Lüğətlərdə axtarış.

Onurğa (lat. columna vertebralis) — onurğalı heyvanlarda və insanda ox skeletinin əsas hissəsi. Insanda 33-34 fəqərələrin bir-biriləri ilə birləşməsindən əmələ gələrək gövdənin istinadını təşkil edir, üzərində başın, gövdənin və yuxarı ətrafların ağırlığını daşıyır və onurğa beyninə məxsus kanal təşkil edir. Onurğa sütununu 7 boyun, 12 döş, 5 bel, 5 oma və 4 büzdüm fəqərəsi təşkil edir. Filogenezdə ibtidai xordalılarda olan xordanı (arxa teli) əvəz edir. Vəzifəcə müəyyən şöbələrə bölünür, bunların da miqdarı ibtidai onurğalılardan ali onurğalılara doğru getdikcə artır. onurğa onurğa beyninden başlamqdadir onurğa beyni 45 sm dir onurğa insan dayaq sistemidir ve herketli ve hereketsiz ola bilir daxili orqanlari nizamli formada saxliyir.

Göyərçin (lat. Columba) — göyərçinlər fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Orta böyüklükdə, kiçik başlı, qısa boyunlu və qısa qıçlı quşlardır. Dimdikləri qısa, zəif quruluşlu, ucu yüngülcə aşağı əyilmişdir. Qanadları orta uzunluqdadır. Olduqca iti uçma qabiliyyətinə malikdirlər. Ayaqları yaxşı inkişaf etmişdir və arxa barmaq yerə dəyir. Meyvələr, dənəli və ya tumlu toxumlarla qidalanırlar.

Xristofor Kolumb (lat. Christophorus Columbus, it. Cristoforo Colombo, isp. Cristóbal Colón; ən tezi 25 avqust 1451 və ən geci 31 oktyabr 1451[…], Genuya, Genuya Respublikası – 20 may 1506[…], Valyadolid, Kastiliya krallığı, Kastiliya krallığı) — Amerika qitəsini kəşf edən ilk səyyah. Adı tarixdə 100 ən nüfuzlu şəxs və tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib. == Həyatı == Kolumb 1451-ci ildə oktyabrın 27-də İtaliyanın Genuya şəhərində doğulmuş, ömrünü İspaniyada başa vurmuşdur. O, ilk dəniz səyahətinə 1472-ci ildə doğma şəhərindən başlamışdı. 1476-cı ildə Portuqaliyaya gedən Kolumb ilk dəfə buradan uzaq dəniz səyahətinə çıxdı.İngiltərəyə, Atlantik okeanındakı Madeyra adasına, Qvineya körfəzinə üzdü. Bir müddət Madeyra adasında yaşadı. Xristofor Kolumb Portuqaliyada ailə həyatı qurdu.

Bidens mossii (lat. Bidens mossii) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yatıqqanqal cinsinə aid bitki növü.

Carex rossii (lat. Carex rossii) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin topalaqkimilər fəsiləsinin cil cinsinə aid bitki növü.

Eucalyptus rossii (lat. Eucalyptus rossii) — mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü.

Adi ross suitisi (lat. Ommatophoca rossii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin əsl suitilər fəsiləsinin ross suitisi cinsinə aid heyvan növü. İngilis səyyahı Ceyms Rossun şərəfinə adlandırılmışdır. == Ümumi məlumat == Ross suitisi Antraktidanın digər növlərinə nisbətən kiçikdirlər. 2 metr uzunluğa və 200 kq çəkiyə malikdirlər. Dəri altı piy qatı yaxşı inkişaf etmişdir. Çox kök olurlar. Ümumi rəngi tünd-qəhvəyi və ya tam qara. 20 il ömür sürürlər. Ross suitisi qeyri-adı növ sayılır və az öyrənilmişdir.

Columba albinucha (lat. Columba albinucha) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba albitorques (lat. Columba albitorques) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba argentina (lat. Columba argentina) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba arquatrix (lat. Columba arquatrix) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba bollii (lat. Columba bollii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin göyərçinkimilər dəstəsinin göyərçinlər fəsiləsinin göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba delegorguei (lat. Columba delegorguei) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba elphinstonii (lat. Columba elphinstonii) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Sarıgöz göyərçin (lat. Columba eversmanni) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin göyərçinkimilər dəstəsinin göyərçinlər fəsiləsinin göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Qayalıq göyərçini (lat. Columba rupestris) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin göyərçinkimilər dəstəsinin göyərçinlər fəsiləsinin göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba sjostedti (lat. Columba sjostedti) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba thomensis (lat. Columba thomensis) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü. == Mənbə == == Xarici keçidlər == BirdLife Species Factsheet.

