Lüğətlərdə axtarış.

Usi (və yaxud Vuşi, çin. 无锡), Çin Xalq Respublikasıın Jianqsu vilayətinin cənubunda şəhər və eyniadlı bələdiyədir. Tai gölünün şimal-şərqinin yaxınlığında, Büyük kanalın Xichenq kanalıyla birləştiyi nöqtədə yerləşmişdir. Jianqsu vilayətinin cənubunda əsas nəqliyyat sistemini teşkil edən suyolları və kanalların qovuşduğu əsas mərkəzdir. == Tarix == Yanszı çayının deltasında tikilən ilk yaşayış mərkəzlərindən biridir. Əvvəllər bir qalay rezerv mərkəzi kimi bilinirdi, sonra Şərqi Xan sülaləsi dövründə (b.e.ə. 206-b.e. 25) qalay rezervlərinin qutarması ilə əlaqəli adı "qalayı olmayan" mənasını verən Usi adlandırılmışdır. III əsrin sonlarından başlayaraq Bilinq (Changzhou) kapitanlığına verildi. Yuan sülaləsi dövründə (1206-1368) müstəqil bir vilayət oldu və illərcə müstəqil olaraq qaldı.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı — Səhiyyə təşkilatlarının beynəlxalq əlaqələrini təmin edən, dünya əhalisinin sağlamlığı ilə əlaqədar problemlərin həllinə çalışan BMT-nin ixtisaslaşmış qurumlarından biri. 1946-cı ildə Nyu-Yorkda keçirilən beynəlxalq səhiyyə konfransında yaradılmışdır. 7 aprel 1948-ci ildə təşkilatın nizamnaməsi qüvvəyə minminmişdir (həmim gün Ümumdünya Sağlamlıq Günü kimi qeyd olunur). Təşkilatın mənzil-qərargahı Cenevrədə yerləşir. Üzv dövlətlərin sayı 190-dır. ÜST-nın əsas məqsədi "bütün dünyanı yüksək sağlamlıq həddinə çatdırmaqdır". ÜST-nın ali orqanı bütün üzv dövlətlərin iştirak etdiyi Ümumdünya Səhiyyə Assambleyasıdır. O, hər il çağırılır. Assembleya təşkilatın ümumi siyasətini, fəaliyyət istiqamətini müəyyənləşdirir, səhiyyə sahəsində proqramlar hazırlayır, İcraiyyə Şurasının və Baş direktorun hesabatlarını dinləyir, ÜST-nın büdcəsini müzakirə və qəbul edir. Assambleyalararası dövrdə ÜST-nın fəaliyyətini Assambleya tərəfindən üç il müdətinə seçilən və 31 dövləti təmsil edən İcraiyyə Şurası həyata keçirir.

Ahmet Ümit (1960[…], Qaziantep) — Türkiyə şairi və yazıçısı. Daha çox kriminal janrında olan romanları ilə tanınmışdır. == Həyatı == === Kommunist dövr === Ahmet Ümit 1960-cı ildə Türkiyənin Qaziantep şəhərində 7 uşaqlı ailənin ən kiçiyi kimi anadan oldu. Atası xalça satıcısı, anası dərzi idi. İbtidai təhsilindən sonra Qaziantep Atatürk Liseyinə girdi. 14 yaşında siyasi baxışına görə 24 dostu ilə birlikdə Qaziantepin xaricinə sürgün edilmiş və təhsilini Diyarbəkirin Erqani ilçəsində tamamlamışdır.1979-cu ildə Mərmərə Universitetinə daxil oldu. Tələbəlik illərində tanış olduğu Vildan xanım ilə evliliyindən Gül adında bir qızı oldu (1981). 1980-ci il çevrilişindən sonra Ahmet Ümit kommunist dərnəklərdə işləməyə başladı. 1982-ci ildə "Ana Yasaya yox" kampaniyasına qatıldı. Divarlarda afişa yapıştırarkən həbs olunan dostları üçün hekayə şəklində yazdığı əsər təxəllüsü "K. Yalçın" imzası ilə əvvəlcə "Atılım" jurnalında, daha sonra Praqada 40 dildə nəşr olunan "Sülh və Sosializm Problemləri" jurnalında çap olundu.

