Lüğətlərdə axtarış.

Ağtərə (lat. Parnassia) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinə aid bitki cinsi. Cinsin adı Yunanıstanda müqəddəs yerlərdən sayılan Parnas dağlarının adı ilə bağlıdır. Qədim miflərə görə Apollo bu dağlarda yaşamışdır. Bitki bəzək-bağçılıqda geniş istifadə olunur. Azərbaycan florasında ancaq Bataqlıq ağtərəsi növü bitir. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Enneadynamis Bubani == Növləri == Parnassia alpicola Makino Parnassia amoena Diels Parnassia asarifolia Vent. Parnassia bifolia Nekr. Parnassia cabulica Planch. ex C.B.Clarke Parnassia cacuminum Hand.-Mazz.

Artur — Dünyada çox işlədilən ad və soyad. == Ədəbiyyatda == Kral Artur == Bu adı olan tanınmış insanlar == Artur Bleyk — Birləşmiş Ştatları təmsil edən yüngül atlet. Artur Braziliano Maya — Braziliya futbolçusu Artur Cefri — avstraliyalı şərqşünas Artur Con Robin Qorell Milner — hesablama sistemləri nəzəriyyəsi sahəsində ixtisaslaşmış britaniyalı alim. Artur de Qobino — Fransız yazıçı və diplomat. Artur Dryuri — FİFA prezidenti Artur Henderson — İngiltərənin Xarici İşlər Naziri Artur Keli — İngilis riyaziyyatçısı Artur Klark — İngilis fantastı, yazıçı Artur Konan Doyl — ingilis yazıçı, Artur Kostler — Macarıstanlı jurnalist, araşdırmaçı yazar və tarixçi. Artur Qayton — Amerika fizioloqu Artur Leist — alman yazıçısı. Artur Lenk — İsrailin Azərbaycanda Fövqəladə və Səlahiyyətli səfiri Artur Lyuis —iqtisadçı. Artur Makdonald — Kanadalı astrofizik. Artur Mas — Kataloniya əyalətinin 129-cu prezidenti. Artur Miller — ABŞ dramaturqu.

Arturo Erasmo Vidal Pardo (isp. Arturo Erasmo Vidal Pardo; 22 may 1987[…], Santyaqo) — İtaliyanın "İnter Milan" klubunda və Çili milli komandasında yarımmüdafiəçi mövqeyində çıxış edən Çili futbolçusu. == Karyerası == === İlk illəri === 2005-ci ildən başlayaraq "Kolo-Kolo"da peşəkar futbol oynamağa başlamışdır. 56 oyunda 5 qol vura bilmişdir. === Bayer Leverkusen === 1 iyul, 2007-ci ildə Almaniyanın "Bayer Leverkusen" klubu ilə 5.2 milyon € qarşılığında müqavilə imzalamışdır. Vidal, 2007-08 sezonunda 24 oyuna çıxmış və 1 qol vurmuşdur. Həmin qolu isə 23 sentyabr, 2007-ci ildə "Hannover 96" ilə oyunda vurmuşdur. Vidal, 2008-09 sezonunda 29 oyuna çıxmış və 3 qol vurmuşdur. Qolları "Bohum", "Ayntraxt Frankfurt" və "Verder Bremen" qarşısında vurmuşdur. O, 2009-10 sezonunda 31 oyuna çıxmış və sadəcə 1 qol vurmuşdur.

Turp (lat. Raphanus) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Yabanı halda Avropada və Asiyanın mülayim qurşaqlarında bitir. Becərilən turp, ağ turp, qara turp (lat.

Artur Ceyms Balfur (ing. Arthur James Balfour; 25 iyul 1848[…], Uittinqem[d], Şotlandiya, Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı – 19 mart 1930[…], Uokinq[d], İngiltərə) — ingilis dövlət və siyasi xadimi, 1902-1905-ci illərdə Böyük Britaniyanın 50-ci Baş naziri. Birinci Dünya müharibəsi illərində (1916—19) xarici işlər naziri vəzifəsini, daha sonra lord sədr (1919—1922, 1925-1929) vəzifəsini tutmuşdur.

