Поиск по словарям.

Centaurea dalmatica (lat. Centaurea dalmatica) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin güləvər cinsinə aid bitki növü.

Dalmatiya, həmçinin Dalmasiya (xorv. Dalmacija, it. Dalmazia, serb. Далмација, lat. Dalmatia) — Balkan yarmadasında, hazırkı Xorvatiyanın ərazisində tarixi bölgə. == Tarixi == Regionun adı alban dilinin Gega dialektində “qoyunların yaşadığı yer” mənasını verir. Qədimdə Dalmatsiyada illiriyalı tayfalar — dalmatlar, liburnalılar, eləcə də frakiyalılar, keltlər məskunlaşmışdılar. Dalmatsiyada bizim eradan əvvəl IV əsrdə yunan koloniyalarının əsası qoyulub. 1699-cu ildə Karlovitsa müqaviləsinə görə Dalmatsiya ərazisi Osmanlı dövlətinindən alınıb Venesiyaya verildi.

Dalmatin — it cinsi. == Təsviri == Səciyyəvi ləkəli rəng də olması onu fərqləndirir: ağ fon üzərində qara, yaxud qəhvə rəngli aydın görünən ləkələr bərabər paylanmışdır. Tükü qısa, sıx və parlaqdır. Cidov hündürlüyü 54–61 sm, kütləsi 24–32 kq-dır. Mənşəyi, ehtimala görə, Aralıq dənizi bölgələrindəndir. Qədim Misir barelyefləri üzərində belə itlərin təsviri tapılmışdır. Orta əsrlərdə Dalmatin zadəgan saraylarının bəzəyi, atlıların, at ekipajlarının müşayiətçisi və atların mühafizəçisi olmuşdur. Cins rəsmi standart kimi 1890-cı ildə Böyük Britaniyada qəbul edilmişdir. Dalmatin harmonik qamətli, əzələli, aktiv itdir.

Dalmatiya, həmçinin Dalmasiya (xorv. Dalmacija, it. Dalmazia, serb. Далмација, lat. Dalmatia) — Balkan yarmadasında, hazırkı Xorvatiyanın ərazisində tarixi bölgə. == Tarixi == Regionun adı alban dilinin Gega dialektində “qoyunların yaşadığı yer” mənasını verir. Qədimdə Dalmatsiyada illiriyalı tayfalar — dalmatlar, liburnalılar, eləcə də frakiyalılar, keltlər məskunlaşmışdılar. Dalmatsiyada bizim eradan əvvəl IV əsrdə yunan koloniyalarının əsası qoyulub. 1699-cu ildə Karlovitsa müqaviləsinə görə Dalmatsiya ərazisi Osmanlı dövlətinindən alınıb Venesiyaya verildi.

Dalmatsiya bayrağı iki bərabər hissəyə bölünən düzbucaqlı parçadan ibarətdir, üstü mavi və alt hissəsi sarıdır. Xorvatiya bayrağı kimi Avstriya İmperiyası dövründən bəri tanınır. Dalmatsiya gerbi mavi qalxandan ibarətdir ki, onun üstündə anfas şəklində təsvir olunmuş başlarında qızıl tac olan 3 aslan təsvir olunub. Gerb bayraqda heç vaxt istifadə olunmayıb. Ola bilsin ki, gerb bəzən qeyri-rəsmi bayraqlarda istifadə olunurdu. 1918-ci ildən sonra vahid inzibati bölgə olaraq Dalmatsiya artıq mövcud deyildi və bu səbəbdən də bayrağın istifadəsi dayandırıldı. Müasir Xorvatiya əyalətləri mavi və sarı rənglərini istifadə etsə də, onların heç birinin Dalmatsiyanın tam tarixi gerbi və bayrağını “tələb etmək” hüququ yoxdur. Digər tərəfdən, gerb Xorvatiya gerbi və bayrağına daxildir. Bununla birlikdə, əsasən xatirə əlaməti olaraq, Dalmatsiya bayrağı və gerbi bəzən Dalmatsiyaya iddia edən bir-iki italyan dairələri və II Dünya Müharibəsindən sonra Dalmatsiyadan köç edənlər tərəfindən istifadə edilirdi. == Oxşar bayraqlar == Dalmatsiya bayrağı aşağıda ona bənzər bayraqlarla qarışdırılmamalıdır, çünki onların aralarında heç bir əlaqələri yoxdur.