Columba torringtoni (lat. Columba torringtoni) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü. == Xarici keçidlər == BirdLife Species Factsheet.

Columba torringtoni (lat. Columba torringtoni) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü. == Xarici keçidlər == BirdLife Species Factsheet.

Columba trocaz (lat. Columba trocaz) — göyərçin cinsinə aid quş növü.

Columba unicincta (lat. Columba unicincta) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba versicolor (lat. Columba versicolor) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü.

Columba vitiensis (lat. Columba vitiensis) — göyərçin cinsinə aid heyvan növü. == Mənbə == Higgins, P.J.; & Davies, S.J.J.F. (Eds.). (1996). Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic Birds. Volume 3. Snipe to Pigeons. Oxford University Press: Melbourne.

Qоspiç (xorv. Gospić) — Xorvatiyada dağlıq və seyrək nüfuzlu bir şəhərdir. Şəhər Liçkо-Sеnskаya vilayətinin inzibati mərkəzidir. Əhalinin 93%-ni xorvatlar təşkil edir. Şəhər alim və ixtiraçı Nikola Teslanın doğulduğu yerdir. == Əhalinin məskunlaşması == Əhalisi 2011-ci il siyahıyaalma məlumatlarına görə 12,745 nəfərdir.

Qоspiç (xorv. Gospić) — Xorvatiyada dağlıq və seyrək nüfuzlu bir şəhərdir. Şəhər Liçkо-Sеnskаya vilayətinin inzibati mərkəzidir. Əhalinin 93%-ni xorvatlar təşkil edir. Şəhər alim və ixtiraçı Nikola Teslanın doğulduğu yerdir. == Əhalinin məskunlaşması == Əhalisi 2011-ci il siyahıyaalma məlumatlarına görə 12,745 nəfərdir.

Frank Qorşin (ing. Frank Gorshin; doğum 5 aprel 1933, Pitsburq, Pensilvaniya, ABŞ – ölüm 17 may 2005, Berbank, Kaliforniya, ABŞ) — ABŞ aktyoru.

Qossen qanunları — marjinal faydalılıq nəzəriyyəsinin əsas prinsipləri, dəyər nəzəriyyələrindən biri. German Henrix Qossen rasional davranışın fayda və ya həzzin artırılması arzusu ilə müəyyən edildiyi fərziyyəsindən irəli gəlir. Bu əsasda Qossen “Qossen qanunları” kimi tanınan iki tezis irəli sürdü. == Formulyasiyası == Qossenin birinci qanunu. Ardıcıl olaraq istehlak edildikdə, hər bir sonrakı məhsul vahidinin faydalılığı əvvəlkindən aşağı olur. Qossenin ikinci qanunu. Sadələşdirilmiş versiya cəmiyyətdən təcrid olunmuş insanın yaşayış təsərrüfatının nəzərə alınmasına əsaslanır. Müəyyən sayda müxtəlif məhsulları nəzərə alaraq, müəyyən bir məhdud müddət ərzində bir şəxs onları müxtəlif kombinasiyalarda istehlak edə bilər, bunlardan biri ən gəlirli olmalı, maksimum həzz gətirməlidir ki, bu da bütün məhsulların marjinal faydalarının bərabərliyini təmin etməklə əldə edilir. Növbəti yaxınlaşma dərəcəsi kommersiya iqtisadiyyatının şərtlərini nəzərə alır. Malların qiyməti və pulun miqdarı istehlakı məhdudlaşdıran əsas amillərdir.

Venera, köhnəlmiş adı Zöhrə — Günəş sistemində yerləşən ikinci planet. Günəş ətrafında hərəkətini 224,7 Yer gününə başa vurur. Günəş sistemində yerləşən digər planetlərə nisbətən ən uzun öz oxu ətrafında dönmə perioduna (243 gün) sahibdir və digər planetlərdən fərqli olaraq əks istiqamətdə fırlanır. Venera təbii peykə sahib deyildir. Onun adı Roma mifologiyasındakı sevgi və gözəllik ilahəsi olan Veneradan gəlir. Venera gecə səmasında Aydan sonra ən parlaq şəkildə görünən ikinci təbii göy cismidir və −4,6-ya çatan ulduz ölçüsü ilə kölgə yarada biləcək qədər parlaqdır və nadir hallarda aydın gündüzlərdə adi gözlə görülə bilər. Yerin orbiti daxilində dönən Venera daxili planetdir və heçvaxt Günəşdən çox uzaqlaşmır; Günəşdən maksimum bucaq uzaqlığı 47,8°-dır. Venera Yer tipli planetdir və bəzən Yerin bacı planeti olaraq adlandırılır. Oxşar ölçüləri, kütləsi, tərkibi və Günəşə yaxınlığı səbəbindən belədir. Digər tərəfdən Yerdən ciddi şəkildə fərqlənir.