Artur Bennett (ing. Arthur Bennett; 1843[…] – 1929[…], London) — İngiltərə botaniki.

Artur Bleyk (d. 26 yanvar 1872; Boston, Birləşmiş Ştatlar - ö. 22 oktyabr 1944) — Birləşmiş Ştatları təmsil edən yüngül atlet. 1896 Afina Olimpiadasında gümüş medal qazanıb. == Həyatı == Artur Bleyk 1872-ci ilin 26 yanvar günündə Birləşmiş Ştatların Massaçusets ştatının Boston şəhərində anadan olub. 1944-cü ilin 22 oktyabr tarixində isə ömrünün 72-ci yaşında vəfat edib. === Afina Olimpiadası === Artur Bleyk 1896-cı ildə Yunanıstanın Afina şəhərində baş tutan I Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 1500 metr məsafəyə qaçış yarışlarında mübarizə aparan Artur Bleyk 4 saat 33.8 saniyə nəticə ilə 2-ci yeri tutdu və I Yay Olimpiya Oyunlarının gümüş medalını qazandı. Artur Bleyk Afina Olimpiadasında həm də marafon yarışlarında qüvvəsini sınadı. Amma Bleyk məsafəni sona qədər qət edə bilmədi.

Ser Artur Layon Bouli (ing. Arthur Lyon Bowley; 6 noyabr 1869, Bristol – 21 yanvar 1957, Surrey) — ingilis iqtisadçı və statistik, Bouli qanununun müəllifi, "Gövdə-yarpaq diaqramı"-nın banisi. == Bioqrafiyası == Bouli 1869-cu ildə Bristolda bir vali və müəllimə anadan olub; atası Ceyms Uilyam Layon Bouli 1870-ci ildə Bouli hələ gənc ikən vəfat etmişdir. Bouli orta təhsilini Londondakı Məsihin xəstəxanası dini internat məktəbində almışdır. 1891-ci ildə Kembric Universitetinin Triniti Kollecinə daxil olub bakalavr dərəcəsi bitirmişdir. 1893–1899-cu illərdə Lezerhendə Müq. Con məktəbində riyaziyyat müəllimliyi etdi. 1895-ci ildən London İqtisadiyyat Məktəbində dərs deməyə başladı və 1919-cu ildən 1936-cı ildə təqaüdə çıxana qədər London İqtisadiyyat Məktəbində statistika şöbəsinin ilk müdiri oldu. 1900-cü ildə riyaziyyat müəllimi və 1907-ci ildən Ridinqdə Universitet kollecində riyaziyyat və iqtisadiyyat professoru olaraq qəbul edildi. 1940–1944-cü illərdə Oxford Statistika İnstitutunun direktoru olmuşdur.

Artur Cefri (ing. Arthur Jeffery; 18 oktyabr 1892, Avstraliya, Melburn – 2 avqust 1959, Kanada, Yeni Şotlandiya) — avstraliyalı şərqşünas. == Həyatı == Melburn Universitetində təhsil almış, Birinci Dünya Müharibəsində iştirak etmişdir. 1921-ci ildə Qahirədəki Amerika Universiteti nəzdində Şərq Araşdırmaları Mərkəzinə (School of Oriental Studies) müəllim kimi dəvət edilmişdir. == Fəaliyyəti == 1929-cu ildə Edinburq Universitetində doktorluq dərəcəsi almış, 1938-ci ildən ABŞ-nin Kolumbiya Universitetinin Yaxın və Orta Şərq dilləri fakültəsinin dekanı olmuşdur. Metodist kilsəsinə mənsub idi. == Kitabları == Artur Cefrinin araşdırmaları Quranın müxtəlif qiraət qaydalarına, Məhəmməd peyğəmbərin həyatına, İslam və xristianlığın əlaqələrinə həsr olunmuşdur. İbn Ərəbinin "Şəcərət əl-kövn" əsərini ingilis dilinə tərcümə etmişdir. "İslam Ensiklopediyası" nın 2-ci nəşrində ("Encyclopaedia of Islam", Vol. 1, Leiden: E.J.Brill, 1960) bəzi məqalələrin müəllifidir.

