Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • VARTAVAR

    vartavar ayı: (Qazax, Şəmkir, Tovuz) ən isti ay. – Yayın vartavar ayında çox bərk bürkü olor (Qazax); – Yayın o vartavar ayında mən burda işdi:rdim (Ş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • VARTAVAR

    прил. диал. очень жаркий. Yayın vartavar ayı самый жаркий месяц лета

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • VARTAVAR

    Bəzən dialektlərdə yayın ən isti vaxtına vartavar (vartazar, martazar) deyirlər. Güman edirəm ki, sözün əsli marmamar (“isti və isti”) kimi olub. Mar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • VARAVAR

    varavar tutmeg: (Bakı) bir yerdə qərar tutmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • Varşava

    coğ. Varsovie

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • варвар

    (зоол.) - головастик.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • варвар

    -а; м. (греч. bárbaros - не грек, чужеземец) см. тж. варварка, варварски, варварский 1) У древних греков и римлян: пренебрежительное название чужеземцев, говоривших на непонятных им языках и принадлеж

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВАРВАР

    n. tadpole.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ВАРВАР

    zool. çömçəquyruq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ВАРВАР

    сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра це жедай хъиперин са жинс.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ВАРВАР

    сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра це жедай хъиперин са жинс.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ВАРВАР

    м barbar (1. tar. qədim romalılarda və yunanlarda: yadelli adam; 2. vəhşi, mədəniyyətsiz adam)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • VARVAR

    (Oğuz) heyvanları sancan qanadlı həşərat. – Varvar gamışı sancır, qan çıxardır, heyvana təpilir, qanı sorur

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ВАРВАР

    1. ист. варвар (къадим замандин грекрин ва римлуйрин арада абрун культурадихъ галаз алакъа авачир, къерехдай атай, къерехда авай инсан). 2. пер. вагьш

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BAXTAVAR

    см. bəxtəvər

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЧАРГАВАР

    c. 1. çargov, çarqav (dörd öküz qoşulmuş cüt, araba); 2. kotana qoşulmuş üç cüt öküzün ortada gedən cütü

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • БАХТАВАР

    bəxtəvər, xoşbəxt, məsud, bəxtiyar, bəxtli, taleli; * бахтавар авун bəxtəvər etmək, xoşbəxt etmək, məsud etmək; бахтавар хьун bəxtəvər olmaq, xoşbəxt

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • чаргавар

    чергавы (средняя упряжка буйволов или быков из трёх упряжек на один плуг).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • бахтавар

    1. счастливый; беззаботный : бахтавар инсан - счастливый человек. 2. счастливец.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЧАРГАВАР

    туьрк, сущ.; -ри, -ра са куьтендик квай пуд гьайвандикай юкьванди.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ПАРТАЛАР

    сущ.; -ри, -ра гьамилар. Парталрикай лап тӀимил жезвайла, рута лугьудай набататдин пешер ишлемишда

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ПАРТАЛАР

    партал существительнидин гзафв. кьадардин форма. Кил. ПАРТАЛ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БАХТАВАР

    фарс, прил. 1) бахт(ар) авай. # ~ инсан, ~ руш; 2) мублагь. # ~ хуьр, ~ шегьер.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ÇARDAVAR

    Farscadır (çarpadar), yük heyvanı ilə mal daşıyıb haqq alan şəxsə deyirlər. Çar (çahar) və padar (ayaqçı) sözlərindən əmələ gəlib

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • BAXTAVAR

    s. d.d. bax bəxtəvər

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • БАХТАВАР

    ...нагъмайрин ванериз, Зун амукьна хфетариз, гъамариз. Б. Э. Шеда зун. Бахтавар хьуй бубадин югъ, Акьуллу велед хьайитӀа... С. С. Веледдиз. Гьамиша к

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • LARTAVA

    (Kürdəmir) əriştə, lobya və sarımsaqlı qatıqdan hazırlanan xörək

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • HARAVAR

    (Yardımlı) tövlənin girişi. – Biz haravarı boüg eləmişüg

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • BARBAR

    1. варвар; 2. варварский;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПЕРЕСТИРАТЬ

    ...чуьхуьн (парталар); мад чуьхуьн хъувун (парталар). 2. чуьхуьн (вири парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШВЕЙНЫЙ

    парталар цвадай; швейная машина парталар цвадай машин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BƏXTİYAR

    [fars.] прил., нареч. бахтавар, бахтлу, хушбахт; bəxtiyar adam бахтавар кас; bəxtiyar olmaq бахтавар хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ОБНОСКИ

    мн: разг. злукIна кукIварнавай парталар, куьгьне хьанвай парталар.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОШИТЬ

    цун (парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКРОИТЬ

    хкатIун (парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫСТИРАТЬ

    чуьхуьн (парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BARBAROUS

    adj 1. varvar; qəddar, qəddarcasına, qeyri-insani; ~ warfare müharibəni varvar metodla aparma, müharibədə vəhşilik etmə; ~ aspect of nuclear war nüvə

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • BƏXTƏVƏR

    [fars.] прил. бахтавар, бахт авай, бахтлу, хушбахт; // сущ. хушбахт инсан, бахтавар; bəxtəvər etmək бахтавар авун, хушбахт авун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ГАРДЕРОБ

    гардероб (1. парталар твадай шкаф. 2. клубдиз, театрдиз ва гъахьтин масанриз атайбрун парталар хуьдай чка. 3. са касдин вири парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗРЯДИТЬ₀

    разг. хъсан парталар алукIна чIагурун, дамахдин парталар алукIун, дамахриз тун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТРЕПЬЕ

    разг. бежгъер-бежгъер хьайи парталар; бежгъерар, лап кукIвар хьайи парталар.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОДЕЯНИЕ

    уст. либасар (парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОРТНЯЖНЫЙ

    дерзичивилин, парталар цунин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОШИВОЧНЫЙ

    парталар цвадай, цунин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗДЕТЬ

    парталар хтIунун (масадалай).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗДЕТЬСЯ

    жувалай парталар хтIунун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТИРКА

    чуьхуьн, парталар чуьхуьн.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СЧАСТЛИВЕЦ

    бахтавар, бахтлу кас.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗДЕВАЛЬНЯ

    разг. парталар хтIундай чка (атайбрун парталар хтIунна эцигдай ва хуьдай чка).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРЯПЬЕ

    ...эски ппекер; кукIвар хьайи парталар. 2. ягьанатдалди дишегьлидин парталар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОЛОВАСТИК

    зоол. варвар (цик жедай хъипрен лап куьлуь шараг).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УБОРНАЯ

    1. гьажетхана, регьятхана. 2. парталар алукIдай кIвал (театрда артистри чеб туькIуьрдай, парталар алукIдай кIвал).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГАРДЕРОБЩИК

    гардеробдин къуллугъчи, парталар хуьдайди.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ÇÖMÇƏQUYRUQ

    сущ. зоол. варвар (хъипрен шараг; ттум галай, куьлуь; нугъ. кавча).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • варварка

    см. варвар; -и; мн. род. - -рок, дат. - -ркам; ж.; разг.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • VARŞAVYÁNKA

    [Varşava şəhərinin adından] XX əsrin əvvəlində rus inqilabçıları arasında geniş yayılmış polyak inqilabi mahnısı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • VARŞAVYANKA

    [Varşava şəhərinin adından] варшавянка (ХХ виш йисарин эвелра урус революционеррин арада гзаф чкӀанвай полякрин революциядин мани).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BARBAR

    I сущ. варвар, грубый и невежественный человек II прил. варварский. Barbar qəbilələr варварские племена, barbar münəsibət(i) варварское отношение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • вагьши

    ...варварский : вагьши хьун - а) дичать; б) звереть. 2.1. дикарь, варвар. 2.2. зверь.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КАВЧА

    ...dan. çalov, çanaq (ekskavatorda); 3. bax дерге; 4. dial. bax варвар.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • TƏRİQ

    is. [ər.] klas. Yol. Bir il əvvəl Varşava təriqi ilə Avropaya səfər edən bir İran [vətəndaşı] bir neçə gün Kiyev səfirinin müsafiri olmuşdu. Çəmənzəmi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QURBAĞA

    ...къиб); qara qurbağa къураматдин къиб; quyruqlu qurbağa хъипрен шараг, варвар, кавча; // хъипрен (мес. шараг); хъиперин; 2. ракӀарин са хел кӀевна хуь

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ХОДОДНЫЙ

    ...soyuq müharibə (İkinci Dünya müharibəsindən sonra SSRİ dağılanadək NATO və Varşava Müqaviləsi hökumətləri münasibətlərində qarşılıqlı etimadsızlıq və

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • VƏHŞİ

    ...фашистские варвары; vəhşi kimi: 1. как дикарь; 2. как зверь; 3. как варвар

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТӀАЧ

    ...> прил. лап икьи ва рагъул. - Гьанагни харапӀа я. ТӀветӀерин лужар, варварар квай тӀач хьтин кьубудин яд, бул къиздирма - ингье чун гуьзлемишзавайд