Aldo Rossi (it. Aldo Rossi; 3 may 1931[…], Milan[…] – 4 sentyabr 1997[…], Milan) — italyan memar, dizayner və nəzəriyyəçi. == Həyatı == Aldo Rossi 1931-ci il 3 mayında İtaliyanın Milan şəhərində anadan oldu. 1949-cu ildə Milan Politexnik Universitetinin memarlıq fakultəsinə daxil olan Aldo Rossi 1959-cu ildə məzun oldu. Bu zaman 1955-ci ildən "Kasabella" jurnalında yazıları çap olunmağa başladı. Həmin jurnalda 1959–1964-cü illəri arasında redaktor kimi işlədi. 1960-cı illərdəki ilk işləri əsasən onun ən çox təsirləndiyi memarlar: 1920-ci illərdə Modernizm cərəyanının İtaliyadakı qabaqcıllarında Cüzəppe Terraqni, klasik dizaynları ilə tanınan Vyanalı memar Adolf Loos və rəssam Ciorco de Kiriko ilə bağlıdır. Stalin memarlığını izləmək üçün SSRİ-yə etdiyi səfər də karyerasında dönüş nöqtəsi olmuşdur == Neo-Rasional cərəyanı == Aldo Rossi La Tendenza olarak tanınan Neo-Rasional cərəyanının qurucuları arasında sayılır. Dövrünün Avropa Memarlığına olan töhfələri Robert Venturinin ABŞ-dəki memarlıq sahəsində verdiyi töhfələrə bənzəyir. Memarlıq tənqidçisi Çarlz Cenks Aldo Rossi ve Robert Venturini Postmodern memarlığınını ən vacib iki təmsilcisi olarak adlandırır.

Dosso Dossi (it. Dosso Dossi, əsl adı it. Giovanni di Niccolò de Luteri; ən tezi 1480 və ən geci 1490 – avqust 1542, Ferrara) — İntibah dövrünün italyan rəssam və qravür ustası, Ferrara məktəbinin ən görkəmli nümayəndəsi. == Bioqrafiya və yaradıcılıq == Dossi, Lorenzo Kostanın yanında və Corconenin emalatxanasında tələbə olub, Venesiya rəssamlarının təsiri altında rəssam kimi formalaşmışdı. Bellini, Tisian, Romanino ilə birgə işləmişdi. 1516-cı ildən — Ferrara sarayının saray rəssamı olmuşdu. Dossi demək olar ki, bütün ömrünü Este hersoqlarının — I Alfonso d'Este, II Erkole d'Estenin — xidmətində idi, amma bu xidmət yalnız rəsmlə kifayətlənmir, həm də diplomatik tapşırıqların yerinə yetirilməsini də nəzərdə tuturdu. Dosso, qardaşı Batista ilə birlikdə hersoqlar üçün mifoloji əsərlər, portretlər yaradır, saraylar, qalaların divarları üçün dekorativ freskalar çəkirdi. Rəssamın əsərləri və freskaları demək olar ki, günümüzə qədər qalmamışdır. Dossinin işinin ən maraqlı tərəfi onun bəzən rəsmdə hakim mövqe tutan genişlənmiş peyzaj fonuna olan marağıdır.

Yosip Beluşiç (12 mart 1847 – 8 yanvar 1905, Triest) — Xorvat ixtiraçısı. Sürətölçəni icad etməsi ilə məşhurdur. Labin yaxınlığındakı Çupanići şəhərində anadan olub. Vyanada oxudu. Belušić, Koper və Triestdə bir professor idi. Sürətölçənini 1888-ci ildə patentləşdirdi və 1889-cu ildə Parisdəki Dünya Sərgisində təqdim etdi.