Dalmatsiya krallığı — Habsburq monarxiyasının hakimiyyəti altında 1815-ci ildən 1918-ci ilə qədər mövcud olan vassal krallıq. Krallığın paytaxtı Zadar şəhəri idi. == Tarixi == Dalmatsiya krallığı 1815-ci ildə Fransız İmperiyasının İlliriya əyalətlərinin bir hissəsindən meydana gəldi, həmən ərazilər Habsburqlara Vyana konqresinin şərtləri altında qaytarılmışdır. Krallıq 1918-ci ilə qədər Avstriya-Macarıstanın ayrı inzibati vahidi olaraq mövcudluğunu davam etdirirdi, ondan sonra Dalmatsiyanın bir çox ərazisi (Zadar və Lastovo istisna olmaqla) Serblər, Xorvatlar və Slovenlər krallığının (daha sonra Yuqoslaviya krallığının) bir hissəsinə çevrildi. == Dini == Roma Katolik Baş yepiskopu Zadarda yerləşirdi, Kotor, Hvar, Dubrovnik, Şibenik və Split şəhərlərində isə yeparxiyalar var idi. Pravoslav kilsəsinin başında Zadar yepiskopu dururdu. Slavyan-Katolik ayinlərində qlaqolitsa əlifbasının istifadəsi Dalmatsiya və Xorvatiyadakı katolik kilsəsinin çox qədim imtiyazı idi. 20-ci əsrin ilk onilliklərində bu ayinlər çox mübahisələrə səbəb olurdu. Slavyan ənənələrinin çox güclü olduğu, xüsusilə də şimal adaları və kənd icmalarında latın ayinlərinin tamamilə qlaqolik ayinləri ilə əvəzlənməsi böyük narahatlıq doğururdu. 1904-cü ildə Vatikan qlaqolik ayinini qadağan etdi.

Dalmatovo — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər Kurqan vilayətinin tərkibinə daxildir.

Dalmatiya, həmçinin Dalmasiya (xorv. Dalmacija, it. Dalmazia, serb. Далмација, lat. Dalmatia) — Balkan yarmadasında, hazırkı Xorvatiyanın ərazisində tarixi bölgə. == Tarixi == Regionun adı alban dilinin Gega dialektində “qoyunların yaşadığı yer” mənasını verir. Qədimdə Dalmatsiyada illiriyalı tayfalar — dalmatlar, liburnalılar, eləcə də frakiyalılar, keltlər məskunlaşmışdılar. Dalmatsiyada bizim eradan əvvəl IV əsrdə yunan koloniyalarının əsası qoyulub. 1699-cu ildə Karlovitsa müqaviləsinə görə Dalmatsiya ərazisi Osmanlı dövlətinindən alınıb Venesiyaya verildi.

Dalmatsiya (lat. Dalmatia) — adı böyük ehtimal ki, e.ə. I minillikdə Adriatik dənizinin şərq sahillərində məskunlaşmış illiriya qəbiləsi olan dalmatların adından alınmış Roma İmperiyası əyaləti.

Dalmatsiya bayrağı iki bərabər hissəyə bölünən düzbucaqlı parçadan ibarətdir, üstü mavi və alt hissəsi sarıdır. Xorvatiya bayrağı kimi Avstriya İmperiyası dövründən bəri tanınır. Dalmatsiya gerbi mavi qalxandan ibarətdir ki, onun üstündə anfas şəklində təsvir olunmuş başlarında qızıl tac olan 3 aslan təsvir olunub. Gerb bayraqda heç vaxt istifadə olunmayıb. Ola bilsin ki, gerb bəzən qeyri-rəsmi bayraqlarda istifadə olunurdu. 1918-ci ildən sonra vahid inzibati bölgə olaraq Dalmatsiya artıq mövcud deyildi və bu səbəbdən də bayrağın istifadəsi dayandırıldı. Müasir Xorvatiya əyalətləri mavi və sarı rənglərini istifadə etsə də, onların heç birinin Dalmatsiyanın tam tarixi gerbi və bayrağını “tələb etmək” hüququ yoxdur. Digər tərəfdən, gerb Xorvatiya gerbi və bayrağına daxildir. Bununla birlikdə, əsasən xatirə əlaməti olaraq, Dalmatsiya bayrağı və gerbi bəzən Dalmatsiyaya iddia edən bir-iki italyan dairələri və II Dünya Müharibəsindən sonra Dalmatsiyadan köç edənlər tərəfindən istifadə edilirdi. == Oxşar bayraqlar == Dalmatsiya bayrağı aşağıda ona bənzər bayraqlarla qarışdırılmamalıdır, çünki onların aralarında heç bir əlaqələri yoxdur.

Dalmatsiya krallığı — Habsburq monarxiyasının hakimiyyəti altında 1815-ci ildən 1918-ci ilə qədər mövcud olan vassal krallıq. Krallığın paytaxtı Zadar şəhəri idi. == Tarixi == Dalmatsiya krallığı 1815-ci ildə Fransız İmperiyasının İlliriya əyalətlərinin bir hissəsindən meydana gəldi, həmən ərazilər Habsburqlara Vyana konqresinin şərtləri altında qaytarılmışdır. Krallıq 1918-ci ilə qədər Avstriya-Macarıstanın ayrı inzibati vahidi olaraq mövcudluğunu davam etdirirdi, ondan sonra Dalmatsiyanın bir çox ərazisi (Zadar və Lastovo istisna olmaqla) Serblər, Xorvatlar və Slovenlər krallığının (daha sonra Yuqoslaviya krallığının) bir hissəsinə çevrildi. == Dini == Roma Katolik Baş yepiskopu Zadarda yerləşirdi, Kotor, Hvar, Dubrovnik, Şibenik və Split şəhərlərində isə yeparxiyalar var idi. Pravoslav kilsəsinin başında Zadar yepiskopu dururdu. Slavyan-Katolik ayinlərində qlaqolitsa əlifbasının istifadəsi Dalmatsiya və Xorvatiyadakı katolik kilsəsinin çox qədim imtiyazı idi. 20-ci əsrin ilk onilliklərində bu ayinlər çox mübahisələrə səbəb olurdu. Slavyan ənənələrinin çox güclü olduğu, xüsusilə də şimal adaları və kənd icmalarında latın ayinlərinin tamamilə qlaqolik ayinləri ilə əvəzlənməsi böyük narahatlıq doğururdu. 1904-cü ildə Vatikan qlaqolik ayinini qadağan etdi.