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Vattalar
Vattalar (rus. ватты, ing. mud flats) (almanca Watt) – dənizlərin ovalıq sahilboyunun qabarma zamanı suyun basdığı və çəkilmə zamanı çılpaqlaşdığı geniş alçaq zolaqlardır. Şimal dənizinin cənub sahilboyunda, Ağ, Oxot və Berinq dənizlərinin, ABŞ-nin Atlantik sahilboylarında Vattalar vardır.[1] Akkumulyativ formalar, qa­bar­ma və çəkilmələrin fəaliyyət müddətinin surəti və qeyri- bəra­bərliyi sayəsində xırda qumların və lilli gətirmələrin toplanması yolu ilə əmələ gəlir. == Həmçinin bax == Qabarma və çəkilmə Şimal dənizi Berinq dənizi == İstinadlar == Əliyeva N.Ə. "Hidrometeoroloji lüğət". Bakı 2005., 246 s.
Vağravar
Vağravar — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Meğri rayonunda kənd. == Tarixi == Vahravar kəndi Vahravar çayının adı ilə adlanmışdır.
Arpavar
Alpava, Arpavar - İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Qəmərli (Artaşat) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 9 km şimalda, Gərnibasar çayının sağ sahilində yerləşir. Erməni mənbələrində Arpavar formasında qeyd edilir «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Alpevi, «Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti»ndə Albava, Alpava, Alpavan formalarında qeyd edilmişdir. Toponim qədim türk dilində «igid, qoçaq, cəsur» mənalarında işlənən alp sözü ilə türk dilində «düzənlik, geniş yer», «dərə, vadi» mənasında işlənən ova sözünün fonetik variantı olan ava sözünün birləşməsindən əmələ gəlib, «igidlərin, qoçaqların məskəni, yurdu, düzənlik, vadi» mənasını ifadə edir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 20.VIII.1945-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Lusakert, 21.X.1967-cı il fərmanı ilə yenidən dəyişdirilib Nşavan qoyulmuşdur. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 35 nəfər, 1873 - cü ildə 97 nəfər, 1886-cı ildə 121 nəfər, 1897-ci ildə 127 nəfər, 1904 - cü ildə 188 nəfər, 1914 - cü ildə 305 nəfər, 1916-cı ildə 161 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuş və kəndə xaricdən köçürülən ermənilər yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra sağ qalan azərbaycanlılar öz kəndlərinə dönə bilmişdir. Burada ermənilərlə yanaşı 1922-ci ildə 31 nəfər, 1926-cı ildə 30 nəfər, 1931-ci ildə 51 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.
Artavan
Cul, Artavan — İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indi Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 10 km cənub-şərqdə, Arpaçayın sağ qolu olan Culçayın yanında yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Tarixi mənbələrdə XIII əsrdən xatırlanır. Toponim çul türk etnonimi əsasında yaranmışdır. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 19. IV. 1950-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Artavan qoyulmuşdur.
Artaşar
Fəthabad — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Sərdarabad (Oktemberyan) rayonunda kənd.
Varnava
Barnaba (yun. Βαρνάβας; ağıl) — İsanın həvarisi olduğu mübahisəli olan Kiprli xristian müqəddəsi. == Barnaba şərəfinə tikilmiş kilsələr == Nottinqem kilsəsi. == Həmçinin bax == Barnaba İncili == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Послание Варнавы.// Памятники древней христианской письменности, т. II. Писания мужей Апостольских/ Пер. П. Преображенского. — М.: 1860.
Vartana
