Lüğətlərdə axtarış.

Mənqəbə – Ərəb sözü olan mənqəbə kəlməsinin cəmi mənaqibdir. Bu kəlmə lüğətdə bir insanın fəzilət, məziyyət, hünər kimi öyüləcək vəsflərini ifadə edir. İstilahda isə tarixi şəxsiyyətlər, peyğəmbər, məzhəb imamları və sufilərin tərif ediləcək fəzilət və məziyyətlərini ehtiva edən rəvayətlərdir. Mənqəbə təsəvvüf cərəyanı ilə birlikdə yaranıb yayılan məfhum olub, təsəvvüf tarixində "sufilərin göstərdikləri fövqəladə hadisə" demək olan kəramətləri nəql edən hekayələr mənasında IX əsrdən etibarən istifadə olunmuşdur. Bu şəkildə mənqəbələrin əsasını kəramətlər təşkil edir. Mənqəbələrin toplandığı əsərlərə Mənaqibnamələr adı verilmişdir. Mənaqibnamələri araşdıran tarixçi A. Y. Ocaq bu məsələ ilə əlaqədar yazır: "Türk mədəniyyətinin, İslami dövrdə ortaya qoyduğu əhəmiyyətli ədəbi məhsullardan biri olan övliya mənqəbələrinin, bu mədəniyyətin tarixi, psixoloji, sosioloji və folklor baxımından tədqiq edilməsində mənbə rolunu oynaması çox əhəmiyyətlidir. Ancaq övliya mənqəbələri təəsssüf ki, indiyə qədər bu yöndən tədqiqə və təhlilə cəlb edilməmişdir. Təsəvvüf tarixçisi H. K. Yılmaz da "Bu rəvayətlər bəzən həddən artıq məhəbət və bağlılığın nəticəsi kimi çox qabarıq şəkildə yazılmış olsa da, onlarda çox vaxt etibarlı məlumatlar da görülür. Odur ki, təsəvvüfi şəxsiyyətlərin həyatları tədqiq edilərkən, kəramətlərlə bəzədilmiş ifadələrlə dolu olan bu əsərlərdən uzaq qalmaq mümkün deyildir" – deyir.

Mənfəət — məcmu gəlirlə (buna əmtəə və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirlər, alınan cərimələr və kompensasiyalar, faiz gəlirləri və s. daxildir) ilə bu malların və xidmətlərin istehsalı və ya alınması, saxlanması, daşınması, marketinqi xərcləri arasında müsbət fərq. Mənfəət = Gəlir − Xərclər (pul ifadəsində). Nəticə mənfi olarsa, itki adlanır. "Mənfəət" anlayışı birmənalı deyil və adətən fərqlənir: mühasibat mənfəəti — mühasibat uçotu üçün qəbul edilmiş gəlirin məbləği ilə xərclər (xərclər) hesab edilənlər arasındakı fərq; eyni şərtlərdə mühasibat mənfəəti mühasibat uçotu standartlarından asılıdır (məsələn, MHBS, RAS). Rus iqtisadçısı Yaroslav Sokolov mənfəəti “hesabat dövrünün sonu və əvvəlində müəssisənin əmlak vəziyyəti arasındakı fərq” hesab edirdi. iqtisadi mənfəət — daha qeyri-rəsmi göstərici — bütün xərclər çıxıldıqdan sonra ümumi gəlirin qalığıdır, mühasibat mənfəəti ilə əlavə xərclər arasındakı fərq, məsələn: maya dəyərinə daxil edilməyən sahibkarın ödənilməmiş şəxsi xərcləri, bəzən hətta "itirilmiş mənfəət" ”, korrupsiya şəraitində olan məmurların “stimullarının » dəyəri, işçilərə əlavə mükafatlar və s. Onlar həmçinin ümumi (balans, cəmi) mənfəəti və xalis mənfəəti — vergiləri və ümumi mənfəətdən ayırmaları ödədikdən sonra qalanları hesablayırlar. İngilis ənənəsində "mənfəət" anlayışı müxtəlif terminlərə uyğun ola bilər — profit, gain, return. Mənfəətin miqdarı biznesin uğurunu xarakterizə edir, mənfəət əldə etmək adətən sahibkarlığın bütün növlərinin əsas məqsədi və hərəkətverici motivi olur.