Aleksandr Aleksandrovich Usik (ukr. Олександр Олександрович Усик; 17 yanvar 1987, Simferopol) — 1-ci ağır (90,7 kq-a qədər) və ağır (90-dan çox) çəki dərəcələrində çıxış edən məğlubedilməz ukraynalı peşəkar boksçu. Birinci ağır çəkidə mütləq dünya çempionu, dövrümüzün peşəkar boksçuları arasında bütün nüfuzlu versiyalarda çempion kəmərlərinin yeganə sahibi.World Boxing Super Series 1 turnirin finalında rusiyalı bokusçu Murat Qassiyevi məğlub edərək IBF (2018–2019) və WBA super (2018–2019) versiyaları üzrə mütləq çempion oldu. Bundan əlavə Usik Məhəmməd Əli Kubokunun sahibi olmaqla nüfuzlu The Ring jurnalında dünyanın ən titullu bokusçusu elan edilmişdir.2012-ci ildə Olimpiya çempionu (91 kq-a qədər), 2011-ci ildə dünya çempionu (91 kq-a qədər), 2008-ci ildə Avropa çempionu (81 kq-a qədər), həvəskarlar arasında dəfələrlə Ukrayna çempionu. Ukraynanın əməkdar idman ustası. Məşhur idman kanalı ESPN, nüfuzlu idman jurnalları Sports Illustrated və The Ringin, Amerika Jurnalistlər Birliyi (BWAA), BoxingTalk, Yahoo Sports, WBC-nin versiyalarına görə 2018-ci ilin ən yaxşı peşəkar boksçusu. == Həyatı == Anası — Nadejda Petrovna Çerniqov vilayətindən, atası isə Aleksandr Anatolyeviç Sum vilayətindəndir. Aleksandır Alexandroviç Usik 17 yanvar 1987-ci ildə Simferopolda anadan olmuşdur. 1999-cu ilə qədər anasının vətənində, Çerniqov vilayətinin Ribotin kəndində yaşamışdır.Simferopoldakı 34 nömrəli məktəbi bitirib, hansı ki, gələcək həyat yoldaşı Ketrin də bu məktəbdə oxumuşdur. Uşaqlıqda cüdo və futbolla məşğul olmuşdur.

Kuşit dilləri — Şimal-Şərqi və Şərqi afrikada yayılmış sami-hami dilləri qrupu. Kuşit dillərində 15,1 milyon adam danışır (1975). Kuşit dillərinə aqau, bedauye (beca), saxo, afar (danakil), Somali, qalla, sidamo, kimirra, ometo, kaffa, konso, arbore, eləcə də az öyrənilmiş moqoqoda, dume, daxalo (sane) və s. dillər daxildir. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == А.П.Долгопольский. Сравнительно-историческая фонетика кушитских языков.

Ümit Davala (30 iyul 1973, Manhaym, Baden-Vürtemberq) — Türkiyənin keçmiş milli futbolçusu və hazırkı məşqçisi. Davala 1996–2001-ci illər arasında "Qalatasaray"-da işlədiyi müddətdə 4 Super Liqa, 3 Türkiyə Kuboku, 1 UEFA Kuboku və 1 UEFA Super Kubokunun qalibi olub. Davala Türkiyə ilə beynəlxalq yarışlarda 41 oyun keçirib, 4 qol vurub. O, 2002-ci ildə FIFA Dünya Kubokunda bürünc medal qazanan Türkiyə yığmasının tərkibində yer alıb. == Həyatı == Ümit Davala 1973-cü ildə Almaniyanın Manheym şəhərində anadan olub. Türkiyədə "Gənclərbirliyi", "Diyarbəkirspor" kimi komandalarda oynadıqdan sonra 1995–1996-cı il mövsümündə "Qalatasaray"a keçib. O, "sarı-qırmızılar"ın heyətində 4 dəfə Türkiyə çempionu, UEFA kuboku və Superkubokun qalibi olub. Sağ cinah yarımmüdafiəçisi qısa müddət İtaliyada "Milan" və "İnter"də oynadıqdan sonra Almaniyanın "Verder" klubuna transfer olub. 2003-cü ildə "Verder"in heyətində Almaniya çempionluğunu qazanıb. Üç il sonra isə o, futbolçu karyerasına son qoyub.