Artur Dryuri (3 mart 1891 – 25 mart 1961) — 1955–1961-ci illərdə FİFA prezidenti. == Həyatı == Rudolfun əvəzinə Dryurini FİFA prezidenti seçilməsini hamı gözləyirdi. Çünki həmin dövrdə Dryurinin futbol dünyasında böyük nüfuzu var idi. O, həmçinin İngiltərə Futbol Assosiasiyasının da rəhbəri idi. Artur Dryurinin FİFA prezidenti olduğu dövrdə İsveçrədə 6-cı Dünya Çempionatı təşkil olunur.

Sir Artur Con Evans (8 iyul 1851[…] – 11 iyul 1941[…]) ― Britaniya arxeoloqu. O, Krit adasında Minoy sivilizasiyasına məxsus olan Knos sarayını taparaq məşhur olmuşdur.

Arthur Robert Ashe (10 iyul 1943[…], Riçmond – 6 fevral 1993[…], Nyu-York, ABŞ) — dünyada bir nömrə olmuş Amerikalı tennisçi. Karyerasında üç Qrand Slam çempionluğu olan Eş,performansı ilə Amerikanin ən yaxşı tennisçilərindən idi. == Artur Robert Eş == Afrika -Amerikali Eş, ABŞ Davis komandasina seçilən ilk qaradərili idmançı idi. Eş Amerika Açıq və Avstraliya Açığı qazanan tək qaradərili idmançı olmuşdu. 1980'də karyerasını bitirdi. Artur Eş 1980-ci ilin əvvəlində keçirdiyi əməliyyat zamanı verilən qandan QİÇS xəstəliyinə tutuldu.1992-ci ilin aprel ayında xəstəliyini cəmiyyətə bildirən idmançı , QİÇS mövzusunda cəmiyyəti bilgiləndirməyə başladı. QİÇS'ə qalib gəlmək üçün Artur Eş dərnəyini quran idmançı 1993-cü ildə QİÇS'ə bağlı olan xəstəlik səbəbi ilə dünyasını dəyişdi. Eş ölümündən sonraç 20 iyun 1993-cü ildə ABŞ prezidenti Bill Klinton tərəfindən Prezidentin Azadlıq Medalın'a layiq görüldü. == Karyerası == Eş 1963-cü ildə Amerika Davis komandasına seçilən ilk qaradərili oyunçu oldu. 1965-ci ildə Collegiate Athletic Association] (NCAA)çempionluğunu qazanan idmançı UCLA'nın komanda olaraq zirvədə olmasında pay sahibi oldu.

Ellen Artur (ing. Ellen Lewis Herndon Arthur; 30 avqust 1837[…], Kalpeper[d], Virciniya – 12 yanvar 1880[…], Albani) - ABŞ Prezidenti Çester Arturun həyat yoldaşı.

Eutriorchis astur (lat. Eutriorchis astur) — eutriorchis cinsinə aid quş növü.

Kral Artur — orta əsr tarixşünaslığına və romanslarına görə V əsrin sonu — VI əsrin əvvəllərində sakson işğalçılarına qarşı Britaniyanın müdafiəsini təşkil etmiş əfsanəvi britaniyalı lider. Arturun hekayəsinin çox hissəsi "folklor və ədəbiyyat ixtirasından" ibarətdir, Arturun tarixən mövcud olub-olmaması şübhəli məsələdir və müasir dövr tarixçiləri üçün müzakirə mənbəyidir. Artur hekayəsi müxtəlif mənbələrdən — "Annales Cambriae", "Historia Brittonum" və britaniyalı keşiş Qildanın yazılarından toplanmışdır. Arturun adı həmçinin "Y Gododdin" kimi erkən dövr bədii mənbələrdə çəkilir, . == Həmçinin bax == Aqraveyn == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Higham, N. J. (2002), King Arthur, Myth-Making and History, London: Routledge, ISBN 978-0-415-21305-9. Charles-Edwards, Thomas M. (1991), "The Arthur of History", in Bromwich, Rachel; Jarman, A. O. H.; Roberts, Brynley F., The Arthur of the Welsh, Cardiff: University of Wales Press, pp. 15–32, ISBN 978-0-7083-1107-3. Sims-Williams, Patrick (1991), "The Early Welsh Arthurian Poems", in Bromwich, Rachel; Jarman, A. O. H.; Roberts, Brynley F., The Arthur of the Welsh, Cardiff: University of Wales Press, pp. 33–71, ISBN 978-0-7083-1107-3. Neubecker, Ottfried (1998–2002), Wappenkunde (in German), Munich: Orbis Verlag, p.