İqtisadi mənfəət — hesablanma proseduru mühasibat mənfəətinə bənzəyən, lakin maddi dəyər olaraq ondan kiçik mənfəətdir. Belə ki, mühasibat mənfəətinə sahibkarın müstəqil əmək fəaliyyəti (məs. menecer kimi) qarşılığında əldə edə biləcəyi əməkhaqqı və sahibkarın resurslarının istifadə oluna biləcək ən yaxşı alternativ variant üzrə dəyərinə müvafiq düzəliş etməklə (azaltmaqla) iqtisadi mənfəəti almaq olar.

Əməliyyat təhlili (ing. cost-volume-profit analysis) və idarəetmə uçotunda əhatəyə töhfə satış (ing. contribution margin) vahidi üzrə marjinal mənfəəti xarakterizə edir. Göstərici müxtəlif hesablamalarda faydalıdır və əməliyyat leverecinin ölçüsü kimi istifadə edilə bilər (ing. operating leverage). Bir qayda olaraq, göstəricinin aşağı dəyərləri əmək tutumlu sektorlarda, yüksək dəyərlər isə kapital tutumlu sahələrdə xarakterikdir. Marjinal mənfəət əməliyyat təhlilində istifadə olunur, burada xalis gəlirin hesablanmasını sadələşdirməyə imkan verir və xüsusilə zərərsizlik nöqtəsi. Marjinal mənfəətin hesablanması menecerə planlaşdırılmış mənfəəti əldə etmək üçün zəruri olan zərər nöqtəsini və satış həcmini qiymətləndirməyə imkan verir, bunun əsasında məhsul çeşidini genişləndirmək və ya azaltmaq barədə daha məlumatlı qərar qəbul etmək olar. məhsul və ya xidmətin qiymətinin müəyyən edilməsi, habelə sistemin optimal təşkili haqqında.məsuliyyətə görə komissiya ödənişləri və mükafatlar (əmək haqqı). Mənfəət marjasının təhlili əməliyyat leverajının qiymətləndirilməsidir, yəni satış artımının mənfəət artımına necə səbəb olduğunun qiymətləndirilməsidir.

Mənfəət gəliri (ing. earnings yield) — əgər şirkətin vergidən sonrakı bütün mənfəəti dividendlər kimi bölüşdürülərsə, səhmdarın əldə edəcəyi gəlir. Səhm üzrə mənfəətin (E) səhmin qiymətinə nisbətini təmsil edir (P). Qiymət-mənfəət nisbətinin tərsidir. Mənfəət gəlirliyi faizlə ifadə edilir ki, gəlir bu göstəricini mövcud uzunmüddətli faiz dərəcələri ilə müqayisə etməyə imkan verir (məsələn, Fed modeli). Mənfəət gəliri ayrı-ayrı səhmlərin, sektorun və ya bütün fond bazarının gəlirliliyini istiqrazların gəliri ilə müqayisə etmək üçün istifadə edilə bilər. Tipik olaraq, səhm gəlirləri risksiz ABŞ dövlət xəzinə istiqrazları üzrə gəlirdən yüksəkdir. Bu gəlirliliyin bir hissəsi dividendlərin ödənilməsinə getsə də, bəziləri bölüşdürülməmiş mənfəət kimi saxlanıla bilər. Səhmlərin bazar qiyməti səhm investisiyaları ilə bağlı əlavə riski əks etdirmək üçün arta və ya azala bilər. Fed modeli fond bazarı dəyərinin məcmu səviyyəsini qiymətləndirmək üçün bir üsul kimi mənfəət gəlirindən istifadə edir, baxmayaraq ki, bu yanaşma çox vaxt mübahisəlidir.