Vartana — Kirovakan rayonunda kənd. == Tarixi == 27 noyabr 1988-ci ildə Kirovakan şəhərində at oynadan daşnak terror qrupu Vartana kəndinə soxulmuşdur. Daşnak Qazanstyan Samvelin terror qrupu Bayramov Qaranı (evindən çıxmadığına görə) vəhşicəsinə qətlə yetirmişlər. Lyova və Lendrum Xaçaturyan qardaşları Hüseynova Leylini əzabla qətlə yetirirlər. Vanesyan Samvelin terror qrupu İsgəndərov Mehralını, arvadı Xanımı və 17 yaşlı Alimi öldürülməzdən əvvəl Xanımı soyunduraraq ərinin gözləri qarşısında lüt-üryan rəqs etməyə məcbur etmişlər. Bundan sonra hər üçünü parça-parça doğramışlar. Qriqori Çavuşyanla Hamlet Qasparyanın terror qrupu 1924-cü il təvəllüdlü Əliyev Abdullanı öldürmüşlər. Evlərini tərk etmədiklərinə görə Məmmədov Süleyman Yosmedyan Surenin, Alıyev Əhmədi isə Vazgenin terror qrupu qətlə yetirmişdir. Terrorçu Zehranyan Suren Əliyeva Fatmanı «Niva» markalı minik maşınının təkərləri altına salıb əzmişdir. Beləliklə, kənd əhalisini ölümlə təhdit edərək doğma ev-eşiyini tərk etməyə məcbur etmişlər.
Varşava
Varşava (pol. Warszawa [varˈʂava]) — Polşanın paytaxtı, ərazicə və əhalicə ən böyük şəhəri. 1596-cı ildə kral III Sigizmundun Vavel qəsrində yanğın olduqdan sonra o öz iqamətgahını Varşavaya köçürür. Paytaxt kimi statusu ilk dəfə Polşanın 1791-ci il Konstitusiyasında əksini tapıb. Şəhərin ərazisindən Visla çayı axır. == Tarixi == Varşava şəhərinin əsası 1300-cü ildə polyak knyazlarının biri tərəfindən qoyulub. Sürətlə böyüyən şəhər 1413-cü ildə Masoviya knyazlığının paytaxtına çevrilir. 14–15-ci əsrlərdə Varşava iqtisadiyyatı ticarət və sənətkarlığın əsasında inkişaf edirdi. 1526-cı ildə Varşava Polşa krallığının tərkibinə daxil olur. Artıq 1529-cu ildə ilk dəfə Varşavada Polşa seyminin toplantısı keçirilir.
Qaraavar (Miyanə)
Qaraavar (fars. قره اوري‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 235 nəfər yaşayır (56 ailə).
Valtasar qonaqlığı
Valtasar qonaqlığı — Rembrantın Babilin son kralı Belşazzarı çəkdiyi böyük ölçülü yağlı boya tablodur. Babil Kralı Belşazzar e.ə. 6-cı əsrdə zadəganlar üçün bir ziyafət təşkil edir və onlarla birlikdə oturub şərab içib, əylənirlər. Birdən kralın arxasında bir əl peyda olur. Kral və ətrafındakılar qorxuya düşərək nə olduğunu anlamaq üçün o tərəfə baxırlar. Əlin olduğu yerdə bir yazı görülür və kral kahinləri çağırıb yazının nə məna verdiyini soruşur. Kahinlərin heç biri bunu oxuya bilmir və nəhayət, Daniyal yazını oxuyur: “Mənə təkəl u-parsin”. "Mənə" sayılı deməkdir və "mesaj" tanrının kralın səltənət günlərinə bir son verəcəyini işarə edir. "Təkəl" tarazlıq mənasını verir ki; buradakı mesaj, kralın tarazlığı qoruyub saxlaya bilmədiyini və testi keçə bilmədiyinə işarə edir. "Parsin" bölünmüş deməkdir və krallığın bölünməsinə işarət edir.
Varşava Hersoqluğu
Böyük Varşava Hersoqluğu (pol. Księstwo Warszawskie) — Reç Pospolitanın ikinci və üçüncü bölüşdürülməsi zamanı Prussiya və Avstriya İmperiyasına verilmiş Polşa ərazilərində 1807-ci il Tilzit sülhündən sonra qurulmuş dövlət. Varşava Hersoqluğu Napoleon Fransasının protektoratında idi və Altıncı Koalisiya qoşunları tərəfindən fəth edildiyi zamana qədər 1813-cü ilədək de-fakto mövcud olmuşdur. Vyana Konqresinin qərarlarına əsasən, hersoqluğun böyük hissəsi Polşa çarlığı adı ilə muxtariyyət statusunda Rusiya İmperiyasının tərkibinə daxil edilmişdir. == Ərazisi == Hersoqluğun ərazisi (1807) 103 min km², əhalisinin sayı - 2,6 milyon nəfər təşkil edirdi. Varşava Hersoqluğunun Avstriya ilə müharibəsindəki qələbəsindən sonra Reç Pospolitanın üçüncü bölüşdürülməsi zamanı itirilən Polşa əraziləri də ona ilhaq edildi. Bu yeni ərazilərə əzəli Polşa torpaqları olan Krakov, Lublin, Radom, Sandomir daxil idi. Nəticədə hersoqluğun ərazisi 52 min km², əhalisi isə 1,7 milyon nəfər artmışdı. Hersoqluğun paytaxtı Varşava idi. == Dövlət quruluşu == Hersoqluğun Konstitusiyası Napoleon tərəfindən 1807-ci il iyulun 22-də Drezdendə təsdiq edilmişdir.
