Поиск по словарям.

Ağbəniz maral (lat. Cervus albirostris) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin əsl maral cinsinə aid heyvan növü.

Disneyin Ağbənizi (ing. Disney's Snow White) və ya sadəcə Ağbəniz (ing. Snow White) — Mark Uebbin rejissorluğu ilə, Qreta Qerviq və Erin Kressida Uilsonun ssenarisi əsasında çəkilmiş, 1937-ci ilin "Ağbəniz və yeddi cırtdan" animasiya filminin (animasiya filmi, 1812-ci ildə Qrimm qardaşları tərəfindən qələmə alınmış eyniadlı alman nağılı əsasında çəkilmişdi) canlı adaptasiyası olan musiqili fentezi filmi. Filmdə Ağbəniz rolu Reyçel Zegler, Qəddar kraliça rolu isə Qal Qadot tərəfindən canlandırılmışdır. 1937-ci ilin "Ağbəniz və yeddi cırtdan" filminin remeykinin çəkilməsi planı Disney tərəfindən 2016-cı ilin oktyabrında elan edilmiş, Erin Kressida Uilsonun ssenarini yazacağı bildirilmişdir. 2019-cu ilin mayında rejissor kürsüsü üçün Mark Uebblə danışıqlara başlandığı elan edilmiş, həmin ilin sentyabrında isə onun rejissorluğu təsdiqlənmişdir. Əsas çəkilişlər 2022-ci ilin mart-iyul aylarında İngiltərədəki Pinewood Studios-da həyata keçirilmiş, 2024-cü ilin iyununda isə kiçik əlavə çəkilişlər icra olunmuşdur. Film təqdim edilməmişdən əvvəl mübahisələrə səbəb olmuş, baş rol ifaçısı Zeglerin 2023-cü il SAG-AFTRA tətili zamanı açıq-sözlülüyü, əsas hekayədə edilmiş dəyişikliklər, daltonik kastinq, cırtdan personajların cırtdan olmayan aktyorlar tərəfindən canlandırılması tənqid edilmişdir. "Ağbəniz" filminin Walt Disney Studios Motion Pictures studiyası tərəfindən 21 mart 2025-ci ildə kinoteatrlarda satışa çıxarılacağı gözlənilir.

Ağbəniz və Yeddi Cırtdan — ilk dəfə 1812-ci ildə alman Qrimm qardaşları tərəfindən toplanmış və çap edilmiş olan bir xalq nağılıdır. Pisqəlbli və qısqanc ögey anası tərəfindən ondan daha gözəl olduğu üçün öldürülmək üzrə meşəyə göndərilən və meşədə cırtdanlarla birlikdə yaşamağa başlayan bir şahzadənin macəralarından bəhs edir. Bir neçə dəfə teatra və kinoya uyğunlaşdırılmışdır. Hekayənin (və baş qəhrəmanın) ilk çapındakı almanca adı Sneewittchendir (Qarbəyazı). == Mövzusu == Ağbənizin anası ölüncə atası (kral) yenidən evlənir. Ancaq ögey ana (yeni kraliça) Ağbənizə pis davranmaqdadır. Pis kraliçanın sehrli bir aynası vardır və tez-tez bu aynadan dünyadakı ən gözəl adamın kim olduğunu soruşar. Doğrunu söyləyən sehrli ayna hər daim kraliçanın gözəlliyini təsdiqləyər ta ki Ağbəniz böyüyüb gənc və gözəl bir qız olana qədər. Ağbənizin özündən daha gözəl olduğunu öyrənincə qısqanclıq böhranına girən kraliça ovçulardan birinə gənc qızı öldürməsini əmr edər. Ovçu Ağbənizə qıya bilməz və meşədə sərbəst buraxar.

Ağbəniz və yeddi cırtdan (ing. Snow White and the Seven Dwarfs) — 1937-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmidir. "Ağbəniz və yeddi cırtdan" cizgi filmi "Walt Disney Pictures" studiyası tərəfindən istehsal edilmiş Disneyin ilk klassik qısametrajlı cizgi filmidir. Cizgi filmi Qrimm qardaşlarının eyniadlı əsəri əsasında hazırlanmışdır.