Xalis mənfəət və ya xalis gəlir — vergilər, rüsumlar və büdcəyə digər icbari ödənişlər ödənildikdən sonra müəssisənin balans mənfəətinin onun sərəncamında qalan hissəsi. Xalis mənfəət müəssisənin dövriyyə vəsaitlərinin artırılmasına, fondların və ehtiyatların formalaşmasına, istehsala yenidən investisiya qoyulmasına istifadə olunur. Xalis mənfəətin həcmi ümumi mənfəətin həcmindən və vergilərin məbləğindən asılıdır. Xalis mənfəətin həcminə əsasən müəssisənin səhmdarlarına dividendlər hesablanır. K.Makkonnell və S.Bryuya görə, xalis mənfəət (iqtisadi mənfəət) müəssisənin ümumi gəlirindən bütün fürsət xərclərinin çıxılmasına bərabərdir .

Qiymət-mənfəət nisbəti - şirkətin səhminin cari qiymətinin hər səhmə düşən xalis mənfəətə nisbəti. Məsələn, əgər 10 min səhmə malik şirkətin səhmi hazırda 10 manata tədavül olunursa və son ildə xalis mənfəət 5 min manata bərabərdisə, P/E nisbətini aşağıdakı qaydada tapmaq olar: Hər səhmə düşən xalis mənfəət = 10 000/5 000 = 2 P/E = 10 / 2 = 5. Qiymət – 1)əmtəə dəyərinin pulla ifadəsi; 2)əhəmiyyət, dəyər, önəm, rol; etibar; 3)şagirdin, tələbənin bilik dərəcəsi haqqında verilən nömrə: imtahanda biliyin göstəricisi. Məsələn, orta qiymət, pis qiymət, dərslərdən əla qiymət almaq.4)hüquqda: bəzi müqavilə növlərində mühüm şərtlərdən biri; 5)iqtisadiyyatda: bir malın digər mala dəyişmə nisbəti; malların (məhsulların) və xidmətlərin dəyişmə dəyərinin pulla ifadəsi; ehtiyaclarımızı ödəmək məqsədilə mal və xidmətlərə verdiyimiz nisbi üstünlük. Məsələn, malın qiyməti; 6)pulun miqdarını göstərən fundamental iqtisadi kateqoriyadır; 7)əmtəə dəyərinin pul ifadəsi; əmtəə istehsalına sərf olunmuş ictimai zəruri iş vaxtı miqdarının dolayı ölçülməsində xidmət edən iqtisadi kateqoriya.

Səhm üzrə mənfəət (ing. Earnings per share, EPS) — şirkətin bölüşdürülə bilən xalis mənfəətinin adi səhmlərin orta illik sayına nisbətinə bərabər olan maliyyə göstəricisi. Səhm üzrə mənfəət fond bazarında fəaliyyət göstərən şirkətlərin investisiya cəlbediciliyini və səmərəliliyini müqayisə etmək üçün istifadə olunan əsas göstəricilərdən biridir. Səhm üzrə mənfəət düsturla müəyyən edilir: E P S = I N − D P S A {\displaystyle EPS={\frac {I_{N}-D_{P}}{S_{A}}}} , burada I N {\displaystyle I_{N}} — hesabat dövrünün xalis mənfəətidir, D P {\displaystyle D_{P}} — imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər, S A {\displaystyle S_{A}} — hesabat dövrü ərzində dövriyyədə olan adi səhmlərin orta çəkili sayıdır. S A {\displaystyle S_{A}} hesablanarkən hesabat dövründə adi səhmlərin sayında baş vermiş bütün dəyişikliklər nəzərə alınır. Hesablanmış EPS dəyəri sıfırdan azdırsa, səhm üzrə itki haqqında danışmaq mənasızdır. Faktiki dövriyyədə olan səhmlərin sayı nəzərə alınmaqla hesablanan səhm üzrə əsas mənfəət (ing. forward EPS) adlanır. Həmçinin, səhmlərin sayında mümkün dəyişiklikləri və digər qiymətli kağızların adi səhmlərə çevrilməsi (məsələn, opsionların həyata keçirilməsi, istiqrazların konvertasiyası, yeni səhmlərlə imtiyazlı dividendlərin ödənilməsi). IAS 33 standartına əsasən, hesabat dövrü üçün səhm üzrə mənfəətin hesablanması üçün ümumi düstur belədir: Səhm üzrə əsas mənfəət = Adi səhmdarlara aid edilən dövr üzrə mənfəət (zərər) / Hesabat dövründə dövriyyədə olan adi səhmlərin orta çəkili sayı adi səhm kapital aləti olduqda və adi səhmlərin sahiblərinə aid edilən dövr üçün mənfəət (zərər) gəlir vergisi, nəzarət hüququ olmayan səhmdarların səhmləri, imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər, adi səhmlərin orta çəkili sayı çıxılmaqla konsolidasiya edilmiş mənfəətdir.