Ümit Erdim (15 iyun 1985, Kocaeli ili) — teatr və kino aktyoru. == Həyatı == 15 iyun 1985-ci ildə Kocaelidə doğulub. İbtidai təhsilini orada aldıqdan sonra, İzmit Atılım Anadolu Liseyini başa vurdu. 1998–2003 illəri arasında "Kocaeli Bələdiyyəsi Şəhər Teartı" nda bir müddət fəaliyyət göstərmişdir. 1997-ci ildə Böyle mi Olacaktı adlı serialda qonaq aktyor olaraq başladığı Hayat Bilgisi, Gönül və Selena adlı kinolarda davam etmişdir. Bir çox serialda rol almışdır. İştirak etdiyi "Can Dostum" adlı yarışmada birinci olmuşdur. === Yer Aldığı Seriallar === Böyle mi Olacaktı?

Ümit Özat (30 oktyabr 1976, Ankara) — türk professional futbol meneceri və keçmiş oyunçu. == Həyatı == Ümit Özat 30 oktyabr 1976-cı ildə Ankarada anadan olub.

Ümit Ünal (14 aprel 1965, Tirə, İzmir ili) — türk rejissor və ssenarist. == Həyatı == 1985-ci ildə 9 İyul Universitetinin İncəsənət Fakültəsinin Film Televiziya ixtisasını bitirib. Universitet vaxtında çəkdiyi qısa filmlər müxtəlif mükafatlara layiq görülüb. Yazdığı ilk ssenari olan “ Teyzem”( Xalam) 1986-cı ildə Milliyyet Qəzetinin Ssenari Müsabiqəsində birincilik qazanıb və bu ssenari Halit Refiğ tərəfindən ekranlaçdırılıb. 1986- 1993-cü illər ərzində yazdığı səkkiz ssenari əsasında film çəkilib. Ilk filmi olan “9”u 2001-ci ildə yazdı və filmə rejissorluq etdi. Bu film 2003-cü il Xarici Film üzrə Oskar Mükafatı üçün Türkiyə temsilçisi olaraq seçildi və müxtəlif festivallarda mükafatlandırıldı. Dörd kitabı işıq üzü görüb.

Suit&Panda — 2018-ci ildə Türkiyədə yaranmış türk dj qrupudur. Birgə fəaliyyətdə olmamışdan əvvəl müxtəlif ölkələrdə DJ karyeralarına başladılar, 2018-ci ildə ayrılıqlarına son qoydular və İstanbul/Türkiyədə Suit & Panda layihəsini qurdular. Suit & Panda dueti Lilly Palmer, Mark Reeve, Sasha Carassi, Thomas Schumacher, Anna Reusch, Teenage Mutants kimi bir çox qlobal sənətçi ilə eyni səhnədə yer alıb.