Port–Artur — Sarı dənizdəki Çinin keçmiş liman şəhəri (buzsuz liman, dəniz bazası), Lyaodun yarımadasının cənub-şərq ucunda — Kvantun yarımadası (Kvantun Bölgəsi), 38 ° 48 'şimal enində və 121 ° 20 'şərq uzunluğunda yerləşən şəhər. Hal-hazırda, keçmiş şəhərin yerində, Çin Xalq Respublikası Dalyan şəhərinin Lyuşunkou rayonu yerləşir. Tsin sülaləsindən (晋朝, 266-420) bəri mövcud olan Lyuşunkou yerindəki yaşayış məntəqəsi Maşisin (çin. ənən. 马石津) adlanırdı.Tan sülaləsi dövründə (唐朝, 618–907) Duliczen (çin. ənən. 都 里镇) adlandırıldı. Monqol İmperiyasının mövcud olduğu illər ərzində Yuan (元朝 1271–1368), Şizikou adlanan şəhər (çin. ənən. 狮子 口, məktublar.

Çester Alan Artur (ing. Chester Alan Arthur; 5 oktyabr 1829[…] – 18 noyabr 1886[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — Amerika dövlət xadimi, hüquqşünas. Amerika Birləşmiş Ştatlarının 21-ci prezidenti (1881–1885) və 20-ci vitse-prezidenti. 1881-ci il sentyabrın 19-da prezident Ceyms Qarfildin qətlindən sonra həmin vaxt vitse-prezident vəzifəsini daşıyan Çester Artur prezident vəzifələrinin icrasına başlamış və sentyabrın 22-də konstitusiyaya sədaqət andı içmişdir. Dövlət vəzifələrinin hakim partiyanın nümayəndələri arasında bölüşdürülməsi qaydasını ləğv edərək 1883-cü ildə dövlət qulluğu haqqında qanun qəbul etmişdir. Qanuna əsasən ABŞ dövlət aparatında vəzifəyə təyinatlar müsabiqə yolu ilə həyata keçirilməyə başlandı.

Artur Melo (12 avqust 1996, Qoyaniya) — Hal-hazırda İtaliya A Seriyasında çıxış edən Yuventus klubunun futbolçusu.

Artur İvanoviç Arutyunyan (erm. Արթուր Հարությունյան Իվանի; 20 yanvar 1979, Stepanakert) — Ermənistan siyasətçisi. O, Ermənistan Respublikasının keçmiş maliyyə naziri, Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası Milli Məclisinin deputatı, "Azad Vətən-KMD" partiyalar alyansının proporsional siyahısında Qondarma DQR Respublikası Milli Assambleyasının Maliyyə, Büdcə və İqtisadi İdarəetmə Daimi Komitəsinin sədri, "DQR– Kanada" dostluq qrupunun rəhbəri olmuşdur, Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının 7-ci Dövlət Naziridir (18 sentyabr 2023). == Həyatı == Artur İvanoviç Arutyunyan 20 yanvar 1979-cu ildə Xankəndi şəhərində anadan olmuşdur. 1991-ci ildə Xankəndi şəhər 8 saylı orta məktəbi bitirmişdir. 1995-ci ildə Xankəndi Fizika Məktəbini bitirmişdir. 1999-cu ildə Xankəndi Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinin "Ümumi iqtisadiyyat" fakültəsini bitirmişdir. 2007-ci ildə "Mesrop Maştots" Universitetinin "Hüquq" fakültəsini bitirmişdir. == Mükafalatları == 4 dekabr 2014-cü ildə DQR Baş Nazirinin qərarı ilə o, DQR Baş Nazirinin xatirə medalı ilə təltif edilmişdir. 21 oktyabr 2016-cı il tarixində DQR fərmanı ilə ona DQR Vergi Xidmətinin birinci dərəcəli dövlət müşaviri rütbəsi verilmişdir.

