Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • уманить

    уманю, уманишь; уманённый; -нён, -нена, -нено; св. см. тж. уманивать кого разг. Сманив, увести, увезти. Уманить в город. Уманить в лес. Уманить кого-л

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УМАНИТЬ

    сов. dan. tovlayıb aparmaq, aldadıb aparmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМАЛИТЬ

    1. уст. тIимилрун, эксик авун. 2. пер. агъуз авун, агъуз кьун; агъуз вигьин, гъвечIиз гьисабун (садан къадир, гьуьрмет; са месэладин метлеблувал)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМАЛИТЬ

    сов. 1. köhn. azaltmaq, əksiltmək; 2. məc. alçaltmaq, hörmətdən salmaq, qiymətdən salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • умалить

    ...умалять, умаляться, умаление 1) что устар. = уменьшить Умалить свои потребности. Умалить боль заговорами. Ветер умалил свою силу. 2) что Снизить, при

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • umangit

    umangit (geol.)

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • УЖАЛИТЬ

    sancmaq, vurmaq, çalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЮЖАНИН

    cənublu, cənub əhli

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЧИНИТЬ

    etmək, salmaq, çıxarmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯСНИТЬ

    1.anlamaq, başa düşmək, 2.aydınlaşdırmaq, başa salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАЛИТЬ

    1. uzaqlaşdırmaq, rədd etmək; 2. qovmaq, kənar etmək, çıxarmaq; 3. təmizləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УБАВИТЬ

    1. azaltmaq, əksiltmək; aşağı salmaq; 2. qısaltmaq, gödəltmək; 3. əksilmək, azalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РУМЯНИТЬ

    несов. 1. яру авун. 2. кишран ягъун, рангар ягъун (гуьрчегвал патал ччиниз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СМАНИТЬ

    1. алдатмишна тухун (ва я гъун), ягьалмишарна тухун; кIватIун (мес. нуькIвер тварцел). 2. алдатмишна (рекьяй акъудна) тухун (са чкада кIвалахзавай к

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РУМЯНИТЬ

    несов. 1. qızartmaq; 2. qırmızılaşdırmaq; 3. ənlik sürtmək (üzünə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СМАНИТЬ

    сов. dan. 1. aldadıb gətirmək, tovlayıb çağırmaq; aldatmaq, tovlamaq; 2. aldadıb aparmaq, tovlayıb aparmaq; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТУМАНИТЬ

    несов. 1. dumanla örtmək; 2. dumanlatmaq, tutqunlaşdırmaq, qaranlıqlaşdırmaq; 3. məc. məh. aldatmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТУМАНИТЬ

    несов. 1. циф акьалтай хьиз авун, мичIивал акьалдрун. 2. пер. вилерал хуш акьалтай хьиз авун. 3. пер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • румянить

    ...румяниться кого-что 1) Вызвать румянец; делать румяным. Мороз румянит щёки. Заря румянит восток. 2) (св. - нарумянить) Накладывать румяна. Румянить с

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • сманить

    сманю, сманишь; сманенный; -нен, -а, -о и, (разг.), сманённый; -нён, -нена, -нено; св. см. тж. сманивать, сманиваться кого разг. 1) Привлечь приманкой

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • туманить

    -ню, -нишь, -нит; нсв. (св. - затуманить и отуманить) см. тж. туманиться что 1) Застилать, делать невидимым что-л. (о пыли, дыме и т.п.) Пыль, дым тум

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УМАНИВАТЬ

    несов. dan. bax уманить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • МАНИТЬ

    1. Işarə ilə çağırmaq; 2. Başdan çıxartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • манить

    маню, манишь и; (разг.); манишь; манящий; нсв. кого-что 1) а) Подзывать, делая знаки рукой, взглядом и т.п. Манить к себе. Манить рукой. Манить жестом

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • МАНИТЬ

    несов.1. (вилерин ва я гъилин) ишарадалди эверун. 2. пер. вичел чIугун, желб авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • МАНИТЬ

    несов. 1. işarə ilə çağırmaq; манить к себе işarə ilə yanına çağırmaq; 2. məc. başdan çıxartmaq, yoldan çıxartmaq, tovlamaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • уманивать

    см. уманить; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УДАВИТЬ

    сов. 1. boğmaq, boğub öldürmək, basıb öldürmək; 2. tapdalamaq, bərkitmək; döyəcləyib bərkitmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÜMXANIM

    xanımın anası; xan arvadının anası; Anaxanım

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ÜMRANİ

    ə. tərəqqiyə aid olan; mədəni

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • УБАВИТЬ

    ...əksiltmək; aşağı salmaq; убавить расходы xərcləri azaltmaq; убавить цену qiyməti aşağı salmaq; 2. qısaltmaq, gödeltmək; 3. əksilmək, azalmaq; убавить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЖАРИТЬ

