sonunda; "Alpaqut" kəlməsi əsgərliklə bağlı olmuş, "cəsur", "igid" və "döyüşçü" mənasını verir. Daha sonrakı illərdə bu kəlməyə Türk tayfalarının adlarıı olaraq Anadoluda Alpaqut Türkləri kimi rastlanmışdır. "Alpaqut Türkmənlərinin" əsl yerləşdiyi məkan Azərbaycanın Şirvan bölgəsidir. Lakin, zaman keçdikcə, özəlliklə Osmanlı Dövləti Azərbaycanı itirəndən sonra Alpaqut Türkmənlərinin bəzi qrupları köç edərək Anadoluya, hətta Balkanlara qədər yerləşmişdilər. Yerləşdikləri bir çox yerlərə isə öz adlarını verməyə başlamışdılar. Elazığ, Çorum, Bolu, Kastamonu, Bursa, Ankara, Kütahya, Çanqırı, Çanaqqala, Bilecik ve Kırklarelide "Alpaqut" adıyla olan bir çox məkanlar vardır. Bugün kənd və qəsəbə adları xaricində bəzi ailələrin soyadları olaraq da rastlanmağı təsadüfi deyildir.
Azad tərbiyə
Azad tərbiyə — XIX əsrin ikinci yarısı–XX əsrin əvvəlində Qərb pedaqogikasındada konsepsiya. == Tarixi == Tərbiyədə ifrat fərdiyyətçilik, uşağın şəxsiyyətini boğmağa, onun həyat və davranışının bütün cəhətlərini məhdudlaşdırmağa əsaslanan tərbiyəni və sistematik təlimi qətiyyətlə rədd etmək azad tərbiyə üçün xarakterikdir. Uşağın bütün qüvvə və bacarığının qeyri-məhdud inkişaf etdirilməsi azad tərbiyə tərəfdarlarının idealı idi. Azad tərbiyə ideyaları Jan Jak Russonun pedaqoji görüşləri ilə sıx bağlıdır. Azad tərbiyənin ilk təbliğatçılarından biri İsveç qadın yazıçısı Ellen Key olmuşdur. "Uşaq əsri" (1900) kitabında o, uşaqlara sərbəst inkişaf hüququ veriməsinin, onların yaşlıların təzyiqindən qurtarılmasının, yalnız gündəlik həyatda zəruri şeylərin təlim olunmasının tərəfdarı kimi çıxış edirdi. Almaniya pedaqoqları Henrix Şarrelman, Frits Qansberq, Lüdvik Qurlitt və başqaları müəllim və şagirdlərə yaradıcılıq azadlığı, öz fərdiyyətini sərbəst ifadə etmək hüququ verilməsi tələblərini irəli sürürdülər. Onların fikrincə, heç bir pedaqoji sistem olmamalıdır, çünki hər hansı sistem müəllimi yaradıcı işdən məhrum edir, onu peşəkara çevirir.XIX əsrin sonu–XX əsrin əvvəlində azad tərbiyə ideyaları anarxizm tərəfdarlarının – Rusiyadan Pyotr Kropotkin, S. For , eləcə də Fransadan Pol Roben və başqalarının pedaqoji görüş və fəaliyyətində əks olunmuşdu. Almaniya fərdiyyətçi pedaqoqlarından fərqli olaraq, anarxist pedaqoqlar azad tərbiyədə ictimai əmək aspektini ön plana çəkir, uşaqların könüllü əməkdaşlığına, onlarda qarşılıqlı yardımın inkişafına xüsusilə böyük əhəmiyyət verirdilər. Azad tərbiyənin təsiri ilə XIX əsrin sonu–XX əsrin əvvəlində burjua pedaqogikasında təlim-tərbiyədə uşaqların bilavasitə daxili maraq və tələbatını əsas götürən pedosentrizm konsepsiyası yarandı.
