Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • TİR-TİR: TİR-TİR ƏSMƏK

    дрожмя, дрожать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİRƏ-TİRƏ: TİRƏ-TİRƏ OLMAQ

    расколоться на отдельные группы, блоки

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİR-BİR

    ...yerbəyer danışır. S.Rəhimov. 4. Hərəyə bir, hər dəfədə bir. Bir-bir vermək. Bir-bir paylamaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİR-TİR

    zərf : tir-tir titrəmək (əsmək) – soyuqdan, qorxudan, həyəcandan bərk titrəmək, əsim-əsim əsmək. [Ərən:] Hər kəs Nəbini dəhşətlə dinləyir, qorxudan ti

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİR-TİP

    (Qarakilsə) 1. forma 2. xarici görkəm. – Tip-tipi nəyə oxşuyur?

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TIR-TIR

    (Oğuz) yabanı bitki adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • BİR-BİR

    поодиночке, по одному, поштучно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİRƏ-TİRƏ

    (Şuşa) tərəf-tərəf, dəstədəstə. – Uşaxlar tirə-tirə oluf dalaşıllar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • BİR-BİR

    нареч. 1. поодиночке, по одному 2. поштучно 3. подряд, один за другим, по очереди. Bir-bir çıxış etmək выступать по очереди

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİN-TİN

    прил. 1. угловатый (имеющий углы, выступы) 2. гранёный, с гранями

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TIQ-TIQ

    1. bax tıqq. 2. Zərf mənasında. Tıq-tıq edərək, tıqqıldaya-tıqqıldaya. Saat küncdə tıq-tıq ötür; Dəqiqələr keçib gedir. M.Dilbazi.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TIP-TIP

    ...təql. bax tıppıltı. 2. zərf Tıppıltı ilə. □ Ürəyi tıp-tıp döyünmək – qorxudan, həyəcandan, sevincdən və s. səbəbdən ürəyi bərk döyünmək, çırpınmaq. [

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TIN-TIN

    ...səsləri burunda deməkdən ibarət tələffüz tərzi, burnunda danışma. Tın-tın danışmaq. – Mən də dedim, amma indi sözə qulaq asan hanı? – deyə tıntın Qay

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇIR-ÇIR

    çır-çır çığırmaq – bərk çığırmaq, qışqırmaq, bağırmaq. Sabah yola düşəndə də [uşaq] çır-çır çığırırdı. “Aşıq Ələsgər”. [Şahbaz bəy:] Şərəfnisə, qadan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞIR-ŞIR

    təql. 1. is. Bir qaydada axan, tökülən sudan və ya yağışdan hasil olan səs. // Zərf mənasında. Səssiz dərədə bərq vurar şır-şır axan su

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MIR-MIR

    təql. Mırıltı səsi, mırıltı. Mır-mır səsi eşidilir.□ Mır-mır mırıldamaq dan. – dodaqaltı deyinmək, donquldanmaq, söylənmək

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIR-QIR

    təql. Qarğanın çıxardığı səs; qırıltı. Qır-qır etmək. – Sübh olunca gecələr darğa kimi; Yatmayır, qır-qır edir qarğa kimi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • tir-tir

    tir-tir

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TİR-TİR

    в сочет. tir-tir əsmək (titrəmək) дрожмя дрожать, сильно дрожать, трепетать (от страха), трястись; soyuqdan tir-tir əsmək дрожать от холода

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİR-TİR

    z.: ~ əsmək to tremble / to shake* all over, to shudder (at); ağcaqayın yarpağı kimi ~ əsmək to tremble like an aspen leaf*

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • tir-tir

    zərf. ~ əsmək trembler vi, frémir vi, frissonner vi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TİR-TİR

    нареч.: tir-tir titrəmək (əsmək) ччандик фул акатун, зурзун (мекьивиляй, кичӀевиляй ва мс.).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tir

    tir

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TİR³

    [fr.] тир (гъилин яракьрив лишанар ядай чка, дарамат).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TİR²

    [fars.] клас. кил. ox².