    сов. dan. 1. yaxşı qızartmaq (əti); 2. qızartma nəticəsində çəkisini azaltmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАЛИТЬ

    ...çıxarmaq (vəzifədən, işdən); 3. çəkdirmək, çəkmək, çıxartmaq; удалить гнилой зуб çürük dişi çəkdirmək; 4. tib. (cərrahiyyə yolu ilə) kəsib atmaq (xəs

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАРИТЬ

    сов. 1. (müxtəlif mənalarda) vurmaq; 2. zərbə endirmək; ударить по врагу düşmənə zərbə endirmək; 3. dəymək; пуля ударила в стену güllə divara dəydi; 4

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЖАЛИТЬ

    сов. sancmaq, çalmaq, vurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЮЖАНИН

    кьиблепатан (чими) уьлкведин эгьли

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УКАТИТЬ

    сов. 1. diyirlətmək, gillətmək, yumbalatmaq; gillədib atmaq; 2. dan. getmək (miniklə); они вчера укатили в деревню onlar dünən kəndə getdilər; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • UMXANIM

    xanımın anası; xan arvadının anası; Anaxanım

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • УГАСИТЬ

    сов. dan. bax угашать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯСНИТЬ

    гъавурда гьатун, гъавурда акьун, кьиле гьатун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЖАЛИТЬ

    ягъун (гъуьлягъди); гун (чIижре); кIасун (ветIре)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЧИНИТЬ

    _(са кар) авун; арадал гъун; акъудун; кьиле тухун; учинить следствие силис тухун; учинить скандал дяве (къал-макъал) акъудун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМЕНИЕ

    məharət, qabiliyyət, bacarıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМЕНЬШИТЬ

    azaltmaq, kiçiltmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМОРИТЬ

    məhv etmək, qırmaq, əldən salmaq, üzmək, çox yormaq, çox güldürmək, gülməkdən öldürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМУЧИТЬ

    incitmək, əldən salmaq, son dərəcə yormaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УСАДИТЬ

    oturtmaq, əkmək, əyləşdirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЦЕНИТЬ

    qiymətini aşağı salmaq, qiymətini azaltmaq, ucuzlaşdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УБАВИТЬ

    1. кими авун, агъузун, тIимилрун. 2. куьруь авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАВИТЬ

    баймишарна (бугъмишарна) кьин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАЛИТЬ

    1. яргъаз къакъудун. 2. акъудун; удалить зуб сас (сахв) акъудун; удалить из комнаты кIваляй акъудун. 3. алудун,; къерех авун (мес. кIвалахдивай).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАРИТЬ

    1. ягъун. 2. гьалчун (мес. столдал гъуд). 3. гьужум авун; вигьин; ударить на врага душмандал гьужум авун (вигьин). 4. галукьун, акьун; пуля ударила в

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЛАДИТЬ

    1. düzəltmək, yoluna qoymaq, qaydaya salmaq, həll etmək, birtərəf etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКАТИТЬ

    1. авадрун. авадриз-авадриз (авадарна) ракъурун. 2. фин; хъфин (са куьна акьахна); гьална фин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМИЛИТЬ

    юмшагърун (рикI), рикIиз хуш эсер авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЛАДИТЬ

    туькIуьрун; дуьзрун; уладить дело кар туькIуьрун; уладить спорный вопрос гьуьжет алай месэла туькIуьрун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УРОНИТЬ

    1. вигьин; уронить графин с водой яд авай гичин вигьин; уронить своѐ достоинство жув абурдай вигьин. 2. пер. авадрун (вилин нагъв). 3. пер. лугьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМОРИТЬ

    разг. 1. кьиникь; ты уморить хочешь меня? ваз зун рекьиз кIанзавани? 2. галудна аман атIун, гьелекун. 3. руфунин чкалар тIа жедалди хъуьруьрун, хъуьру

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМИНАТЬ

    несов., см. умять.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УСАДИТЬ

    1. ацукьрун. 2. акIурун. 3. кутун; цун (мес. штилар, цуьквер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМЕРИТЬ

    тIимилрун, сергьят эцигун, кьадар эцигун; умерить свои желания жуван мурадар тIимилрун, мураддиз сергьят эцигун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМЕНЬШИТЬ

    тIимилрун; гъвечIи авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМЕНИЕ

    мн. нет алакьун, бажарагъвал; (са кар ийиз) хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМАСЛИТЬ

    разг. мез-гъвел яна рекьив гъун, хъуьтуьлрун, хъуьтуьлрикай кьуна рекьив гъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМАЛЯТЬ

    несов. см. умалите.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХРАНИТЬ

    1. saxlamaq; 2. mühafizə etmək, qorumaq, himəyə etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОМАНИТЬ

    эверун, эверна тухун (тIуб, гъил юзурна ва кьилин ишарадалди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТУМАНИТЬ

    1. хуш акьалтай хьиз авун (вилерал накъвари). 2. кьил элкъведай хьиз авун (мес. чехирди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОПЬЯНИТЬ

    пиянрун, кефли авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • МАГНИТ

    магнит, микьнатIис.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДУРМАНИТЬ

    несов. бейгьушрун, кьил кьилелай ракъурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГУМАНИСТ

    гуманист (гуманизмдин терефдар кас; илимлу, азад фикир ийидай, инсан кIандай кас).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРАНИТЬ

    ...багьа къашар къерехар, къвалар яна, дуьзарна, атIана цIалцIамрун). ♦ гранить мостовую кар авачиз гьакI къекъуьн.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРАНИТ

    гранит (жуьреба-жуьре рангарин кIеви къван).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БУЯНИТЬ

    несов. разг. къалмакъал акъудун, шулугъ авун, дяве акъудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРАНИТЬ

    несов. экъуьгъунар авун; къалар авун, кIянар авун, дяве авун (яни туьнт гафаралди айибар авун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • HUMANİST

    гуманист

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • МАГНИТ

    maqnit, ahənrüba

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДУРМАНИТЬ

    1. Bihuş etmək, kefləndirmək; 2. Zəhərləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БРАНИТЬ

    söymək, danlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АМАНАТ

    əmanət, zamin, girov

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • MÜMANİƏT

    препятствие

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • MAQNİT

    1. магнит; 2. магнитный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ƏMANƏT

    1. вещь, данная на хранение или на временное пользование; 2. заложник;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • MÜMANİƏT

    ...maneçilik; qarşıdurma, zidd getmə. Mümaniəti aradan qaldırmaq. □ Mümaniət etmək (göstərmək) – mane olmaq, maneçilik göstərmək, əngəl törətmək. Hər gü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MAQNİ́T

    [yun.] Bəzi cisimləri özünə çəkmək və itələmək xassəsinə malik cisim; ahənrüba. Neftimiz, pambığımız, benzinimiz, maqnitimiz; Güclənir, güclənirik qoş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QRANİ́T

    ...Müqayisələrdə möhkəmlik, sarsılmazlıq, davamlılıq, bərklilik mənasında. Aslan qranit külçəsi kimi ağır və güclü idi. M.İbrahimov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HUMANİ́ST

    ...mənada) məsləkli adam. // Sif. mənasında. Humanist ideyalar. Humanist mədəniyyət. – C.Məmmədquluzadə böyük humanist yazıçı olduğundan həyatdan yazır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ƏMANƏT

    ...müvəqqəti olaraq tapşırma, vermə. Bu üzük sizdə əmanət qalsın. □ Əmanət almaq – müvəqqəti istifadə üçün almaq. Kitabı əmanət almışam. Əmanət vermək –