Artur D. Levinson (31 mart 1950, Sietl, Vaşinqton) — amerikalı biznesmen və hazırda Apple şirkətinin sədri (2011-ci ildən) və Calico şirkətinin qurucu və baş icraçı direktoru. O, 1995-ci ildən 2009-cu ildək Genentech korporasiyasının baş icraçı direktoru və sədri (1999 - 20004) olmuşdur. Bundan başqa Apple şirkətində fəaliyyəti dövründə (2000-ci ildən), Levinson Broad Institute araşdırma mərkəzində direktorlar şurasında xidmət göstərmişdir. Son vaxtlar, Levinson Hoffmann-La Roche şirkətində direktorlar şurasında (2010-2014), NGM Biopharmaceuticals (2009-2014), Amyris şirkətlərində işləmişdir. O, hal-hazırda Sloan Ketterinq adına onkoloji mərkəzdə, Prinston Universiteti və Lewis-Sigler İnstitutda tövsiyə şurasında işləyir. == Təhsili və ilk illəri == Malvina və Sol Levinsonun övladı olan Artur, bakalavr təhsilini 1972-ci ildə Sietlda yerləşən Vaşinqton Universitetində və 1977-ci ildə Prinston Universitetində Biokimya sahəsi üzrə fəlsəfə doktoru adını qazanmışdır.

Artur Morqan — (ing. Arthur Morgan) Red Dead Redemption 2 oyununun baş qəhrəmanı. Rockstar Games- in Red Dead video oyun seriyasındakı personajlardan biridir . Artur qanundan kənar bir şəxsdir, Van der Linde bandasının yüksək rütbəli üzvüdür, o, Amerika sərhədinin qondarma təmsilçiliyində hökumət qüvvələri və digər düşmənlərlə mübarizə aparmağa çalışarkən Köhnə Qərbin tənəzzülü ilə məşğul olmalıdır . == Yaradılması == Rockstar Games- in inkişaf qrupu, hadisələrin ona necə təsir etdiyini daha yaxşı başa düşmək üçün Red Dead Redemption 2-də əvvəlki layihə Grand Theft Auto V (2013) dən fərqli olaraq idarə oluna bilən tək bir xarakterə sahib olacağına qərar verdi. Onlar həmçinin hesab edirdilər ki, Qərbin povest quruluşu vahid perspektiv tələb edir. Artur Morqan rolunu aktyor Rocer Klark canlandırıb ; Çəkiliş prosesində eyni vaxtda hərəkət və nitq çəkilişi iştirak edirdi, ancaq kiçik bir hissəsi səs kabinəsində edildi. Artur rolunu oynamaq üçün Klark aktyor Toshiro Mifunedən ilham aldı. O, qeyd etdi ki, Mifune personajlarının Arturda göstərmək istədiyi "dəli" yumor və mürəkkəblik hissi var. Klark " Təklif" dən bəzi fikirlər əldə etdi , çünki o, Arturla oxşar xarakter qövsünü, eləcə də Qərbi Günortadan və Con Ueynin işindən bəhs edir.

Artur Şnitsler (15 may 1862[…], Vyana – 21 oktyabr 1931[…], Vyana) — Vyanada anadan olan avstriyalı yazıçıdır. O, tibb təhsili alsa da, özünü ədəbiyyata həsr etmiş və 20-ci əsrin ən mühüm yazıçılarından biri olmuşdur. == Həyatı == Şnitsler Avstriya-Macarıstan İmperiyasının son illərində Vyanada ziyalı yəhudi ailəsində böyüyüb. Atası hörmətli larinqoloq idi və Şnitsler tibb fakültəsini bitirdikdən sonra qısa müddət atasının yanında işləyirdi. Amma ədəbiyyata olan həvəsi onu yazmağa vadar edib. İlk əsəri olan "Anatol" pyesi 1893-cü ildə nəşr olundu və Vyananın kafe mədəniyyətini və burjuaziyanın mənəvi tənəzzülünü kəskin tənqid edən tənqidçilərin rəğbətini qazandı. == Əsərləri == Şnitsler pyesləri ilə yanaşı romanlar, hekayələr və şeirlər də yazır. O, əsərlərində belle époque dövründə Vyana atmosferi, insan psixologiyasının mürəkkəbliyi, cinsiyyət, ölüm və əxlaq kimi mövzulara toxunub. Oyunları: Anatol (1893), Liebelei (1895), Reygen (1900), Der einsame Weg (1904), Professor Bernhardi (1912). Romanları: Der Weg ins Freie (1908), Therese.