Varşava Konvensiyası
Varşava Konvensiyası - Hava nəqliyyatında sərnişinlərin və yüklərin daşınmasını tənzimləyən müqavilə.12 oktyabr 1929-cu ildə Varşavada imzalanıb. 1955-ci ildə və 1971-ci ildə əlavə və dəyişikliklər olunub. İngilis dilində - Convention for Unification of certain rules relating to international carriage by air. Orijinal mətni fransız dilində tərtib olunmuşdur və Polşa Xarici işlər Nazirliyinin arxivində saxlanılır.
Varşava Universiteti
Varşava Universiteti (pol. Uniwersytet Warszawski, lat. Universitas Varsoviensis) — Polşanın ən böyük və nüfuzlu universitetlərindən biri, 1816-cı ildə təsis edilib. 2004-cü il məlumatına görə 60 min tələbəsi vardır. Britaniyanın "Tayms" jurnalı onu dünyanın 200 ən yaxşı universitetləri siyahısına daxil edib. == Mənbə == == Ədəbiyyat == A. Kraushar, "Siedmiolecie Szkoły Głównej Warszawskiej, Wydział prawa i administracyi" (Варш., 1883).
Varşava gettosu
Varşava gettosu (alm. Warschauer Ghetto‎; pol. getto warszawskie; ivr. ‏גטו ורשה‏‎) — Polşanın paytaxtı Varşava şəhərində yəhudilərin toplanılması və saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuş getto düşərgəsi. Varşava gettosu III Reyx dönəmində olmaqla 1940-cı ilin oktyabr ayından 1943-cü ilin may ayına qədər fəaliyyət göstərmişdir. Gettonun ümumi ərazisi 3.4 km2 təşkil edirdi və burada toplamda 400.000 min yəhudi saxlanılmışdır. Varşava gettosunda saxlanılan yəhudilərin 254,000 nəfərə yaxını 1942-ci ilin yay aylarında Treblinka ölüm düşərgəsinə göndərilərək öldürülmüşdür. Varşava gettosu mövcud olduğu 3 il ərzində; getto daxili üsyanlar, şiddət və zorakılıq faktları ilə birlikdə ümumilikdə 300.000 min yəhudinin ölümünə səbəb olmuşdur. Getto dünya tarixində eyni millətdən olan insanların kompakt şəkildə saxlanıldığı ən böyük yer kimi tarixə keçib. Varşava gettosunda saxlanılan 400 mindən çox yəhudi Varşava şəhər əhalisinin 38% təşkil edirdi.
Varşava tramvayı
Varşava tramvayı — Polşa ərazisində mövud olan tramvay nəqliyyatı. Tramvay yolunun uzunluğu 254 km, maşrut xəttinin uzunluğu 470 km təşkil edir. 4 vaqon deposuna sahibdir. Trmvay şəbəkəsi 876 vaqondan ibarətdir. 26 xəttə sahibdir. Sistem 1866-ci ilin 11 dekabr tarixində yaranmışdır. == Tarixi == Varşava tramvayınln tarixi 11 dekabr 1866-cı ildən başlayır. Bu zaman Vyana (pol. Dworzec Wiedeński) Pererburq (pol. Dworzec Petersburski) və Terespol (pol.
Varşava şəhəri
Varşava (pol. Warszawa [varˈʂava]) — Polşanın paytaxtı, ərazicə və əhalicə ən böyük şəhəri. 1596-cı ildə kral III Sigizmundun Vavel qəsrində yanğın olduqdan sonra o öz iqamətgahını Varşavaya köçürür. Paytaxt kimi statusu ilk dəfə Polşanın 1791-ci il Konstitusiyasında əksini tapıb. Şəhərin ərazisindən Visla çayı axır. == Tarixi == Varşava şəhərinin əsası 1300-cü ildə polyak knyazlarının biri tərəfindən qoyulub. Sürətlə böyüyən şəhər 1413-cü ildə Masoviya knyazlığının paytaxtına çevrilir. 14–15-ci əsrlərdə Varşava iqtisadiyyatı ticarət və sənətkarlığın əsasında inkişaf edirdi. 1526-cı ildə Varşava Polşa krallığının tərkibinə daxil olur. Artıq 1529-cu ildə ilk dəfə Varşavada Polşa seyminin toplantısı keçirilir.