Dalmatsiya bayrağı iki bərabər hissəyə bölünən düzbucaqlı parçadan ibarətdir, üstü mavi və alt hissəsi sarıdır. Xorvatiya bayrağı kimi Avstriya İmperiyası dövründən bəri tanınır. Dalmatsiya gerbi mavi qalxandan ibarətdir ki, onun üstündə anfas şəklində təsvir olunmuş başlarında qızıl tac olan 3 aslan təsvir olunub. Gerb bayraqda heç vaxt istifadə olunmayıb. Ola bilsin ki, gerb bəzən qeyri-rəsmi bayraqlarda istifadə olunurdu. 1918-ci ildən sonra vahid inzibati bölgə olaraq Dalmatsiya artıq mövcud deyildi və bu səbəbdən də bayrağın istifadəsi dayandırıldı. Müasir Xorvatiya əyalətləri mavi və sarı rənglərini istifadə etsə də, onların heç birinin Dalmatsiyanın tam tarixi gerbi və bayrağını “tələb etmək” hüququ yoxdur. Digər tərəfdən, gerb Xorvatiya gerbi və bayrağına daxildir. Bununla birlikdə, əsasən xatirə əlaməti olaraq, Dalmatsiya bayrağı və gerbi bəzən Dalmatsiyaya iddia edən bir-iki italyan dairələri və II Dünya Müharibəsindən sonra Dalmatsiyadan köç edənlər tərəfindən istifadə edilirdi. == Oxşar bayraqlar == Dalmatsiya bayrağı aşağıda ona bənzər bayraqlarla qarışdırılmamalıdır, çünki onların aralarında heç bir əlaqələri yoxdur.

== Ümumi məlumat == Dalmatəpə mədəniyyəti İranın şimal-qərbində Zaqros dağlarının mərkəzi və şimal vadilərində geniş yayılmış mədəniyyətə verilən addır..Dalma keramikası ilkin olaraq Urmiya gölünün cənub-qərb hissəsində, Sulduz vadisində Dalma Təpə və Həsənlu Təpədə aparılan qazıntılar zamanı aşkar edilmişdir. 1961-ci ildə Pensilvaniya Universitetinin Həsənlu Layihəsi çərçivəsində Dalma Təpədə aparılan sonrakı qazıntılar zamanı çox sayıda Dalma keramikası aşkar edilmişdir. Qazıntı materiallarına memarlıq, qəbir və keramika qalıqları, gil, sümüklər, artefaktlar, üyütmə daşları və yonma daşlar daxildir. Aşkar edilmiş materiallar Dalma mədəniyyətinin eramızdan əvvəl beşinci minilliyə aid olduğunu göstərir. Əldə edilmiş keramika bu mədəniyyətin görünən tərəfidir və digər aspektləri haqqında məlumat azdır. Qazıntı materialları Dalma tayfaları və onların həyat tərzləri haqqında kifayət qədər məlumat vermir. Dalma keramikası analoji texniki və üslub xüsusiyyətləri ilə regionda geniş əraziyə yayılmışdır. Qazıntılar göstərir ki, bu mədəniyyət mərkəzi Zaqros dağları, Şimali Luristan, İran Azərbaycanında Urmiya hövzəsi və İraqda Kərkük kimi Mesopotamiyanın bəzi hissələrinə yayılmışdır. İran yaylasının şimal-qərb hissələrində Dalma mədəniyyətinin izləri aşkar edilmişdir. Dalma keramikasının bu bölgədə geniş yayılması bu mədəniyyətin yayılmasında köçəri tayfaların iştirak etdiyini sübut edir.