Ümit Karan (1 oktyabr 1976, Almaniya) — Türkiyənin keçmiş milli futbolçusu və məşqçisidir. == Klub karyerası == Karyerasına Almaniyanın Berlin komandası Herta Zehlendorfda başlayıb. Herta Zehlendorfun ardından Türkiyəmspor Berlinə yollanıb. Bunun ardınca Super Liqaya keçdi və Gençlerbirliği'nde oynamağa başladı. 2001-ci ildə "Qalatasaray" a keçib və yenidən komandasının çempionluğunda böyük pay sahibi olub. 2004-2005 mövsümünün ikinci yarısında "Qalatasaray "ın baş məşqçisi Gheorghe Hagi ilə fikir ayrılığı nəticəsində Borussia Mönchengladbach, Hannover 96 və DSC Arminia Bielefeld ilə müqavilə masasına oturdu. Lakin Ümit Karan Bundesliqa komandalarının təkliflərini rədd etdi; son anda Böyükşəhər Bələdiyyəsi Ankaraspor ilə anlaşdı . 2005-ci il mövsümünün sonuna kimi "Ankaraspor"da çıxış edən Ümit Karan icarə müqaviləsi başa çatdıqdan sonra "Qalatasaray"a qayıdıb. 2005-2006 mövsümündə yenidən "Qalatasaray"da oynamağa başlayan Ümit Karan mövsüm ərzində 17 qolla bombardir olub. Amma zədəsi səbəbindən mövsümü bağladı.

Ümid Özdağ (3 mart 1961, Tokio[d]) — türkiyəli siyasətçi, professor və yazıçı. Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti və Qazi Universitetində ali təhsil aldıqdan sonra uzun illər elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş və 2001-ci ildə professor elmi adını almışdır. 2006-cı ildən "XXI Əsr Türkiyə İnstitutu"nun təsisçisi və rəhbəridir. Buna qədər isə 1999-cu ildə "Avrasiya Strateji Araşdırmalar Mərkəzi"ni, 2003-cü ildə isə "Diyanət Araşdırmalar Mərkəzini" təsis etmişdir. == Həyatı == Sonralar MHP qadın qollarının ilk rəhbəri olacaq Könül Özdağ və Milli Birlik Komitəsi üzvü olaraq 27 may çevrilişinə qatılan mayor Müzəffər Özdağın oğlu olaraq 3 mart 1961-ci ildə anadan olmuşdur. Milli Birlik Komitəsi içində Alparslan Türkeş ilə birlikdə hərəkət edən atasının 13 noyabr 1960-cı ildə Yaponiyaya hökumət müşaviri olaraq göndərilməsinə görə Tokioda anadan olmuşdur. İbtidai və orta təhsilini TED Ankara kollecində almışdır. Bakalavr təhsilini Münhen Lüdviq-Maksimilian Universitetində siyasi elmlər, fəlsəfə və iqtisadiyyat fakültələrində tamamlamış və magistr təhsilini Türkiyədə planlı inkişaf və dövlət planlama təşkilatı üzərində tamamlamışdır. Dr. Burçin Özdağ ilə evlidir və Alp adından bir oğlu vardır.

Eşit məni (türk. Duy Beni) — Rejissoru Ali Balcı, ssenari müəllifi Makbule Kosif, Zafer Özer Çetinel, Gülsev Karagöz, Okan Başar Bahar, Arzu Bıçakçı, Burcu Tatlıses, Feraye Gizem Kurt, Görkem Tüzün, İlayda Çelik Tez, Caner Güler, Meriç Demiray və Cüneyt Bolak tərəfindən yazılmış türk draması, romantik və gənclik televiziya serialı. İlk bölümü 7 iyul 2022-ci ildə yayımlandı. Baş rolları Berk Hakman, Ege Kökenli, Rabia Soytürk, Caner Topçu və Sümeyye Aydoğan paylaşır. Serial 17 noyabr 2022-ci ildə yayımlanan 20-ci bölümü ilə sona çatdı. == Aktyor və personajlar == Selim Bender (Berk Hakman), (1–12) Bahar Aydın (Ege Kökenli), (1–11) Ekim Güleryüz (Rabia Soytürk), (1–20) Kanat Günay (Caner Topçu), (1–20) Melisa Gerçek (Sümeyye Aydoğan), (1–20) Leyla Ertener (Helin Kandemir), (1–20) Aziz Günay (Burak Can), (1–20) Fikret Tosun (Durul Bazan), (1–16) Rıza Günay (Murat Daltaban), (1–19) Bekir Kaplan (Taha Bora Elkoca), (1–20) Neşe Güleryüz (Feride Çetin]), (1–20) Halil Kaplan (Aytaç Uşun), (1–20) Ozan Yılmaz (Utku Coşkun), (1–20) Ayşe Karaca (Gökçe Güneş Doğrusöz), (1–20) Hazal Demir (Meltem Akçöl), (1–20) Suna Günay (Yeliz Akkaya), (1–20) Hatice Karaca (Elif Çakman), (1–20) Sedat Karaca (Bedir Bedir), (1–20) Dağhan Kara (İbrahim Yıldız), (1–20) Selçuk (Hamdi Alp), (1–20) Süleyman Gerçek (Alper Atak), (1–20) Ece Ay (Dilara Sümbül), (1–20) Naz Duru (Jasmin Berkiş), (1–20) Ceyda Astan (Sena Gençtürk), (1–20) Emine Sakan (Cemre Özşişman), (1–20) Orjinal (İzzet Yüksek), (1–20) Şükran Ertener (Bedia Ener), (1–20) Derviş Demir (Ufuk Özkan) (13–18) Ateş Atahanlı (Miro Gerede Erkaya) (13–20) Berkay Gaye Türkmen (Tuğba Uluay) (17–19) == Ümumi baxış == == Bölümlər == === 1. ===