Böyük Sinaqoq (Varşava)
Böyük Sinaqoq (ivr. ‏בית הכנסת טלומצקה‏‎; pol. Wielka Synagoga w Warszawie) - Polşanın paytaxtı Varşava şəhərində yerləşmiş sinaqoq. Məbəd 1875-1878-ci illərdə şəhərdə yaşayan yerli yəhudi icması tərəfindən tikilimişdir. Böyük Sinaqoq olaraq adlandırılan məbəd 1878-ci ilin 26 sentyabr tarixində Roş Haşana bayramı münasibəti ilə istifadəyə verilir. Uzun müddət şəhərin əsas sinaqoqu olaraq fəaliyyət göstərən Böyük sinaqoq 1943-cü ildə Varşava gettosunda saxlanılan yəhudilər tərəfindən başladılmış Varşava gettosu üsyanı zamanı Üçüncü Reyx ordusu tərəfindən dağıdılmışdır.
Legiya Varşava FK
Legiya (Varşava) (pol.
Varşava Hersoqluğu Ordusu
Varşava Hersoqluğu Ordusu - 1807-1813-cü illərdə mövcud olmuş Böyük Varşava Hersoqluğunun ordusu. Bu dövlət Reç Pospolitanın ikinci və üçüncü bölüşdürülməsi zamanı Prussiya və Avstriya İmperiyasına verilmiş Polşa ərazilərində 1807-ci il Tilsit sülhündən sonra qurulmuşdu. Varşava Hersoqluğu Napoleon Fransasının protektoratında idi və Altıncı Koalisiya qoşunları tərəfindən fəth edildiyi zamana qədər 1813-cü ilədək mövcud olmuşdur. Hersoqluğun ordusu dövlətin özü kimi 1807-1813-cü illərdə mövcud olmuşdur. Dövlət yaradıldıqdan sonra hersoqluğun ordusu da avtomatik olaraq təşkil edilmişdir. Daimi ordunun sayı təqribən 50 min nəfər idi. Ordunun tərkibi 35 min nəfər piyada, 12,5 min nəfər süvari, 3,5 min nəfər artilleriya və 800 mina təmizləyicilərdən ibarət olmuşdur. Piyada hissələr üç batalyonun daxil olduğu 17 alaydan, hər batalyon isə 6 rotadan ibarət idi (1-qrenadyor, 1- yeger, 4- fuzilor). Süvarilər dörd heyətdən ibarət 16 alaydan ibarət olmuşdu (1- kirasir, 2- qusar, 3- atlı-yeger və 10-ulan). Artileriya 12 rotadan ibarət bir piyada alayından və 2 batareyadan ibarət at alayından təşkil edilmişdi.
Varşava Milli Muzeyi
Varşava Milli Muzeyi (Polşada: Muzeum Narodowe w Warszawie), adətən MNW olaraq bilinir, Varşavadakı Milli Muzey, Polşanın ən böyük muzeylərindən biri olmaqla,paytaxtdakı ən böyük muzeydir.Buraya 11 minə yaxın əsərdən ibarət zəngin və qədim sənət kolleksiyası (Misir, Yunan, Roma), 16-cı əsrdən bəri geniş Polşa rəsm qalereyası və xarici rəsmlər kolleksiyası (İtalyan, Fransız, Flaman, Holland, Alman və Rus), müharibədən sonrakı Almaniyada Amerika hakimiyyəti tərəfindən muzeyə köçürülmüş Adolf Hitlerin xüsusi kolleksiyasından bəzi rəsmlər də daxil edilmişdir. Muzey, eyni zamanda, Polşada 5000-ə yaxın əşyanın daxil olduğu Çin sənətinin ən böyük kolleksiyasına sahib olan Müttəfiq işğal altında olan Almaniya numizmatik kolleksiyalar, tətbiqi sənət qalereyası və şərq sənəti şöbəsinin də evidir. Muzey Avropadakı Nubian xristian sənətinin ən böyük kolleksiyasıyla Faras Qalereyası və Polşa ilə tarixən əlaqəli bütün bölgələrin əsərlərini özündə cəmləşdirən, həmçinin Avropanın digər bölgələrində yaradılan seçilmiş əsərlərlə tamamlanmış orta əsr sənət əsərləri qalereyasına malikdir. == Tarixi == Varşavadakı Milli Muzey, 20 May 1862-ci ildə "Təsviri Sənətlər Muzeyi, Varşava" olaraq quruldu və 1916-cı ildə "Milli Muzey, Varşava" olaraq dəyişdirildi (Keçmişin Nöqtələrinə Qayğı Cəmiyyəti, Varşava Universitetindəki Qədim Muzey, Təsviri Sənətlərin Təşviqi Cəmiyyətinin Muzeyi və Sənaye və Kənd Təsərrüfatı Muzeyi kimi muzey və mədəniyyət müəssisələrindən kolleksiyalar daxil olmaqla). Kolleksiya, Qüds prospektində, 1927-1938–ci illər arasında inkişaf etdirilən Tadeusz Tolviński tərəfindən hazırlanmış bir binada yer alır (əvvəllər muzey ulica Podvale 15 ünvanında yerləşirdi). 