Ağbəniz və yeddi cırtdan (ing. Snow White and the Seven Dwarfs) — 1937-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmidir. "Ağbəniz və yeddi cırtdan" cizgi filmi "Walt Disney Pictures" studiyası tərəfindən istehsal edilmiş Disneyin ilk klassik qısametrajlı cizgi filmidir. Cizgi filmi Qrimm qardaşlarının eyniadlı əsəri əsasında hazırlanmışdır.

Aybəniz — Azərbaycanlı qız adı. Aybəniz Haşımova — Azərbaycanlı müğənni. Aybəniz Əhmədova (həkim) — göz həkimi. Aybəniz Əliyeva (Kəngərli) — filologyia elmləri doktoru. Aybəniz Laçınlı — Azərbaycan aşığı. Aybəniz Vəkilova — əməkdar incəsənət işçisi (2002).

Aybəniz Həsən qızı Haşımova (22 avqust 1968, Kirovabad) — Azərbaycan müğənnisi, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti (2008)."Bülbüllər" qrupunun yaradıcısı, Sənət Akademiyasının təsiscisi və rəhbəri (2017 - hal hazıradək), Türk Ağsaqqalları İctimai Birliyinin Mədəniyyət Komitəsinin sədri. (2024 - hal hazıradək). == Həyatı == 22 avqust 1968-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. == Ailəsi == Aybəniz Haşımovanın həyat yoldaşı "Vətən uğrunda" medalı laureatı Xalid Quliyev Qarabağ uğrunda döyüşlərində şəhid olub. Müğənni Aynişan Quliyeva onların qızıdır.

Aybəniz Laçınlı (Vəliyeva Aybəniz Sabir qızı; 1963, Nağdalı, Laçın rayonu) — Azərbaycan aşığı. == Həyatı == Aybəniz Vəliyeva 1963-cü ildə Laçın rayonunun Şamkənd sovetliyinin Nağdalı kəndində anadan olub. Orta məktəbdə oxuduğu illərdə şifahi xalq ədəbiyyatına və saza-sözə maraq göstərmişdir. Aybənizin saza-sözə olan marağı atası Sabir Vəliyevdən keçmişdir. Aybənizin anası Şərqiyyə xanım Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Qəhrəman ana, respublika səviyyəsində tanınmış bir qadındır. Dədə Şəmşirin lent yazılarından, radioda olan çıxışlarından bəhrələnən Aybəniz 1980-ci ildə Kəlbəcər rayonundan olan tanınmış ustad aşıq Qəmkeş Allahverdinin şagirdi olmuşdur. Aşıq Allahverdi aşıqlıq sənətinin bütün sirlərini Aybənizə öyrətmişdir. == Yaradıcılığı == 1984-cü ildə Azərbaycanda fəaliyyətə başlayan "Aşıq Pəri" məclisinin rəhbəri Narınc Xatun Aybənizi bu məclisə dəvət etmişdir. Aşıq Pəri məclisinə dəvət aldıqdan sonra "Pəri qızları" ilə tanış olub və bir neçə tanınmış ustad aşıqlarla — Aşıq Əhməd Sadaxlı, Mikayıl Azaflı, Aşıq Əkbər Cəfərov, Aşıq İmran Həsənov, Aşıq Aydın Çobanoğlu və başqa aşıqlarla dəfələrlə görüşmüşdür. İlk dəfə Laçınlı təxəllüsü ilə çıxış edən şair Ağa Laçınlı ΙV Aşıqlar Qurultayında Aybənizlə görüşən vaxt Aybənizin ustadı Qəmkeş Allahverdi Ağa Laçınlıya müraciət edərək demişdir: "Ağa müəllim, ilk dəfə Laçınlı təxəllüsü ilə siz çıxış etmisiniz.