== Ümumi məlumat == Dalmatəpə mədəniyyəti İranın şimal-qərbində Zaqros dağlarının mərkəzi və şimal vadilərində geniş yayılmış mədəniyyətə verilən addır..Dalma keramikası ilkin olaraq Urmiya gölünün cənub-qərb hissəsində, Sulduz vadisində Dalma Təpə və Həsənlu Təpədə aparılan qazıntılar zamanı aşkar edilmişdir. 1961-ci ildə Pensilvaniya Universitetinin Həsənlu Layihəsi çərçivəsində Dalma Təpədə aparılan sonrakı qazıntılar zamanı çox sayıda Dalma keramikası aşkar edilmişdir. Qazıntı materiallarına memarlıq, qəbir və keramika qalıqları, gil, sümüklər, artefaktlar, üyütmə daşları və yonma daşlar daxildir. Aşkar edilmiş materiallar Dalma mədəniyyətinin eramızdan əvvəl beşinci minilliyə aid olduğunu göstərir. Əldə edilmiş keramika bu mədəniyyətin görünən tərəfidir və digər aspektləri haqqında məlumat azdır. Qazıntı materialları Dalma tayfaları və onların həyat tərzləri haqqında kifayət qədər məlumat vermir. Dalma keramikası analoji texniki və üslub xüsusiyyətləri ilə regionda geniş əraziyə yayılmışdır. Qazıntılar göstərir ki, bu mədəniyyət mərkəzi Zaqros dağları, Şimali Luristan, İran Azərbaycanında Urmiya hövzəsi və İraqda Kərkük kimi Mesopotamiyanın bəzi hissələrinə yayılmışdır. İran yaylasının şimal-qərb hissələrində Dalma mədəniyyətinin izləri aşkar edilmişdir. Dalma keramikasının bu bölgədə geniş yayılması bu mədəniyyətin yayılmasında köçəri tayfaların iştirak etdiyini sübut edir.

Pulqar yarpızı, Giləmərzə (lat. Mentha pulegium) — dalamazkimilər fəsiləsinin nanə cinsinə aid bitki növü. Çoxillik, qısa tüklü bitkidir. Gövdəsi düz, yatan və ya bir qədər qalxan çoxbudaqlı, hündürlüyü 15-30 sm-dir. Yarpaqları qısa saplaqlı, 1-2 sm uzunluqda, 5–10 mm enində, oval və ya yumurtavari, ucları küt, qıraqları azacıq dişciklidir. Çiçəkqrupu çoxsaylı, diametri 10–15 mm olan çoxçiçəkli çiçək köbələrindən ibarətdir. Kasacığı ikidodaqlı, xaricdən tüklüdür. Tacı 5–7 mm uzunluqda, kasacıqdan iki dəfə uzun, əlvan çəhrayı rənglidir. Fındıqcıqları xırda, 0,5 mm uzunluqda, yumrudur. Giləmərzə növü Makaroneziya, Avropa, Efiopiya, eləcə də Aralıq dənizi sahillərindən İrana qədər yayılmışdır.

Yüz bir dalmatin (ing. One Hundred and One Dalmatians) — 1961-ci ildə istehsal olunmuş ABŞ cizgi filmidir. "Yüz bir dalmatin" cizgi filmi "Walt Disney Productions" studiyası tərəfindən istehsal edilmiş Disneyin 17-cu klassik qısametrajlı cizgi filmidir. Cizgi filminin rejissoru Klayd Ceronimi, Hemilton Lusk, və Volfqanq Reyterman, prodüseri isə Volt Disneydir. Cizgi filminin 1996-cü ildə 101 dalmatin remeyk filmi, 2003-cü ildə davamı olan "101 dalmatin 2: Patchın London sərgüzəştləri" cizgi filmi çəkilmişdir. Rəsmi sayt Yüz bir dalmatin — Internet Movie Database saytında.

Sen-Dalmas-le-Selvaj (fr. Saint-Dalmas-le-Selvage) — Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunun, Fransanın cənub-şərqində yerləşən kommun, Dənizkənarı Alplar departamenti, Nitsa dairəsi, Turret-Levans kantonu . Mart 2015-ci ilə qədər kommun inzibati olaraq ləğv edilmiş Sent-Etyen-de-Tine kantonunun (Nitsa dairəsi) bir hissəsi idi. Kommunanın sahəsi — 81,03 km², əhalisi — 133 nəfərdir (2006) artım tendensiyası ilə: 125 nəfər (2012), əhalinin sıxlığı 1,5 nəfər / km²-dir. 2011-ci ildə əhalinin sayı — 126 nəfər təşkil edirdi, 2012-ci ildə isə — 125 nəfər.

Centaurea dalmatica (lat. Centaurea dalmatica) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin güləvər cinsinə aid bitki növü.

Sternbergia colchiciflora (lat. Sternbergia colchiciflora) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin şternbergiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı yumurtavari və ya enli–yumurtavari, qəhvəyi pərdəli qınla örtülüdür. 12-18 sm hündürlükdədir. Yarpaqları 12-14 sm uzunluğunda, 7–8 mm enində küt. Tədricən əsasından sıxılmışdır. Çiçəkyanlığının kənarı enli-xətvari, 4, 5 sm uzunluğunda, təpə hissəsi sivri, aşağıdan oyuqlu, itidir.

Sternbergia colchiciflora (lat. Sternbergia colchiciflora) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin şternbergiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı yumurtavari və ya enli–yumurtavari, qəhvəyi pərdəli qınla örtülüdür. 12-18 sm hündürlükdədir. Yarpaqları 12-14 sm uzunluğunda, 7–8 mm enində küt. Tədricən əsasından sıxılmışdır. Çiçəkyanlığının kənarı enli-xətvari, 4, 5 sm uzunluğunda, təpə hissəsi sivri, aşağıdan oyuqlu, itidir.