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • РУМЯНЫЙ

    яру; яру рангунин; ал рангунин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Kianit
Kianit (disten) Al2 [O | SiO4] — Triklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Növ müxtəliflikləri == Xromkianit (2%-ə qədər Cr2O3), manqankianit. == Xassələri == Rəng – adətən göy və mavi, bəzən sarı, yaşıl, çəhrayımtıl, rəngsiz, nadir hallarda qara; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından ayrılma müstəvilə-rində sədəfiyədək; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 3,6–3,7; Sərtlik – 4,5–7; mineral üçün sərtliyin anizotropiyası səciyyəvidir: kristalın uzununa istiqamətdə sərtlik 4,5–5, eninə istiqamətdə 6,5–7 arasında dəyişir; Kövrəkdir; Ayrılma – {100} üzrə mükəmməl, {010} üzrə aydın; Bölünmə – {001} üzrə; Sınıqlar – pilləli; Morfologiya – kristallar: sütunvari, lövhəşəkilli, çox zaman əyilmiş, burulmuş; İkiləşmə: çox vaxt {100} üzrə sadə və {001} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: dərz şəkilli, radial — şüalı, iynəvari. == Mənşəyi və yayılması == Regional metamorfikləşmiş gil süxurlarının (mikalı şistlərin, qneyslərin), ekloqitlərin, amfibolitlərin səciyyəvi mineralıdır. Kianitə alp tipli kvars damarlarında və peqmatitlərdə də rast gəlinir. Aksessor kianit qranitlərdə qeyd edilir. Kianit çökmə süxurların adi qırıntı mineralıdır. Kimyəvi cəhətdən dayanıqlı birləşmə olan kianit səpintilərdə toplanır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: qranat, stavrolit, andaluzit, rutil, korund, soizit və b.
Kubanit
Kubanit — mineral, CuFe2S3 == Haqqında == Kubanit — rombik. Habitus uzunsov, qalın lövhəvari. Ayrılması {001} və {110} üzrə. İkiləşmə {110} və {130} üzrə dördlüklər və altılıqlar. Aqreqatı dənəvər. Rəngi bürüncü-sarı. Parıltısı metallik. Sərtliyi 3,5–4. Xüsusi çəkisi 4,16. Pirrotin və xalkopirit ilə Cu-Ni sulfid yataqlarında, kolçedan filizlərində, bəzən polimetallik damar yataqlarında rast gəlinir.
Maqnit
Maqnit (yun. λίθος μαγνησ maqnesiya daşı) və ya Dəmirqapan — Maqnesiya kiçik Asiyada Türkiyənin şəhərində maqnetit tapılmış yer adıdır. Maqnit bir cisim olub başqalarını maqnetik olaraq cəzb və ya itələmək qabiliyətinə malikdir. Maqnetik cəzbetmə təbii fenomendir. Bu haqqda maqnetizmdə məlumat verilir: Daimi maqnit ferromaqnitdən hazırlanmış məmul olub qalıcı maqnit xassəsini uzun müddət saxlaya bilir. Daimi maqnitlərin səciyyəvi sahəsi — 1 Т-ə qədərdir (10 kQs). Elektromaqnit elektrik cərəyanı keçdikdə maqnit sahəsi yaradan qurğudur. Adətən bu böyük maqnit keçiriciliyinə malik olan, daxilində dəmir içlik yerləşdirlmiş solenoid dolağından ibarətdir. Səciyyəvi maqnit sahəsi 1,5–2 T arasında olur.
Qranit
Qranit — tam kristalaşmış, bərabərdənəli və ya porfir quruluşlu intruziv süxurdur.Qranit əsasən kvars kristallarından və çöl şpatından ibarət olan dağ süxürudur. Təsnifatı çöl şpatlarının və rəngli mineralların tərkib və miqdarına əsaslanır. Qranit iki qrupa bölünür: kalsiumlu-qələvi, yaxud normal qranit və qələvi qranit. Normal qranit mineraloji tərkibi: qələvi çöl şpatı ortoklaz və ya mikroklindən, plagioklaz-oliqoklaz-andezindən, kvarsdan, rəngli minerallar isə biotit, hornblend, müskovitdən ibarətdir. Bəzi hallarda piroksen müşahidə olunur. Çöl şpatı ancaq və ya əksərən plagioklazdan ibarət olduqda plagioqranit, rəngli mineralları olmadıqda, yaxud çox az miqdarda olduqda – alyaskit adlanır. Qələvi qranit isə qələvi çöl şpatı mikropertit, mikroklin-mikropertitdən, anortoklazdan, plagioklaz-albitdən, rəngli minerallar isə qələvi amfibol və qələvi piroksenlərdən (ribekit, arfvedsonit, egirin və b.) ibarətdir. Kalsiumlu-qələvi intruzivlərin tutduğu sahələr bir neçə yüz, hətta min km² çatır, qələvi qranit isə kiçik ştoklar əmələ gətirir. Mənşəyinə görə qranit üç qrupa bölünürlər: a) qranit maqmasının kristallaşması nəticəsində yaranan qranit; b) hibridləşmiş bazalt maqmasının son diferensiatları olan qranit; c) regional metasomatoz nəticəsində yaranan qranit. Sonuncu tip qranitlər arxey və proterozoy süxurları içərisində geniş yer tutmuşdur.