Aybəniz Səməd qızı Vəkilova (9 sentyabr 1937, Bakı – 13 iyun 2009, Bakı) — Səməd Vurğun Fondunun prezidenti (?–2009) və Səməd Vurğunun ev-muzeyinin direktoru (2006–2009), Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2002). == Həyatı == Aybəniz Vəkilova 1937-ci il sentyabrın 9-da Bakıda anadan olub. 1944–1951-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdindəki 10 illik musiqi məktəbində oxumuş(sonra 132 saylı məktəbə dəyişilib),1954-cü ildə oranı bitirmişdir. 1954–1960-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil almış, oranı "Azərbaycan dili və ədəbiyyatı" ixtisası üzrə bitirmişdir. 1962–1967-ci illərdə Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyində kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1967–1970-ci illərdə EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında oxumuşdur. Aspiranturanı bitirdikdən sonra 1975-ci ilin oktyabr ayına qədər həmin institutda isləmişdir. 1975-ci ilin oktyabr ayında Səməd Vurğunun ev-muzeyi açılan vaxtdan burada baş mühafiz olmuş, 2006–2009-cu illərdə Səməd Vurğunun ev-muzeyinin direktoru vəzifəsində çalışmışdır. İşlədiyi müddətdə vaxtilə SSRİ-nin Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin mükafat və fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur. 1986-cı ildə SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə "Şərəf nişanı" ordeninə layiq görülmüşdür.

Aybəniz Nəriman qızı Əhmədova (29 yanvar 1983) — aktrisa. == Həyatı == Aybəniz Əhmədova 29 yanvar 1983-cü ildə Ermənistanın Kirovakan şəhərində anadan olub. 1990-2000-ci tədris illərində 152 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 2002-2006-cı tədris illərində (Cənnət Səlimovanın kursu). Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirib. 1997-ci ildən 2005-ci ilə qədər Körpəm Eksperimental Uşaq teatrında aktrisa vəzifəsində çalışıb.

Aybəniz İbrahim qızı Əliyeva-Kəngərli — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxanasının keçmiş direktoru, filologiya elmləri doktoru. == Həyatı == Aybəniz Əliyeva-Kəngərli 1946-cı il iyun ayının 6-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur rayonunda anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Kitabxanaçılıq fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Filologiya elmləri doktorudur. Azərbaycan Qadınlarının Milli Konfederasiyasının Azərbaycan MEA üzrə idarə heyətinin sədri, Kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya: elmi-nəzəri, metodik və təcrübi jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Kitabxanaşünaslıq və informasiya: elmi-nəzəri və təcrübi jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Azərbaycan Yazıcılar Birliyinin üzvü, Beynəlxalq Elmi Araşdırılmalar Jurnalının redaksiya heyətinin üzvüdür. Rus dilini bilir." Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru vəzifəsində işləmişdir. === Ailəsi === Ailəlidir, 2 qız övladı var. == Fəaliyyəti == === Elmi fəaliyyəti === 1968–2002-ci illərdə Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində kitabxana müdiri vəzifəsində çalışıb. 1992-ci ildə "Azərbaycan nağıllarında qadın obrazı" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 1996–2014-cü illərdə"Elmlər Akademiyaları Beynəlxalq Assosiasiyasının nəzdində yaradılmış elmi kitabxanalar və informasiya mərkəzlərinin direktorlar şurası" nın üzvü olub.

Ağdəniz heykəli (türk. Akdeniz Heykeli) – İlhan Koman tərəfindən 1980-ci ildə hazırlanmış heykəl. Heykəl ilk öncə Böyükdərə küçəsində qoyulmuşdu. == Haqqında == Ağdəniz heykəli İstanbulun ən tanınmış heykəllərindən biridir. Bir-birinə eyni uzunluqda, 12 mm qalınlığında 112 metal lövhənin yan-yana gətirilməsi ilə yaranan qadın təsvirindən ibarətdir. İnsan qucaqlaşmasını təsvir edərkən heykəltəraşın Aralıq dənizini xatırlaması səbəbi ilə adının "Akdəniz" (türk dilində Aralıq dənizi üçün işlədilir) olduğu ifadə olunur. Kağız kəsmə-qatlama üsulu ilə hazırlanan heykəl 4,5 ton ağırlığındadır. Əsər heykəltəraşı İlhan Komana 1981-ci ildə Sədaf Simavi Fondu Təsviri İncəsənət Mükafatını qazandırmışdır. == Yerləşdirilməsi == Halk Sigorta (daha sonra Yapı Kredi Sigorta) şirkətinin sifarişi ilə hazırlanan heykəl əvvəlcə şirkətin Böyükdərə küçəsində yerləşən binasının qabağına yerləşdirilmişdi. 2005-ci ildə İlhan Komanın sərgisinə görə bir müddət Qalatasaray meydanına yerləşdirilən heykəl daha sonra Halk Sigorta şirkətinin Yapı Kredi Sigorta şirkətinə çevrilməsindən sonra Beşiktaş səmtinin Levent rayonundakı şirkət binasının qabağına qoyulmuşdur.