Sternbergia colchiciflora (lat. Sternbergia colchiciflora) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin şternbergiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı yumurtavari və ya enli–yumurtavari, qəhvəyi pərdəli qınla örtülüdür. 12-18 sm hündürlükdədir. Yarpaqları 12-14 sm uzunluğunda, 7–8 mm enində küt. Tədricən əsasından sıxılmışdır. Çiçəkyanlığının kənarı enli-xətvari, 4, 5 sm uzunluğunda, təpə hissəsi sivri, aşağıdan oyuqlu, itidir.

İriçiçək mahmızca (lat. Linaria grandiflora) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin mahmızca cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == Çoxillik, çılpaq bitkidir. Gövdəsi sadə, bəzən budaqlı olub, hüdürlüyü 40-80 sm-ə çatır. Yarpaqları gövdə üzərində növbəli düzülmüş, oturaq, uzunsov-yumurtaşəkilli, 1,5-4 sm uzunluqlu, 4-10 mm enindədir. Gövdənin aşağı hissəsindəki yarpaqlar pulcuqşəkilli, üçbucaq formalıdır. Çiçək ayaqçığı qısadır. Kasacıq 5 dişlidir. Tac ikidodaqlı, sarıdır. Qutucuğu oval, 7 mm uzunluqludur.

İriçiçək mahmızca (lat. Linaria grandiflora) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin mahmızca cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == Çoxillik, çılpaq bitkidir. Gövdəsi sadə, bəzən budaqlı olub, hüdürlüyü 40-80 sm-ə çatır. Yarpaqları gövdə üzərində növbəli düzülmüş, oturaq, uzunsov-yumurtaşəkilli, 1,5-4 sm uzunluqlu, 4-10 mm enindədir. Gövdənin aşağı hissəsindəki yarpaqlar pulcuqşəkilli, üçbucaq formalıdır. Çiçək ayaqçığı qısadır. Kasacıq 5 dişlidir. Tac ikidodaqlı, sarıdır. Qutucuğu oval, 7 mm uzunluqludur.

Adi lan (lat. Dama dama) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin lan cinsinə aid heyvan növü.

Dalğa bu mənaları ifadə edə bilər: Dalğa (fizika) — fizika elmində dalğalar Dalğa (su) — dənizdə dalğalar.

== Havada rütubət == Havanın rütubəti dedikdə atmosferdə su buxarının miqdarı nəzərdə tutulur. Havanın rütubəti çox sürətlə dəyişməsi ilə səciyyələnib, ərazinin fiziki-coğrafi şəraitindən, fəsildən və başqa amillərdən asılıdır. Hava su buxarı ilə nə qədər doymuş olursa, deməli temperatur da bir o qədər yüksək olur. == Atmosferdə su damcıları == Atmosferdə həmişə müəyyən miqdarda su buxarı mövcuddur. Bununla belə atmosferdə su üç halda ola bilər: qazvari (su buxarı), maye (su), və bərk (buz). Bir şox tədqiqatlar göstərir ki,nisbi rütubət 100%-ə yaxınlaşanda su molekulları toplanaraq gələcək su damcılarının əsasını yaradır. Su buxarı ancaq soyuma nəticəsində doyma dərəcəsinə çata bilər. Şehin yaranması və atmosferdə su damcılarının əmələ gəlməsi isə əsasən 3 səbəbdən yaranır: Yer səthinin və havanın aşağı qatının şüa buraxma nəticəsində soyuması Havanın soyuq səthə toxunaraq soyuması Adiabatik qalxma nəticəsində havanın yuxarı qatlarda genişlənərək soyuması.

Daxma və ya koma — Azərbaycanda qədim xalq yaşayış evi. Həmçinin daxmalar digər ərazilərdə də istifadə edilir. == Tərtibatı == Birgözlü, divarları çiy kərpic və möhrəpalçıqdan hörülən daxmanın memarlıq tərtibatı çox sadə idi. Daxma evlərə işıq divarda açılmış dəlikdən, yaxud damdakı bacadan düşürdü. Qapısı təktaylı, damı balıq-beli formasında olurdu. == Yaşayış == Bu cür evləri keçmişdə əsasən, yoxsul kəndlilər tikirdilər. == Mənbə == Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, III cild, səh.

Dolma və ya sarma — Geniş yayılmış xörək növlərindən biri olan dolmanın Azərbaycan mətbəxinə 30-dan çox növü məlumdur. == Dolmanın etimologiyası == Dolma sözü dilimizdə iki sözdən əmələ gəlib. Birinci dolmaq, doldurmaq felindəndir ki, bu da içərisi doldurulan pomidor, istiot, badımcan, heyva, soğan və s. dolmalardır ki, bu ad onların hazırlanma texnologiyaları ilə üst-üstə düşür. İkinci söz "dolamaq" felindəndir ki, bu da yarpağı içliyə dolamaqdan irəli gəlir. Bunlar kələm, üzüm yarpağı, fıstıq (pip) yarpağı, əvəlik yarpağı və s. bu kimi yarpaqlardan hazırlanan dolmalardır. Bu tip dolmalara Türkiyə türkcəsində "sarma" da deyirlər ki, bu da "dolmaq" feli ilə dilimizdə də eyni məna daşıyan "sarımaq", yəni bükmək felindədir. Qeyd edək ki, Azərbaycanın regionlarında eyni adlı dolmalar müxtəlif üsulla bişirilə bilir. Məsələn, kələm dolması Gəncədə sadə bişirilirsə, Şəkidə ona şəkər, Naxçıvanın bəzi kəndlərdə şabalıd qatılır .