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TİR¹

    сущ. 1. гъвар, чукьван, шалман; цуьр, чӀул, кьев; 2. кӀарасдин ва я ракьун шалман, руькуьн, херек, даях, гьаче.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tir

    is. poutre f, solive f, madrier m, rondin m, bille f ; tir m, stand m

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TİR

    TİR1 f. 1) yaydan atılan ox; 2) güllə; 3) dirək, sütun. TİR2 f. Merkuri (planet). Tiri-şəhab 1) meteor; 2) m. iti sürətlə gedən; 3) m. zirək, od parça

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • TİR

    I. i. log, beam, girder II. i. (açıq) shootingrange; (örtülü) shooting-gallery

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TİR

    TİR I is. [ fars. ] Dirək, ağac. Allahın var, evi də dağıt, sök tirlərini sat (Ə.Əylisli). TİR II is. [ fars. ] Yaydan atılan ox; güllə. Qul deyərlər,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti
  • TİR

    I TİR Xülasə kar xəlfə civardakı xırda evləri bir-bir satın alır, tələbələrinə uçurtdurur tir-taxtasını və damlını bizə daşıtdırırdı (Çəmənzəminli); P

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TİR₃

    [fr.] Təlim məqsədilə odlu və ya pnevmatik əl silahlarından nişana atmaq üçün xüsusi avadanlıqla təchiz edilmiş yer, bina. Alt otaqların birində tir d

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİR₁

    is. 1. Kəsilmiş böyük ağacın budaqlardan təmizlənmiş və başı kəsilmiş gövdəsi: şalban, diniş. Bir vaqon tir. – Məktəbin yanına kərpic və tir yığılmışd

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİR₂

    [fars.] klas. bax ox2. Ətrafım tir, kaman, oxdu; Dəlilər yanımda yoxdu. “Koroğlu”. Versəydi əgər dəstimə tir ilə kamanın; Seyd olmaz idim, mən dəxi se

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİR

    şalban

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TİR

    1. бревно, балка; 2. тир (стрелковый);

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİR

    I (Oğuz, Şəki, Zaqatala) ləklər arasındakı torpaq arakəsmələr ◊ Tir vurmax (Oğuz) – suyun kənara axmaması üçün ləklər arasında arakəsmə düzəltmək. – T

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TİR

    1 I сущ. 1. бревно (ствол большого срубленного дерева, очищенный от веток и верхушки). Şam tirləri сосновые бревна 2. балка (деревянный или железный б

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİR-PƏRDİ

    сущ. собир. балки, брёвна

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİR-TAP

    в сочет. tir-tap uzanmaq (düşmək) распластываться, распластаться (лечь плашмя)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİR FARS

    Ox.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • rels-tir

    rels-tir

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tir-pərdi

    tir-pərdi

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TİR-TAP: TİR-TAP UZANMAQ

    лежать врастяжку

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТИР

    тир (лишанар ядай чка).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТИР

    ТИР I м tir (nişana atmaq üçün yer). ТИР II м dəniz. piyli qatran.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТИР

    ...лайих. Амма жуван ватанда чи ивидай Пайгъамбарни тергнава тир тегьерда. А. Къ. Къарабулах. * тир къайдада нар. лап кӀевелай. Амма жуван ватанда

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТИР

    урус, сущ; ~ди, -да; -ар, -ри, -ра лишанар ядай махсус чка.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • тир

    Ӏ (-ди, -да, -ар) - тир. ӀӀ - был : зун студент тир - я был студентом; хейлин вахт тир - было много времени; адет тир - обычный, привычный, ставший об

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТИР

    Ӏ (-ди, -да, -ар) n. shooting range, shooting gallery; pitch, tar.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТИР

    ӀӀ v. be, exist; fare; play.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТИР

    tir (nişan atmaq üçün yer, bina).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТИР

    [ттир] idi; мичӀи йиф тир zülmət gecə idi.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • тир

    -а; м. (франц. tir) Специально оборудованное помещение для учебной стрельбы в цель из огнестрельного оружия. Стрелковый тир. Спортивный тир.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТИР

    ...вуч ятӀани хьана алатнавайди къалурдай гаф. "Им хъсан кас тир", - лагь. Писвал хкимир Гьич рикӀелни. ХьанатӀани ара физ. М. Г". Махачкъаладиз гимн.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • тыр-пыр

    ...и безуспешно пытаться сделать то одно, то другое. Тыр-пыр, а дело ни с места. Тыр-пыр, никак не найти деталь.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТИР-ТИРВАЛ

    zərf 1. eynən, əslində olduğu kimi, eyni ilə, necə ki var; 2. təfsilatla, müfəssəl surətdə, təfsilən.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • тир-тирвал

    как было : тир-тирвал ахъая - расскажи, как было.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТИР-ТИРВАЛ

    conj. as; than; whereby.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • TIR TÖX’MƏX’

    (Şərur) dodağının altında deyinmək. – Tır töxməyinə baxma, gəti mə:

