Lüğətlərdə axtarış.

Təcrübəçilik və ya empirizm — fəlsəfədə biliyin sadəcə təcrübə vasitəsilə əldə edildiyini önə sürən nəzəriyyə. Empirizm skeptisizm və rasionalizm ilə epistemologiyanın bir hissəsidir, innatizmə və adət-ənənələr əvəzinə təcrübə və empirik düşüncələrin önəmini vurğulayır. Bununla belə, bəzi empiristlər adət-ənənələrin əvvəlki hiss təcrübələrinin əlaqələri nəticəsində yarandığını iddia edirlər. Tarixən empirizm "boş vərəq" konsepsiyası (tabula rasa) ilə əlaqələndirilmişdir, yəni, insan ağlı doğulduğunda "boş" olur və düşüncələrini yalnız təcrübə vasitəsilə inkişaf etdirir. Elm fəlsəfəsindəki empirizm, xüsusilə təcrübələrdə aşkar edildiyi kimi, sübutlara xüsusi əhəmiyyət verir. Elmi metodun əsas hissəsidir ki, bütün fərziyyələr və nəzəriyyələr yalnız aprior mülahizələrə, intuisiyaya və ya vəhyə əsaslanmaqdansa, təbii dünyanın müşahidələrinə qarşı sınaqdan keçirilməlidir. Təbiətşünaslar tərəfindən tez-tez istifadə olunan empirizm "bilik təcrübəyə əsaslanır" və "biliyin davamlı təftiş və saxtalaşdırmaya məruz qalaraq, ehtimal və ehtimala əsaslandığını" söyləyir.

Mədəniyyətlərarası kompetensiya — digər mədəniyyətlərin nümayəndələri ilə ünsiyyət qurmaq, fərqli mədəniyyət və millətlərin nümayəndələri ilə səmərəli ünsiyyət bacarığıdır. Bu qabiliyyət gənc yaşda ortaya çıxa bilər və ya məşqlə inkişaf etdirilə bilər. Mədəniyyətlərarası bacarıqlara aşağıdakılar daxildir: Ümumi mədəni və mədəni xüsusi biliklər. Praktik ünsiyyət. Mədəniyyətlərarası psixoloji həssaslıq. Hər bir insanın coğrafi, tarixi və digər cəhətləri olan öz tarixi, həyatı, hətta mədəniyyəti və mədəni mənsubiyyəti var. İnsan münasibətlərində, əlbəttə ki, bu digər mədəni dairələrdən, qitələrdən və ya ölkələrdən, eləcə də digər müəssisələrdən olan, əks cinsdən olan insanlara aiddir və s. (alt mədəniyyətlər adlanır); hətta eyni ailə daxilində fərqli mədəni dəyərlər birləşdirilə bilər. Əsas şərtlər həssaslıq və özünə inam, digər davranışları və zehni nümunələri anlamaq və öz fikirlərini aydın və dəqiq çatdırmaq qabiliyyətidir; başa düşmək və mümkün olduqda çeviklik göstərmək və lazım olduqda aydın olmaq. Bu, uyğunlaşdırılmış bir tarazlıqdan bəhs edir: Digər mədəniyyətlər, fərdlər, millətlər, davranışlar və s.

Beynəlxalq Tərcüməçilər Federasiyası (BTF, International Federation of Translators) müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən yazılı və şifahi tərcüməçilərin, dilçilərin assosiasiyalarını bir araya gətirən beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatıdır. Federasiyanın üzvü olan 100-dən çox peşəkar assosiasiya dünyanın 55 ölkəsindən olan 80000-dən çox tərcüməçini təmsil edir. Federasiyanın məqsədi təmsil etdiyi sahələrdə peşəkarlığı təşviq etməkdir. Tərcüməçilərin bütün ölkələrdə əmək şəraitini yaxşılaşdırmağa səy göstərən federasiya, həmçinin onların hüquqlarını və ifadə azadlıqlarını da qorumaqamalını güdür. Fransada qeydiyyata alınıb. Katibliyi İsveçrənin Cenevrə şəhərində yerləşir. == Məqsədlər == BTF-nin məqsədləri aşağıdakılardır: •Yazılı və şifahi tərcüməçilər, dilçilər assosiasiyalarını bir araya gətirmək və bunlar arasında körpu qurmaq •Assosiaspomların mövcüd olmadığı ölkələrdə onları yaratmaq üçün təşviq və yardım etmək •Üzv assosiasiyaları peşə ilə bağlı iş şəraiti barədə məlumatlandırmaq, onları texnoloji alətlər, ilkin və davamlı təlimlərlə təmin etmək •Müxtəlif assosiyasiyalar arasında tərcümə maraqlarına xidmət edən əlaqələri inkişaf etdirmək •Tərcüməçilərin maddi və mənəvi hüquqlarını təmin etmək •Cəmiyyətdə yazılı və şifahi tərcümə, terminologiya ixtisaslarının tanınmasını, onu elm və incəsənət kimi təşviq etmək. == İdarəedici orqan == BTF-nin ali şurası qanunla müəyyən edilmiş şəkildə 3 ildən bir keçirilən konqresdə müəyyən edilir. Bu seçki BTF-nin bütün üzvlərini bir araya gətirir, üzv assosiasiyalar öz növbəsində "Şura" üzvlərini seçir. Şura isə 3 il müddətinə "İcraedici Komitə"ni səs vermə yolu ilə təyin edir.