Aybəniz İbrahim qızı Əliyeva-Kəngərli — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxanasının keçmiş direktoru, filologiya elmləri doktoru. == Həyatı == Aybəniz Əliyeva-Kəngərli 1946-cı il iyun ayının 6-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur rayonunda anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Kitabxanaçılıq fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Filologiya elmləri doktorudur. Azərbaycan Qadınlarının Milli Konfederasiyasının Azərbaycan MEA üzrə idarə heyətinin sədri, Kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya: elmi-nəzəri, metodik və təcrübi jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Kitabxanaşünaslıq və informasiya: elmi-nəzəri və təcrübi jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Azərbaycan Yazıcılar Birliyinin üzvü, Beynəlxalq Elmi Araşdırılmalar Jurnalının redaksiya heyətinin üzvüdür. Rus dilini bilir." Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru vəzifəsində işləmişdir. === Ailəsi === Ailəlidir, 2 qız övladı var. == Fəaliyyəti == === Elmi fəaliyyəti === 1968–2002-ci illərdə Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində kitabxana müdiri vəzifəsində çalışıb. 1992-ci ildə "Azərbaycan nağıllarında qadın obrazı" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 1996–2014-cü illərdə"Elmlər Akademiyaları Beynəlxalq Assosiasiyasının nəzdində yaradılmış elmi kitabxanalar və informasiya mərkəzlərinin direktorlar şurası" nın üzvü olub.

İsaak Manuel Fransisko Albeniz (isp. Isaac Manuel Francisco Albéniz; 29 may 1860[…], Kamprodon[d][…] – 18 may 1909[…], Kambo-le-Ben[d][…]) — İspaniya bəstəkarı və pianoçusu. Yeni ispan musiqisinin banisi hesab edilir. İsaak Manuel Fransisko Albeniz 29 may 1860-cı ildə İspaniyada, Kataloniyanın Kamprodon şəhərində anadan olmuşdur. Fransua-Ogüst Gevart, Fridrix List və başqalarından dərs almışdır. Avropa və Amerikanın bir çox ölkəsində konsertlər vermişdir. Fortepiano əsərləri Albenizin yaradıcılığında əhəmiyyətli yer tutur. Bu əsərlərdə o, xalq mahnı-rəqs janrından geniş istifadə etmiş, xalq musiqi elementləri ilə müasir bəstəkarlıq texnikasının vəhdətinə nail olmuşdur. Albeniz xalq musiqi alətlərinin, xüsusilə gitaranın səs effektini fortepianoda əks etdirməklə fortepianonun səs palitrasını yeni ifadə vasitələri ilə zənginləşdirmişdir. "Henri Klifford" (1895), "Kral Artur" (1897–1906) və s.

Akdəniz (türk. Akdeniz) — Mersin ilinin ilçəsi.

Ağbənd – Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun Vejnəli kənd inzibati ərazi dairəsində qəsəbə. 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdi. 2020-ci ilin oktyabr ayının 22-də Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunmuşdur. == Tarixi == Ağbənd qəsəbəsi Araz çayının sahilində, Ağbənd dağının ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi adını ətəyində salındığı dağın adından almışdır. 1958-ci ildə meydana gəlmiş bu qəsəbəni Bartaz, Vejneli, Dəlləkli, Əmirxanlı, Baharlı, Çöpədərə və Sürtük kəndlərindən gəlmiş ailələr salmışdır. Qazaxıstanın Selinoqrad vilayətində Akbənt qəsəbəsi qeydə alınmışdır. == Ağbənd dağı == Zəngilan rayonu ərazisində dağ. Ağbənd qəsəbəsinin cənub-şərqindədir. Süxurları ağ rəngdə olan dağ Araz çayının dərəsinə doğru bəndi xatırladan formada uzandığı üçün belə adlandırılmışdır.