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TIR DEYİB GENDƏ DURMAQ

    dan. tərslik etmək, inadkar olmaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin frazeologiya lügəti
  • ТИМ-ТИК

    dimdik, çox dik, lap dik; тим-тик кьвал dimdik qaya; тим-тик акъвазун a) dimdik dayanmaq, düz dayanmaq; b) biz-biz durmaq (saç haqqında).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • CIR-BIR

    сущ. разговоры, споры

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • НЕОБХОДИМЫЙ

    1. герек тир, лазим тир. 2. чарасуз тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЕДИНОКРОВНЫЙ

    1. са ивидинбур тир, са бубадинбур тир, иви сад тир. 2. са тухумдикай тир, мукьва тир, са тайифадикай тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДОБРОВОЛЬНЫЙ

    гуьгьуьллувилелди тир, рикIин хушвилелди тир, вичин ашкъидалди тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИДЕНТИЧНЫЙ

    тамам ухшар тир, эйни тир, тамам барабар тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АНАЛОГИЧНЫЙ

    ухшар тир, тешпигь тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДОСТОВЕРНЫЙ

    якъин тир, дуьз тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НЕПРЕМЕННЫЙ

    мажбури тир; чарасуз тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НУЖНЫЙ

    герек тир, лазим тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОТРЕБНЫЙ

    герек тир, лазим тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СИНОНИМИЧЕСКИЙ

    синонимар тир; синоним тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДЕКОРАТИВНЫЙ

    декорация патал тир, чIагурун патал тир, гуьрчегдиз къалурун патал тир, гуьрчегвал патал тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İDİOMATİK

    прил. идиома тир, идиомадикай ибарат тир, идиоматикадиз талукь тир.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПРОНИКНОВЕННЫЙ

    рикIин сидкьидай тир, рикIин къеняй тир, рикIин инанмишвилелди тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОДИНОКИЙ

    ялгъуз тир, кьилди тир; маса касни авачир; сад тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЦЕЛОСТНЫЙ

    сагъ сад тир, битев тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЕРЕКЛАДИНА

    ж 1. köndələn tir; 2. tir, taxta.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TOMRUK

    (-ğu) tir, şalban şalban, tir

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • SEÇKİLİ

    прил. хкягъуналди тир, сечкидалди тир.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПОДОБАЮЩИЙ

    лайих тир, кутугай, ярамиш тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОНВОЙНЫЙ

    1. конвой тир; конвойдикай тир. 2. канвой.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КЛЯТВЕННЫЙ

    кьинелди тир; кьин кьуналди тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИДИОМАТИЧЕСКИЙ

    идиома тир, идиомадикай ибарат тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЖЕЛАННЫЙ

    кIани, тамарзу тир, мурад тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗНАКОМЫЙ

    чидай; таниш тир; чирхчир тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАДОБНЫЙ

    уст. герек тир, лазим тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DAİR

    [ər.] къушм. талукь (тир), алакъадар (тир), барада (тир), гьакъиндай; патахъай.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • VACİBLİ

    прил. важиблу, важиб тир, лазим тир, герек тир; кил. vacib.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ÜRƏYİSINIQ

    прил. рикӀ ханвай, инжиклу тир, бейкеф тир, хъелай, хъел тир.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ВОЗРАСТНОЙ

    яшдин; яшдин жигьетдай (тир); яшдиз талукь тир; яшдиз килигна тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТИПИЧНЫЙ

    са типдинди тир; са жуьрединди тир; са типдиз хас тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРАВДОПОДОБНЫЙ

    дуьзвилиз ухшар тир, дуьздаз (керчекдаз) ухшар тир, дуьз тир хьтин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • МАКСИМАЛЬНЫЙ

    максимальный, максимум тир, лап виниз тир, лап гзаф тир (кьадар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВРАЖДЕБНЫЙ

    1. душманвилин. 2. душман тир; мидяй тир; враждебная сторона душман тир тереф.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЕЩЕСТВЕННЫЙ

    1. затIуникай ибарат тир. 2. материальный тир, материядикай ибарат тир. 3. гьакъикъи, реальный.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВАССАЛЬНЫЙ

    ...государство вассал тир пачагьлугъ. 2. пер. аслу тир, табий тир, гъилик квай, гъилибан (тумухъан) тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДУШЕВНЫЙ

    ...къалабулух. 2. рикIин къеняй тир, сидкьидай тир, михьи рикIелди тир, ачух рикIелди тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SİSTEMLİ