Ucanis
Ucanis — Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonu ərazisində kənd olmuşdur.
Uqarit
Uqarit — indiki Suriyada qədim şəhər-dövləti. Dünyada ən qədim partitura Uqaritdə tapılmış gil lövhəsində həkk olunmuşdu.
Uzantı
1.Uzantı – faylın adında: faylın adını tamamlamaq və ya faylı təsvir etmək məqsədilə onun adına artırılan simvollar yığını. Məsələn, MS-DOS əməliyyat sistemində faylın adı səkkizədək simvoldan, sonra nöqtədən (.) və uzunluğu üçədək olan uzantıdan ibarət olur. Uzantını istifadəçi də verə bilər, proqram da (məsələn, MYDATA.NEW); ikinci halda bu uzantı həmin proqram üçün xüsusi anlam daşıyır. Məsələn, uzantısı BAS olan fayllar, adətən, BASIC dilinin proqramları olur, uzantıları COM və EXE olan fayllar isə MS-DOS sisteminin yükləyə və başlada bildiyi icra (çalışdırılabilən) proqramlardır. 2. Genişləndirmə – hesablama texnikasının müxtəlif (çeşidli) sahələrində bu termin fərqli anlamlar daşıya bilər. Məsələn, o, hər hansı konkret yığına əlavə simvollar artırmaq üçün istifadə olunan kodların istifadə olunan kodların genişləndirilmiş yığını ola bilər. Proqramlaşdırmada genişləndirmə, proqramın imkanlarını artıran və ya onun səmərəliliyini yüksəldən proqram və ya proqram modulu ola bilər.
Emanat
Emanat — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən ən iri ödəniş sistemlərindən biridir. == Tarixi == Emanat 2012-ci il sentyabr ayında fəaliyyətə başlamış və 2013-cü il mart ayında Emanat brendi ilə Azərbaycan ödəniş bazarına daxil olmuşdur. Emanat şirkəti hazırda özünəxidmət nağd ödəniş terminalları şəbəkəsini elektron idarə edir. Hazırda Azərbaycanda 3000-dən artıq Emanat ödəniş terminalına rast gəlmək olar. Ödəniş terminallarında hazırda 1000-dən çox xidmət mövcuddur. 2012-ci il sentyabr — Fəaliyyətə başlamışdır 2013-cü il mart — Ölkə bazarına daxil olmuşdur == Xidmətlər == Kommunal ödənişlər Mobil ödənişlər Bank xidmətləri Dövlət ödənişləri TV ödənişləri İnternet provayderləri Telefon ödənişləri Mağazalar şəbəkəsi E-pulqabı ödənişləri Təhsil xidmətləri Əyləncə və oyunlar Xeyriyyə və yardım Ödəmə kartları Sığorta və səhiyyə Hüquq xidmətləri Turizm və səyahət Karqo və nəqliyyatDigərləri == Missiyası və Dəyərləri == Şirkətin özünəməxsus aşağıdakı missiyaları və dəyərləri mövcuddur.
Amanita
Amanita (lat. Amanita) — fungi aləminin basidiomycota şöbəsinin agaricomycetes sinfinin agaricales dəstəsinin amanitaceae fəsiləsinə aid göbələk cinsi.
Ramnit
Ramnit, Windows istifadəçilərinə təsir edən kompüter qurdudur . Onun 2011-ci ilin sentyabr-dekabr ayları arasında 800 000 Windows kompüterinə yoluxduğu təxmin edilirdi Ramnit botneti 2015-ci ildə Europol və Symantec tərəfindən söküldü 2015-ci ildə ən yüksək göstərici olaraq Ramnit-in 3.200.000 kompüterə yoluxduğu təxmin edilirdi. Ramnit USB sürücülər kimi çıxarıla bilən mediaya yoluxur və həmçinin özünü əsas yükləmə qeydində gizlədir. Kompüterə yoluxan kimi o, özünü bütün əlavə və çıxarıla bilən disklərə kopyalayır. O, həmçinin .exe, .dll, .htm və .html uzantıları olan faylları axtarır və yoluxdurur.
Manat
Manat — Azərbaycanda (işarəsi: ₼) və Türkmənistanda (işarəsi: m) işlənən əsas pul vahidi, valyuta. == Həmçinin bax == Azərbaycan manatı — Azərbaycan Respublikasının pul vahidi. Türkmənistan manatı — Türkmənistanın pul vahidi.
Manis
Panqolinlər (lat. Pholidota) — euarxontoqlireslər dəstəüstünə aid heyvan dəstəsi.