Artur Meyer Şlezinger (ing. Arthur Meier Schlesinger Jr.; 15 oktyabr 1917[…], Kolumbus – 28 fevral 2007[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — amerikalı tarixçi, yazıçı, sosial tənqidçi və liberal siyasətçi (Edlai Stivenson və Con Kennedinin müşaviri). Pulitzer mükafatının üç dəfə laureatı olmuşdur: 1946-cı ildə “Ceksonun yaşı”, 1966-cı ildə “Min gün” və 1979-cu ildə “Robert Kennedi və Onun Zamanları”. == Əsərləri == The Age of Jackson. 1945. The Crisis of the Old Order: 1919—1933 (The Age of Roosevelt, Vol. I). 1957. The Coming of the New Deal: 1933—1935 (The Age of Roosevelt, Vol. II).

Artur Henderson (13 sentyabr 1863[…], Qlazqo – 20 oktyabr 1935[…], London) — İşçi Partiyasını təşkilatlandıran başlıca siyasət adamlarından biri olmuşdur. 1929 iyun-1931 avqust arasında Xarici İşlər Naziri olmuş, 1934-cü ildə Nobel sülh mükafatını almışdır. == Həyatı == Robert Stephensonun Newcastle upon Tynedakı(Northumberland) parovoz təsislərində çuğunəridən olan Henderson, Çuğunəridənlər İttifaqının Newcastle şöbə katibi oldu.Darlington,Durham və Newcastle bələdiyyə yığıncaqlarında Liberal Partiya üzvü olaraq vəzifə aldı.1903də Darlington icra numayəndəsi seçildi. Eyni ilin sonunda Durhamdakı Bernard Castle`dən İşci Partiyasının nazizədi olaraq Avam Kamrasına girdi. Beləcə ilk dəfə həm İşci Partiyası üzvü həm Mühavizəkarların, həm də Liberalların namizədliyi qarşısında seçimlərdə müvəffəqiyyət təmin edirdi. Henderson Natiq olmaqla bərabər 1914, 1921–23 və 1925–27də Avam Kamrasında Partiyasının qabaqcıl idarəçiləri arasına girdi.1908–1910 və 1914–1917 vaxtlarənda İşci Partiyasına umumi başcılıq edən Henderson,1911dən 1934-ə qədər Partiya katibəliyi vəzifəsini icra etdi. Henderson, Avam Kamarasındaki İşci Partiyalı namizədlərin əksəriyyəti ilə birlikdə Birləşmiş Krallıqın Birinci Dünya müharibəsindəki mövqeyini dəstələdi. Beləcə o sırada İşçi Partiyasındaki sülhsevər azlığın öndəri Ramsey MaCDonalddan partiyanın parlament qrup başcılığını götürdü. Müharibə vaxtlarında Herbert Henry Asquith`in koalisyalı hökuməti vaxtlarında(May1915-Dekabr1916) əvvəl təhsil heyətə başçısı, daha sonra da dövlət mühasibi və işçi problemləri mövzusunda ümumi məsləhətçi olaraq vəzifəyə alındı. Asquithin yerinə David Lloyd George keçincə yeni başçını dəstəkləyən Herson, beş nəfərlik müharibə kabinetində kürsüsüz başcı oldu.1917nin yazında Rusiyaya getdi.

Ayorta — Gürcüstanın Bolnisi rayonunda kənd.