    ...авай, системадалди тир, систем(а)лу; 2. системадалди (пландалди) тир, там, галай-галайвал тир.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ТИПИЧЕСКИЙ

    са тип тир; са типдиз хас тир; са типдиз талукь тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ФАКТИЧЕСКИЙ

    1. факт (фактар) тир, фактарикай ибарат тир. 2. гьакъикъи, гьакъикъатда авай, гьакъикъат тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЕВРОПЕЙСКИЙ

    1. Европадин; Европадиз хас тир, Европадиз талукь тир. 2. европажуван, европажуваз хас тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЦИОНАЛЬНЫЙ

    национальный, национальностдиз талукь тир, нациядин, нациядиз хас тир (милли, миллетдиз хас тир, талукь тир). ♦ национальное меньшинство (са чкада) т

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АНТИВОЕННЫЙ

    дяведин аксина тир, дяведиз акси тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АНТИИМПЕРИАЛИСТИЧЕСКИЙ

    антиимпериалистический, империализмдиз акси тир (зид тир).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БИОГРАФИЧЕСКИЙ

    биографиядин; биография тир; биографиядиз талукь тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОНТРАСТНЫЙ

    контраст тир, сад садаз къаншар тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЛОЖНЫЙ

    1. ттаб тир, тапарар тир; ттапан. 2. къалп.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НЕЛИШНИЙ

    герек тир, лазим тир; артуханди тушир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОППОЗИЦИОННЫЙ

    оппозициядин; оппозициядиз талукь тир; оппозициядикай тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АВТЕНТИЧНЫЙ