Arvadlar ərlərini mənsəbə necə çatdırırlar — rejissor Boris Svetlov tərəfindən 1916-cı ildə ekranlaşdırılmış tammetrajlı bədii film. Film "Filma" Səhmdar Cəmiyyətində istehsal edilmişdir. Filmdə əsas rolları Boris Svetlov, Y.Buranovskaya, A.D.Panova-Potyomkina, S.Şoloxova, A.Verner və Q.Kramer ifa edirlər. == Məzmun == Film bir zadəgan ailəsinin həyatı haqqındadır. == Film haqqında == Kinopovestin hər hissəsinin öz başlığı var: "Əyalət bataqlığı", "Coşmuş qan alovdan güclüdür", "Məhəbbət məclisi başlasın", "Ərlərə iş düzəldirlər", "Şərab pərisinin ayaqları altında", "Arvadlar həmişə günahsızdırlar". Bunlar filmdə baş verən hadisələrin mənasını açır. == Film haqqında == === Film üzərində işləyənlər === Rejissor: Boris Svetlov Operator: Qriqori Lemberq == Rollarda == Boris Svetlov Y.Buranovskaya A.D.Panova-Potyomkina S.Şoloxova A.Verner Q.Kramer == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm".

Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşməsi tendensiyası (alm. Gesetz vom tendenziellen Fall der Profitrate‎) — Karl Marksın "Kapitalın" III cildində tərtib etdiyi tezis. Söhbət ondan gedir ki, kapitalist iqtisadiyyatının qanunlarına görə, yəni kapitalist iqtisadiyyatının öz xüsusiyyətlərinə görə ümumi iqtisadi miqyasda mənfəət normasının azaldılması tendensiyası mövcuddur. Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşmə meyli haqqında marksist tezisini azalan marjinal faydalılıq qanunundan və azalan gəlir qanunundan ayırmaq lazımdır. Hər hansı xarici səbəblərdən, məsələn, texniki tərəqqinin sürətinin azalması və ya resursların tükənməsi nəticəsində yaranan mənfəət normasının azalmasını da sözügedən qanundan ayırmaq lazımdır. Marksın təliminə görə, kapitalist iqtisadiyyatı daxili ziddiyyətlərlə xarakterizə olunur. Onlar bütün kapitalistlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə hər bir fərdi kapitalistin əldə etdiyi mənfəəti artırmağa çalışmasına baxmayaraq, orta mənfəət dərəcəsinin azalmağa meyilli olmasında özünü göstərir. "Aşağıya doğru meyl"in əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, mənfəəti artırmaq cəhdləri dəyişən kapitalın nisbətinin (yəni kapitalın işçi qüvvəsinin alınmasına gedən hissəsinin) məcmu kapitala nisbətdə aşağı düşməsi tendensiyası ilə bağlıdır. Bunun üçün marksist ifadə "Üzvi tərkibi kapitalın artırılması"). Bu, daha mürəkkəb maşınların, avadanlıqların və texnoloji proseslərin tətbiqi hesabına istehsalın kapital tutumunun artması, eyni zamanda məhsul vahidinə düşən məhsulun həcminə görə işçilərin sayının azalması ilə əlaqədardır.