Çalma və ya türban – Şimali Afrika, Ərəbistan yarımadası, Hindistan və Asiyanın bəzi digər bölgələrində geniş yayılmış kişi baş örtüyü. Onun hazırlanması üçün 6-8 metr parça lazımdır. Bəzi növlərinin hazırlanması üçün 20 metrədək parçadan istifadə edilir. Adətən, fəs, yaxud araqçının üstündən dolayırdılar. Tipik İran geyimi olan türban hələ e.ə. 6—5 əsrlərdə Midiyada geniş yayılmışdı. Çalmanı başa bağlanmış yaylıq, fəs və ya araxçına sarıyırlar. Bəzi regionlarda çalma başda xüsusi sancaqlarla bərkidilir.

Daloa Kot-d'İvuar Respublikasının paytaxtı Yamusukronun qərbində yerləşir. Kot-d'İvuar Respublikasının ən böyük 3-cü şəhəridir. Daloa özəlliklə kakao ticarəti üçün önəmli mərkəzdir. == Haqqında == Daloa Kot-d'İvuarın qərbində yerləşən bir şəhərdir. Həm Sassandra-Marahoué bölgəsinin həm də Haut-Sassandra bölgəsinin mərkəzidir. Eyni zamanda Daloa departmanının mərkəzi və bir alt vilayətidir. Daloa eyni zamanda bir kommunadır. 2014-cü il əhalinin siyahıya alınmasına görə 245.360 əhalisi ilə ölkənin 3-cü böyük şəhəridir. Şəhərə Daloa hava limanı xidmət edir və Cathédrale du Christ-Roi'dəki katedralla Roma Katolik yepiskopluğuna ev sahibliyi edir. == Tarixi == Şəhər 2002-dən 2004-ə qədər davam edən Kot-d'İvuar vətəndaş müharibəsində dəfələrlə əl dəyişdirib.16 oktyabr 2002-ci ildə hökumət qüvvələrinin şəhəri ələ keçirməsindən sonra şimaldan 50 sivilin hökumət qüvvələri tərəfindən öldürüldüyü iddia edildi.Beynəlxalq Amnistisya Təşkilatı bu hadisəni bir qətliam olaraq adlandırdı və hərbi üniformalı şəxslərin Kot-d'İvuar Yurtsevər hərəkatını dəstəklədiyindən şüphələnilən insanları öldürdüyünü bəyan etti.Qurbanların müsəlman adlarına dayandırıldığı və ya Mali,Burkina-Faso və Qvineya mənşəli olduğu iddia edildi.

Alma (lat. Malus) — bitki növünün meyvəsi. Dünyada mədəni bitki kimi genş şəkildə becərilir. Bitki Orta Asiyada bu gün də bitən yabanı Malus sieversii növündən törəmişdir.

Dama — taxta lövhə üzərində aparılan strateji oyun növüdür. O tam informasiyaya əsaslanan oyun qrupuna daxildir. Beləliklə, bir oyun strategiyası işləməklə onu bəxtdən asılı olmayaraq udmaq olar. Bu oyun növü əsasən Rusiya və Niderlandda geniş yayılmışdır. == Ümumi məlumat == Tünd və açıq rəngli xanalara bölünmüş taxta üzərində oyun. Rus, ingilis, alman və italyan Daması (64 xanalı taxtada), beynəlxalq Dama (100 xanalı taxtada) və Kanada Daması (144 xanalı taxtada) mövcuddur. Başlanğıc vəziyyətdə hər oyunçunun 12 (64 xanalı taxtada), 20 (100 xanalı taxtada) və ya 30 (144 xanalı taxtada) Dama daşı olur. Rəqiblərin daşları rənginə görə fərqlənir (adətən ağ və qara). Oyunçunun vəzifəsi rəqib daşını məhv etmək və ya gedişdən məhrum etməkdir. 100 xanalı Dama üzrə dünya birincilikləri 1894-cü ildən keçirilir.

Lalla Salma — Mərakeş Krallığının birinci xanımı Lalla Salma 1978-ci ildə mayın 10-da Mərakeşin Fəs şəhərində dünyaya gəlib. Salma Mərakeş kralı VI Məhəmmədlə 2002-ci ildə ailə həyatı qurub. Onların Moulay Həsən və Lalla Xədicə adında iki övladı var. Kraliça Rabat şəhərində təhsil alıb. ONA Group şirkətində informasiya xidmətləri sahəsində mühəndis vəzifəsində çalışıb. O, HİV-QİÇS və xərçəng xəstəliklərinə qarşı mübarizə ilə əlaqədar xarici ölkələrə səfərlər edib. Məhz bu məsələləri müzakirə etmək üçün Salma xüsusi səfir kimi Tunis və Səudiyyə Ərəbistanı olub. == Mənbə == Birinci xanımlar fotolarda – Lalla Salma.