    гьакъикъи, халис. халисди тир, асулдинди тир.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Tir
Tir bu mənalarda gələ bilər:
Tir (ay)
Tir (fars. تیر‎) — İran və Əfqanıstanın rəsmi təqviminin dördüncü ayı. Tir ayında 31 gün var. Bu ay iyun ayında başlayıb iyul ayında sona çatır. Tir yayın ilk ayıdır.
Tir (dəqiqləşdirmə)
Tir bu mənalarda gələ bilər:
Tir (şəhər)
Sur (ərəb. صور‎; finikiycə 𐤑𐤅𐤓 Tsor — daşlı ada; q.yun. Τύρος Túros) —Finikiyada qədim şəhər. Bəzən bu şəhərin adını "yeni şəhər" kimi yozurlar. == Tarixi == Finikiyalılar Aralıq dənizinin şərq sahillərində bir çox şəhərlər saldılar. Sonralar bu şəhərlərin hər biri ayrıca dövlətə çevrildi. Sayda, Sur, Kabil belə şəhərlərdən idi. Geniş ticarət Sur şəhər-dövlətinin yüksəlməsinə şərait yalatdı. Sur qaya ada üzərində tikilmişdi. Adaya torpaq və daş tökülmüş və genişləndirilmişdi.
Tir şəhəri
Sur (ərəb. صور‎; finikiycə 𐤑𐤅𐤓 Tsor — daşlı ada; q.yun. Τύρος Túros) —Finikiyada qədim şəhər. Bəzən bu şəhərin adını "yeni şəhər" kimi yozurlar. == Tarixi == Finikiyalılar Aralıq dənizinin şərq sahillərində bir çox şəhərlər saldılar. Sonralar bu şəhərlərin hər biri ayrıca dövlətə çevrildi. Sayda, Sur, Kabil belə şəhərlərdən idi. Geniş ticarət Sur şəhər-dövlətinin yüksəlməsinə şərait yalatdı. Sur qaya ada üzərində tikilmişdi. Adaya torpaq və daş tökülmüş və genişləndirilmişdi.
Həfte Tir terroru
28 iyun 1981-ci il tarixində (İran təqviminə görə 7 Tir 1360 (Haft-i Tir - هفت تیر)) İranın İslam Respublikası Partiyasının (İCP) liderləri partiyanın Tehrandakı qərargahında görüşərkən çox güclü bir partlayış baş verdi. Görkəmli partiya nümayəndələrindən 73-ü, o cümlədən İran məhkəmə sisteminin başında olan və Ayətullah Ruhullah Xomeynidən sonra İran İslam İnqilabının ən güclü şəxsiyyəti kimi göstərilən Ayətullah Məhəmməd Behişti də həmin hücum zamanı vəfat etmişdi. Hücuma görə məsuliyyətin İran Xalq Mücahidləri Təşkilatının üzərində olduğu düşünülür. İran İslam Respublikası hücuma görə əvvəlcə SAVAK və İraq rejimini günahlandırır, iki gün sonra isə Ayətullah Ruhullah Xomeyni tərəfindən bu hadisənin İran Xalq Mücahidləri Təşkilatı tərəfindən həyata keçirilirdiyi bildirilmişdir. == Arxa plan == İran İnqilabından sonra Ayətullah Xomeyninin başçılıq etdiyi yeni qurulmuş teokratik hökumət, digər müxalif qrupları bir-bir ləğv edərək bütün siyasi qüvvələri birləşdirirdi. Xalq Mücahidləri Təşkilatı (XMT) kimi İslam sosialist təşkilatları da aradan qaldırılmağa çalışılan qruplar arasında idi. Ayətullah Ruhullah Xomeyni XMT-ni ”eklektik”, “Qərb heyranı”, ”ikiüzlü” və “kafir” adı ilə günahlandırırdı. 1980-ci ilin fevral ayında Hizbullah yaraqlıları tərəfindən XMT tərəfdarlarına və digər solçu kitab mağazalarına, görüş yerlərinə və s. yerlərə güclü bir hücum başladıldı. Bu hücumlar nəticəsində İranın solçu təşkilatları yer altına çəkildi.
Tir-i-Müjgan Üçüncü Qadın Əfəndi
Tirimüjgan Sultan (Osmanlı türkcəsi: موغان سلطان) (d. 16 avqust 1822 - ö. 3 oktyabr 1853) — 31-ci Osmanlı sultanı Əbdülməcidin xanımlarından biri və 34-cü Osmanlı sultanı II Əbdülhəmidin anası. == Həyatı == Tirimüjgan Sultan 1822-ci ildə Şimali Qafqazda Beyxan bəy və Almas xanımın qızı olaraq dünyaya gəlmişdir. Ailəsi əslən çərkəz olub, Şapsuqlar ailəsinə mənsubdu. Ancaq oğlu Sultan Əbdülhəmidin səltənətində anasının erməni əsilli olması barədə şayələr də yayılmışdı. Saraya necə alındığı bilinməsə də, sarayda mükəmməl tərbiyə almış və adı dəyişdirilək Tirimüjgan qoyulmuşdur. Sultan Əbdülhəmidin qızı Ayşə Sultanın öz xatiratında yazdığına görə, nənəsinin uzun incə belli, yaşıl gözləri və tünd sarı rəngli uzun saçları vardı. Yenə Ayşə Sultanın xatiratında qeyd olunur ki, bir gün Sultan Əbdülhəmid saraydakı bir qrup xidmətçi qıza baxaraq "Bunlar da çərkəz əsillidir, bizim validəmiz kimi" demişdir. Tirimüjgan Sultan Sultan Əbdülməcidlə taxta çıxdığı 1839-cu ildə Bəylərbəyi sarayında evləndi.