Mantı
Mantı (türk. mantı; qaz. мәнті; qırğ. манты; özb. manti), mantu, buuz, pozı və ya mandu (kor. 만두, 饅頭) — Mərkəzi Asiya, Türkiyə, Tatarıstan, Başqırdıstan, Krım, Koreya və Monqolustan xalqların ənənəvi ətli xörəyləri. Mantı, müxtəlif ədviyyatlarla dadlandırılan qıymanın, kiçik xəmir parçalarının içinə qoyulması və bu xəmir parçalarının suda qaynadılması ilə edilən ətli xəmir yeməyidir. Türk mətbəxinin olduğu qədər digər Orta Asiya mətbəxlərinin də bir parçası olan mantı, köhnə SSRİ ölkələrində də məşhur bir yeməkdir. Orta Asiyadan Anadoluya köçəri Türklər tərəfindən gətirilmişdir. Bəzi bölgələrdə mantıya tatar böreği deyilməsi, mantının köçəriliklə olan əlaqəsini təsdiqləməkdədir.
Qanit
Qallium nitrat — mineral, alümoşpinellər qrupu. Qrupun digər mineralları (şpinel, hersinit, qalaksit) ilə izomorf sıralar yaradır. Al qismən Fe3+, Cr, Mn3+ ilə əvəz olunur. Kubik kristalları oktaedrik, yaxud dodekaedrik. İkiləşmə şpinel qanunu {111} üzrə olur. Ayrılma {111} üzrə qeyri-mükəmməl. Aqreqat: tək-tək dənələr. Tünd-yaşıl, bozumtul-yaşıl, göyümtül-qara, bəzən sarı və ya qonur. Cizgisi boz, bozumtul-yaşıl. Parıltı: şüşəli, yağlı.
Uacit
Uto ya Uacet — Qədim Misirə aid Nil deltasında yerləşmiş qədim Buto şəhərinin və ümumiyyətlə Aşağı Misirin hökmdarlarının mühafizəkarı gözlüklü ilan - kobra cildində ilahə. Qədim əfsanəyə görə papirusrəngli ilahə İsidaya Horu Setdən xilas edərkən Nilin delta bataqlığında gizlədilməsində ona kömək etmiş və Horu bəsləmişdir. Buna uyğun yunan mfologiyasındakı rəvayət isə Leto ilə bağlıdır. Leto (yun. Λητώ miken yazılarında ra-to) - yunan mifologiyasında titan ilahə, Koy və Febanın qızı, Zevsin Heranın qorxusundan atmış olduğu sevgilisi (arvadı), ekizlərin Apollon və Artemidanın anası. Fironlar öz hakimiyyətlərinin mənbəyini, döyüşlərdə məğlubedilməzliklərini Aşağı Misirin mühafizəçisi Uacetin mərhəmətində görürlərmiş. Bu məqsədlə də Misir hökmdarları onun əksini baş örtüyünün alın hissəsində daşıyarmışlar.
Ayna Ulmanis
Ayna Ulmane (latış. Aina Ulmane‎: d. 20 sentyabr 1939) — Latviyanın 1-ci Birinci xanımı (1993—1999). == Həyatı == Ayna Ulmane 1939-cu il sentyabrın 20-də Valmier rayonunda anadan olub. == Ailəsi == Ayna Ulmanis 1993-1999-cu illərdə Latviya Prezidenti olan Quntis Ulmanis ilə ailəlidir, Alvis adında oğul, Qunta adında isə qız övladı var.
Karlis Ulmanis
Karlis Ulmanis (latış. Kārlis Augusts Vilhelms Ulmanis‎; d. 4 sentyabr 1877, Berze kəndi, Latviya – ö. 20 sentyabr 1942, Krasnovodsk, Türkmənistan SSR, SSRİ (indiki: Türkmənbaşı, Türkmənistan)) — Latviyalı Siyasətçi və Dövlət Xadimi; Latviya Respublikasının 4-cü Prezidenti (11 aprel 1936 — 21 iyul 1940) olub. == Həyatı == Karlis Ulmanis 4 sentyabr 1877-ci ildə Latviya Respublikasının Berze kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Ailədə üçüncü oğlan uşağı idi. == Siyasi fəaliyyəti == 1918-ci ilin noyabrında Latviya istiqlaliyyətini elan edəndən sonra Karlis Ulmanis ölkənin ilk Baş naziri olur. 1886-1889-cu illərdə qəza məktəbində təhsil almışdır. 1940-cı ildə Sovet ordusu bu ölkəni tutarkən Ulmanis ölkənin 4-cü prezidenti idi. 20-22 il əvvəl həm Bolşevik ordusuna, həm Alman ordusuna, həm də ağqrvardiyaçılara qarşı əlində silah istiqlaliyyət uğrunda vuruşmuş, yaralanmış Ulmanis indi müqavimətin mənasız olduğunu görüb, müqavimətdən imtina edib, istefa verməyə razı olur.
Kianit (mineral)
