Balaca qazandır, fars sözüdür, onlarda tabe formasında işlədilir. Görünür, tab (od, isti, ocaq) sözü ilə qohumluğu var
Полностью »...вуж; низ язух татун. Я дердиниз дарман тахьай, Я Аллагъдиз тӀува татай, Я иеси ясардин!.. Ф.
Полностью »...biçarə, aciz; 2. acınacaqlı, zavallı, bədbəxt, talesiz, uğursuz; * тӀува атун yazığı gəlmək, rəhmi gəlmək, mərhəmət etmək, halına acımaq; тӀува къвед
Полностью »1. циф. 2. пер. циф, циф хътин, циф хьиз; туча пыли циф хьиз руг; мухи тучами циф хьиз тIветIверин лужар. ♦ сидит туча-тучей ччин чIуруз ацукьнава.
Полностью »сущ. муз. туба (самый низкий по регистру духовой медный музыкальный инструмент, состоящий из ряда изогнутых трубок с раструбом)
Полностью »...(кухонная посуда круглой формы с загнутыми краями для жаренья). Çuqun tava чугунная сковорода, tavada ət qızartmaq жарить мясо на сковороде 2. против
Полностью »I (Beyləqan, Gədəbəy, Goranboy, Mingəçevir, Şuşa, Tərtər) kiçik qazan. – Südü tavıya töx’düm (Beyləqan); – Tavada qatıx çaldım (Şuşa) II (Şəki) xörək
Полностью »...ты пришѐл вун гьинай атанатIа, гьаниз ахлад (ва я жув атай чкадиз ахлад). ♦ ни туда, ни сюда я аниз (анихъ), я иниз (анихъ) жезвач, санихъни жезва
Полностью »is. 1. Hamar uzun tüklü, uzun qıçlı, iri ov iti cinsi. …Turac-qırqovul ovunda müvəffəqiyyət tulanın məharət və təcrübəsindən asılıdır. M.Rzaquluzadə.
Полностью »...və s. qızartmaq üçün kənarları yastı, dairəvi metal qab. Mis tava. Tavada ət qızartmaq. – [Sayad] tez dönüb, qara tavanı yerə qoydu. M.Hüseyn. Pərşan
Полностью »...делающая перед ней стойку) 2. перен. бран. собачка (о человеке). Tula kimi dalınca düşüb ходит за ним (за ней) как собачка; tula kimi quyruq bulayır
Полностью »нареч. ora, oraya; o tərəfə, o başa, o yana; ◊ ни туда ни сюда heç bir tərəfə, nə o yanlıq, nə bu yanlıq; туда ему и дорога! əcəb oldu! cəzasıdır çəks
Полностью »TAVA I is. Qızartmaq üçün yararlı qab. Əlində balaca tava tutmuş Şölə ərinin qızınıb qurtarmağını gözləyirdi (M.Hüseyn). TAVA II is. Yastı, yonulmuş d
Полностью »I (Qax) daş, daş parçası. – Başına bir kuva ilişdirdi, qəleydin qoraydın II (Qax) kif
Полностью »...yuvası гнездо ласточки 2) перен. домашний очаг, родной дом. Doğma yuva родное гнездо, isti yuva тёплое гнездо 3) притон, тайное пристанище. Quldur yu
Полностью »...göz yaşlarını görərək ixtiyarsız gözləri yaşardı. S.Hüseyn. □ Yuva salmaq – 1) yurd salmaq, məskən salmaq, yaşamaq üçün şərait yaratmaq; özünə yer dü
Полностью »(Qax, Zaqatala) ensiz uzun ağac və ya əski. – Cuvaları saxla, lazım olar (Zaqatala)
Полностью »i. 1. (müxtəlif mənalarda) nest; (yırtıcı quşların yuvası) eyrie; ~ tikmək to nest, to build* a nest; 2
Полностью »1. YUVA Bir quş səhər ertə bağça-bağda; Çör-çöp daşıyıb yuva tikirdi (A.Şaiq); AŞİYAN(Ə) (kl.əd., şair.) Bülbüli-zarəm ki, hüsnün gülşənidir məskənim;
Полностью »Tubi kimi də işlədilir. Cənnətdə bitmiş bir ağacdır. Poeziyada “gözəl” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »ж 1. bulud, qara bulud; грозовая туча qara bulud; 2. məc. qara bulud (qorxu, təhlükə, fəlakət mənasında); ◊ не из тучи гром birdən, qəfildən; туча-туч
Полностью »...əsasıdır) deyirlər. Monqol dilində tolay sözü “dovşan” deməkdir. Bəlkə, tula “dovşan tutandır?”. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »прил. Tuva -i[-ı]; тувинский язык Tuva dili; Тувинская автономная область (тепер: Республика Тува) Tuva Muxtar Vilayəti (indi: Tuva Respublikası).