Paolo Rossi (it. Paolo Rossi; 23 sentyabr 1956, Prato, Toskana – 9 dekabr 2020, Siena, Toskana) — İtaliyalı keçmiş peşəkar futbolçu, 1978–1986-cı illərdə İtaliya millisinin hücumçusu olub. == Bioqrafiya == Paolo Rossi 23 sentyabr 1956-cı ildə Toskanın Prato şəhərində anadan olub. 1979-cu ildə, "Peruca"da oynayarkən, Paolo Rossi, mərc oyunları ilə əlaqəli fırıldaqlarda iştirak etdiyi üçün iki il diskvalifikasiya edilir. Buna görə bir neçə aylıq azadlıqdan mərhum edilir. == Karyera == Karyerasına "Yuventus" klubunda başlayıb. Ancaq orda möhkəmlənə bilmədiyinə görə əvvəlcə "Komo" klubuna icarəyə verilir, daha sonra isə "Peruca" klubuna transfer olunur. 1981-ci ildə təkrar "Yuventus" klubuna keçərək, Mişel Platini və Zbignev Bonek ilə birlikdə Turin komandasının hücum üçlüyünü qurur. 1982 Dünya Kubokunun bombardiri (6 qol) olur. Turnirin başlamasından cəmi bir ay əvvəl həbsdən çıxması və diskvalifikasiyasının yenicə bitməsinə baxmayaraq turnirin həm bombardiri həm də ki ən yaxşı oyunçusu seçilir.

Əlican İsmayıl oğlu Qövsi Təbrizi (1568, Təbriz – 1640, Təbriz) — XVII əsrin əvvəllərində yaşamış Azərbaycan şairi. O, Təbrizdə anadan olmuş, ilk təhsilini atasından almış, İsfahanda oxumuş, sonradan Təbrizə qayıdaraq burada din xadimi kimi həyatını davam etdirmişdir. Şair Füzuli ədəbi məktəbinin görkəmli davamçılarından hesab olunur. Qövsi Təbrizi həm köhnə Azərbaycan dilinin klassik şeir dili mərhələsini (XV əsr), həm də yeni Azərbaycan dilinin xəlqiləşməsi dövrünü (XVII əsr) öz yaradıcılığında inikas etdirə bilmişdir. == Həyatı == Əlican İsmayıl oğlu Qövsi Təbrizi XVII əsrin ikinci rübündə, o dövrdə Səfəvilər dövlətinin bir hissəsi olan Təbriz şəhərində sənətkar və şair ailəsində anadan olmuşdur. Onun dəqiq doğum və ölüm tarixi məlum deyil. Qövsi Təbrizinin ailəsi haqqında ətraflı məlumatı Hind təzkirələrini tədqiq etmiş professor Həmid Araslı vermişdir. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində Qövsi təxəllüslü üç yazıçı vardır ki, akademik Həmid Araslı onların hamısının eyni ailədən olduğunu irəli sürmüşdür. Tarixçinin fikrincə, Qövsi təxəllüsü ilə yazıb-yaratmış bu müəlliflər baba, ata və nəvə idilər. Araslı “Rəvzətül-Cahan” əsərinin müəllifi Dərviş Hüseynin Qövsi təxəllüslü iki Təbrizli şairdən bəhs etdiyini bildirir və əlavə edir ki, onlar oğul Əlican Qövsi və ata İsmayıl Qövsidir.

Sergio Rossi (31 iyul 1935, San-Mauro-Paskoli[d], Emiliya-Romanya – 2 aprel 2020, Çezena, Emiliya-Romanya) — İtaliyalı dizayner. "Sergio Rossi" adlı lüks ayaqqabı markasının yaradıcısı. == Həyatı == Sergio Rossi 31 iyul 1935-ci ildə Emiliya-Romanya regionunun San Mauro Pascoli şəhərində doğulub. İtaliyalı dizaynerə 2020-ci ilin martında koronavirusa yoluxma diaqnozu qoyulub və o, Çezenada xəstəxanaya yerləşdirilib. S.Rossinin vəziyyəti uzun müddət stabil olsa da, aprelin 2-də kəskin pisləşib və o, 84 yaşında müalicə aldığı xəstəxanada vəfat edib. == Fəaliyyəti == O, 1951-ci ildə qadın ayaqqabı markası "Sergio Rossi"ni yaratdıqdan sonra məşhurluq qazanıb.

Valentino Rossi - (16 fevral 1979, Urbino, İtaliya) — italiyalı peşəkar motosiklet yarışçısı.