Beynəlxalq Tərcüməçilər Günü — tərcüməçilərin peşə bayramıdır. == Bayram haqda == Çoxsaylı peşə bayramlarından biri də Beynəlxalq Tərcüməçilər Günüdür. Beynəlxalq Tərcüməçilər Federasiyasının (FİT) qərarı ilə bu bayram 1991-ci ildən etibarən hər il sentyabrın 30-da qeyd edilir. Bu tarixin seçilməsi təsadüfi deyildir: Bibliyanı (Vulqatı) latın dilinə tərcümə etmiş və ənənəyə görə tərcüməçilərin hamısı hesab olunan İeronim Stridonski 420-ci il sentyabrın 30-da dünyasını dəyişmişdir. Çox zəngin intellekt sahibi olmuş çılğın xarakterli bu şəxs çoxlu səyahət etmiş, cavanlığında Müqəddəs Torpağı ziyarət etmişdir. Sonradan dörd il ərzində Halkid səhrasında tərkidünya dərviş kimi ömür sürmüşdür. Burada yəhudi və haldey dillərini öyrənmişdir. Özünün dediyinə görə bu dövrdə onun ətrafında canlı qismindən yalnız əqrəb və vəhşi heyvanlar olmuşdur. Səhrada yaşadığı dövrdə bir neçə dəfə Qiyamət Gününün çatmasını bildirən şeypur səsləri eşitmişdir. Qərbi Avropa rəssamları onu çox vaxt başının üstündə şeypur çalan mələkləri dinləyən vəziyyətdə təsvir edirlər.

Müqəddəs tərcüməçilər monastırı — Daşkəsən rayonunun Quşçu kəndində yerləşən qədim alban monasıtırı. Daşkəsən şəhərindən təxminən 14,5 kilometr məsafədədir. Məbədə gedən yolun 4,5 km-lik hissəsi qeyri-qənaətbəxşdir və məbədin harada yerləşməsi haqqında heç bir müvafiq göstərişli nişanlar yoxdur. Məbəd 487-ci ildə tikilmiş və təqribən 989-cu və 1845-ci illərdə bərpa olunmuşdur. Tikili hazırda qəza vəziyyətindədir və bir hissəsi dağılmışdır.

Müqəddəs tərcüməçilər kilsəsi — Xocavənd rayonunun Qağartsi kəndində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Kilsə XIX əsrin II yarısında inşa edilmişdir. XX əsrin əvvəllərində bu kilsədəki həyat ağacından hazırlanmış relikvariyada qədim gümüş xaç və şəkilli İncil əlyazması saxlanılırdı. Kitabənin qeydiyyat yerində xəbər verilir ki, o, yazar Hovannes tərəfindən köçürülmüşdür. Üçnefli bazilika quruluşuna malik olan kilsə, planda düzbucaqlı formasına malikdir. Kilsənin ölçüləri 18,75x12,60 metrə bərabərdir. Divarların hörgüsündə kobud yonulmuş daşlardan istifadə edilmişdir. İkitərəfli damla örtülmüş tağtavan yan divarlar və tağların əlaqələndirici sütunları üzərində dayanır. Apsida, pəncərə və qapı çərçivələrinin hazırlanmasında yaxşı yonulmuş daşlardan istifadə olunmuşdur.