1932-ci ildə binanın əvvəllər ucaldılmış iki qanadında dekorativ sənət sərgisi açıldı. Yeni binanın açılışı isə 18 iyun 1938-ci ildə oldu.Məqsədli modernist bina Şahzadə Kazimierz Poniatovski üçün 1776–1779–cu illər arasında qurulmuş Na Książęcem Parkının kənarında yerləşirdi. 1935-ci ildən bəri muzey direktoru ΙΙ Dünya müharibəsi illərində ən qiymətli sənət əsərlərini qorumaq üçün səy göstərən Stanislav Lorentz idi.Polşanın işğalı zamanı bina xarab oldu və Varşavanın mühasirəsindən sonra kolleksiya, 1937-ci ildə Almaniyadan rəsmi səfərləri zamanı ən qiymətli sənət əsərlərinin hərtərəfli siyahısını hazırlamış nasist tarixçisi Dagobert Freyin başçılıq etdiyi Gestapo tərəfindən darmadağın edildi. Gestapo qərargahında Rembrandtın "Martin Soulmans" portreti işğal edilmiş Krakovda Hans Franka hədiyyə olaraq təqdim edildi və Berlinə göndərilmək üçün hər şeyi yığdı. Müharibədən sonra professor Lorenzin başçılıq etdiyi Polşa hökuməti almanların ələ keçirdiyi bir çox əsərləri bərpa etdi.
Varşava Müqaviləsi Təşkilatı
Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) — 14 may 1955-ci ildə SSRİ və Avropadakı sosialist bloku dövlətləri tərəfindən imzalanan Varşava müqaviləsi əsasında yaranan hərbi ittifaq. Bu müqavilə NATO-nun yaradılmasına SSRİ-nin cavabı idi. Müqavilənin şərtlərinə görə müqaviləyə qoşulan ölkələr beynəlxalq münasibətlərdə güc nümayiş etdirmək və tətbiq etməkdən çəkinmək və müqaviləyə qoşulan ölkələrdən hər hansı birinə hərbi hücum olacağı təqdirdə ona bütün mümkün vasitələrlə, o cümlədən hərbi qüvvə ilə dərhal yardım etmək öhdəliyini götürürdülər. == Tarixi == Müqavilə Albaniya, Almaniya Demokratik Respublikası, Bolqarıstan, Çexoslovakiya, Macarıstan, Polşa, Rumıniya və SSRİ arasında imzalanmış və 5 iyun 1955-ci ildə qüvvəyə minmişdir. Bu sənəd Varşava Müqaviləsi Təşkilatının nizamnamə aktı idi. Əslində Varşava Müqaviləsi əvvəllər SSRİ ilə Çexoslovakiya (1943), Polşa (1945), Bolqarıstan, Macarıstan ve Rumıniya (1948) arasında imzalanmış ikitərəfli müqavilələri tamamlayırdı. Almaniya Demokratik Respublikası Paktın hərbi qoluna 1956-cı ildə qoşuldu. 1962-ci ildə Albaniya SSRİ ilə siyasi ixtilaflarına görə təşkilatdakı fəaliyyətini dondurdu və 1968-ci ildə təşkilatın qoşunlarının Çexoslovakiyaya yeridilməsindən sonra onu tərk etdi. Təşkilatın əsas məqsədi NATO-ya qarşı durmaq və iştirakçı dövlətlərdə anti-kommunist çıxışlarının yatırılması idi. Bu qurum AFR-in 9 may 1955-ci ildə ABŞ-nin təklifi ilə Avropada Sovet nüfuzunun artmasından narahat olan 12 ölkənin 1949-cu ildə qurduğu Şimali Atlantika Alyansı NATO-ya qoşulmasına cavab kimi yaradılıb.
Varşava Politexnik Universiteti
Varşava Politexnik Universiteti (pol. Politechnika Warszawska) — Polşada universitet; İKT üzrə ixtisaslaşmış müasir ali məktəblərdən biri. == Tarixi və fəaliyyəti == 4 yanvar 1826-cı il tarixində Polşada açılmış Texnologiya İnstitutu yanında Hazırlıq Məktəbi ilk çoxsahəli texniki universitet oldu. Varşava Politexnik Universiteti onun ənənələrinin varisi kimi çıxış edir. Hazırda universitet Polşanın aparıcı texniki ali məktəblərindən biridir. Ali təhsil ocağında aparıcı dünya universitetlərinin alim və professorları daxil olmaqla yüksək ixtisaslı professor-müəllim heyəti dərs deyir. Universitet üç maarifləndirici səviyyədə (bakalavriatura, magistratura, aspirantura) təhsil təklif edir, həmçinin doktorantura təhsili almaq imkanını verir. Tədris polyak və ingilis dillərində aparılır. Ali məktəb ödənişli və ödənişsiz təhsil (müsabiqə əsasında) verir. Ali təhsil müəssisəsinin Varşava şəhərinin mərkəzində iki böyük binası var.