Yosip Beluşiç (12 mart 1847 – 8 yanvar 1905, Triest) — Xorvat ixtiraçısı. Sürətölçəni icad etməsi ilə məşhurdur. Labin yaxınlığındakı Çupanići şəhərində anadan olub. Vyanada oxudu. Belušić, Koper və Triestdə bir professor idi. Sürətölçənini 1888-ci ildə patentləşdirdi və 1889-cu ildə Parisdəki Dünya Sərgisində təqdim etdi.

Yosip Bolkovats (12 noyabr 1920 – 10 noyabr 2014, Kаrlоvаç) — müstəqil Xorvatiyanın ilk daxili işlər naziri (30 may 1990 – 2 iyul 1991). == Həyatı == 2011-ci ildə 89 yaşlı Yosip Bolkovats 1945-ci ilin mayında hərbi cinayətlər törətməkdə şübhəli bilinərək saxlanılmışdır. İstintaqın versiyasına görə, Xorvatiyanın mərkəzi hissəsi olan Karlovatsdə Yuqoslaviya Xalq Müdafiəsi Bürosuna rəhbərlik edərkən Duqa-Resa yaşayış məntəqəsində əsasən xorvat millətçilərdən ibarət 210 nəfərin məhv edilməsində onun əli olub.

Yosip Frank (serb-xorv. Jосип Франк, Josip Frank; 16 aprel 1844[…], Osiek[d] – 17 dekabr 1911[…], Zaqreb, Transleytaniya) — Xorvatiya vəkili, hüquqşünas və siyasətçi, Xorvatiya parlamentində Hüquq Partiyasının (1861—1929) tanınmış nümayəndəsi və Avstriya-Macarıstanda xorvat milli maraqlarının müdafiəçisi. == Həyatı == Yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Osiyek gimnaziyasında oxumuşdur. 1872-ci ildə Vyana Universitetində hüquq təhsilini bitirdikdən sonra Zaqrebə köçdü və hüquqşünas kimi işləməyə başladı. Frank Hüquq Partiyasının rəhbəri olanda, siyasi proqramda serbofobiyanı kəskin şəkildə artırdı. Frank ardıcıl olaraq xorvat xalqını Avstriya-Macarıstanın Balkanlarda dayağı, serbləri isə əsas düşmənləri kimi təqdim etməyə çalışırdı. 1900-1902-ci illərdə Frank tərəfdarları Zaqreb, Karlovats və Slavonski-Brodada bir neçə serb qırğınları təşkil etdilər.

Yosip Stadler (xorv. Josip Stadler və ya Yozef Ştadler, alm. Josef Stadler‎; 24 yanvar 1843, Slаvоnski-Brоd – 8 dekabr 1918, Sarayevo) — katolik prelat, 29 sentyabr 1881-dən 8 dekabr 1918-ci ilədək Vrhbosna arxiyepiskopu, "Körpə İsanın xidmətçiləri" qadın monastik icmasının qurucusu. == Həyatı == Zaqreb seminariyasını bitirdikdən sonra Yosip Stadler Pontifik Qreqorian Universitetində oxudu və orada ilahiyyat doktoru dərəcəsini aldı. 17 may 1868-ci ildə Romada diakon, 24 may 1868-ci ildə isə rahib təyin edildi. Vətəninə qayıdan Yosip Stadler Zaqrebdə yerli seminariyada işləməyə başladı. Sonra Zaqreb Universitetinin ilahiyyat fakültəsində professor vəzifəsində çalışmışdır. 29 sentyabr 1881-ci ildə Papa XIII Lev Yosip Stadleri Vrhbosnanın yepiskopu təyin etdi. 1882–1884-cü illərdə Banya Luka Roma-Katolik yeparxiyasının apostol idarəçisi idi. 1884-cü ildə Sarayevoda İsanın Müqəddəs Qəlbi Katedralıni qurmağa başladı.

Yossi Kohen (ivr. ‏יוסי כהן‏‎; 10 sentyabr 1961, Qüds) — İsrail dövlətinin təhlükəsizlik xidməti olan Mossadın 12-ci direktorudur. == Həyatı == Yossi Kohen 1961-ci ildə Qüds şəhərində anadan olmuş, Katamon məhəlləsində böyümüşdür. Atası Leo İsrail dövlətinin qurulmasından əvvəl bu dövlətin yaranması uğrunda mübarizə aparan İrqun təşkilatının üzvü olmuşdur. İngilis, fransız, ərəb dillərində də sərbəst danışa bilən Kohen 1982-ci ildən etibarən Mossad üzvüdür. 30-dan çox əməliyyatda birbaşa iştirak edib və buna görə İsrail Müdafiə mükafatını almışdır.