Bir-əl-Cir
Bir-əl-Cir (ərəb. بئر الجير‎) — Əlcəzairin şimal-qərbində, Vəhran vilayətində şəhər. Eyniadlı dairənin inzibati mərkəzidir. == Coğrafi mövqe == Şəhər vilayətin şimal hissəsində, Aralıq dənizi sahilinə yaxın yerdə yerləşir və Vəhran şəhərinin şərq ətrafıdır. Mütləq hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 153 metrdir.Bir-əl-Cir ölkənin paytaxtı Əlcəzairdən təxminən 340 kilometr qərb-cənub-qərbdə yerləşir. == Demoqrafiya == 2008-ci ilin siyahıyaalınmasına əsasən, əhalinin sayı 152,151 nəfər nəfər idi. İllər üzrə şəhər əhalisinin dinamikası: == Nəqliyyat == Vəhran əs-Seniya hava limanı şəhərin cənubunda yerləşir.
Pir Miyan Mir
Mir Məhəmməd Muayyinul İslam (11 avqust 1550, Lahor – 11 avqust 1635, Lahor) – Qadiri təriqətinə məxsus sufi piri. == Həyatı == O Sevastan (Sind)-də 11 avqust 1550-ci ildə anadan olmuşdur. Ömrünü Lahor ətrafında yaşamışdır. Beşinci siqh qurusu Arcun Dev yaxın dostu kimi onu Harmandir Sahibin (Qızıl Məbədin) əsasını qoymağa dəvət edib (yanvar, 1588). O vaxtlar bütün Hindistanda məşhur sufi şeyxi kimi şöhrət qazanmışdır. Böyük Moğol imperatoru Cahan Miyan Mirə yaxın idi. O, 17 Rəbiulavvəl (fevral-mart) 1045 Hicri tarixində (1635-ci il) vəfat edib və Haşimpur kəndində dəfn edilmişdir. Onun ən məşhur şagirdi İmperator Şah Cahanın böyük oğlu Dara Şikuh idi. Onun istəyilə Miyan Mirin qəbrinin üzərində böyük türbə inşa olunub. == Miyan Mir və siqhizm == Miyan Mir siqhlər tərəfindən hələ də yüksək hörmətlə anılır.
Bir rəssamın portreti - Mir Nadir
"Bir rəssamın portreti" sənədli filmi Azərbaycanın Xalq Rəssamı, unudulmaz Mir Nadir Zeynalovun xatirəsinə həsr olunmuşdur. == Məzmun == Bakı Abadlıq Xidmətinin maliyyə dəstəyi ilə istehsal olunmuş filmin çəkilişləri rəssamın ölümündən bir neçə ay əvvəl lentə alınıb.Film Mir Nadir Zeynalov haqqında çəkilmiş yeganə filmdir və mərhum sənətkar filmin ilkin versiyasını görə bildi.Filmdə rəssamın həyatının bir günü təsvir olunur. Ekranda göstərilən fotoları belə qəhrəman özü seçib. Tamaşaçı onun emalatxanasına daxil olur, iş prosesini müşahidə edir və onun xatirələrini, habelə həyat və sənət haqqındakı fikirlərini eşidir. O, uşaqlığından, gəncliyindən, məhəbbətindən, sənət dostlarından – Qorxmaz Əfəndiyev və Cavad Mircavadovdan danışır, gənclik arzusunun yerinə yetməsindən – Şimal Qütbünə səyahətindən söhbət açır, yaradıcılığında xüsusi yer tutan Qala kəndinin küçələri ilə gəzir. == Həmçinin bax == “Bir rəssamın portreti” - Mirnadir Zeynalovun xatirəsinə həsr olunan filminin təqdimatı [1] "Bir rəssamın portreti" [2] “Bir rəssamın portreti” sənədli filminin premyerası keçiriləcək [3] "Портрет художника" – фильм, снятый за несколько месяцев до кончины Мир Надира Зейналова [4] Yarat.
Bir
Bir — say sistemində rəqəm və eyni zamanda ədədlərdən biridir. Saymağa birdən başlayırıq. Bir ikidən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == Bir ədədi riyaziyyatda bir çox hallarda vahid adlanır. Vahidin aşağıdakı xassələri var: İstənilən ədədi vahidə vurduqda həmin ədəd özü alınar. Vahidi istənilən ədədə vurduqda həmin ədəd özü alınar. İstənilən ədədi vahidə böldükdə həmin ədəd özü alınar. Vahid tək ədəd hesab edilir. 1 ədədi nə sadə ədəd, nə də ki, mürəkkəb ədəddir. == İnam və etiqadlarda == Mənəvi və maddi mədəniyyətin tərkib hissələrindən bilinən ümumsay kompleksində həm də "tək", "vahid" adları daşıyan çoxmənalı bir sayı mifoloji dünya modelində "Tanrı", "Kosmos" anlayışı ilə hər hansı hadisə və işin, əşyanın ilkliyi, başlanğıcı təsəvvürünü yaratmaqla düşüncəyə, məişətə daxil olmuşdur.
Hir