Arvadlar ərlərini mənsəbə necə çatdırırlar — rejissor Boris Svetlov tərəfindən 1916-cı ildə ekranlaşdırılmış tammetrajlı bədii film. Film "Filma" Səhmdar Cəmiyyətində istehsal edilmişdir. Filmdə əsas rolları Boris Svetlov, Y.Buranovskaya, A.D.Panova-Potyomkina, S.Şoloxova, A.Verner və Q.Kramer ifa edirlər. == Məzmun == Film bir zadəgan ailəsinin həyatı haqqındadır. == Film haqqında == Kinopovestin hər hissəsinin öz başlığı var: "Əyalət bataqlığı", "Coşmuş qan alovdan güclüdür", "Məhəbbət məclisi başlasın", "Ərlərə iş düzəldirlər", "Şərab pərisinin ayaqları altında", "Arvadlar həmişə günahsızdırlar". Bunlar filmdə baş verən hadisələrin mənasını açır. == Film haqqında == === Film üzərində işləyənlər === Rejissor: Boris Svetlov Operator: Qriqori Lemberq == Rollarda == Boris Svetlov Y.Buranovskaya A.D.Panova-Potyomkina S.Şoloxova A.Verner Q.Kramer == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm".

Məngənə — hissələrinin emalından tərpənməz bərkidilməsi üçün tətbiq olunan tərtibat. O, əsasən aralarında hissə bərkidilən tərpənməz və hərəkətli dodaqlardan ibarətdir. Dodaqların üzərinə yeyilmənin qarşısını almaq üçün əlavə olaraq emal olunan hissəyə uyğun formaya malik xüsusi lövhələr bərkidilir. Məngənə həm əl işlərinin (yivaçma, mişarlama, bülövləmə, təmizləmə), həm də dəzgahlarda (burğulama, frezləmə) aparılan əməliyyatların yerinə yetirilməsində geniş tətbiq olunur. Dəzgahlarda tətbiq olunan məngənələr yüksək dəqiqliyi, sərtliyi ilə fərqlənir. Məngənələrdə bərkitmə üçün lazım olan güc həm tənzimləyici vintin köməyi ilə əl ilə, həmçinin hidravlik ötürmədən istifadə etməklə yaradıla bilir. Şəkildə göstərildiyi kimi, məngənədə bərkidilmiş hissəni dəzgahın işçi sahəsində müəyyən bucaq altında döndərməklə onun bir çox səthlərini mexaniki emal etməyə şərait yaradılır. Boruların emalı üçün verilmiş ölçüyə sazlanabilən xüsusu boru məngənələrindən istifadə olunur. Onun üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, burada yumşaq materialdan olan boruların deformasiya olunmadan emalını aparmaq olur. Rezo Əliyev.

Yozef Mengele (alm. Josef Mengele‎; 16 mart 1911[…], Güntsburq[d], Bavariya Krallığı, Almaniya imperiyası – 8 fevral 1979[…], Bertioqa[d], San-Paulu ştatı), Ölüm mələyi (alm. Todesengel‎) və ya Ağ mələk (alm. der Weisse Engel‎ və ya Weißer Engel)) — SS-Hauptşturmfürer (kapitan) rütbəli Almaniya zabiti və İkinci Dünya müharibəsində xidmət etmiş hərbi həkim. Tarixdə daha çox Auşvitz həbs düşərgəsindəki fəaliyyəti ilə yadda qalıb. Mengele həbs düşərgəsində məhbuslar üzərində ölümcül eksperimentlər aparmış, eləcə də qaz kamerasında öldürülən qurbanların seçilməsində iştirak etmiş həkim qrupunun üzvü olmuşdur. Qızıl Ordu qoşunlarının Polşa ərazisindən keçməsi ilə Mengele Sovet qüvvələrinin Auşvitzə gəlməsindən cəmi 10 gün əvvəl, 1945-ci il yanvarın 17-də Auşvitzdən 280 kilometr (170 mil) uzaqlaşdırılaraq Qross-Rozen həbs düşərgəsinə göndərilmişdir. Müharibədən əvvəl Mengele antropologiya və tibb sahəsində doktorluq dərəcəsi almış və tədqiqatçı kimi karyerasına başlamışdır. 1937-ci ildə Nasist Partiyasına, 1938-ci ildə isə SS-ə üzv olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsinin ilk illərində bir taborun hərbi həkimi vəzifəsinə təyin edilən Mengele sonralar 1943-cü ilin əvvəllərində nasist həbs düşərgələrinə göndərilir və təyinatı Auşvitzə verilir.