Ağbiz — Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun İsgəndərbəyli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunub. == Tarixi == Kənd Ağbiz dağının yamacındadır. Kənd əvvəllər Sofulu tayfasına məxsus olan eyniadlı qışlaq yerində salınmışdır. Ərazi öz adını Ağbiz dağının adından almışdır. VII əsrə aid mənbələrdə Albaniya ərazisində Aqbid adlı yaşayış məskəni yad olunur. 1933-cü ildə Zəngilan rayonu ərazisində iki Ağbis kənd adı qeydə alınmışdır.

Ağdəniz heykəli (türk. Akdeniz Heykeli) – İlhan Koman tərəfindən 1980-ci ildə hazırlanmış heykəl. Heykəl ilk öncə Böyükdərə küçəsində qoyulmuşdu. == Haqqında == Ağdəniz heykəli İstanbulun ən tanınmış heykəllərindən biridir. Bir-birinə eyni uzunluqda, 12 mm qalınlığında 112 metal lövhənin yan-yana gətirilməsi ilə yaranan qadın təsvirindən ibarətdir. İnsan qucaqlaşmasını təsvir edərkən heykəltəraşın Aralıq dənizini xatırlaması səbəbi ilə adının "Akdəniz" (türk dilində Aralıq dənizi üçün işlədilir) olduğu ifadə olunur. Kağız kəsmə-qatlama üsulu ilə hazırlanan heykəl 4,5 ton ağırlığındadır. Əsər heykəltəraşı İlhan Komana 1981-ci ildə Sədaf Simavi Fondu Təsviri İncəsənət Mükafatını qazandırmışdır. == Yerləşdirilməsi == Halk Sigorta (daha sonra Yapı Kredi Sigorta) şirkətinin sifarişi ilə hazırlanan heykəl əvvəlcə şirkətin Böyükdərə küçəsində yerləşən binasının qabağına yerləşdirilmişdi. 2005-ci ildə İlhan Komanın sərgisinə görə bir müddət Qalatasaray meydanına yerləşdirilən heykəl daha sonra Halk Sigorta şirkətinin Yapı Kredi Sigorta şirkətinə çevrilməsindən sonra Beşiktaş səmtinin Levent rayonundakı şirkət binasının qabağına qoyulmuşdur.

Ağbəraz (fars. اق براز‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Hurand şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 740 nəfər yaşayır (142 ailə).

Akdəniz (türk. Akdeniz) — Mersin ilinin ilçəsi.

Salihə Aydəniz (1973, Ergani, Diyarbəkir ili) — tibb bacısı və siyasətçi; Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 27 və 28-ci çağırışlarının deputatı. Salihə Aydəniz 1973-cü ildə Diyarbəkir ilinin Ergani ilçəsində anadan olub. Peşə Sağlamlıq Liseyinindən və Anadolu Universiteti Açıq Təhsil Bölməsindən məzun olub. Mardin ilinin Dargeçit ilçəsində tibb bacısı olaraq çalışıb. DBP, HDP və DEM üzvü olub. 2019-2023-cü illərdə Bölgələr Partiyasının (BDP) həmsədri olub. 2018-ci ildə Diyarbəkir ilindən, 2023-cü ildə isə Mardin ilindən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 27 və 28-ci çağırışlarının deputatı seçilib. 27-ci çağırışda TBMM İctimai Təsərrüfat Müəssisələri Komissiyasının üzvü, 28-ci çağırışda isə TBMM İnzibati nəzarətçisi vəzifəsində təmsil olunub. Kürdcə bilir. Evli və 2 uşaq anasıdır.

Ağbiz — Zəngilan rayonu ərazisində dağ. Oronim ağ (burada dağ süxurlarının rəngini bildirir) və biz/bis/pis (dik, yüksəklik; şiş, çıxıntı; yuva, oyuq) komponentlərindən düzəlib, "ağ dağ" mənasını bildirir.