Полностью »нареч. фагъир-фагъир, язух-язух, мазлум-мазлум, тӀува къведайвал; фагъирдаказ.
Полностью »прил. язух, динж, секин, фагъир, ажуз, тӀува; yazıq adam язух кас; // заваллу, бедбахт; yazığı gəlmək язух атун, тӀува атун, мергьямет авун, гьалдихъ
Полностью »нареч. язух-язух, фагъир-фагъир, язухдаказ, мазлумдаказ, тӀува къведайвал (мес. килигун).
Полностью »[ər. səfil və fars. ...anə] нареч. сефилдаказ, сефил хьиз, тӀува къведай гьалда.
Полностью »нареч. гъамлу-гъамлу, язух-язух, зарул-зарул, тӀува къведайвал, язухдаказ (мес. килигун).
Полностью »гл. 1. гьайиф чӀугун, гъамлу хьун; 2. рикӀ ккун, рикӀяй тӀува атун, язух атун.
Полностью »[ər. zəlil və fars. ...anə] нареч. клас. язухдаказ, тӀува къведайвал, бедбахтдаказ, язух-язух.
Полностью »[ər.] сущ. прил. фагъир (1. ажуз, язух, тӀува; динж, ислягь, сакит; 2. кесиб, юхсул, мазлум, муьскӀуьн).
Полностью »yazıq, biçarə, zavallı, aciz; bax тӀува; язух атун yazığı gəlmək, rəhmi gəlmək, halına acımaq.
Полностью »Ərəbcədir, cəm forması “soalat”dır. Tuva dilində bu sözün yerinə aytırıq (ay “danışmaq” deməkdir) işlədirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »прил. бедбахт, язух, тӀува, кьил баладик квай; азиятдик квай, югъ авачир, яшайиш (дуланажагъ) пис тир, пис йикъа авай.
Полностью »...авай; рикӀ ккудай, рикӀ хцӀу (къурвах); эсер ийидай, таъсирлу; тӀува (язух) къведай хьтин (мес. ван).
Полностью »[fars.] прил. 1. бейчара, чара атӀай, язух, тӀува, муьскӀуьн, фагъир, мазлум; бедбахт; 2. чара авачир, чарасуз; ажуз; // сущ. бейчара, атӀай чара.
Полностью »Ərəbcədir. Türk dillərində dayza işlədilib. Tuva dilində daay avı deyirlər. Fars dilində dayı əvəzinə, xal işlədirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lü
Полностью »...алакь тийир, зайиф; aciz adam ажуз кас; 2. кичӀе, рикӀ ажуз; тӀува къведай, язух, фагъир, мазлум.
Полностью »...(авунвай, акунвай), зулумдик квай (мес. кас, халкь); 2. язух, фагъир, тӀува, заваллу, сиве маз авачир, мес. аял).
Полностью »...клас. фагъир(ди) хьиз, фагъирдаказ, фагъир-фагъир, язух-язух, тӀува къведайвал (мес. минетун); 2. прил. фагъирдин хьтин, кесиб, юхсул, муьскӀуьн.
