I (Zəngibasar, Naxçıvan, Şahbuz) böyük saxsı küp. – Xum üçüz <üç yüz> litir su tutur (Naxçıvan); – Xuma qabaxlarda yağ doldururdux, doşa
Полностью »1. sif. Bişməmiş, çiy-çiy, xam halda. Əti xam-xam yemək. 2. zərf Avam adam kimi. Nə xam-xam danışırsan. – [Dəvəçi] xam-xam bağırmağa başladı. S.Vəliye
Полностью »нареч. 1. чиг-чиг, чигдаказ, тахьанамаз; 2. хам-хам, авам кас хьиз (мес. рахун).
Полностью »...несведущий, незнающий 2. как чужой, как незнакомый. Xam-xam ətrafa baxmaq оглядываться по сторонам как чужой
Полностью »...iltifatına, mərhəmətinə işarə. [Həcər xanım:] Olar gözəllərin xümsü, zəkatı; Cavana yetişər, çala yetişməz. Aşıq Ələsgər.
Полностью »sif. və zərf [fars.] klas. 1. Yaxşı, gözəl, xoş. Gümüş kəmər xub yaraşır belinə; Yaxası qızıldan düymələnibdi. Aşıq Ələsgər. // Yaxşıca, bərk, əməlli-
Полностью »sif. 1. Ələ öyrənməmiş, əhliləşməmiş. Xam quş. – …Həmişə də qiymətli xam atı alıram ki, onu qoşquya öyrədim. C.Məmmədquluzadə. [Sərvinaz:] Xam cöngə k
Полностью »[coğrafi addan] : Dum-dum gülləsi – ucu küt olub ağır surətdə yaralayan, qəlpələnən güllə.
Полностью »zərf dan. Çəngə-çəngə, komkom, topa-topa. Bəşirin bu cavabı biçarənin canına lərzə salır, uca səslə fəryad edib və saçlarını qum-qum dibindən qoparır.
Полностью »zərf məh. Bütöv-bütöv, parçaparça. Özü lüm-lüm udur batində, amma; Zahirdə dediyi mənaya bir bax. Q.Zakir.
Полностью »в сочет.: dum-dum güllə истор. пуля дум-дум (разрывная пуля с надрезанным тупым концом)
Полностью »təql. Bir şey düşərək bir yerə dəydikdə hasil olan boğuq səs. Gum-gum gumbuldamaq. – …Yağmur alaçığın keçələrini gum-gum qamçılayırdı. A.Şaiq.
Полностью »təql. дум-дум (са затӀ аватна са чкада акьадамаз акъатдай акӀай хьтин ван; марфади алачух гатадай хьтин ван).
Полностью »[coğrafi addan]: dum-dum gülləsi кӀуф алачир, акьур чкадал залан хер ийидай, хъиткьиндай гуьлле.
Полностью »ə. 1) beşdə bir; 2) gəlirin beşdə biri miqdarında seyidlərə verilən dini vergi; seyidmalı
Полностью »...Ağır alaylar boşlatdın, Yüz il lotuluq işlətdin, Axır oldun xam, Koroğlu... (“Həmzənin Qıratı aparmağı”) * Cəfər paşa ist
Полностью »...eləyəcəksən? Xux, qorxdum səndən. M.İbrahimov. □ Xox (xux) eləmək dan. – “xox” (“xux”) deyərək qorxutmaq. Hidayət, təkəbbürlə yeriyə-yeriyə … özünü d
Полностью »sif. 1) ~ ipək soie f brute (və ya crue, grège) ; ~ torpaq terre f vierge, terre en friche ; 2) sans expérience (təcrübəsiz)
Полностью »...хам; ** xam düşmək хам хьун, ягъалмиш хьун, гъалатӀ кар авун; xam xəyal хам хиял, буш хиял (кьиле тефир кар, мурад, месэла).