Ağkənd (Tərtər)
Ağkənd, Təzəkənd (?-2015) — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun Dəmirçilər kənd inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == 29 may 2015-ci ildə Dəmirçilər kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Təzəkənd kəndi Ağkənd kəndi adlandırılmışdır.Ağkənd kəndi İncəçayın sahilindədir. XX əsrin 20-ci illərində bir qədər yerini dəyişdiyindən Təzəkənd də adlanıb.
Bayandur (Tərtər)
Bayandur — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Bayandur Tərtər rayonunun Səhlaabad inzibati ərazi vahidində kənd. Qarabağ düzündədir. Yaşayış məntəqəsi Laçın rayonunun keçmış Bayandur kəndindən gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Etnotoponimdir. 1933-cu ildə Bərdə rayonunun Xoruzlu və Güloğlular inzibati ərazi vahidilərində eyniadlı iki kənd qeydə alınmışdır. Ermənistanda Bayandur, Türkiyədə Baymdur yaşayış məntəqələri vardır. == Tarixi == Bayandur kəndi 1920-ci ildə Sovet Rusiyası Azərbaycanı işğal edəndən sonra Laçının Bayandur və Minkənd kəndlərindən köçüb gələn bayandur tayfasından olanlar tərəfindən salınmışdır. Amma bu tayfadan olanlar artıq 1905-ci ildən Tərtərə köçməyə başlamışdılar. 1920-ci ildəki köç zamanı tayfa təmsilçiləri içərisində yaranan bölünmə nəticəsində Tərtər çayının hər iki sahilində yurdlar salınmışdır.
Bertil Qustav
Şahzadə Bertil (28 fevral 1912-5 yanvar 1997) — 1912-ci il 28 fevralda səhərəyaxın saat 5:30 radələrində anadan olmuşdu. O anadan olanda öz anası tərəfindən əmizdirilmişdi, bununla o illik dayə ənənələrini pozmuşdu. == Həyatı == 16 yaşında Bertil Chrysler model bir maşın sürərkən dostları ilə birlikdə qəza törətdi, dostlarından biri vəfat etdi. Sürücülük vəsiqəsi olmayan şahzadə cərimə olundu. 1955–1964-cü illərdə Londonda hərbi attaşe olan Bertil orda Lilian Deyvis ilə sevgili oldu amma bu münasibətdən çox az adam xəbərdar idi. Lilian ilə evlənəndə şahzadəliyin bitəcəyini bilən Bertil onunla sadəcə sevgili oldu. Lakin qardaşının ölümündən sonra taxtın tək varisi olduğu üçün onun üçün istisna təşkil olundu. Yeni kral XVI Karl Qustav onların evliliyini qəbul etdi. Çünki özünün də övladı yox idi və bu halda vəliəhd şahzadə Bertil olurdu. Lakin XVI Karl daha sonra övlad sahibi oldu.
Bertil Ulin
Bertil Ulin (ing. Bertil Ohlin; 23 aprel 1899[…] – 3 avqust 1979[…]) — isveçli iqtisadçı və siyasətçi. == Həyatı == Bertil Ulin 1917-ci ildə Lund Universitetindən məzun olmuşdur. 1923-cü ildə Harvard Universitetində magistr, 1924-cü ildə isə Stokholm Universitetində doktorluq dərəcəsinə yüksəlmişdir. 1925–1929-cu illərdə Kopenhagen Universiteti, 1929–1965-ci illərdə isə Stokholm İqtisadiyyat məktəbində professor olaraq işləmişdir. Bir müddət Harvard Universitetində qonaq professor olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Ölkəsində siyasət ilə məşğul olmuşdur və İsveç Liberal Xalq Partiyasının rəhbəri olmuşdur. Bu partiya 1944–1967-ci illərdə iqtidarda olan İsveç Sosial Demokrat Partiyasından sonra əsas müxalifət partiyası olmuşdur. 1944–1945-ci illərdə II Dünya müharibəsi illərində birgə qurulan hökumət kabinetində Ticarət naziri olaraq fəaliyyət göstərmişdir. İqtisadiyyata ən böyük xidməti Eli Hekşer tərəfindən ortaya atılan beynəlxalq ticarət nəzəriyyəsini təkmilləşdirmək olmuşdur.