Nduka Çarlz Usim (23 mart 1985) təqaüdə çıxmış Nigeriya əsilli azərbaycanlı futbolçudur, AZAL-da müdafiəçi kimi çıxış edib, xüsusən də Azərbaycan Premyer Liqasında. == Karyera == === Klub === Nduka Nigeriyada gənclər komandaları üçün futbol oynamağa başlayıb. 2004-cü ildə AZAL PFK-da sınaqlara çıxıb və bir illik müqavilə imzalayıb. Növbəti mövsüm üçün o, müqaviləsini yeniləyib və Azərbaycan Premyer Liqasında debüt edib. O vaxtdan bəri Nduka AZAL PFK-da çıxış edir və 200-dən çox oyun keçirən oyunçuya çevrilir.2013-cü ilin iyulunda AZAL-da keçirdiyi 208 oyundan sonra Usim bir illik müqavilə ilə TFF Birinci Liqa təmsilçisi "Tavşanlı Linyitspor"a keçdi. Türkiyədə cəmi 6 ay qaldıqdan sonra Usim 25 yanvar 2014-cü ildə Simurqla 6 aylıq müqavilə imzaladı. === Beynəlxalq === 2007-ci ilin əvvəlində Usim 21 yaşadək futbolçulardan ibarət Azərbaycan yığmasına çağırılıb. Usim UEFA Avro 2008-in seçmə mərhələsinin A qrupunda Finlandiya və Belçikaya qarşı keçiriləcək oyunlar üçün Azərbaycan milli komandasına çağırılıb. O, 2010-cu il Dünya Çempionatının seçmə oyunlarında da çıxış edib. == Futboldan sonra == Futboldan ayrıldıqdan sonra Usim Nigeriyada tikinti biznesi ilə məşğul olub.

Ciro Uşio (牛尾 治朗, Uşio Ciro, 12 fevral 1931, Hyoqo prefekturası – 13 iyun 2023) – Yaponiya biznesmeni. 1964-cü ildə "Ushio Inc." şirkətini qurmuşdur. Yaponiya siyasətində təsiri olmuşdur. == Həyatı və karyerası == 1931-ci ildə Yaponiyanın Hyoqo prefekturasında doğulmuşdur. 1953-cü ildə Tokio Universitetindən məzun olmuş, 1956–1957-ci illərdə Berkli Kaliforniya Universitetində təhsil almışdır. Uşio Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra ailə biznesinə – "Ushio Industry" şirkətinə qatılmışdır. 1964-cü ildə ailə şirkətindən ayrılaraq öz şirkətini ("Ushio Inc.") qurmuş və prezidenti olmuşdur. Tez bir zamanda informatika təchizatı, elektronika, yeni materiallar və kosmos kimi yeni texnologiya sahələrinə daxil olmuş, şirkətini böyütmüşdür. 1969-cu ildə Yaponiya Beynəlxalq Gənclər Palatasının sədri seçilmişdir. Rahat korporativ mədəniyyətin tənqidçisi olmuşdur.Uşio 1995–1999-cu illərdə ölkənin ən vacib biznes qurumlarından olan Yaponiya İcraçı Direktorlar Assosiasiyasına rəhbərlik etmişdir.