Varşava döyüşü (1920)
Varşava döyüşü həmçinin Visla üzərində möcüzə kimi də tanınır (pol. cud nad Wisłą) — 1919-1921-ci illərdə Sovet-Polşa müharibəsinin əsas döyüşlərindən biri, hansındaki, Sovet Ordusunun Polşanın içərilərinə doğru irəliləməsinin qarşısı alındı və müharibədə əsaslı dönüş əldə edildi. Varşava döyüşünün nəticəsi Polşanın müstəqilliyinin qorunmasına səbəb oldu. Riqa Sülh Müqaviləsinə görə Qərbi Ukrayna və Qərbi Belarusun geniş əraziləri Polşaya verildi. == Qərb cəbhəsinin hücumu == Kiyev əməliyyatının uğuru Fəhlə-Kəndli Qızıl Ordusunun komandanlığının təşəbbüsü ələ keçirməsinə imkan verdi. Əməliyyat zamanı Sovet qoşunları Polşa cəbhəsini yara bilmədi. Ancaq Baş Komandan Serqey Kamenev artıq Qərb Cəbhəsində yeni bir hücum hazırlığına başlamışdı . Qərb cəbhəsinin komandanı Mixail Tuxaçevskinin 2 iyul 1920-ci il tarixli 1423 saylı əmrində deyilirdi: İyulun 4-də səhər tezdən Qərb Cəbhəsi həlledici hücuma keçdi. Əsas zərbə böyük qüvvələrin cəmləşdiyi sağ, şimal cinahlardan endirildi, bununlada canlı qüvvə və silah sarıdan demək olar ki, ikiqat üstünlüyə nail olundu. Əməliyyat planına görə Qai Qayanın süvari korpusu Polşa hissələrinin ətrafına dolanıb polyakların Belarus cəbhəsini Litva sərhədinə, oradan isə Polesye bataqlıqlarına doğru sıxışdırmalı idi.
Varşava getto oğlanı
Varşava gettosundakı yəhudi oğlan — 1943-cü ildə baş tutmuş Varşava gettosu üsyanı zamanı çəkilən ən tanınmış fotoşəkildə görünən, SS-rottenfürer Yozef Blöşe onun istiqamətinə silah yönəltdiyi an əllərini yuxarıya qaldıran oğlan uşağı. Oğlan və digərləri gettonun ləğvinin son mərhələsi əsnasında sığınaqca gizlənmişdilər. Lakin alman hərbçilər onları saxlayır və zorla sığınacaqdan çıxarır. Fotoşəkil çəkildikdən sonra şəkildə görüntülənən bütün yəhudilər umşplaqplatsa aparılır, Maydanek həbs düşərgəsinə və ya Treblinka ölüm düşərgəsinə deportasiya edilir. Fotoşəkilin çəkildiyi dəqiq yer və fotoqrafı bilinmir. Fotoşəkildə qətiyyətlə müəyyən edilə bilən yeganə şəxs Blöşedir. Görüntü Holokost zamanı çəkilən ən ikonik fotoşəkillərdən biridir və oğlan daha sonra Holokostdakı uşaqları, eləcə də bütün yəhudi zərərçəkənləri təmsil etdi. == Zəmin == Varşava Polşanın paytaxtıdır. Müharibədən əvvəl orada təxminən 380 min yəhudi yaşayırdı. Bu isə şəhər əhalisinin təqribən dörddə birini təşkil edirdi.
Varşava gettosu üsyanı
Varşava gettosu üsyanı (alm. Aufstand im Warschauer Ghetto‎; ivr. ‏אױפֿשטאַנד אין װאַרשעװער געטאָ‏‎ ; pol. powstanie w getcie warszawskim) - 1943-cü ilin 19 aprel tarixində Varşava şəhərində yerləşən Varşava gettosunda yəhudilər tərəfindən başladılmış üsyan. Üsyan 1 aya yaxın davam etmiş 16 may tarixində Üçüncü Reyx əsgərləri tərəfindən yatırılmışdır. Hadisələr II Dünya müharibəsi ərzində yəhudilər tərəfindən təşkil edilmiş ən böyük silahlı toqquşmalardan biri kimi tarixə keçmişdir. İlk günlərdə gettoya nəzarəti itirən nasistlər 4 həftə davam edən silahlı toqquşmardan sonra üstünlüyü yenidən ələ almağı bacarmışdır. Varşava gettosu üsyanı nəticəsində gettoda yaşayan 56 min yəhudi öldürülmüş, 7 mini isə edam edilmək üçün Treblinka ölüm düşərgəsinə göndərilmişdir. Hadisələr nəticəsində ümumilikdə 71 min insan həlak olmuşdur.