Polkovnik Xakobo Arbenz Guzman (14 sentyabr 1913 - 27 yanvar 1971) — Qvatemalalı ordu zabiti, 1951-ci ildən 1954-cü ilədək xidmət göstərən demokratik yolla seçilmiş ikinci Qvatemala prezidenti. 1944-cü ildən 1951-ci ilədək Müdafiə naziri olmuşdur. On illik Qvatemala inqilabının önəmli şəxsiyyətlərindən biri olan Arbenz, 1954-cü ildə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi tərəfindən hazırlanan bir çevrilişlə devrilmişdir. Arbenz 1913-cü ildə Qvatemalanın ikinci ən böyük şəhəri olan Kesaltenanqoda doğulmuşdur. Atası 1901-ci ildə Qvatemalaya köçən İsveçrəli əczaçı, anası isə orta sinif nümayəndəsi olan bir ailənin qızı idi. Arbenzin ailəsi nisbətən yaxşı yaşayır və yuxarı sinif sayılırdı, buna görə də onun uşaqlığı yaxşı şəraitdə keçmişdir. Uşaqlıq illərində atası morfin asılılığına görə ailə biznesinə laqeyd yanaşmağa başladı. Bunun nəticəsində iflas etdi və ailəsini kəndə köçmək məcburiyyətində buraxdı. Xakobo iqtisadçı və ya mühəndis olmaq istəyirdi, lakin ailəsi yoxsullaşdığı üçün universitet təhsili ala bilmədi. İlk başda orduya qatılmaq istəməsə də Politexnikdə hərbi kursantlara təqaüd verilirdi.

Şinzo Abe sui-qəsdi — 8 iyul 2022-ci ildə Yaponiyanın keçmiş baş naziri Şinzo Abenin Nara prefekturasının Nara şəhərindəki Yamato-Saydayci stansiyasının yaxınlığında yerli vaxt ilə saat 11:30 ( UTC+9 ) radələrində seçki kampaniyası zamanı çıxış edərkən iki dəfə atəş açılmaqla sui-qəsdə məruz qalması nəticəsində o, ağır yaralanmış və ölmüşdür. 8 iyul 2022-ci ildə Şinzo Abe 10 iyul bazar gününə təyin edilmiş yuxarı palataya seçkilər ərəfəsində yenidən seçilmək üçün namizəd olan Liberal Demokrat Partiyasının namizədi, Şura üzvü Keyi Sato adından çıxış edirdi. Abe əldə düzəldilmiş qoşalüləli ov tüfəngi ilə arxadan iki dəfə vurulmuş və yıxılmışdır. Abe vurulduqdan dərhal sonra şüurlu və ünsiyyətcil idi. O, sinə yarası ilə təcili vertolyotla yerli xəstəxanaya aparılıb və Kaşiharadakı Nara Tibb Universiteti Xəstəxanasına çatanda həyati əlamətlərinin olmadığı bildirildi. Abenin huşsuz olduğu və ürəyinin dayandığı bildirilmişdir; bu ifadə tez-tez Yaponiyada koroner tərəfindən ölümün rəsmi təsdiqindən əvvəl istifadə olunur. YST saat 14:45-də keçirilən mətbuat konfransında Baş nazir Fumio Kişida Abenin kritik vəziyyətdə olduğunu və "həkimlərin bu anda əllərindən gələni etdiklərini" söylədi. Şinzo Abe beş saat sonra ölmüşdür. Nara şəhərindən olan 41 yaşlı kişi Tetsuya Yamaqami (山上徹也), 2002-2005-ci illərdə Dəniz Özünümüdafiə Qüvvələrinin keçmiş üzvü, Nara Prefekturasının Polisi tərəfindən qətlə cəhddə şübhəli bilinərək həbs edilmiş və Nara Qərbi Polis İdarəsinə köçürülmüşdür. Yamaqami müstəntiqlərə deyib ki, "o keçmiş baş nazirdən narazı idi və onu öldürmək niyyətində idi." Baş nazirin ofisində böhranın idarə edilməsi mərkəzi yaradılıb.