Hir— İranın Ərdəbil ostanının Ərdəbil şəhristanının Hir bəxşində şəhər və həmin bəxşin inzibati mərkəzi. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 2,588 nəfər və 663 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar.
Mir
Mir (Rus: Dünya deməkdir: dünya və ya sülh), 1986 -cı ildən 2001 -ci ilə qədər aşağı Yer orbitində qalan Sovet İttifaqının və ardınca Rusiya tərəfindən idarə olunan kosmik stansiyası. İlk modul 19 fevral 1986 -cı ildə kosmosa göndərilib. Bəşəriyyətin uzun müddətli olaraq kosmosda, içində yaşayıb araşdırmalar apardığı ilk elmi-kosmik tədqiqat stansiyasıdır . Edilən beynəlxalq əməkdaşlıq sayəsində, müxtəlif millətlərin kosmik xadimlərinin istifadəsinə verildi. Orbitə 1986-ci il ilə 1996-cı illər arasında göndərilən bir çox modul ilə uğurlu birləşmələr həyata keçirdi. 23 mart 2001-ci ildə missiyası başa çatdı və atmosferə girərək yanması təmin edildi. == Tarixi == Mir, əvvəl Sovet İttifaqı tərəfindən göndərilmiş Salyut kosmik stansiyaları əsas alınaraq hazırlanmışdır(1971-ci ildən sonra yeddi Salyut kosmik stansiya göndərilmişdir). Əsasən Rusiya istehsalı insanlı "Soyuz" raketləri və Progress yük gəmiləri tərəfindən təmir edildimişdir, lakin bundan sonrakı uçuşlar Буран kosmik gəmisi üçün təyinat nöqtəsi olaraq planlanmışdır. Orbitdəki " Mir " -in əsas məqsədi geniş və yaşanıla biləcək elmi laboratoriya yataymaq idi. ABŞ özünə Mir-ə oxşar olaraq Space Station Freedom stansiyasını yaratmağı planlamış, amma bu layihə Sovet İttifaqının süqutundan sonra beynəlxalq əməkdaşlıq yolunun açılması məqsədilə dayandırılmışdır (bax.
Nir
Nir şəhəri, İranın Ərdəbil ostanında şəhər. Nir şəhristanının mərkəzidir.2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 4,848 nəfər və 1,264 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar.
Pir
Pir (din) — Ocaq, müqəddəs yer, ziyarətgah. Pir (əsər) — Nəriman Nərimanovun əsəri.
Qir
Qir- İranın Fars ostanının şəhərlərindən və Qir və Karzin şəhristanının mərkəzidir.2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 16,839 nəfər və 3,722 ailədən ibarət idi.
Tar
== Söz açımı == Fars dilində tar (تار) "sim" deməkdir və mənsub olduğu musiqi aləti üçün dartılmış nazik "kəndir"-dir. Əsasən Abşeron zonasında işlənən "Tarım, tarum" (fel: taridən) sözü qədim Hind-avropa dilində tharagho – "dartmaq" sözündəndir. Həmçinin ilk hecasında olan uzanan saitə görə türk sözü deyil. Latın dilində də trahere – "dartmaq" feli olmuşdur və müasir dillərdə özünü italyan (tirare), fransız (tirer) və ispan (tirar) dillərində göstərir. Həmçinin altaist Sergey Starostin "Babil qülləsi" adlı etimologiya toplusunda "taram-/tera-" kökünün (saç, yun, yundan hazırlanmış sap) türk və altay dillərində, qırğız, qazax, noğay, başqırd və qaraqalpaq dillərində "taramış"; özbək, uyğur, şor və oyrat dillərində isə "taram" kimi mövcud olduğunu göstərib. "Tar" və "taram" sözləri "daramaq" (1. saç daramaq, 2. dağıtmaq) feilindən törəyib, necə ki "saç" sözü "saçmaq"dan (ətrafa yayılmaq, dağılmaq) əmələ gəlib. Mənasından belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, "tar" sözü "daramaq" deyil, "dartmaq" feilinin törəməsidir. "Dütar" sözü farsca "ikitelli", "setar" — "üçtelli", "çahartar" — "dördtelli", "pənctar" — "beştelli", "şeştar" — "altıtelli" deməkdir.
Til
Til (En)
Tim
Tim - vəzifəsi yüz metrlik bir sahəsi atəş gücüylə idarə altına almaq olan iç təhlükəsizlik hərəkatında vəzifə yerinə yetirən ən kiçik əsgəri vahiddir. Komandiri ümumiyyətlə Çavuş olmaq üzrə ən az Kapral rütbəsindədir.
Tin
Tin—etrusk mifologiyasında baş tanrı. Baş tanrı Tin yalnız böyük tanrılar şurasına başçılıq edir, önəmli məsələlərin çözümü şura gənəşməsindən keçirdi . == İstinadlar == == Həmçinin bax == Etrusklar == Xarici keçidlər == Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Tire