Полностью »...kəsb edib, mənası “çənəsinə rəhbərlik edə bilməyən” deməkdir.Tuva dilində ağzıgöyçək əvəzinə ağzıcuyuq işlədirlər.
Полностью »Öylə kimi də işlədilir, öy (oy) tuva dilində “vaxt” deməkdir. Öyləm (oylə) saat 12-yə yaxın vaxtlardır ki, bu zaman heyvan örüşdən evə (istirahətə) gə
Полностью »...гьайиф, гъамлу хьун; гъамлувилин гьисс; 2. язух чӀугун; язух атун, тӀува атун, рикӀ ккун; təəssüf etmək (eləmək) кил. təəssüflənmək; ** təəssüf ki, t
Полностью »Tuva dilində yol əvəzinə, yoruq, çoruq sözləri işlədilir. Çarıq və yerik (yoruq, yol) eyni kökə malik ola bilər. Deməli, çarıq yerimək sözü zəminində
Полностью »Qarışmaq feili ilə kökdaşdır. Sözün ilkin kökü qadır. Tuva dilində qatışıq sözü ruslardakı вместе sözünün qarşılığı kimi şərh olunub, yəni “qatışıb (q
Полностью »...гьалдиз атун (мес. пӀузарар); 2. гуькь хьун, агаж хьана акъвазун, тӀува къведайвал акъвазун (ацукьун), ван акъуд тавун, кисун; // кӀватӀ хьун, жуван
Полностью »...et: gülçin gül toplayan) deməkdir. El türk, çin fars mənşəlidir. Tuva dilində səfir anlamında işlədilir. Deməli, elçi sözünün variantıdır. (Bəşir Əhm
Полностью »...“qəbilə” (plemya) demək olub, sonra müasir anlamda işlədilib. Tuva dilində terel (dörqül) işlədilir, törəmək sözü ilə bağlıdır. Bizdə tirə işlədilib
Полностью »Bu xəstəlik ödlə bağlı olur. Tuva dilində sarılıq xəstəliyinə öd ağrısı deyirlər. Öd sözü dillərin əksəriyyətində “sarı” (farslar zərdov, ərəblər səfr
Полностью »Tuva dilində bılça feili var və “мазать” (suvarmaq) mənasında işlədilir. Palçıq kəlməsinin sonundakı -ıq şəkilçisi həmin sözün feildən törədiyini göst
Полностью »Tuva dilində bu sözün yerinə iyə (qida verən) işlədilir. Görünür, ana sözü iyə sözünün dəyişmiş formasıdır. İyə isə öz növbəsində yemək feili ilə bağl
Полностью »...olar: 1. Uşağın çıxardığı səslə (cığıllamaq, cağıldamaq) bağlıdır. 2. Tuva dilində çağa sözünün mənası “təzə” kimi açıqlanıb. Yeni il ifadəsinə onla
Полностью »...sözlərin arxetipi təp feilidir, “ayaqla zərbə vurmaq” deməkdir. Tuva dilində təp+i (görünür, yaz-ı qəlibi üzrə yaranıb) ismi “ayaq” (ножка) mənasında
Полностью »...dillərində həmin sözün yerinə törük, doruq, dür sözü işlədilib. Tuva dilində indi də doruq sözü mövcuddur. Kəhər atın rəngi qırmızı çalarlı sarı (açı
Полностью »...sözlər olub. Dul “boş”, “azad” (ərsiz, arvadsız), “tək” deməkdir. Tuva dilinə bu söz “tək, tənha”, kalmıklarda “bir” mənasını verir. (Bəşir Əhmədov.
Полностью »сущ. тувинец, тувинка; tuvalılar тувинцы (народность, основное население Тувы, а также лица, относящиеся к этой народности)
Полностью »нареч. по-тувински. Tuvaca danışmaq говорить по-тувински, tuvaca başa düşmək понимать по-тувински
Полностью »