Kianit (disten) Al2 [O | SiO4] — Triklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Növ müxtəliflikləri == Xromkianit (2%-ə qədər Cr2O3), manqankianit. == Xassələri == Rəng – adətən göy və mavi, bəzən sarı, yaşıl, çəhrayımtıl, rəngsiz, nadir hallarda qara; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından ayrılma müstəvilə-rində sədəfiyədək; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 3,6–3,7; Sərtlik – 4,5–7; mineral üçün sərtliyin anizotropiyası səciyyəvidir: kristalın uzununa istiqamətdə sərtlik 4,5–5, eninə istiqamətdə 6,5–7 arasında dəyişir; Kövrəkdir; Ayrılma – {100} üzrə mükəmməl, {010} üzrə aydın; Bölünmə – {001} üzrə; Sınıqlar – pilləli; Morfologiya – kristallar: sütunvari, lövhəşəkilli, çox zaman əyilmiş, burulmuş; İkiləşmə: çox vaxt {100} üzrə sadə və {001} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: dərz şəkilli, radial — şüalı, iynəvari. == Mənşəyi və yayılması == Regional metamorfikləşmiş gil süxurlarının (mikalı şistlərin, qneyslərin), ekloqitlərin, amfibolitlərin səciyyəvi mineralıdır. Kianitə alp tipli kvars damarlarında və peqmatitlərdə də rast gəlinir. Aksessor kianit qranitlərdə qeyd edilir. Kianit çökmə süxurların adi qırıntı mineralıdır. Kimyəvi cəhətdən dayanıqlı birləşmə olan kianit səpintilərdə toplanır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: qranat, stavrolit, andaluzit, rutil, korund, soizit və b.
Maqnit anomaliyası
Maqnit anoma­liyası – (rus. магнитная аномалия, ing. magnetic anomaly) Yerin maqnit sahəsi kəmiyyətinin onun normal kəmiy­yətindən kənara çıxması.
Maqnit diski
Maqnit diski (İng.magnetic disk, ru. магнитный диск)-qoruyucu korpusa (sərt disk) və ya zərfə (yumşaq disk) yerləşdirilmiş çoxlu sayda kiçik seqmentlərin (maqnit domenlərin) maqnit sahəsinin gərginliyini dəyişməyə imkan verən maqnit materialla ötürülmüş disk. Sahənin dəyişməsi – maqnit materialın (informasiya daşıyıcısının) hissəciklərinin maqnit polyarlığının dəyişməsidir ki, bundan da informasiyanın ikilik formada kodlaşdırılması üçün istifadə olunur (bir polyarlıq 1-i, əksi isə 0-ı təmsil edir). Polyarlığın dəyişməsi, disksürənin oxuma-yazma başcığının diskin səthi üzərindən yüksək sürətlə keçməsi ilə yerinə yetirilir. Maqnit diski öz xassələri səbəbindən elektromaqnit sahəsi mənbələrinin təsirindən qorunmalıdır ki, ona yazılmış informasiya korlanmasın və ya dağılmasın. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Maqnit ekvatoru
== Maqnit ekvatoru == Maqnit ekvatoru- yer səthində maqnit əyilməsinin sıfıra bərabər olan nöqtələri birləşdirən xəttə deyilir. Maqnit ekvatoru coğrafi ekvatora uyğun gəlmir. Maqnit ekvatorda maqnit sahəsinin gərginliyi 0,25-0,35 erstedə bərabərdir.
Maqnit induksiyası
Maqnit induksiyası – maqnit sahəsinin qüvvə xarakteristikasıdır. Vahidi törəmə vahid olan Tesladır. == Maqnitostatika == Bio-Savar qanunu: B → ( r → ) = μ 0 ∫ L 1 I ( r → 1 ) d L 1 → × ( r → − r → 1 ) | r → − r → 1 | 3 , {\displaystyle {\vec {B}}({\vec {r}})=\mu _{0}\int \limits _{L_{1}}{\frac {I({\vec {r}}_{1}){\vec {dL_{1}}}\times ({\vec {r}}-{\vec {r}}_{1})}{|{\vec {r}}-{\vec {r}}_{1}|^{3}}},} B → ( r → ) = μ 0 ∫ j → ( r → 1 ) d V 1 × ( r → − r → 1 ) | r → − r → 1 | 3 , {\displaystyle {\vec {B}}({\vec {r}})=\mu _{0}\int {\frac {{\vec {j}}({\vec {r}}_{1})dV_{1}\times ({\vec {r}}-{\vec {r}}_{1})}{|{\vec {r}}-{\vec {r}}_{1}|^{3}}},} == Maqnit sirkulyasiyası haqqında Amper qanunu == ∮ ∂ S B → ⋅ d l → = μ 0 I S ≡ μ 0 ∫ S j → ⋅ d S → , {\displaystyle \oint \limits _{\partial S}{\vec {B}}\cdot {\vec {dl}}=\mu _{0}I_{S}\equiv \mu _{0}\int \limits _{S}{\vec {j}}\cdot {\vec {dS}},} r o t B → ≡ ∇ → × B → = μ 0 j → . {\displaystyle \mathrm {rot} \,{\vec {B}}\equiv {\vec {\nabla }}\times {\vec {B}}=\mu _{0}{\vec {j}}.} == Xarici keçidlər == Crowell, B., "Electromagnetism". Nave, R., "Magnetic Field".
Maqnit lenti