Полностью »f. 1) bişməmiş, çiy; 2) dəyməmiş, yetişməmiş; 3) m. təcrübəsiz, səriştəsiz; 4) m. işlənməmiş, əkilməmiş; 5) m
Полностью »сущ. зоол. бычок (род мелкой рыбы, преимущественно морской). Xəzər xulları каспийские бычки
Полностью »s. 1. raw; ~ mal raw material / stuff; 2. (təcrübəsiz) inexperienced, unpractised; 3. new, virgin, untilled; ~ torpaq virgin land, untilled land
Полностью »...Öy tiqməğ isde:rix’, əmbə xımını qazmamışıx hələ (Gədəbəy); – Xımı mö:kəm olmuyan öy tez uçar (Tovuz)
Полностью »...atın dalına niyə keçirsəη? (Tovuz); – Atı at yanna bağlasan at xuyu götürər, it yanna bağlasan it (Şəki)
Полностью »I прил. 1. неприручённый (не привыкший к кому-л., чему-л.). Xam ayı не прирученный медведь 2. необъезженный (не приученный к езде). Xam at необъезженн
Полностью »сущ. диал. котлован (выемка в земле, предназначенная для закладки в ней фундамента какого-л. сооружения)
Полностью »устар. I прил. 1. хороший 2. красивый. Xub liqa красивое лицо II нареч. хорошо. Xub yaraşır хорошо подходит (идет), xub yazmaq писать хорошо, xub qurt
Полностью »XAM I is. Dincə qoyulmuş torpaq. Rəfael əlini hələ şumlanmamış geniş xam yerlərə uzatdı və davam etdi (H.Nəzərli). XAM II is. Qoruq, müəyyən müddət ot
Полностью »XÜMS (din.) (varlıların yoxsullara verməli olduğu vergi) Camaatın, xüsusən sərvətdarların xümsü, zəkat və fitrəsi ağanın mübarək əlilə paylanırdı (Ə.H
Полностью »сущ. 1. одна пятая часть чего-л. 2. истор. пятая часть любой военной добычи, шедшая на содержание потомков и родичей Пророка Мухаммеда, вдов, сирот и
Полностью »XAM – TƏCRÜBƏLİ Çünki mən görürəm ki, sən xam adamsan (C.Əmirov); O, professorun qabağında oturan lap təcrübəli casusdur (M.Hüseyn).
Полностью »is. dan. 1. Toxum. Kələm tumu. Soğan tumu əkmək. – Sonra bir ağacın tumunu, o biri ağacın şitilini salmaq, üçüncüsünü peyvənd etmək zəruridir. S.Rəhim
Полностью »къавум (виликди урусри аял хашунин цяй ядайла адаз бубадин чкадал акъвазай касдиз аялдин бубади ва дидеди гьакI лугьудай)
Полностью »...nəhs, bədbəxtlik gətirən. [Zəhra Sənana:] Məndə, bilməm, nədir bu talei-şum! Sana halım deyilmidir məlum? H.Cavid. [Mirzə Əliəkbər:] [Bu ruznamə] düş
Полностью »is. Şumlanmış torpaq. Yaz şumu. Payız şumu. – Şumdan qabaq …hər hektara 5 kiloqram fosfor gübrəsi verilmişdi. Ə.Əbülhəsən. □ Şum eləmək – şumlamaq. Ta
Полностью »(Mingəçevir, Naxçıvan, Oğuz) bax güyüm. – A:z, u gü:mi doldur mə: ver (Oğuz); – Gü:m çox su tutur (Naxçıvan)
Полностью »...Əslən yunan olub müsəlman məmləkətlərində yaşayan əhaliyə və bu əhaliyə mənsub adamlara verilən ad. Cəm oluban rumü əcəm oynasa; Həzzim olmaz hərgiz
Полностью »...bürümüşdü. A.Şaiq. ◊ Mum gün üçün – dar gün üçün, ağır gün üçün. Mum gün üçün saxlamaq. Mum kimi ərimək (sönmək) – bax muma dönmək 2-ci mənada. Hər g
Полностью »...mineralların, əksərən kvarsın narın dənələri. Dəniz qumu. İri qum. – …Səki çay qumundan ibarət olduğu üçün palçıqsız və təmiz idi. M.İbrahimov. Mühən
Полностью »“Duma” sözünün keçmişdə danışıq dilində işlənən təhrif edilmiş forması. Karişeytan dedin dəmir yolunu; Xalqa etdin həram dum pulunu. S.Ə.Şirvani. Sən
Полностью »...yırğalanmaz (Ə.Sadıq); CÜRDƏK Fikrin budu, atan yerişi yeriyəsən sən; Xüm çayını haşa tuta cürdək, köpək oğlu (Q.Zakir); KUZƏ O torpağa axıtdı kuzəni
Полностью »...S.Vurğun. 2. məc. Mənbə, qaynaq, qaynayıb daşan şey. Şərabxanadə baş xum ayağına qoydum; Nə bak düşməyə gər kövsərin bulağı ələ. S.Ə.Şirvani. Neftin
Полностью »sif. [ər.] 1. Süzgün (göz, baxış haqqında). Nə baxırsan pəncərədən; Xumar gözün süzən gözəl?! Aşıq Ələsgər
Полностью »zərf Süzgün-süzgün, nazlı-nazlı. Xumar-xumar baxmaq göz qaydasıdır; Lalətək qızarmaq üz qaydasıdır. M
Полностью »f. Xumar etmək, məst etmək, bihuş etmək, kefləndirmək. Günorta yerindən əyilmiş qızmar günəş akasiya salxımlarını, qızılgül yarpaqlarını pörtür, havan
Полностью »is. Məstlik, keflilik; kefli (məst) adamın haləti. Xumarlıq aləmində seyr edən tiryəkilərdən bir neçəsi yatağan ilan kimi gözlərini zorla açırdı
Полностью »f. 1. Keflənmək, nəşələnmək, məst olmaq. // Keflilikdən axmaq, süzülmək (göz haqqında). Gülnaz kabab gətirdi
Полностью »