Sita döyüşü — 4 mart 1238-ci ildə Vladimir knyazı Yuri Vsevolodoviçin ordusu ilə monqol korpusu arasında baş vermiş döyüşdür. Monqolların Qərb (qıpçaq) yürüşünün (1236-1242) və monqolların Rusiyaya hücumunun (1237-1240) əsas hadisələrindən, xüsusən də Şimal-Şərqi Rusiyaya qarşı monqol yürüşünün əsas döyüşlərindən biri ( 1237-1238).

Sıt (сыть, bəzən канун)-Bal qatılmış sudur. == Haqqında == Bişmiş balı ilə qarışdırılır. Bundan çox vaxt slavyan xalqlarının milli şirniyyatlarını hazırlayan zaman istifadə edirlər.Sıta batırılmış bulkuları kanun adlandırırdılar. == Ənənəsi == Qədim Rusiyada sıt çox məşhur içki idi, hansı ki, onu yeməkdən sonra qəbul edirdilər. Sıt sözündən tox oluncaya qədər yemək, və ya başqa cür toxuq artıq şirin sıtın vaxtıdır.Sıtın hazırlanmasının bir resepti kimi qaynayan suya balı qataraq,boçkanın içərisinə qoymaqdan ibarətdir. Balın suda həll olmasından sonra soyumasını gözləmək lazımdır.Bəzən onları hazırlayan zaman 30°C-yə qədər qaynadılmış su balın üzərinə düşür.Bəzən ocaqda hazırlanan sıta dada görə bir çox otlar əlavə edilirdi.

Cökətəy Ayağı (qaraç.-balk. Джёгетей Аягъы, Cögetey Ayağı); Rusiyanın Qaraçay-Çərkəz Respublikasında bir şəhərdir. Şəhir, Qafqaz dağlarının ətəyində Kuban çayının sahilində yer almaqdadır. Əhalisi 2010-cu ilin məlumatına görə 30,566 nəfərdir.

Ust-Kut (rus. Усть-Кут) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. İrkutsk vilayətinə daxildir.

Ust-Labinsk — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Krasnodar diyarına daxildir.

Ust-İlimsk (rus. Усть-Илимск) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. İrkutsk vilayətinə daxildir.

Karnat Uşi (alm. Uschi Karnat‎, 3 mart 1952-ci il) – alman pornoaktrisasıdır. Əvvəlcə kosmetoloq, sonradan isə pornoulduz olmuşdur. == Filmoqrafiya == 1971 St. Pauli Report. 1975 Schulmädchen-Report 9: Reifeprüfung vor dem Abitur. 1982 Heiße Höschen. 1982 Josefine Mutzenbacher… wie sie wirklich war. Teil III. 1982 Josefine Mutzenbacher… wie sie wirklich war. Teil IV. 1983 Katharina und ihre wilden Hengste.

Uşi müqaviləsi, (italyanca: Trattato di Losanna) (18 oktyabr, 1912), İtaliya krallığı ilə Osmanlı imperiyası arasında Trablis müharibəsinin sonunda imzalanan müqavilədir. Bu müqavilə İtalyan tarixində Trattato di Losanna- Lozanna müqaviləsi olaraq keçir. "Ouchy" Lozannanın bir bölgəsidir. Türkiyə tarixində 23 iyul, 1923-cü il Lozanna müqaviləsi ilə qarışmasının qarşısını almaq üçün Uşi (Ouchy) müqaviləsi olaraq qeyd edilir.Trablis müharibəsi gedərkən Balkan müharibəsinin çıxmasından sonra, Osmanlı imperiyası İtaliya krallığından sülh istəməyə məcbur qaldı. Sülh müqaviləsi İsveçrənin Lozanna şəhərinin Leman gölü sahilində olan Uşi bölgəsində imzalandı. Bu müqaviləyə görə Trablis və Benqaziyə tam muxtariyyət verildi. Osmanlı imperiyası buradakı hərbiçilərini geri çağırdı. Bu İtaliyaya Trablis və Benqazini sərbəst işğal etməsinə şərait yaradırdı. Buna qarşılıq olaraq İtaliya əlində olan Rodos və ətrafındakı 12 adanı bir müddət sonra Osmanlı imperiyasına geri verməli idi. Ancaq adaların Osmanlı imperiyasına təslimi heç bir zaman reallaşmadı.