Maqnit lenti - tape ~ магнитная лента ~ manyetik bant – üzərinə verilənlərin yazıldığı maqnit materialla örtülmüş nazik maylar zolaq. Lentdən istifadə etmək üçün verilənlərin saxlanması qurğusu iki dolama (sarğı) çarxına və oxuma-yazma başcığına malik olmalıdır. Lent kəsilməz informasiya daşıyıcısı olduğundan, başcıq isə dərhal lazım olan yerə “adlaya” bilmədiyindən, lentdən oxuma, yaxud lentə yazma diskdə olduğu kimi ixtiyari deyil, ardıcıl aparılmalıdır. Maqnit lent kartrici - tape cartridge ~ кассета магнитной ленты ~ bant kartuşu ~ müəyyən dərəcədə audiokassetə bənzəyən və içərisində maqnit lenti olan modul. Qabaqlar maqnit lent kartriclərindən sərt disklərdə saxlanılan informasiyanın üzünü çıxarmaq üçün istifadə edilirdi. 1952-ci ildə “IBM System 701” kompüterlərində informasiyanın saxlanması, yazılması və əldə olunması üçün maqnit lentlərindən istifadə olunmuşdur. Bu lentlər daha sonra geniş yayılmış və kompakt-kasetlər formasında istifadə olunmağa başlamışdır. Maqnit lent qurğusu – tape drive ~ накопитель на магнитной ленте ~ teyp sürücü ~ maqnit lentində oxuma-yazma əməliyyatına yerinə yetirmək üçün lenti hərəkət etdirən qurğu. Tar file – UNIX əməliyyat sistemində: tar (“tape archive” – “lent arxivi”) proqramı vasitəsilə bir faylda birləşdirilmiş fayllar toplusu. (Hazırda tar fayllar lentdə deyil, demək olar ki, həmişə diskdə saxlanılır.) tar faylı açmaq, yəni ona toplanmış faylları çıxartmaq üçün aşağıdakı komandadan istifadə olunur: % tar –xvf filename.tar ZIP fayllardan fərqli olaraq, tar sıxılmış fayl deyil; belə ki, tar fayllar çox zaman başqa utulit (compress) vasitəsilə sıxılmış olur.
Maqnit sahəsi
Maqnit sahəsi — materiyanın elə növüdür ki, onun aşkara çıxması bu sahəyə gətirilmiş və müəyyən qaydada istiqamətlənmiş elektrik cərəyanına təsir edən mexaniki qüvvə ilə xarakterizə olunur. Elektrik və cazibə sahələri kimi maqnit sahəsinin də özunəməxsus xarakterik xüsusiyyəti vardır. Bu xüsusiyyət ondan ibarətdir ki, o, sahəyə nisbətən müəyyən qaydada istiqamətlənmiş elektrik cərəyanına mexaniki qüvvə ilə təsir edir. Bu xassəyə ancaq maqnit sahəsi malikdir, elektrik və cazibə sahələri bu xassəyə malik deyildir. Maqnit sahəsinə gətirilmiş cərəyanlı naqil hərəkət edirsə, deməli bu hərəkətin əmələ gəlməsinə maqnit sahəsi enerjiyə malikdir. Enerji isə materiyasız mövcud deyil. Deməli o, həm də kütləyə malik olmalıdır. Buradan aydın olur ki, maqnit sahəsi də maddidir. Başqa sahələr kimi maqnit sahəsinin də kütləsini təyin etmək hələ də mümkün olmamışdır. Maqnit sahəsini xarakterizə edən kəmiyyət, maqnit sahəsinin intensivliyidir.
Maqnit seli
Maqnit seli – maqnit induksiya vektorunun modulu,səthin sahəsi və maqnit induksiya vektoru ilə səthin normalı arasındakı bucağın kosinusu hasilinə bərabərdir. Φ=BS.cosα. Əgər naqil çərçivə sabit ω bucaq sürəti ilə maqnit sahəsində fırlansa ondan keçən maqnit seli t-zamanından asılı olaraq Φ=BScosωt kimi dəyişər.Naqil çərçivənin uclarında yaranan elektrik hərəkət qüvvəsi E.H.Q. ε=ωBSsinωt qanunu ilə dəyişər. Əgər sarğıların sayı N olarsa yaranan induksiya E.H.Q. N dəfə böyük olar. Ölkəmizdə istifadə edilən dəyişən cərəyan qurğuları əsasən 50Hs dəyişən cərəyan üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dəyişən cərəyan şəbəkəsindəki gərginlik transformatorların köməyi ilə asanlıqla lazım olan gərginliyə çevrilə bilər. Φ B = ∬ S B ⋅ d S {\displaystyle \Phi _{B}=\iint \limits _{S}\mathbf {B} \cdot {\rm {d}}\mathbf {S} } Elektromaqnit induksiya qanunu: Qapalı keçirici konturda yaranan induksiya elektrik hərəkət qüvvəsi əks işarə ilə götürülmüş maqnit selinin dəyişmə sürətinə bərabərdir: ε=-ΔΦ/Δt və ε=-dΦ/dt.Maqnit sahəsi artdıqda,yəni ΔΦ/Δt>0 olduqda,e. h. q.-nin işarəsi mənfi olur.Bu zaman maqnit selinə əks təsir göstərən induksiya cərəyanı yaranır.Maqnit seli azaldıqda ΔΦ/Δt<0,e.h.q.müsbət olur və cərəyan,zəifləyən maqnit selini gücləndirməyə çalışır.