Sarsıntı Oxu
Sarsıntı oxu (ing. Axis of Upheaval) — 2024-cü ildə Yeni Amerika Təhlükəsizliyi Mərkəzinin xarici siyasət analitikləri Riçard Fonteyn və Andrea Kendall-Taylor tərəfindən irəli sürülən, bir çox xarici siyasət analitikləri, hərbi zabitlər və beynəlxalq qruplar tərəfindən 2020-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq Rusiya, İran, Çin və Şimali Koreya arasında artan anti-Qərb əməkdaşlığını təsvir etmək üçün istifadə olunan termin. O həmçinin, "Avtokrasiya oxu", "Ölümcül dördlük" və ya "CRINK" adlanır.
Sərbəst ittifaq diplomatik müraciətlərdə və ictimai bəyanatlarda beynəlxalq münasibətləri ortaq maraqlarına uyğun olaraq çoxqütblü nizama çevirmək üçün Qərbin hakim olduğu qlobal nizama etiraz etmək niyyəti ilə “antihegemoniya” və “antiimperialist” koalisiya olaraq özünü göstərir. Rəsmi blok olmasa da, bu dövlətlər iqtisadi, hərbi və diplomatik səylərini getdikcə daha çox əlaqələndirir, Qərbin təsirini sarsıtmaq üçün bir-birinə kömək etməyə güclü səylər göstərirlər.
== Termin ==
“Axis of Upheaval” termini 2024-cü ilin aprelində xarici siyasət analitikləri Riçard Fonteyn və Andrea Kendall-Taylor tərəfindən “Foreign Affairs” jurnalı üçün yazılan “The Axis of Upheaval” məqaləsində işlənmişdir. Fonteyn bu ifadəni millətlər qrupunun Qərbin təsir və dəyərlərinə qarşı ümumi nifrətini və kökünü kəsmək istəyini ifadə etdiyi üçün seçdi.
"NATO"nun siyasət planlaşdırma rəhbəri Benedetta Berti xalqların koalisiyasını təsvir edərkən “ox” əvəzinə “strateji yaxınlaşma” ifadəsini işlətməyə üstünlük verdiyini bildirib.
== Zəmin ==
Oxda olan dövlətlər arasında əməkdaşlığın kökləri Soyuq Müharibənin başlanğıcı zamanı Birinci Dünya və İkinci Dünya arasındakı bölünməyə əsaslanaraq onilliklərə qədər uzanır. Sovet İttifaqı kommunist və anti-Qərb fəlsəfələrini bölüşən və bu ölkələrə dəstək verən Çin Xalq Respublikası və Şimali Koreyanın böyük fövqəldövlətini təmsil edirdi.
Sarsıntı oxu
Sarsıntı oxu (ing. Axis of Upheaval) — 2024-cü ildə Yeni Amerika Təhlükəsizliyi Mərkəzinin xarici siyasət analitikləri Riçard Fonteyn və Andrea Kendall-Taylor tərəfindən irəli sürülən, bir çox xarici siyasət analitikləri, hərbi zabitlər və beynəlxalq qruplar tərəfindən 2020-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq Rusiya, İran, Çin və Şimali Koreya arasında artan anti-Qərb əməkdaşlığını təsvir etmək üçün istifadə olunan termin. O həmçinin, "Avtokrasiya oxu", "Ölümcül dördlük" və ya "CRINK" adlanır.
Sərbəst ittifaq diplomatik müraciətlərdə və ictimai bəyanatlarda beynəlxalq münasibətləri ortaq maraqlarına uyğun olaraq çoxqütblü nizama çevirmək üçün Qərbin hakim olduğu qlobal nizama etiraz etmək niyyəti ilə “antihegemoniya” və “antiimperialist” koalisiya olaraq özünü göstərir. Rəsmi blok olmasa da, bu dövlətlər iqtisadi, hərbi və diplomatik səylərini getdikcə daha çox əlaqələndirir, Qərbin təsirini sarsıtmaq üçün bir-birinə kömək etməyə güclü səylər göstərirlər.
== Termin ==
“Axis of Upheaval” termini 2024-cü ilin aprelində xarici siyasət analitikləri Riçard Fonteyn və Andrea Kendall-Taylor tərəfindən “Foreign Affairs” jurnalı üçün yazılan “The Axis of Upheaval” məqaləsində işlənmişdir. Fonteyn bu ifadəni millətlər qrupunun Qərbin təsir və dəyərlərinə qarşı ümumi nifrətini və kökünü kəsmək istəyini ifadə etdiyi üçün seçdi.
"NATO"nun siyasət planlaşdırma rəhbəri Benedetta Berti xalqların koalisiyasını təsvir edərkən “ox” əvəzinə “strateji yaxınlaşma” ifadəsini işlətməyə üstünlük verdiyini bildirib.
== Zəmin ==
Oxda olan dövlətlər arasında əməkdaşlığın kökləri Soyuq Müharibənin başlanğıcı zamanı Birinci Dünya və İkinci Dünya arasındakı bölünməyə əsaslanaraq onilliklərə qədər uzanır. Sovet İttifaqı kommunist və anti-Qərb fəlsəfələrini bölüşən və bu ölkələrə dəstək verən Çin Xalq Respublikası və Şimali Koreyanın böyük fövqəldövlətini təmsil edirdi.