Luçio Dalla (it. Lucio Dalla; 4 mart 1943[…], Boloniya – 1 mart 2012[…], Montrö[d], Vo kantonu) — italyan bəstəkar və müğənni. == Həyatı == Luçio Dalla 1943-cü ildə İtaliyanın Bolonya şəhərində doğulub. Əvvəl caz ifaçısı olub, klarnetdə çalıb. 1964-cü ildən mahnıları ilə tanınmağa başlayıb. Məşhur italyan müğənni Canni Morandi üçün mahnılar yazıb. Dallanın "Piazza Grande", "Luna all", "Anno che verra" mahnıları çox sevilir. == "Karuzonun xatirəsinə" == Onu dünyada ən çox tanıdan mahnı 1986-cı ildə əfsanəvi opera müğənnisi Enriko Karuzoya həsr etdiyi "Karuzonun xatirəsinə" (Caruso) mahnısıdır. Təsadüfən Neapoldakı otellərin birində qalan Luçio Dalla Karuzonun burada vəfat etdiyini öyrənir. Otelin sahibləri ona Karuzonun son günləri barədə danışırlar.

Palma (fr. Palmas, oks. Palmàs) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Lessak kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Rodez. INSEE kodu — 12177. Kommuna təxminən Parisdən 500 km cənubda, Tuluza şəhərindən 145 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 22 km qərbdə yerləşir. 2008-ci ildə əhalinin sayı 287 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 174 nəfər (15-64 yaş arasında) arasında 140 nəfər iqtisadi fəal, 34 nəfər fəaliyyətsiz (fəaliyyət göstərici 80,5%, 1999-cu ildə 76,8%) olmuşdur.

Palma adaları — Dubay şəhərində tikilmiş adalar. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindəki Dubay əmirliyinin dəniz sahilinə yaxın süni ada. Nakheel developer şirkəti tərəfindən yaradılıb. Palma adalarından biridir. 25°06′28″ şm. e. 55°08′15″ ş. u. 25°00′14″ şm. e.

Kokos palması və ya Hind qozu ağacı (lat. Cocos nucifera) — palmalar fəsiləsindən bitki növü. Gövdəsinin hündürlüyü 20–25 m, diametri 50-60 sm-dir, yarpağı lələkvarı olub uzunluğu 3-6,5 metrdir. Bircinsiyyətli çiçəkləri süpürgə çiçək qrupunda yerləşir. Kokos qozu adlanan meyvəsi çəyirdəkdir: çəkisi 1,5-2,5 kq olur. Yetişmiş meyvəsində kokos südü və yağı var. Hind qozu 7-13 yaşında meyvə verir, 60 ilə qədər məhsul yığmaq olur. 90-100 il yaşayır. Kokos palması qədim zamanlardan hər iki yarımkürənin tropik ölkələrində, əsasən Filippində, Malay arxipelaqı adalarında, Malakka yarımadasında, Hindistanda və Şri-Lankada becərilir. Dəniz və okean sahillərində bitən bitkidir.

Probosciger aterrimus (lat. Probosciger aterrimus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin tutuquşukimilər dəstəsinin kakadular fəsiləsinin probosciger cinsinə aid heyvan növü.

Pip dolması — Azərbaycan milli xörəyi. Pip yarpaq-vələs ağacının yarpağı olub müalicəvi, yumşaq və çox nazik qalınlığa malikdir. Pip yarpağı bahar fəslində ildə cəmi bir dəfə 2–4 gün ərzində yalnız nazik yarpaqları yığılır. Pip yarpağının üstünlüyü milli yeməyimiz olan dolmanı daha da dadlı və təkrarolunmaz etməsidir. Hazırlanmasında lazım olan ərzaqlar: Quzu əti – 108 q. Düyü – 30 q. Baş soğan – 20 q. Göyərti (keşniş, şüyüd və nanə) – 15 q. Pip-(vələs) yarpağı – 40 q. Qatıq – 20 q.

Qızıl Palma (Orijinalı: Palme d' Or, ing. Golden Palm) — Kann Film Festivalının əsas hissəsində verilən ən böyük mükafatdır. Mükafatın adı 1955-ci ildə təşkilat komitəsində qoyuldu. 1939–1954-cü illər arasında böyük mükafata Grand Prix du Festival International du Filmlərin adı verilməkdəydi. 1964–1974-cü illəri arasında isə mükafatın adı, Grand Prix du Festival olaraq dəyişdirildi.