Üst Paleolit və ya Son Paleolit — təxminən 40 min il bundan əvvəl başlanmış, e.ə.12-ci minilliyə qədər davam etmişdir. Bu dövrdə iqlim mülayimləşmiş, bitki və heyvanat aləmində, habelə ictimai həyatda xeyli dəyişikliklər baş vermişdir. Üst Paleolit dövründə ibtidai insanlar mağarada yaşamış və özlərini təbiətin təhlükəli hadisələrindən və vəhşi heyvanların hücumlarından qorumuşlar. Bu dövrün maddi qalıqlarına Qarabağ və Qazax bölgələrinin Paleolit düşərgələrində daha çox rast gəlinmişdir.Üst paleolit dövründə bir sıra heyvanların, xüsusilə nəhəng maralın, mağara ayısının nəsli kəsilmişdir. İnsanlar ən çox Qafqaz maralı, ceyran, cüyür, dağkeçisi və s. ovlayırdılar. İnsanların istifadə etdikləri qaşovlar, biz, gəzli (yəni kənarı dişəkli) və üçbucaq əmək alətləri geniş yayılmışdır.Üst paleolit dövründə Azərbaycan ərazisində müasir insan tipinin, yəni ağıllı insanın ("Homo Sapiens") yaranması başa çatmışdı. İnsan fiziki və əqli inkişafın yüksək mərhələsinə çatmışdır. Təfəkkür və nitq inkişaf tapmışdır. İbtidai cəmiyyətin bu mərhələsində ilk vaxtlar insanlar bir-birini adi hərəkətlərlə (kinetik dillə — əl, dodaq hərəkətləri ilə və s.

Gec Təbaşir və ya Üst Təbaşir — geoloji vaxt bölgüsündə Təbaşir dövrünün Erkən Təbaşir epoxasından sonra gələn epoxa. Süxur laylarının təsnifatında bu epoxa "Üst Təbaşir" adlandırılır. Təbaşir əsasən Fransanın şimalında əmələ gələn, həmçinin Şimal-şərqi İngiltərənin ağ qayalarında rast gəlinən və "təbaşir" kimi tanınan ağ əhəngdaşından sonra adlandırılıb. Gec Təbaşir Erkən Təbaşirin Alb mərtəbəsinin sonundan – 100.5 milyon il əvvəl başlamış və Paleosenin Dan mərtəbəsinin başalması ilə – 66 milyon il əvvəl sona çatmışdır. == Bölgülər == Beynəxalq Stratiqrafiya Komissiyası tərəfindən Gec/Üst Təbaşirin altı mərtəbəsi ayrılmışdır: Senoman, Turon, Konyak, Santon, Kampan, Maastrixt. == İqlim == Gec Təbaşir ərzində iqlim indikinə nəzərən mülayim olmuşdur. Tropiklər ekvatorial bölgələrə qədər məhdudlaşdı və daha çox mövsümi iqlim şəraiti yaşadı. == Coğrafiya == Gec Təbaşir ərzidə qitələr parçalanmağa davam etdi. Plitələr tektonikasına görə Amerika qitəsi tədricən qərbə doğru hərəkət edirdi, nəticədə Atlantik okeanı genişləndi. Hindistan şimala – Asiyaya doğru hərəkətini davam etdirdi.