Tire (—) (fr. tiret, tirer - çəkmək) durğu işarəsi. == Tire == Sintaktik konstruksiyaları bir-birindən ayırmaq, fərqləndirmək üçün istifadə olunur. == Uzun tire == Adətən, cümlədə fikrin istiqamətini (gedişini) dəyişdirmək və ya kəsmək, eləcə də aydınlaşdırıcı şərhi seçdirmək üçün istifadə olunan punktuasiya işarəsi (––). Bu ingilis terminində bəzi şriftlərdə baş M hərfinin eninə bərabər olan mətbəə ölçüsü vahidinin (em) adından istifadə olunub; eynienli (MONOSPACE) şriftlərdə uzun tireni göstərmək üçün çox zaman iki ardıcıl defisdən istifadə olunur.
Tit
Tit (imperator)
Tiri
Tiri — Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun Cahangirbəyli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 2020-ci ilin oktyabr ayının 22-də Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunmuşdur.
Tirə
Tirə- (rus. гряда, ing. ridge) müxtəlif mən­şəli uzunsov, nisbətən alçaq, müs­bət relyef formalarının ümumi adı /mis: moren, oz, qum, sualtı, ada tirələri və s./.
Tor
Tor (internet) — internetdə senzuradan yayınma alətlərindən biridir
Trir
Trir (alm. Trier‎; lat. Augusta Treverorum) — "Şimali Roma", Reynland-Pfalts əyalətində yerləşən və Almaniyanın ən qədim şəhəri olan alman şəhəri. E.ə.15-ci ildə Roma imperatoru Oktavian Avqust tərəfindən əsası qoyulmuş şəhərin ilk adı "Avqusta Treverorum" olmuşdur. Şəhər Reynland-Pfaltsın qərbində, Lüksemburq ilə sərhədə yaxın ərazidə yerləşir. == Qardaşlaşmış şəhərlər == Qloster, Böyük Britaniya; Pula, Xorvatiya; Fort-Uort, ABŞ; Askoli-Piçeno, İtaliya; Veymar, Almaniya; Mets, Fransa; Naqaoka, Yaponiya; Hertoqenbos, Niderland.
Tır
Tırlar – qoşqulu və ya çəkicili yük çəkən yük maşınlarıdırlar. Tırlar əsasən güc, davamlılıq və səmərəlilik məqsədi ilə böyük həcmli dizel mühərriklərinə, çoxlu oxlara və çoxpilləli ötürmə sistemlərinə malik olurlar.
Tıs-tıs
Tıs-tıs (lat. Acantholimon) — qərənfilçiçəklilər sırasının plumbaqokimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Jır
Jır (tatar. җыр, qaz. жыр, qırğ. ыр, monq. ыр) — qazax, qaraqalpaq, qırğız və başqa türk xalqlarının folklorunda xalq şeir şəkli.Tatar və başqırdlar bu kəlməni “yır” şəklində, qırğızlar “ır” şəklində işlədir. Daha çox musiqi altında ifa edilir. Qopuz və dombradan jırların oxunuşunda istifadə edilir. Jırlar deklamasiya kimi də deyilir. Jırları ifa edənlər jırçılardır. Jırların ayrıca poetik qəlibi və konkret bənd forması yoxdur.
Qır
Qır - torpağın səthinə tökülən az qatranlı, metanlı və ya metanlı-naftenli neft məhsullarının (bitumlaşmış kütlənin) subaeral (havalı) şəraitdə dəyişilmiş formasıdır. Neftli torpaqların əmələ gəlməsinin genetik xəttinin bütumlaşma qolunun sonuncudan əvvəlki mərhələsini təşkil edir. Bitumlaşmanın bu xəttinə aid olmayan ağır və yüksək qatranlı neftdən və ya maltadan əmələ gələn qır şiddətli turş xassəli olması ilə səciyyələnir. Cavan qırın tərkibində bəzən az miqdarda parafin olur. Müəyyən zaman ərzində torpağın səthinə tökülən neft kütləsi bitumlaşdıqdan sonra aşınmaya məruz qalmaqla qatı yapışqan halından aşağıdakı sxem üzrə kip kövrək hala çevrilir: malta-»asfalt->asfaltenlər-> oksikerit->huminokerit (23). Tarixən qır məvhumu qırlaşmış bituma yox, qırlaşmış süxurlara aid edilmişdir. Lakin, bu sonralar özünü doğrultmamışdır. Nəhayət son zamanlar qır məvhumu bitum örtüyünün aşınması nəticəsində bərk, lakin kövrək halına keçən qırlaşmış bitum kimi qəbul olunmuşdur. == Qırlaşma == Torpağın səthinə bir neçə dəfə çoxlu miqdarda tökülərək axan neftin uzun çəkən dövr ərzində yaranmış bitum örtüyünün subaeral şəraitdə qır halına keçməsidir. Qırlaşma neftli torpaqların əmələ gəlməsinin genetik xəttinin qır örtüyünün deqradasiyası, pioner bitkilərlə məskunlaşması mərhələsindən əvvəlki mərhələni əhatə edir ki, bu da Azərbaycanın quru subtropik yarımsəhra iqlim zonasındakı neft mədəni yerlərində geniş müşahidə edilir.