Salma Hayek (isp. Salma Valgarma Hayek Jiménez-Pinault, ərəb. سلمى حايك‎; 2 sentyabr 1966[…]) — Meksika və Amerika kino aktrisası, rejissor və prodüserdir. Salma Hayek 2 sentyabr 1966-cı ildə Meksikanın Verakruz ştatının Koatsakoalkos şəhərində doğulmuşdur. Onun anası ispan əsilli, atası isə livan əsillidir. Uşaqlıqda disleksiya xəstəliyinə tutulmuş və bu səbəbdən bir çox problemlər yaşayıb. Salma Hayek kino karyerasına Meksikada yayımlanan "Tereza" adlı telenovella ilə addım atmışdır. Daha sonra "Düşülən sevgi" filminə görə "Ariel Award" nominasiyasına layiq görülmüşdür. 1991-ci ildən başlayaraq Hollivud filmlərində iştirak edir və böyük şöhrətlər əldə edir. 9 mart 2007-ci ildə Hayek, fransız milyarder və Kering şirkətinin direktoru François-Henri Pinault ilə əlaqəli olduğunu və hamiləliyini təsdiqlədi.

Zoothera dauma (lat. Zoothera dauma) — asiya qaratoyuğu cinsinə aid heyvan növü.

Damla Çakıroğlu (22 iyun 1994, Ankara) — Damla 2018-ci ildə dünyasını dəyişən Türk Telekom komandasının keçmiş məşqçisi Merih Çakıroğlunun qızıdır. O, həmçinin Türkiyə 20 yaşadək qızlardan ibarət milli voleybol komandasının kapitanı olub. TVF Gözəl Sənətlər və İdman Liseyini (Türkiyə Voleybol Federasiyası Gözəl Sənətlər və İdman Liseyi) bitirdikdən sonra 2011–2012 mövsümündə İBA TED Ankara Kolleci komandasına transfer olunub və Qadın Voleybol üzrə Türkiyə 1-ci Liqasında oynamağa başladı. O, 2015-ci ilin yayında Eczacıbaşı Vitraya, 2017-ci ilin yayında isə Fənərbaxçaya transfer olunub.2019-cu ildə aldığı zədədən sonra 2021-ci ildə aktiv voleybol həyatına son qoyub. == Şəxsi həyat == Damla Çakıroğlu 10 sentyabr 2021-ci ildə idmançı (professional basketbolçu) olan Melih Mahmutoğlu ilə evləndi.

Daxma (fars. دخمه‎, ˈdäχ-mä) və ya Sükut qülləsi — torpağın və digər təbii elementlərin çürüyən cəsədlərlə çirklənməsinin qarşısını almaq üçün zərdüştçülər tərəfindən ekskarnasiya məqsədilə tikilmiş dairəvi, hündür tikili. Leş yeyənlər, adətən kərkəslər metiyin ətini yeyirlər. Skelet qalıqları daha da aşınma və parçalanmanın davam etdiyi mərkəzi çuxura yığılır. == Əsaslandırma == Təsir etmənin doktrina əsası zərdüştçülük dinində hər üçü müqəddəs sayılan torpaq, su və ya odla təmasdan qaçmaqdır. Zərdüştçülük ənənəsi insan cəsədlərini və heyvan cəsədlərini (saç və dırnaq qırıntılarından əlavə) "nasu", yəni natəmiz, çirkləndirici hesab edir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Vendidad Fargard 5, Purity Laws, as translated by James Darmesteter Wadia, Azmi (2002), "Evolution of the Towers of Silence and their Significance", in Godrej, Pheroza J.; Mistree, Firoza Punthakey (eds.), A Zoroastrian Tapestry, New York: Mapin Excerpted in "A Zoroastrian Tapestry (book extract)". The Hindu - Sunday Magazine. 21 July 2002. Archived from the original on 7 January 2003.

Daxma (fars. دخمه‎, ˈdäχ-mä) və ya Sükut qülləsi — torpağın və digər təbii elementlərin çürüyən cəsədlərlə çirklənməsinin qarşısını almaq üçün zərdüştçülər tərəfindən ekskarnasiya məqsədilə tikilmiş dairəvi, hündür tikili. Leş yeyənlər, adətən kərkəslər metiyin ətini yeyirlər. Skelet qalıqları daha da aşınma və parçalanmanın davam etdiyi mərkəzi çuxura yığılır. == Əsaslandırma == Təsir etmənin doktrina əsası zərdüştçülük dinində hər üçü müqəddəs sayılan torpaq, su və ya odla təmasdan qaçmaqdır. Zərdüştçülük ənənəsi insan cəsədlərini və heyvan cəsədlərini (saç və dırnaq qırıntılarından əlavə) "nasu", yəni natəmiz, çirkləndirici hesab edir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Vendidad Fargard 5, Purity Laws, as translated by James Darmesteter Wadia, Azmi (2002), "Evolution of the Towers of Silence and their Significance", in Godrej, Pheroza J.; Mistree, Firoza Punthakey (eds.), A Zoroastrian Tapestry, New York: Mapin Excerpted in "A Zoroastrian Tapestry (book extract)". The Hindu - Sunday Magazine. 21 July 2002. Archived from the original on 7 January 2003.

Ədəm ağacı (lat. Dracaena draco) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin drasena cinsinə aid bitki növü.